Χρωματιστή, άγρια, ηλιοκαμένη, δαντελωτή, ανεμοχαϊδεμένη, γεωλογικά στολισμένη, βαθειά κυκλαδική. Η Μήλος, όσες φορές και να την έχει επισκεφθεί κάποιος, παραμένει γοητευτική σαν απωθημένο.
Άφιξη
Από το πέρασμα του πλοίου στο στενό ανάμεσα στην Κίμωλο και τα Πολλώνια, πλέοντας παράλληλα στη βορειοανατολική πλευρά της, η Μήλος είναι ήδη ένα αξιοθέατο. Τα τιρκουάζ νερά, οι βραχώδεις σχηματισμοί, οι ολόλευκες επιφάνειες του Σαρακήνικου, οι αφρισμένες ράχες των κυμάτων που σκάνε ασταμάτητα στις ακτές, το ύψωμα της Πλάκας λίγο πριν στρίψει το σκάφος για να εισέλθει στον όρμο, ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά λιμάνια της Ελλάδας, η θέα του γραφικού Κλήματος από τη θάλασσα και, τελικά, ο Αδάμαντας, πλάθουν εικόνες και δημιουργούν ανυπομονησία. Επιθυμίες.
Αστραφτερός και καθαρός, ο Αδάμαντας, το λιμάνι του νησιού, είναι το καλωσόρισμα των, δια θαλάσσης, επισκεπτών. Δίνει αμέσως την αίσθηση του μοντέρνου κυκλαδίτικου τρόπου ζωής, με τον πρακτικό επιβατικό σταθμό, τη μαρίνα, τα καφέ και τα μπαρ, όμορφα παραταγμένα στη σειρά, τα τουριστικά γραφεία, τα καταστήματα. Ο οικισμός δημιουργήθηκε το 1831 από Κρητικούς πρόσφυγες οι οποίοι εγκαταστάθηκαν εδώ μετά από ψήφισμα της κυβέρνησης Καποδίστρια. Είναι όπως όλα τα νησιωτικά λιμάνια, πολύβουος, ζωντανός με ρυθμούς γρήγορους και αρκετή κίνηση αυτοκινήτων, δίτροχων και λεωφορείων. Σημείο εκκίνησης αλλά και άφιξης.
Το καλωσόρισμα στο ξενοδοχείο είναι θερμό, φιλόξενο, ειλικρινές και συνοδεύεται από ένα πλατύ χαμόγελο, αλλά και τις πρώτες κουβέντες δημιουργίας μιας απλής οικειότητας. Μια αίσθηση η οποία θα με συνοδεύει όλες τις ημέρες παραμονής μου στη Μήλο. Η ανυπομονησία για μια πρώτη εξερεύνηση, με οδηγεί σε ένα πολύ γρήγορο ξεφόρτωμα του οχήματος και την άμεση αναχώρηση προς το εσωτερικό του νησιού.
Μια βόλτα
Ακολουθώ τη σήμανση προς Πολλώνια, στο βορειοανατολικό άκρο της Μήλου. Οι δρόμοι είναι καλοί, οι πινακίδες βρίσκονται στα σωστά σημεία, η κίνηση καθώς απομακρύνομαι από τον Αδάμαντα, έχει αρχίσει εμφανώς να μοιράζεται και να αραιώνει. Ο ανηφορικός δρόμος φανερώνει σε κάθε φουρκέτα και μια άλλη άποψη του Όρμου της Μήλου και του Αδάμαντα ο οποίος ενώνεται με το σκούρο μπλε της θάλασσας. Έχει ένα αιγαιοπελαγίτικο, θερμό βοριαδάκι, σήμα κατατεθέν του ελληνικού καλοκαιριού. Περιποιημένα καινούρια κτίρια, μάντρες επιχειρήσεων, βενζινάδικα αλλά και μεγαλύτερα σούπερ μάρκετ είναι τα τελευταία σημάδια σύγχρονης ζωής που αντικρύζω πριν πάρω την αριστερή στροφή για τα Μανδράκια, το θεατρικό, χρωματιστό ψαροχώρι, μόλις 5 χιλιόμετρα από το λιμάνι. Η αίσθηση αλλάζει άμεσα τη διάθεση, σαν ένα ταξίδι στο χρόνο, μια επίσκεψη στον παραδοσιακό τρόπο ζωής των Κυκλάδων, με το γραφικό λιμανάκι με τα «σύρματα», τα υπόσκαφα πάρκινγκ των ψαρόβαρκων, σήμα κατατεθέν της Μήλου, φυσικά δημιουργήματα της έντονης ηφαιστειακής κατασκευής του εδάφους.
Οι κάτοικοι μοιάζει απλώς να πρόσθεσαν τις έντονα χρωματιστές πόρτες για να ζωγραφίσουν υπέροχα τον καμβά της καθημερινότητάς τους. Μυρωδιά από μεζέ στα κάρβουνα συλλαμβάνουν ακόμη και οι πιο απαίδευτες μύτες, χαλαρές συζητήσεις φτάνουν στα αυτιά προερχόμενες από κάποιο από τα υπόσκαφα. Μια σειρά από χταπόδια, απλωμένα με τάξη, κρέμονται από ένα σύρμα απλώματος με φόντο τα σμαραγδί νερά. Στην αρχή, μέχρι να εξοικειωθώ με αυτές τις εικόνες, νόμιζα πως όλο αυτό είναι φτιαγμένο επίτηδες, ένα σκηνικό χτισμένο ως σχέδιο προσέλκυσης τουριστών. Τόσο όμορφα είναι όλα. Με βάζει σε σκέψεις, αντίθετα στην ομορφιά που αντικρίζει κάποιος εδώ, για την εξέλιξη και τις σύγχρονες αισθητικές ανορθογραφίες που βρίσκονται διάσπαρτες παντού στη χώρα μας. Ευτυχώς η απλότητα του παρελθόντος, μοιάζει να επιστρέφει αργά αλλά σταθερά και πάλι και να απαλύνει τον πόνο στο οπτικό νεύρο.
Συνεχίζω την εξερευνητική αυτο-ξενάγηση ανεβαίνοντας και πάλι στον κεντρικό δρόμο με προορισμό μια από τις διασημότερες παραλίες του πλανήτη. Τα αυτοκίνητα είναι παρκαρισμένα με τάξη για αρκετές εκατοντάδες μέτρα από το σημείο εισόδου στο διαστημικό περιβάλλον του Σαρακήνικου. Η αντανάκλαση του ηλιακού φωτός στα ανοιχτόχρωμα βράχια με οδηγεί να μισοκλείσω τα μάτια, παρά τα γυαλιά ηλίου, μέχρι να συνηθίσω το εκθαμβωτικό λευκό. Δεκάδες επισκέπτες, σαν μοντέρνες χρωματιστές σαύρες, κινούνται διάσπαρτα επάνω στα πετρώματα, επιλέγουν σημείο να ξαποστάσουν, να βγάλουν εκατοντάδες χιλιάδες φωτογραφίες, να αυτοφωτογραφηθούν και να κοινωνικοποιηθούν διαδικτυακά, ή απλώς να μείνουν με το στόμα ανοιχτό από το φαντασμαγορικό θέαμα που απλώνεται μπροστά τους. Η θάλασσα, βαθειά και απόλυτα μπλε, λόγω της αντίθεσης, εισβάλλει σε κάποια σημεία, δημιουργώντας μικρές δεξαμενές, οι οποίες φιλοξενούν τους λουόμενους. Τα βράχια του Σαρακήνικου, πλασμένα αμφιθεατρικά, σαν κερκίδες θεάτρου, δημιουργούν την αίσθηση μιας μεγάλης, αλλά πολύ μεγάλης, παρέας. Παρόλη την αυτονόητη ομορφιά του σημείου, το Σαρακήνικο κερδίζει έξτρα πόντους αν το επισκεφθεί κανείς νωρίς το πρωί, ξυπνήσει το σώμα με μια δροσερή βουτιά και μετακινηθεί κατόπιν προς μια από τις επόμενες, αμμουδερές παραλίες.
Μέχρι τα όμορφα Πολλώνια, η διαδρομή μοιράζει διάφορες εξόδους προς τις εύκολα προσβάσιμες παραλίες, από τον Μύτακα, την Αλογομάντρα, την Πάχαινα, μέχρι την εντυπωσιακή σπηλιά του Παπάφραγκα, ακριβώς δίπλα στον κεντρικό δρόμο. Μεγάλο ατού οι πολλές παραλίες σε ένα νησί. Ο λόγος είναι πάντα προφανής.
Μετά από τόσες στάσεις για βουτιές, ένας μεζές, ή και ένα ολοκληρωμένο γεύμα στα Πολλώνια, αποζημιώνει και δίνει ήδη την αίσθηση της διάρκειας του ταξιδιού. Και ας είναι ακόμη μόλις η πρώτη ημέρα.
Πλάκα – Τρυπητή- Τριοβασάλος
Είναι μια από τις πιο γλυκές βόλτες. Χτισμένοι και απλωμένοι σαν ολόλευκες πέρλες επάνω στην καφετιά ράχη πάνω από τον Αδάμαντα, οι τρεις οικισμοί απεικονίζουν όλη την ομορφιά των χωριών των Κυκλάδων. Στενά δρομάκια, σκάλες που οδηγούν σε πίσω αυλές, εκκλησίες, παντοπωλεία, καφενεία -μεζεδάδικα, απλωμένες μπουγάδες, στάσεις λεωφορείων, χρωματιστά παράθυρα και πόρτες, ανεμόμυλοι, χωραφάκια με ελαιόδεντρα, μπουκαμβίλιες, η λίστα είναι ατελείωτη. Αντίθετα με το λιμάνι του Αδάμαντα, εδώ επικρατεί κυρίως ησυχία. Μια όμορφη απόδραση από το ρολόι και την ασταμάτητη επαφή με το τώρα, μπορεί εύκολα να συμβεί. Και ενώ στον Πέρα Τριοβάσαλο, τον Τριοβάσαλο και την Τρυπητή υπάρχει και μια αίσθηση κανονικότητας και φυσιολογικής ρουτίνας, ο οικισμός της Πλάκας στο πιο ψηλό σημείο του λόφου μέχρι την κορυφή του με το Κάστρο, μπορεί εύκολα να χαρακτηριστεί ως ένα αισθητικό θαύμα, Από το πρωί μέχρι αργά το βράδυ, κάθε ώρα της ημέρας εδώ είναι όμορφη, έχει στιγμές και προσφορές για όλους. Από τα διάσπαρτα καφέ και εστιατόρια, τα καλαίσθητα μαγαζιά, τη θέα από την αυλή της Παναγίας της Κορφιάτισσας, μέχρι την απαραίτητη ανάβαση στην κορυφή, με πολλές στάσεις στο ενδιάμεσο για την ταύτιση και την κατανόηση αυτού του απίστευτου σημείου στο χάρτη.
Σε μια από αυτές τις στάσεις, μου ζητά ευγενικά μια νέα γυναίκα να τη φωτογραφήσω με το κινητό της με όλες τις διαφορετικές θέες στο φόντο. Με μια μίξη αγγλικών και ελληνικών, η Τζωρτζίνα μου μιλά για την επαφή της με τη Μήλο, πατρίδας των γονιών της οι οποίοι, όπως πολλοί άλλοι, μετανάστευσαν νέοι στην Αυστραλία πριν πολλά χρόνια. Μιλά με φωνή απαλή, με σεβασμό στην ησυχία της στιγμής, με ένα ελαφρύ συγκινησιακό ράγισμα στα λόγια της στην πρώτη της επίσκεψη στη Μήλο μετά από 25 χρόνια. Στον τρόπο της και την ειλικρίνειά της, αναγνώρισα μεγάλο κομμάτι της ψυχής αυτού του μοναδικού τόπου. Και ας ζει τόσο μακριά από αυτόν.
Ακολουθώ το μονοπάτι το οποίο οδηγεί από την Τρυπητή, μέσα από ελαιόδεντρα, προς το σημείο όπου ανακαλύφθηκε ένα από τα διασημότερα αγάλματα του παγκόσμιου πολιτισμού, της Αφροδίτης της Μήλου. Στα αριστερά ενός μονοπατιού το βρήκε τον Απρίλιο του 1820 ο γεωργός Γεώργιος Κεντρωτάς. Αυτό το θαύμα της Ελληνιστικής Εποχής, δεν εκτιμήθηκε σωστά από τον ευρέτη του μέχρις ότου η Γαλλική αρχαιολογική υπηρεσία κατάλαβε την αξία του και, αγοράζοντάς το, το μετέφερε στο Λούβρο όπου εκτίθεται μέχρι σήμερα. Στο σημείο που βρέθηκε, κάτω από τη σκιά μιας ελιάς βρίσκεται μια πλακέτα με τη σχετική αναφορά. Αλλά και στο Αρχαιολογικό Μουσείο στην Πλάκα, εκτίθεται, μεταξύ άλλων υπέροχων ευρημάτων, γνήσιο αντίγραφο του αγάλματος, δημιούργημα των εργαστηρίων του Λούβρου.
Πολύ κοντά στο σημείο όπου βρέθηκε η Αφροδίτη, οι κατακόμβες ανήκουν επίσης στις σημαντικές και απαραίτητες επισκέψεις κάθε ταξιδιώτη. Σκαμμένες στο ηφαιστειακό έδαφος, οι κατακόμβες είναι το νεκροταφείο των πρώτων χριστιανικών αιώνων στη Μήλο. Αρχαιοκάπηλοι τις ανακάλυψαν, βάνδαλοι τις έχουν επισκεφτεί κατά καιρούς, αφήνοντας σημάδια στο εύκολα χαράξιμο υλικό σαν άλλοι γκραφιτάδες της εποχής. Σώζεται όμως και δείγμα κάποιων επιγραφών, σε κάποια «αρκοσόλια» (σκαμμένες αψίδες), οι οποίες δεν καταστράφηκαν ή βανδαλίστηκαν στο πέρασμα των αιώνων. Η αίσθηση μέσα στο χώρο των κατακομβών με το λιτό φωτισμό και τους διαδρόμους της ξενάγησης, είναι στην κυριολεξία, υπέροχα απόκοσμη.
Από το ύψωμα έξω από το σημείο εύρεσης της Αφροδίτης, θαυμάζει κανείς τη θέα προς το Αρχαίο Θέατρο χτισμένο από την Ελληνιστική περίοδο του 3ου π.Χ. αιώνα μέχρι τον 1ο μ.Χ. αιώνα και τη ρωμαϊκή περίοδο. Γερμανοί αρχαιολόγοι επιμελήθηκαν τις ανασκαφές εδώ, ξεκινώντας το 1816. Σήμερα συνεχίζονται οι εργασίες συντήρησης και αναστήλωσης του σπουδαίου αυτού μνημείου το οποίο υπολογίζεται πως φιλοξενούσε πάνω από 700 θεατές.
Στο τέλος αυτής της φανταστικής ιστορικής και αρχαιολογικής κατηφορικής διαδρομής, καταλήγω στο Κλήμα. Καρτ-ποσταλικό ψαροχώρι, διάσημο σε όλον τον κόσμο για τα υπέροχα, πολύχρωμα «σύρματα», ακριβώς επάνω στο νερό κοιτώντας δυτικά. Εδώ οι ψαράδες έσερναν μέσα στις υπόσκαφες σπηλιές τα αλιευτικά τους σκάφη, φύλασσαν τα εργαλεία τους κατά τη διάρκεια της μη αλιευτικής περιόδου και, συνήθως, έμεναν κιόλας στον όροφο από πάνω. Σήμερα η χρήση των «συρμάτων» έχει αλλάξει, σχεδόν στην ολότητά τους, προσφέροντας τη συγκίνηση της διαμονής σε αυτά, κατόπιν ανακαινίσεων, σε ονειροπόλους ταξιδιώτες και τουρίστες. Είναι το τίμημα για τη συντήρησή τους και τη μακροημέρευσή τους, υποθέτω. Ο ήλιος λούζει τις προσόψεις των κτισμάτων καθώς δύει δημιουργώντας ένα υπέροχο, πολύχρωμο ανάγλυφο, τόσο όμορφο, αντάξιο της φήμης του.
Εν Πλω
Ο γύρος της Μήλου με ιστιοπλοϊκό καταμαράν, μια ολοήμερη, περιπετειώδης πορεία με αρκετές στάσεις για βουτιές, φαγητό μέσα στο σκάφος αλλά και ωραίες κουβέντες με ταξιδιώτες, κυριολεκτικά από κάθε γωνιά του πλανήτη, είναι μια εμπειρία που δεν ξεχνιέται. Όντας πολύ χαρούμενος για τις δύσκολες καιρικές συνθήκες που θα αντιμετωπίσουμε κατά τη διάρκεια της βόλτας, 7 μποφόρ και κυματισμό περίπου 1,5 μέτρου ύψους, αφού δεν νομίζω πως έχει αλλιώς πραγματικό νόημα η περιπέτεια, ξεκινάμε από το λιμάνι του Αδάμαντα νωρίς το πρωί. Ο νεαρός στην ηλικία αλλά πολύπειρος ήδη, καπετάνιος μας Γιώργος Ντάλης, ξανθός και ηλιοκαμμένος σαν σκανδιναβός τουρίστας, κουμαντάρει τη «Chrysovalandou», το μοντέρνο καταμαράν της www.milosadventures.gr με μια άνεση ανάμεσα στα κύματα και τους αφρούς. Για κάποιους από τους επιβάτες, αυτό το ξεκίνημα δεν άνηκε στα πιο ονειρικά, αλλά όλα συνηθίζονται μετά από λίγο. Ταυτόχρονα με την χορευτική πλεύση, μυρωδιά τσιγαρισμένου κρεμμυδιού άρχισε να δραπετεύει από την πολύ μικρή κουζίνα. Ο μάγειρας Ηλίας Καμακάρης στηρίζεται γερά στα δυο του πόδια καθώς κόβει πατάτες και κρέατα εν μέσω θαλασσοταραχής, ατάραχος ο ίδιος και, όπως θα αποδειχτεί αργότερα, πολύ καλός στη δουλειά του.
Οι στάσεις διαδέχονται η μία την άλλη. Καλόγρια, το εκπληκτικό Κλέφτικο, Τσιγκράδα, Φυρλίγκας, μια διαρκής εναλλαγή αποχρώσεων του τιρκουάζ, σπρέι θαλασσινού νερού, μεταλλείων και ορυχείων κάθε είδους στη στεριά (για την υπερπλούσια μεταλλευτική ιστορία της Μήλου αλλά, κυρίως, των ανθρώπων της, επισκεφθείτε το Μεταλλευτικό Μουσείο Μήλου) www.milosminingmuseum.com.
Και βουτιές, βουτιές, βουτιές, σε απάνεμες γωνιές, φυσικές πισίνες, γάργαρες και ζηλευτές. Σε συνεννόηση με όλους τους συνταξιδιώτες και με τη βοήθεια του σκίπερ Τόλη Σανούδου, αποφασίζουμε να διασχίσουμε διαγώνια το πέλαγος για την Πολύαιγο. Εξοικειωμένος πια με το κούνημα του σκάφους, σκέφτομαι την ομορφιά αυτού του τόπου, την πιο αναπτυγμένη ανατολική πλευρά, την σχεδόν παρθένα δυτική, με καταφύγια σπάνιας χλωρίδας και πανίδας, τη ραγδαία τουριστική ανάπτυξη και τους κινδύνους που ελοχεύει, τις ιστορίες των ανθρώπων αλλά και την επιβεβαίωση, για μια ακόμη φορά, πως ζούμε σε μια από τις ομορφότερες γωνιές του πλανήτη.
Τελευταία βουτιά-καρφί από το καταμαράν στα, ίσως, καλύτερα νερά που έχω βουτήξει ποτέ μου, στην Πολύαιγο.
Διαβάστε ακόμα:
Πίσω Λιβάδι: Ένα μικρό, παραθαλάσσιο χωριό στην Πάρο με γαλήνια ατμόσφαιρα και εξαιρετικό φαγητό
