Η Βουλιάστα Ιωαννίνων είναι ένα μικρό χωριό περίπου 30 χιλιόμετρα μακριά από τα Ιωάννινα, πάνω στον δρόμο που συνδέει τη μεγαλύτερη πόλη της Ηπείρου με την Άρτα. Το χωριό είναι χτισμένο σε ένα καταπράσινο τοπίο ανάμεσα στις δύο όχθες του ποταμού Λούρου. Αλλά πέραν τούτου, δεν μπορούμε να πούμε ότι εδώ υπάρχουν ιδιαίτερα αξιοθέατα, εκτός αν θεωρείται τέτοιο ένα ιχθυοτροφείο πέστροφας ή ένας μικρός νερόμυλος.
Το πιο ιδιαίτερο μέρος του χωριού, όμως, απέχει μερικές εκατοντάδες μέτρα από αυτό. Περπατάμε στο κατάφυτο τοπίο και δεν θα αντιληφθούμε το πανέμορφο θέαμα παρά μόνο όταν φτάσουμε στο σημείο καθώς τα δέντρα το κρύβουν: μια λίμνη που αργότερα μάθαμε ότι οι ντόπιοι την αποκαλούν «γαλάζια» -το γιατί είναι εύκολα εξηγήσιμο. Ενώ δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλη (έχει διάμετρο περίπου 100 μέτρα) το νερό της είναι βαθυγάλανο και θυμίζει περισσότερο θαλασσινό.
Είναι σχεδόν στρογγυλή, αυτό φαίνεται άλλωστε και από τις εναέριες φωτογραφίες. Σύμφωνα με όσα μάθαμε μιλώντας με τους κατοίκους της περιοχής, η πιθανότερη αιτία σχηματισμού της είναι υπόγειοι καρστικοί αγωγοί που επικοινωνούν με τον Λούρο. Κάτι που κάνει το τοπίο ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι τα δεκάδες δέντρα που την περιβάλλουν, τα οποία, συνήθως, καθρεφτίζονται στα πεντακάθαρα νερά της λίμνης. Παρά το ότι τα νερά της πολύ καθαρά και διαυγή, το βάθος της λίμνης δεν ξεπερνά τα 10 μέτρα.
Tο επίσημο όνομα της Λίμνης είναι Βηρός, που σημαίνει βαθιά νερά ή ρουφήχτρα. Αν ο δρόμος σάς φέρει σε αυτή την πλευρά της Ηπείρου, αξίζει να αφιερώσετε κάποιο χρόνο εδώ ειδικά τους ανοιξιάτικους μήνες, όταν οι όχθες της μικρής άγνωστης στους περισσότερους λίμνης αποτελεί ιδανική τοποθεσία για πικνίκ. Το πρόσθετο πλεονέκτημα αυτού του σημείου της ελληνικής γης είναι ότι παραμένει ακόμα σχετικά άγνωστο και -με την καλή έννοια- αναξιοποίητο.
Λούρος: Ένας όχι πολύ μεγάλος αλλά σημαντικός ποταμός
Ο ποταμός Λούρος, ο οποίος πηγάζει από το βουνό Τόμαρος και εκβάλλει στον Αμβρακικό Κόλπο, έχει μήκος περίπου 80 χιλιόμετρα. Για τα ελληνικά δεδομένα των ποταμών δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλος, δεν είναι καν στα 10 μεγαλύτερα ελληνικά ποτάμια σε μήκος.
Όμως, ήδη από την αρχαιότητα, η σημασία του ποταμού για τον άνθρωπο ήταν κομβική. Από τον Λούρο υδροδοτούνταν πόλεις όπως η Νικόπολη, στην οποία το 31 π.Χ. με εντολή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Οκταβιανού Αύγουστου κατασκευάστηκε ένα θαυμαστό επίτευγμα της αρχαίας τεχνολογίας, το υδραγωγείο. Με αυτόν τον τρόπο, υδροδοτήθηκε μια πόλη περίπου 150.000 κατοίκων σε απόσταση 50 χιλιομέτρων από τις πηγές του ποταμού.
Τμήματα του υδραγωγείου εξακολουθούν να είναι ορατά σε διάφορες θέσεις της ευρύτερης περιοχής, δίνοντας, έτσι, την ευκαιρία στον επισκέπτη να θαυμάσει με πόση μαεστρία αξιοποίησαν οι Ρωμαίοι την υψομετρική διαφορά μεταξύ των πηγών του Λούρου και της Νικόπολης –η οποία ανέρχεται σε περίπου 80 μέτρα. Αυτό το πέτυχαν δίνοντας ελαφριά κλίση στον αγωγό, καθώς προσέγγιζε τη θάλασσα. Μάλιστα, δημιούργησαν επιπλέον ανοίγματα εξαερισμού στις πλαγιές, αλλά και για πεσσοστοιχίες στα πεδινά τμήματα.
Στα μέσα του 4ου μ.Χ. αιώνα, ο αυτοκράτορας Ιουλιανός έδωσε εντολή για εκτεταμένες εργασίες συντήρησης και ανακατασκευής του έργου οπότε το υδραγωγείο λειτούργησε σίγουρα τα πρώτα βυζαντινά χρόνια. Αυτό συνέβη έως τα μέσα του 6ου μ.Χ. αιώνα όταν η περιοχή παρήκμασε γενικότερα και το υδραγωγείο εγκαταλείφθηκε μετά από μία τρομερή επιδρομή των Οστρογότθων.
Ο Λούρος, όμως, έχει αξιοποιηθεί και στα νεότερα χρόνια και για άλλον λόγο. Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 κατασκευάστηκε εκεί ένα από τα πρώτα υδροηλεκτρικά φράγματα της ΔΕΗ ύψους 25 μ., και πλάτους 70 μ.. Στον Υδροηλεκτρικό Σταθμό υπήρχε και ένας μικρός οικισμός, όπου έμεναν οι εργαζόμενοι της ΔΕΗ, ο οποίος σήμερα έχει εγκαταλειφθεί.
Διαβάστε ακόμα:
Ρωμαϊκό Υδραγωγείο Νικόπολης: Tο αρχαίο θαύμα που αξιοποίησε τις πηγές του ποταμού Λούρου
Οικογενειακό ταξίδι στην αρχαία Δωδώνη
Ζαραβίνα: Mία μικρή, άγνωστη λίμνη με σπάνιο οικοσύστημα στα Ιωάννινα
