Ο Οκτώβριος είναι ο μήνας του κάστανου για μεγάλο κομμάτι της ελληνικής περιφέρειας. Γιορτές κάστανου oργανώνονται στα ορεινά και ημιορεινά χωριά όλης της χώρας. Ευκαιρία να στρέψουμε την προσοχή μας σε ένα μικρό χωριό, το οποίο αξίζει να επισκεφθείτε στις 23 Οκτωβρίου, την ημέρα της γιορτής, αν βρίσκεστε στην ευρύτερη περιοχή. Σίγουρα αξίζει να περάσετε από εκεί, έστω για έναν καφέ, όταν ο δρόμος σας φέρει στη ανατολική πλευρά του όρους Βελούχι.

30

Το Μαυρίλο είναι ένα μικρό χωριό σε υψόμετρο 920 μέτρων, στην ανατολική πλευρά του Τυμφρηστού (Bελούχι). Τον χειμώνα, οι μόνιμοι κάτοικοι δεν ξεπερνούν τους 30. Για να φτάσει κανείς εδώ, χρειάζεται περίπου 80 λεπτά από τη Λαμία και περίπου 45 λεπτά από το Καρπενήσι. Αν, όμως, σας αρέσει η φύση και ο καθαρός αέρας, θα απολαύσετε τόσο τη διαδρομή όσο και την παραμονή στο χωριό, το οποίο περιβάλλεται από πυκνά δάση, κυρίως από σκουρόχρωμα έλατα και φυσικά, καστανιές.

Σημείο αναφοράς του χωριού είναι η πολύ μεγάλη πλατεία του, γεμάτη δέντρα και ιδιαιτέρως περιποιημένη -στη μέση της θα βρείτε μία ταβέρνα και ένα καφενείο. Το βασικό χαρακτηριστικό της είναι ότι είναι δυσανάλογα μεγάλη ως προς το σημερινό μέγεθος του χωριού.

Το Μαυρίλο υπήρξε ένα από τα κεφαλοχώρια του Βελουχίου στο παρελθόν. Και, επίσης, ένα κέντρο της «αμυντικής βιομηχανίας» άλλων εποχών.

Ο Μπαρουτόμυλος

Οι γνωστότεροι μπαρουτόμυλοι στην Ελλάδα είναι εκείνοι της Δημητσάνας. Όμως, το κεφαλοχώρι της Αρκαδίας δεν ήταν η μόνη μπαρουτοπαραγωγός περιοχή στη χώρα πριν και κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης. Μια ανθηρή βιοτεχνία μπαρουτιού υπήρξε και στο Μαυρίλο. Η παραγωγή ξεκίνησε στα μέσα του 17ου αιώνα από τους άρχοντες του Μαυρίλου, τους Χατζαίους. Σταδιακά, την τέχνη της παραγωγής μπαρουτιού έμαθαν πολλοί άνθρωποι στο Μαυρίλο κάτι που εξασφάλισε τόσο την άμυνα του χωριού από επιδρομές όσο και σημαντικό εισόδημα για τους κατοίκους. Την εποχή που ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση στο Μαυρίλο λειτουργούσαν 12 μπαρουτόμυλοι, το προϊόν των οποίων, κατέληγε στα τουφέκια του Αθανάσιου Διάκου, του Οδυσσέα Ανδρούτσου, του Γεωργίου Καραϊσκάκη και των άλλων οπλαρχηγών της Ρούμελης.

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(131853)
      ["id"]=>
      int(131853)
      ["title"]=>
      string(12) "baroutomilos"
      ["filename"]=>
      string(16) "baroutomilos.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(371850)
      ["url"]=>
      string(65) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/baroutomilos.jpg"
      ["link"]=>
      string(98) "https://www.travel.gr/experiences/mayrilo-to-kataprasino-kastanochori-tis/attachment/baroutomilos/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "11"
      ["description"]=>
      string(33) "Photo: Wikipedia Creative Commons"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(12) "baroutomilos"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(131555)
      ["date"]=>
      string(19) "2022-10-07 08:04:03"
      ["modified"]=>
      string(19) "2023-10-12 08:18:12"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(800)
      ["height"]=>
      int(1205)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(73) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/baroutomilos-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(73) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/baroutomilos-199x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(199)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(74) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/baroutomilos-768x1157.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1157)
        ["large"]=>
        string(74) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/baroutomilos-680x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(680)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(65) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/baroutomilos.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(800)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1205)
        ["2048x2048"]=>
        string(65) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/baroutomilos.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(800)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(1205)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Photo: Wikipedia Creative Commons
Photo: Wikipedia Creative Commons

Για να τιμηθεί όλη αυτή η συνεισφορά του χωριού στην Επανάσταση, αποφασίστηκε στις αρχές του 21ου αιώνα η κατασκευή ενός μπαρουτόμυλου-πιστό αντίγραφο εκείνων που λειτουργούσαν παλαιότερα. Το κτίσμα, στο οποίο μπορείτε να ενημερωθείτε αναλυτικά για τη διαδικασία παραγωγής του μπαρουτιού, είναι επισκέψιμο κατόπιν συνεννόησης με την ταβέρνα του χωριού (τηλέφωνο 22360 31854).

Η προέλευση του ονόματος, λίγη ιστορία και τα άλλα αξιοθέατα 

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(131861)
      ["id"]=>
      int(131861)
      ["title"]=>
      string(4) "naos"
      ["filename"]=>
      string(8) "naos.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(263751)
      ["url"]=>
      string(57) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/naos.jpg"
      ["link"]=>
      string(92) "https://www.travel.gr/experiences/mayrilo-to-kataprasino-kastanochori-tis/attachment/naos-2/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "11"
      ["description"]=>
      string(79) "To εσωτερικό του ναού/ Photo: Wikipedia/ Creative Commons/ Ggia"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(6) "naos-2"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(131555)
      ["date"]=>
      string(19) "2022-10-07 08:04:48"
      ["modified"]=>
      string(19) "2022-10-07 08:10:44"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(800)
      ["height"]=>
      int(1200)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(65) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/naos-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(65) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/naos-200x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(200)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(66) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/naos-768x1152.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1152)
        ["large"]=>
        string(66) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/naos-683x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(683)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(57) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/naos.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(800)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1200)
        ["2048x2048"]=>
        string(57) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/naos.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(800)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(1200)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
To εσωτερικό του ναού/ Photo: Wikipedia/ Creative Commons/ Ggia
Photo: Wikipedia/ Creative Commons/ Ggia

Αναφερθήκαμε ήδη στα σκουρόχρωμα δάση γύρω από το χωριό, όπως και στο μπαρούτι. Αυτά τα δύο έχουν δώσει τις δύο θεωρίες για την προέλευση του ονόματος του χωριού.

H μία σαφέστερη. Το «μαύρο» χρώμα των ελάτων έδωσε το Μαυρίλο. Η άλλη, κάπως πιο πολύ πολύπλοκη, λέει ότι το όνομα Μαυρίλο προήλθε από τη «μαύρη ύλη», δηλαδή το μπαρούτι.

Πάντως το χωριό έχει πίσω του ιστορία αρκετών αιώνων. Από εδώ πέρασαν πολλοί Γαλάτες, Φράγκοι, Βενετοί, Αρβανίτες οι οποίοι αφομοιώθηκαν μεν αλλά άφησαν πίσω τους κάποια γλωσσικά κατάλοιπα, κυρίως σε τοπωνύμια της περιοχής Η περίοδος ακμής του χωριού τοποθετείται στον 17ο αιώνα και μετά, έως βέβαια την σταδιακή εγκατάλειψη της ορεινής Ελλάδας, ιδιαίτερα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, Εκτός από τους μπαρουτόμυλους και τους νερόμυλους, υπήρχε σημαντική κτηνοτροφική ανάπτυξη αλλά και οικονομικοί πόροι που έστελναν στον τόπο τους οι Μαυριλιώτες μετανάστες, κυρίως στην Κωνσταντινούπολη.

Από την περίοδο της ακμής του χωριού χρονολογείται και η εντυπωσιακή εκκλησία του Αγίου Δημητρίου (1728). Χτισμένη σε βασιλικό ρυθμό, έχει στο εσωτερικό της δεκάδες τοιχογραφίες και πάνω από 100 εικόνες ηλικίας αρκετών αιώνων, καθώς και ένα εξαίρετο τέμπλο φτιαγμένο από Ηπειρώτη τεχνίτη. Το μεγαλύτερο μέρος του ναού σώζεται σε εξαιρετική κατάσταση και είναι ένας λόγος που η εκκλησία αποτελεί θρησκευτικό προορισμό για όλη την ευρύτερη περιοχή.

Άλλα σημαντικά τοπόσημα του χωριού είναι τα δύο μονότοξα πέτρινα γεφύρια κοντά στην είσοδο του χωριού και αυτά έργα Ηπειρωτών μαστόρων του 18ου αιώνα. Δεν συνδέονται πια με τον σύγχρονο δρόμο, όμως, θα τα περάσετε αν θέλετε να περπατήσετε σε ένα από τα πολλά δασικά μονοπάτια της περιοχής.

Πού βρίσκεται

Το Μαυρίλο απέχει περίπου τρεισήμισι ώρες από την Αθήνα με το αυτοκίνητο. Ξενώνας στο χωριό δεν υπάρχει, αξίζει, όμως, σίγουρα μια επίσκεψη σε αυτό αν βασικός προορισμός σας είναι το Καρπενήσι.

Διαβάστε ακόμα:

Δημητσάνα: Φθινοπωρινή απόδραση στο κεφαλοχώρι της ορεινής Αρκαδίας

Από τη Ναύπακτο στα Άγραφα: Μία από τις ωραιότερες διαδρομές στην ορεινή Ελλάδα

Ρίγκλια: Το ορεινό χωριό της Μεσσηνίας με τους δύο χειμάρρους και τη θέα στη θάλασσα