Σχεδόν μια ανάσα από τη Φλώρινα και πολύ κοντά στα σύνορα των δύο χωρών, η Μπίτολα είναι χωρίς καμία αμφιβολία ο ορισμός της βαλκανικής πόλης. Γραφική παλιά αρχιτεκτονική, οθωμανικά σοκάκια και κομμουνιστικής αισθητικής μπλοκ που ξεπροβάλλουν στον ορίζοντα χαρακτηρίζουν το στυλ της πόλης που απέχει μόλις 14 χιλιόμετρα από τα ελληνικά σύνορα.
Μετεξέλιξη του πάλαι ποτέ ενδόξου Μοναστηριού, της μικρής Θεσσαλονίκης στην καρδιά των Βαλκανίων που φιλοξενούσε προξενεία σχεδόν όλων των μεγάλων ευρωπαϊκών κρατών, η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Βόρειας Μακεδονίας είναι αρκετά γνωστή ως ένας γρήγορος προορισμός στους Βορειοελλαδίτες για οδοντιατρικές επεμβάσεις και φθηνά ψώνια μόλις σχεδόν δύο ώρες από τη Θεσσαλονίκη. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει πως η περιοχή έχει μικρή αξία.
Πατρίδα της γευστικότατης πάστας καυτερής κόκκινης πιπεριάς με αλεσμένη μελιτζάνα και ντομάτα, η Μπίτολα βρίσκεται σε ένα γευστικό σταυροδρόμι στο κέντρο των Βαλκανίων που συνδυάζει γεύσεις από Βορρά-Νότο, Ανατολή-Δύση. Εδώ, μπορείτε να βρείτε αμέτρητα βάζα με την αγαπημένη πάστα την οποία μπορείτε να αλείψετε τέλεια στο ψωμί μαζί με ένα κομμάτι λαχταριστή φέτα απολαμβάνοντας ένα θρεπτικό και απίστευτα γευστικό σνακ που ταιριάζει σε κάθε στιγμή της ημέρας. Φυσικά, ούτε λόγος για τις γεμιστές με φέτα μικρές κόκκινες πιπεριές -γνώστες και ως πιπέρκες ή απλώς πιπερίτσες- που είναι χωρίς καμία αμφιβολία το τέλειο συνοδευτικό σε σχεδόν οποιοδήποτε γεύμα από σαλάτες μέχρι κρεατικά.
Εννοείται, βέβαια, πως μαζί με τη γαστρονομία, μια βόλτα στον κάποτε γεμάτο ζωή δρόμο των Προξένων, γνωστό και ως Σιρόκ Σοκάκ, είναι η νούμερο ένα και βασικότερη activity στην πόλη. Καφέ, μαγαζιά, ξενοδοχεία, αλλά και μία καθολική εκκλησία -απομεινάρι των Λεβαντίνων της πόλης- μαζί με ό,τι άλλο μπορείτε να φανταστείτε βρίσκεται σε αυτόν τον μεγάλο πεζόδρομο. Στον ίδιο ακριβώς δρόμο, έναν αιώνα και κάτι νωρίτερα, οι αδελφοί Μανιάκοι με καταγωγή από τα Γρεβενά ίδρυσαν ένα φωτογραφικό ατελιέ που έμελλε να καθιερώσει τη φωτογραφία και τον κινηματογράφο στα Βαλκάνια οδηγώντας στην ίδρυση της πρώτης κινηματογραφικής αίθουσας στα Βαλκάνια.
Βέβαια, το κοσμοπολίτικο παρελθόν της πόλης αποτυπώνεται εναργέστερα στις πολυτελείς προσόψεις των κτηρίων στην Σιρόκ Σοκάκ. Οθωμανικός εκλεκτικισμός, δυτικό μπαρόκ και νεοκλασικισμός είναι πανταχού παρόντα στις περίτεχνες μετόπες και στα μπαλκόνια των κτιρίων που κάποτε ανήκαν σε πλούσιους εμπόρους που κρατούσαν στα χέρια τους την καθημερινή ζωή της βαλκανικής πόλης. Αλλά και στα στενά γύρω από τον κύριο πεζόδρομο -αρτηρία της Μπίτολα, βρίσκονται διάσπαρτες διάφορες επαύλεις που, σε αντίθεση με σήμερα, κάποτε έσφυζαν από ζωή και κόσμο.
Μάλιστα, ορισμένες από αυτές έχουν συνδεθεί με ανεκπλήρωτους μοιραίους έρωτες που έχουν χαραχτεί ως θρύλοι στο κοινό συλλογικό και εξακολουθούν να τραβούν το τουριστικό και λαογραφικό ενδιαφέρον. Λέγεται πως κάποτε η κόρη ενός πλούσιου Εβραίου εμπόρου ερωτεύτηκε παράφορα έναν Τούρκο αξιωματικό του οθωμανικού στρατού, ο οποίος πήγαινε κάθε βράδυ κρυφά στο μπαλκόνι για να συναντήσει την αγαπημένη. Μια μέρα, όμως, ο πατέρας της κοπέλας ανακάλυψε τον αξιωματικό, τον σκότωσε και η κόρη του, μη μπορώντας να αντέξει τον θάνατο του αγαπημένου της, αυτοκτόνησε κι αυτή. Ιστορίες σαν κι αυτή έχουν ποτίσει κυριολεκτικά τους δρόμους και τα στενά γύρω από το Σιρόκ Σοκάκ παραμένοντας πάντα ένα ζωντανός κρίκος ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν της πόλης.
Φυσικά, όμως, ούτε λόγος για την παλιά πόλη -το Τσαρσί όπως λέγεται- που παραμένει μέχρι σήμερα το εμπορικό κέντρο της πόλης. Σε αντίθεση με πολλές βαλκανικές πόλεις, όπου το παλιό οθωμανικό κέντρο σιγά σιγά έσβησε και έδωσε την θέση του σε σοβιετικού τύπου μπλοκ και μεγάλους λεωφόρους, στην Μπίτολα η παλιά οθωμανική πολύ έχει όχι μόνο διασωθεί, αλλά εξακολουθεί να λειτουργεί, όπως παλιά. Μικρά μαγαζιά με φθηνά ρούχα, χαρτικά, και ραπτικά πλάι σε μικρά καφενεία εποχής που σερβίρουν παραδοσιακό καφέ σε τουρκικά φλιτζάνια συνεχίζουν να αποτελούν τον συνδετικό κρίκο μεταξύ του περασμένου βαλκανικού παρελθόντος του Μοναστηριού και του εσωστρεφούς παρόντος της Μπίτολα.
Διαβάστε ακόμα:
Από τους πλίνθους στον εκλεκτικισμό: Γιατί η αρχιτεκτονική της Φλώρινας εξακολουθεί να συναρπάζει
Η Ξάνθη ως city-break προορισμός: Ιστορία, αρχιτεκτονική, πολιτισμός
