Λουτρό: Το ειδυλλιακό ψαροχώρι της Κρήτης όπου φτάνεις μόνο με καραβάκι ή πεζοπορώντας

Ένα χωριό με μεγάλη ιστορία

Το χωριό έχει πολύ μεγάλη ιστορία. Εδώ βρισκόταν δηλαδή η αρχαία πόλη Φοίνιξ, που λειτουργούσε ως επίνειο της ανεξάρτητης Ανώπολης. Το όνομα Λουτρό αρχίζει να επικρατεί κατά τα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια, όταν κατασκευάστηκαν λουτήρες, οι οποίοι αντλούσαν το νερό τους από την Ανώπολη. Κατά πάσα πιθανότητα η κατοίκηση δεν γνώρισε σημαντική διακοπή από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας, ίσως λόγω της απομόνωσης της τοποθεσίας: το 1415, όταν πέρασε από εκεί ο καλόγερος και γεωγράφος Cristoforo Buondelmonti, δεν είδε μόνο αρχαία ερείπια, αλλά κι έναν νεότερο οικισμό. Ο οποίος μπορεί να μην αναφέρεται στις κατοπινές απογραφές των Βενετών, μα πιστοποιείται ότι υπήρχε και γύρω στο 1630.

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, πάλι, η δυσκολία πρόσβασης στο Λουτρό το έκανε επίκεντρο επαναστατικών ενεργειών. Από εδώ φυγαδεύτηκαν π.χ. γυναικόπαιδα μετά την αποτυχία της εξέγερσης του Δασκαλογιάννη (1770), ενώ αυτό διάλεξε για έδρα της και η Καγκελαρία των Σφακίων, όταν κήρυξε νέα επανάσταση το 1821, στα πλαίσια του γενικότερου ελληνικού ξεσηκωμού. Τελικά η οθωμανική διοίκηση αποφάσισε να κατασκευάσει ένα φρούριο (1868), ώστε να ελέγχει στρατιωτικά τους απείθαρχους κατοίκους.

Πώς θα έρθετε στο Λουτρό

Όπως ειπώθηκε και παραπάνω, είναι αδύνατον να έρθετε στο Λουτρό οδικώς, γιατί δεν υπάρχει δρόμος. Από την ξηρά, λοιπόν, ο μόνος τρόπος για να προσεγγίσετε στον κολπίσκο όπου είναι χτισμένο είναι πεζοπορώντας, είτε από τη Χώρα Σφακίων, είτε από την Ανώπολη.

Και στις δύο περιπτώσεις υπάρχουν σηματοδοτημένες διαδρομές, οι οποίες θα σας οδηγήσουν στο χωριό σε περίπου 1,5 ώρα. Χρειάζεται ωστόσο να έχετε πεζοπορική εμπειρία, καθώς ορισμένα σημεία παρουσιάζουν δυσκολίες: ερχόμενοι π.χ. από τη Χώρα Σφακίων μέσω του ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4 θα χρειαστεί να βαδίσετε στο πλάι του γκρεμού στο κομμάτι που οδηγεί από τα Μάρμαρα στον Λύκο, λίγο πριν δείτε το Λουτρό.

Το μονοπάτι από την Ανώπολη δείχνει πιο εύκολο. Και πράγματι είναι, αν ξεκινήσετε από εκεί, από το εκκλησάκι της Αγίας Αικατερίνης –στο οποίο θα βγείτε μέσω ασφαλτοστρωμένου δρόμου, 2 χιλιόμετρα έξω από την Ανώπολη, σε υψόμετρο 650 μέτρων: ο δρόμος από εκεί ως το Λουτρό είναι κατηφορικός. Όμως λόγω της απότομης κλίσης και των συνεχών ζιγκ ζαγκ θα σας δυσκολέψει σημαντικά αν θελήσετε να γυρίσετε έπειτα εκεί.

Για τους περισσότερους, λοιπόν, ο πιο εύκολος και άνετος τρόπος για να έρθουν στο Λουτρό είναι διά θαλάσσης. Αν έχετε δικό σας σκάφος, όλα γίνονται απλά. Διαφορετικά υπάρχουν πολλές επιλογές δρομολογίων με καραβάκια από τις γύρω περιοχές, κυρίως από τη Χώρα Σφακίων και την Αγία Ρούμελη, που είναι και τα πλησιέστερα κατοικημένα λιμάνια. Υπάρχει όμως και σύνδεση με τη Σούγια, την Παλιόχωρα, ακόμα και τη Γαύδο.

Επιλογές για διαμονή

Στο Λουτρό δεν υπάρχουν μεγάλα ξενοδοχεία με πισίνες, όπως σε άλλα μέρη της Κρήτης. Παρά ταύτα θα βρείτε πολλές και καλές επιλογές διαμονής, καθώς οι ντόπιοι έχουν μεριμνήσει για πληθώρα ενοικιαζόμενων διαμερισμάτων, αλλά και για την κατασκευή μικρών ξενοδοχειακών μονάδων.

Σε μια καθαρά ενδεικτική ανθολόγηση, το «Daskalogiannis Hotel», μόλις 100 μέτρα από την παραλία, είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στα ζευγάρια. Στο κέντρο του χωριού θα δείτε και το «Loutro Holidays», όπου τα δίκλινα δωμάτια του τρίτου ορόφου και τα στούντιο του τέταρτου ορόφου διαθέτουν επιπλωμένα μπαλκόνια με θέα. Το «Oasis Hotel» βρίσκεται στο ανατολικό άκρο του οικισμού, 5 λεπτά με τα πόδια από τη θάλασσα, έχοντας δωμάτια με θέα προς αυτήν. Μπαλκόνια που βλέπουν το Λιβυκό πέλαγος προσφέρει και το ήσυχο «Porto Loutro on the Beach».

Επιλογές για καφέ και ποτό

Δεν θα δυσκολευτείτε να βρείτε επιλογές για καφέ και ποτό στο Λουτρό, καθώς θα σας σερβίρουν και στα ταβερνάκια, αλλά και σε αρκετά συγκροτήματα ενοικιαζόμενων διαμερισμάτων που είναι οργανωμένα ώστε να παρέχουν και τέτοιες υπηρεσίες.

Τέτοιες περιπτώσεις, λ.χ., είναι το «Scirocco Cafe Rooms» ή το καφέ-μπαρ του προαναφερθέντος «Loutro Holidays», που είναι δημοφιλές για εσπρέσο και κοκτέιλ. Ωστόσο μπορείτε να περάσετε για καφέ, μπύρα και μπάνιο και από το beach bar «Akroyiali», στο οποίο θα βρείτε και κάτι σε φαγητό, εάν πεινάσετε.

Επιλογές για φαγητό

Στο Λουτρό δεν υπάρχουν άπειρες επιλογές για φαγητό, όμως σε όποιο από τα ταβερνάκια του κι αν κάτσετε, θα φάτε από αξιοπρεπώς έως πολύ καλά. Κι αυτό συμβαίνει γιατί οι ντόπιοι προσέχουν τις πρώτες ύλες με τις οποίες μαγειρεύουν.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Sofia Tourlente (@tsoflitso)

Στεκόμενοι σε δύο κύριες επιλογές, στον «Ἤλιο» στην παραλία του χωριού θα απολαύσετε παραδοσιακά ελληνικά μαγειρευτά και μια φημισμένη μακαρονάδα με φρέσκα θαλασσινά –σημειώστε πάντως και τις φρεσκοκομμένες τηγανητές πατάτες. Για κρεατικά, πάλι, θα πάτε πιο μέσα στο Λουτρό, στον «Στρατή», στοχεύοντας ιδιαίτερα στα αρνίσια παϊδάκια και στο παραδοσιακό σύγκλινο της Κρήτης. Η οικογένεια που τρέχει την ταβέρνα βασίζεται σε δικά της ζώα, οπότε τα πάντα έχουν μια σπιτική αίσθηση.

4 πράγματα που αξίζει να κάνετε, αν επισκεφθείτε το Λουτρό

Παρά τις υποδομές του, το Λουτρό παραμένει ένα μέρος έξω από το κλίμα του μαζικού καλοκαιρινού τουρισμού, γι’ αυτό και θεωρείται ιδανικός προορισμός για όσους επιθυμούν τις διακοπές τους να είναι ήσυχες και ιδιαίτερες, με την καθημερινότητα να κινείται σε χαλαρούς ρυθμούς. Άλλωστε το δύσβατο της τοποθεσίας και η ανυπαρξία δρόμου σημαίνει ότι εδώ δεν υπάρχουν αυτοκίνητα. Αυτό, ωστόσο, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πράγματα που μπορείτε και αξίζει να κάνετε, έχοντας ως «βάση» σας το χωριό.

Μπάνιο, κανό και άγνωστες παραλίες προσβάσιμες μόνο με καραβάκι

Στο Λουτρό θα έρθετε καλοκαίρι, οπότε το πού θα κάνετε μπάνιο είναι σημαντική υπόθεση. Και ίσως εκπλαγείτε με δεδομένο το μικρό μέγεθος του χωριού, μα οι επιλογές είναι αρκετές. Ακριβώς μπροστά από τα σπίτια, λ.χ., στο κέντρο του οικισμού, βρίσκεται ο Γιαλός, ενώ προς το ανατολικό του άκρο θα βρείτε τον Κέραμο. Και οι δύο είναι βοτσαλωτές και οργανωμένες παραλίες, προσφέροντας και τη δυνατότητα να κάνετε κανό –άλλωστε τα νερά στο Λουτρό είναι πάντα ήσυχα, έχοντας γοητευτικά μπλε και πράσινα χρώματα.

Αν ψάχνετε για πιο ιδιαίτερες και απομονωμένες παραλίες, ωστόσο, η γύρω περιοχή έχει και τα «μυστικά» της. Τα οποία θα σας αφήσουν πλήρως ικανοποιημένους. Ξεκινώντας με τα πόδια από το χωριό, ας πούμε, προς τα ανατολικά, θα βρείτε σε απόσταση (περίπου) 1 χιλιομέτρου τις ανοργάνωτες παραλίες στο Περβολάκι και στον Τίμιο Σταυρό.

Οι ακόμα πιο τολμηροί θα εφοδιαστείτε με τα απαραίτητα και θα αναζητήσετε τα καραβάκια που θα σας μεταφέρουν στα απομονωμένα Γλυκά Νερά, όπου αναβλύζουν πηγές γλυκού, πόσιμου ύδατος δίπλα ακριβώς στη βαθυγάλανη ακτή του Λιβυκού πελάγους.

Με τα καΐκια των Λουτρών η πρόσβαση εκεί είναι εύκολη. Αν πάλι αγαπάτε την πεζοπορία, μπορείτε να φτάσετε και με τα πόδια: θα σας πάρει γύρω στη 1 ώρα, σημειώστε όμως ότι απαιτείται σημαντική εμπειρία, γιατί τμήμα του μονοπατιού περνά (κυριολεκτικά) από το χείλος του γκρεμού.

Δείτε το Κυβερνείο

Στο χωριό σώζεται ακόμα το λεγόμενο «Κυβερνείο», δηλαδή το κτήριο που διάλεξε για έδρα της η προαναφερόμενη Καγκελαρία των Σφακίων, η οποία ανέλαβε τον συντονισμό των επαναστατικών ενεργειών κατά των Τούρκων, όταν εξεγέρθηκε και η Κρήτη στα πλαίσια του γενικότερου ελληνικού ξεσηκωμού του 1821.

Εδώ ήρθε μάλιστα και ο ελληνικής καταγωγής Ρώσος ταγματάρχης Μιχαήλ Κομνηνός Αφεντούλιεφ, ο οποίος το φθινόπωρο του 1821 ανέλαβε τη διοίκηση της επαναστατημένης Κρήτης για λογαριασμό της πρώτης κυβέρνησης της Ελλάδας. Αδυνατώντας όμως να κατανοήσει τη νοοτροπία των Κρητικών ή να πετύχει στρατιωτικές νίκες ενάντια στους Τούρκους, ήρθε σε ρήξη με την Καγκελαρία, η οποία τον καθαίρεσε τον Νοέμβριο του 1822.

Η επανάσταση δεν μπόρεσε τελικά να ριζώσει και τον Μάρτιο του 1824 ο αιγυπτιακός στόλος υπό τον Χουσεΐν Μπέη (γαμπρό του Μωχάμετ Άλη) απέκλεισε τα Λουτρά, αναγκάζοντας τους κατοίκους να ανατινάξουν τις αποθήκες των πολεμοφοδίων τους και να φύγουν είτε προς τα βουνά των Σφακίων, είτε προς τη Γαύδο. Αργότερα στο κτήριο του Κυβερνείου λειτούργησε Δημοτικό Σχολείο.

Επισκεφθείτε τον αρχαίο Φοίνικα

Όπως είδαμε και πιο πριν, ο Φοίνικας άκμασε στην αρχαιότητα ως στρατηγικό επίνειο της Ανώπολης και δείχνει να διατηρήθηκε ως τα βυζαντινά χρόνια, όταν και εγκαταλείφθηκε οριστικά, δίνοντας τη θέση του στον σημερινό οικισμό. Από το λιμάνι λοιπόν των Λουτρών μπορείτε να πάρετε ένα μονοπάτι που οδεύει προς νοτιοανατολικά, το οποίο θα σας φέρει στα σωζόμενα ερείπια του Φοίνικα: δημόσια λουτρά, τάφοι, κάποια θολωτά κτίσματα, αλλά και κατάλοιπα ενός ναού όπου φαίνεται πως λατρευόταν ο Απόλλωνας.

Εκεί υπάρχει κι ένα σπήλαιο που δείχνει να είχε θρησκευτική σημασία στα αρχαία χρόνια, την οποία διατήρησε και μετά την επικράτηση του Χριστιανισμού, καθώς αναδιαμορφώθηκε σε σπηλαιώδη εκκλησία του Αγίου Αντωνίου. Κάθε χρόνο, μάλιστα, στη γιορτή του αγίου στις 17 Ιανουαρίου, τελείται ένα ιδιαίτερο και μάλλον παμπάλαιο έθιμο, με τους Σφακιανούς να αφιερώνουν άρτους σε σχήμα ανθρώπου, ζώων ή ανθρώπινων μελών. Με στόχο είτε την προστασία, είτε τη θεραπεία του απεικονιζόμενου θέματος.

Περάστε από τα οθωμανικά φρούρια

Στο Λουτρό σώζεται ακόμα και σήμερα ο «Κουλές», το οχυρό δηλαδή που έχτισαν οι Οθωμανοί το 1868 ώστε να ελέγχουν στρατιωτικά τον οικισμό, ο οποίος είχε ξαναεπαναστατήσει και το 1866, μετά τα γεγονότα του 1821. Ήταν μάλιστα ο μεγαλύτερος που έφτιαξαν σε όλα τα Σφακιά, δείχνοντας έτσι πόσο μπελά θεωρούσαν το χωριό. Ο επισκέπτης μπορεί να δει τους τοίχους του, έξω από τους οποίους είχε δημιουργηθεί και στέρνα, ώστε να εξασφαλίζει νερό στη φρουρά σε περίπτωση πολιορκίας.

Λιγότερο γνωστό είναι το δεύτερο οθωμανικό φρούριο, η Καστέλλα, το οποίο δεσπόζει ερειπωμένο πάνω από το χωριό. Η πρόσβαση σε αυτό είναι πολύ εύκολη (θα πάτε περπατώντας), ευρισκόμενοι όμως εκεί θα καταλάβετε τη στρατηγική του αξία, αφού εποπτεύει όλο τον κολπίσκο.

Διαβάστε ακόμα:

Γλυκά Νερά: Η κρυμμένη ακτή της νότιας Κρήτης με τη βαθυγάλανη θάλασσα και τις πηγές πόσιμου ύδατος

Άγιος Παύλος: Η απομονωμένη παραλία με τα υπέροχα νερά και το βυζαντινό εκκλησάκι

Δύο παραλίες σε μία -Στα Δώματα, την απομονωμένη παραλία των Σφακίων