Μπορεί το πιο διάσημο μουσείο του Παρισιού να είναι το Λούβρο, όμως στη γαλλική πρωτεύουσα, πριν από περίπου 150 χρόνια, γεννήθηκε ένα καλλιτεχνικό κίνημα που άλλαξε ριζικά τον τρόπο με τον οποίο αποτυπώνονται οι μορφές στην παγκόσμια ζωγραφική και γλυπτική.
Ο Ιμπρεσιονισμός δεν πήρε μόνο σάρκα και οστά στο Παρίσι κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, αλλά άφησε ανεξίτηλο σημάδι στα έργα της επόμενης γενιάς εικαστικών και σε εκείνη που ακολούθησε, οδηγώντας τα αισθητικά ζητούμενα και την έννοια της απόλαυσης στις σύγχρονες εικαστικές τέχνες προς νέους, ανεξερεύνητους δρόμους. Στην Πόλη του Φωτός, ένα μουσείο -το περίφημο Musée d’Orsay- στεγάζεται στο εκπληκτικό κτήριο ενός παλιού σιδηροδρομικού σταθμού, ακριβώς πάνω στις όχθες του Σηκουάνα. Συχνά αποκαλείται «Το σπίτι των Ιμπρεσιονιστών», καθώς φιλοξενεί κάποια από τα πιο κλασικά και ακαταμάχητα έργα που φιλοτεχνήθηκαν στη Γαλλία (και όχι μόνο) στα τέλη του 19ου αιώνα.
Ντεγκά, Μανέ, Βαν Γκογκ, Μονέ, Ρενουάρ, Γουίστλερ και Πισαρό έχουν βρει τη θέση τους στους τοίχους και στις αίθουσες αυτού του εκπληκτικού μουσείου, το οποίο, για πολλούς, θεωρείται το πιο σημαντικό μουσείο τέχνης στον κόσμο.
Μία επίσκεψη εκεί επιβάλλεται. Ωστόσο, αν αισθάνεστε ότι δεν θέλετε να αφιερώσετε πολύ χρόνο εξερευνώντας τα αστείρευτα μυστικά του, μπορείτε πάντα να το δείτε μέσα σε λίγες μόνο ώρες, εστιάζοντας σε κάποια από τα πιο διάσημα και σπουδαία έργα που φιλοξενούνται εδώ.
Καταρχάς, μην ξεχνάτε ότι θα ήταν λάθος να επιχειρήσετε να δείτε το Musée d’Orsay χωρίς να έχετε εκδώσει ηλεκτρονικά το εισιτήριό σας, καθώς οι ουρές είναι πραγματικά τεράστιες, ειδικά τις Τρίτες, όταν το μουσείο του Λούβρου παραμένει κλειστό. Μπορείτε να προγραμματίσετε την επίσκεψή σας από Τρίτη έως Κυριακή, 9:30 το πρωί έως 6:00 το απόγευμα, εκτός από τις Πέμπτες, όπου το μουσείο παραμένει ανοιχτό μέχρι τις 9:45 το βράδυ. Τότε, έχετε την ευκαιρία να πραγματοποιήσετε μια late επίσκεψη στα μεγάλα έργα του Ιμπρεσιονισμού, ενώ, αν εκδώσετε εισιτήριο γύρω στις 8:00 το βράδυ, θα απολαύσετε τα εκθέματα με λιγότερο συνωστισμό. Αυτό σημαίνει ότι θα κινηθείτε πιο γρήγορα, εξοικονομώντας πολύτιμο χρόνο. Από την άλλη, το πρωί, η καλύτερη ώρα για να επισκεφθείτε το μουσείο είναι με το άνοιγμα, στις 9:30.
7 έργα που πρέπει να δει ένας επισκέπτης στο Musée d’Orsay
Έναστρη νύχτα πάνω από τον Ρήνο του Βίνσεντ Βαν Γκογκ
Ένας από τους πιο σπουδαίους και αναγνωρίσιμους πίνακες του Βίνσεντ Βαν Γκογκ, η «Έναστρη Νύχτα πάνω από τον Ρήνο» παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με το εξίσου διάσημο έργο του, «Έναστρη Νύχτα», ενώ διατηρεί τα δικά του ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, που το καθιστούν ένα αριστούργημα εξπρεσιονιστικής δημιουργίας με μοναδική ταυτότητα.
Η εικόνα του γεμάτου αστέρια ουρανού υπήρξε ένα από τα αγαπημένα θέματα του Βαν Γκογκ, ήδη από τα πρώτα στάδια της καλλιτεχνικής του πορείας. Εδώ, η συναρπαστική εικόνα του ζευγαριού που περπατά αγκαλιασμένο στην όχθη του Ρήνου, η εντυπωσιακή αντανάκλαση των αστεριών στην επιφάνεια του νερού, τα αναμμένα φώτα από τα σπίτια στο βάθος του πίνακα, όλα συνθέτουν ένα έργο με απερίγραπτη συναισθηματική φόρτιση, στοιχείο που αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο του Εξπρεσιονισμού. Μια μυστηριώδης ενέργεια διατρέχει το έργο, μια αίσθηση που το καθιστά πέρα για πέρα ακαταμάχητο.
Νούφαρα του Κλωντ Μονέ
Ένα από τα σπουδαιότερα και πιο εμβληματικά έργα του μεγάλου Ιμπρεσιονιστή ζωγράφου Κλωντ Μονέ, τα περίφημα «Νούφαρα», τα οποία φιλοτέχνησε στο πέρασμα αρκετών χρόνων στο εξοχικό του σπίτι στο Giverny, φιλοξενούνται στο Musée de l’Orangerie του Παρισιού. Ωστόσο, στο Musée d’Orsay μπορείτε να δείτε ένα κομμάτι από εκείνη την πραγματικά τεράστια και φιλόδοξη καλλιτεχνική κατάθεση, η οποία σίγουρα θεωρείται το διασημότερο, ίσως, έργο τέχνης στον κόσμο με συνέχειες και ενιαίο concept.
Ο ίδιος ο Μονέ είχε μιλήσει αρκετές φορές για την τεράστια αγάπη που έτρεφε για το εξοχικό του σπίτι στο Giverny και, φυσικά, για τους εντυπωσιακούς κήπους που είχε φτιάξει μόνος του εκεί. Μάλιστα, ο κορυφαίος Γάλλος εικαστικός είχε πει «Εκτός από τη ζωγραφική και την κηπουρική, δεν είμαι καλός σε τίποτα», συμπληρώνοντας πως οι κήποι του στο σπίτι του Giverny είναι το απόλυτο αριστούργημα της ζωής του.
Ποτέ ξανά ο τρόπος με τον οποίο οι πινελιές του Μονέ διαχέονται πάνω στον καμβά δεν έμοιαζε τόσο ελεύθερος, τόσο γεμάτος αυτοπεποίθηση. Αν, μάλιστα, κοιτάξει κανείς από πάρα πολύ κοντά το έργο, θα διαπιστώσει πως μιλάμε για ένα πλήρως αφηρημένο αποτέλεσμα, αφού οι πινελιές παρουσιάζονται εδώ πολύ πιο ισχυρές από τη φόρμα των ίδιων των λουλουδιών. Η θέαση αυτού του πραγματικά σημαντικού έργου για την πορεία της παγκόσμιας ζωγραφικής υπήρξε μία πρόκληση για τον δημιουργό του και παραμένει μέχρι και σήμερα μία πρόκληση για τους επισκέπτες του Musée d’Orsay.
Πρόγευμα στη Χλόη του Εντουάρ Μανέ
Ένας πίνακας, μία επανάσταση. Χωρίς καμία αμφιβολία, το «Πρόγευμα στη Χλόη» του Εντουάρ Μανέ είναι ένα έργο που σημάδεψε την ιστορία της τέχνης. Ο Μανέ, ο οποίος θεωρείται ο πατέρας του Ιμπρεσιονισμού, υπήρξε ένας από τους καλλιτέχνες που άλλαξαν οριστικά όχι μόνο το αντικείμενο, αλλά και το ζητούμενο στην παγκόσμια τέχνη.
Τι είναι αυτό που κάνει τον πίνακα τόσο μα τόσο σημαντικό; Η αναπάντεχη παρουσία μιας ολόγυμνης γυναίκας μέσα σε ένα ειδυλλιακό εξοχικό τοπίο, ανάμεσα σε δύο ντυμένους άνδρες -ένα στοιχείο που θεωρήθηκε απολύτως σοκαριστικό για τα δεδομένα της ευρωπαϊκής τέχνης στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Η γυναίκα του πίνακα δεν είναι άλλη από τη Victorine Meurent, ζωγράφος και η ίδια, καθώς και φίλη του Μανέ, η οποία, όταν ήθελε να κερδίσει λίγα παραπάνω χρήματα, πόζαρε ως μοντέλο για καλλιτέχνες της εποχής. Είναι η ίδια γυναίκα που ποζάρει τολμηρή και ολόγυμνη στο έτερο αριστούργημα του Μανέ, την «Ολυμπία», που εκτίθεται επίσης στο Musée d’Orsay.
Το «Πρόγευμα στη Χλόη» παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο κοινό το 1863, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις. Τότε, ο Εμίλ Ζολά έγραψε σε ένα κείμενό του: «Ο Μανέ πετυχαίνει το όνειρο κάθε ζωγράφου: την αναπαράσταση ανθρώπινων μορφών σε πραγματικό μέγεθος μέσα στο φυσικό τοπίο. Γνωρίζουμε όλοι τη δύναμη με την οποία ξεπέρασε τις δυσκολίες που του παρουσιάστηκαν».
Μάθημα Μπαλέτου του Εντγκάρ Ντεγκά
Από το 1870 μέχρι και τον θάνατό του, ένας από τους Γάλλους καλλιτέχνες που συνέβαλαν στη γέννηση της μοντέρνας τέχνης, ο Εντγκάρ Ντεγκά, ανέπτυξε μια ξεχωριστή προσήλωση σε ένα πολύ συγκεκριμένο εικαστικό θέμα: τις μπαλαρίνες εν ώρα πρόβας.
Ο τρόπος με τον οποίο το σώμα των κοριτσιών έμοιαζε διαφορετικό από κάθε οπτική γωνιά, το πώς τα πόδια και τα χέρια τους αναδιπλώνονταν καθώς έσκυβαν να δέσουν τα παπούτσια τους, αλλά και οι πτυχωτές λεπτομέρειες στα φορέματά τους, αποτέλεσαν για τον Ντεγκά αντικείμενο σπουδής -μια αστείρευτη μελέτη, που έμελλε να κρατήσει πολλά χρόνια. Σε αυτήν συγκεντρώθηκαν όλες οι δυνάμεις και το ανεξάντλητο ταλέντο ενός αληθινά σπουδαίου ζωγράφου και γλύπτη.
Το συναρπαστικό «Μάθημα Μπαλέτου» είναι, χωρίς αμφιβολία, ένα από τα σπουδαιότερα κομμάτια ενός εξαιρετικού έργου. Οι γεωμετρικές ισορροπίες, η απόδοση των χρωμάτων, αλλά και ο τρόπος με τον οποίο απεικονίζεται το ξύλινο παρκέ στον πίνακα -ένα βασικό στοιχείο στα έργα του Ντεγκά -είναι μόνο κάποιες από τις λεπτομέρειες που θα προσέξετε εδώ και, βεβαίως, θα θαυμάσετε.
Αυτοπροσωπογραφία του Βίνσεντ Βαν Γκογκ
Ο Βαν Γκογκ κατάφερε να φιλοτεχνήσει πάνω από 43 έργα τέχνης -πίνακες, αυτοπροσωπογραφίες ή απλά ημιτελή σχέδια- μέσα στη διάρκεια μίας δεκαετίας.
Όσον αφορά τις αυτοπροσωπογραφίες του, ένα από τα πλέον πολυσυζητημένα κομμάτια του συνολικού του έργου, ο Ολλανδός εικαστικός εξομολογείται στην αλληλογραφία του: «Το να ζωγραφίζει κάποιος τον εαυτό του δεν είναι μία διαδικασία δίχως πόνο. Είναι μία αναζήτηση που συχνά οδηγεί σε κρίση ταυτότητας».
Στη διάσημη «Αυτοπροσωπογραφία» του, η ένταση και η απόγνωση στο βλέμμα του ζωγράφου, η αρμονία των χρωμάτων και, φυσικά, ο αστικός μύθος που συνοδεύει το έργο -πως ο Βαν Γκογκ έκοψε το αυτί του για να πετύχει την σωστή ισορροπία της εικόνας πάνω στον καμβά- κάνουν αυτόν τον πίνακα ένα από τα καθοριστικότερα έργα της μοντέρνας τέχνης.
Το λιβάδι με τις παπαρούνες του Κλωντ Μονέ
Ο Μονέ παρουσίασε το «Λιβάδι με τις Παπαρούνες» στο κοινό για πρώτη φορά το 1874. Σήμερα, θεωρείται ένας από τους διασημότερους και πιο σπουδαίους πίνακες στην ιστορία της παγκόσμιας ζωγραφικής.
Οι ανθρώπινες μορφές που κινούνται κατά μήκος του λιβαδιού, περνώντας μέσα από το φυσικό τοπίο, οι αντιθέσεις των χρωμάτων, αλλά, κυρίως, ο τρόπος με τον οποίο το πινέλο του Μονέ αποτυπώνει τα στοιχεία του έργου, δημιουργώντας την αίσθηση της κίνησης, καθιστούν το περίφημο «Λιβάδι» έναν από τους πιο επιδραστικούς πίνακες του 19ου αιώνα.
Παράλληλα, αποτελεί ένα από τα έργα που έθεσαν τα θεμέλια για το κίνημα που ονομάστηκε Ιμπρεσιονισμός, το οποίο, στη συνέχεια, διαμόρφωσε ολόκληρη τη σύγχρονη εικαστική σκέψη και τα ζητούμενα της μοντέρνας τέχνης.
Διάταξη σε γκρι και μαύρο του Τζέιμς ΜακΝήλ Γουίστλερ
Πιθανότατα το διασημότερο και πιο σπουδαίο έργο ενός Αμερικανού καλλιτέχνη που θα δείτε στο Musée d’Orsay, ο πίνακας του Τζέιμς ΜακΝήλ Γουίστλερ, «Διάταξη σε γκρι και μαύρο», αποτυπώνει στον καμβά τη μορφή της μητέρας του ζωγράφου, η οποία κάθεται σε μια καρέκλα, κοιτάζοντας με σταθερό βλέμμα προς τα αριστερά.
Ο πίνακας έχει χαρακτηριστεί από κριτικούς τέχνης ως «μία Μόνα Λίζα των Βικτωριανών χρόνων», χάρη στην απαλότητα με την οποία ο Γουίστλερ έχει ζωγραφίσει τη μητέρα του, στο ήπιο βλέμμα της και στις χαλαρές, σχεδόν μυστηριώδεις εκφράσεις του προσώπου της.
Οι σκέψεις της γυναίκας, τα συναισθήματά της, παραμένουν ακαθόριστα και ακατανόητα στον θεατή. Κι όμως, την ίδια στιγμή, καταφέρνουν να κεντρίσουν το ενδιαφέρον μας με έναν τρόπο μαγνητικό.
Διαβάστε ακόμα:
To Μουσείο ως Προορισμός: Musée de l’Orangerie, Παρίσι
Μουσείο Σίσσυ: Στα Ίχνη της Αιώνιας Αυτοκράτειρας στη Βιέννη
Υποθαλάσσιο Μουσείο Αλοννήσου: Ένα συναρπαστικό υποβρύχιο αρχαίο αξιοθέατο