Στα σύνορα Αρκαδίας, Αχαΐας και Ηλείας, στους νοτιοδυτικούς πρόποδες του όρους Ερυμάνθου, απλώνεται το οροπέδιο της Φολόης στο οποίο φιλοξενείται το υπέροχο ομώνυμο δρυόδασος.

14

Η Διαδρομή

Ο ουρανός έχει φωτίσει κάποια ώρα τώρα αλλά ο ήλιος θα εμφανιστεί λίγο πιο μετά αφού τα ψηλά βουνά της Γορτυνίας, στην δυτική Αρκαδία, κρύβουν τις ακτίνες και τη ζεστασιά του μέχρι να σηκωθεί πάνω από τις κορυφές. Η νυχτερινή ξαστεριά έριξε τη θερμοκρασία χαμηλά, θολώνοντας τα τζάμια μέσα στο ζεστό δωμάτιο αλλά υπόσχεται μια ηλιόλουστη ημέρα. Έχει μέρες να βρέξει και αυτό έχει κρατήσει τους βατούς χωματόδρομους προσβάσιμους ακόμα και για χαμηλού τύπου αυτοκίνητο.

Το σχέδιο είναι η επίσκεψη στο οροπέδιο της Φολόης και στο μοναδικό δρυόδασος με σημείο εκκίνησης το χωριό Βιδιάκι, ψηλά πάνω από την κοίτη του ποταμού Ερύμανθου, νότια προς Ράχες, δεξιά στο δρόμο 74 μέχρι την Αρχαία Πίσσα, στροφή βόρεια προς Λαμπεία, μέχρι την είσοδο του δρυοδάσους της Φολόης. Η διαδρομή ακούγεται μεγάλη και ίσως λίγο περίπλοκη, αλλά δεν είναι.

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(325460)
      ["id"]=>
      int(325460)
      ["title"]=>
      string(10) "_M9A8311 a"
      ["filename"]=>
      string(13) "M9A8311-a.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(2052545)
      ["url"]=>
      string(62) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8311-a.jpg"
      ["link"]=>
      string(101) "https://www.travel.gr/experiences/nature/oropedio-folois-apostoli-se-ena-monad/attachment/_m9a8311-a/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "17"
      ["description"]=>
      string(30) "Photo: Νίκος Κόκκας"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(10) "_m9a8311-a"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(325440)
      ["date"]=>
      string(19) "2024-01-23 08:54:20"
      ["modified"]=>
      string(19) "2024-01-23 08:54:29"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1667)
      ["height"]=>
      int(2501)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(70) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8311-a-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(70) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8311-a-200x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(200)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(71) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8311-a-768x1152.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1152)
        ["large"]=>
        string(71) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8311-a-683x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(683)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(72) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8311-a-1024x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(72) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8311-a-1365x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1365)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Photo: Νίκος Κόκκας
Photo: Νίκος Κόκκας

Στο Βιδιάκι, στο νομό Αρκαδίας ακόμη, στο καφενείο του χωριού, στο μικρό πέτρινο μπαλκόνι του οι πρωινοί θαμώνες ζεσταίνονται από τη θέρμη του ήλιου. Για σιγουριά, ξαναρωτώ αν η χωμάτινη διαδρομή μέσα από δάσος με νότια κατεύθυνση προς τις Ράχες και τη Χώρα είναι όντως προσβάσιμη. Μια ξαφνική νεροποντή μέσα στο χειμώνα, ακόμη και σύντομη, μπορεί να αλλοιώσει την επιφάνεια του δρόμου τόσο ώστε μόνο ένα γυμνασμένο 4×4 να μπορεί να διασχίσει την πανέμορφη, σχεδόν παρθένα διαδρομή των περίπου 14 χιλιομέτρων μέχρι το επόμενο ασφάλτινο οδόστρωμα. Με την επιβεβαίωση και το χαμόγελο των ντόπιων, ξεκινώ προς την κατάφυτη, πολύχρωμη πορεία μέσα στο δάσος. 

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(325470)
      ["id"]=>
      int(325470)
      ["title"]=>
      string(10) "_M9A8274 a"
      ["filename"]=>
      string(13) "M9A8274-a.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(2015912)
      ["url"]=>
      string(62) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8274-a.jpg"
      ["link"]=>
      string(101) "https://www.travel.gr/experiences/nature/oropedio-folois-apostoli-se-ena-monad/attachment/_m9a8274-a/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "17"
      ["description"]=>
      string(30) "Photo: Νίκος Κόκκας"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(10) "_m9a8274-a"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(325440)
      ["date"]=>
      string(19) "2024-01-23 08:57:30"
      ["modified"]=>
      string(19) "2024-01-23 08:57:41"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1667)
      ["height"]=>
      int(2501)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(70) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8274-a-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(70) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8274-a-200x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(200)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(71) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8274-a-768x1152.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1152)
        ["large"]=>
        string(71) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8274-a-683x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(683)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(72) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8274-a-1024x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(72) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8274-a-1365x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1365)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Photo: Νίκος Κόκκας
Photo: Νίκος Κόκκας

Χαμηλή ταχύτητα, δασικός δρόμος με ήπιες υψομετρικές διαφορές, επιβεβαιώνει τον κανόνα που λέει ότι η μικρή αυτή χώρα με το πλούσιο ανάγλυφο σε τόσο μικρό χώρο κρύβει τόση πολλή ομορφιά μακριά από τα μάτια των προδιαγεγραμμένων, ασφάλτινων διαδρομών. Όπως τα καλαίσθητα νεοκλασικά σπίτια που γεμίζουν με ικανοποίηση τις αισθήσεις του περαστικού θεατή αλλά κρύβουν ακόμη ομορφότερους θησαυρούς στις πίσω αυλές. Η ποικιλία της χλωρίδας μπαίνοντας στο δάσος μέχρι την άφιξη στο οροπέδιο της Φολόης στο νομό Ηλείας, χρωματίζει την ιστορία ανάλογα με την εποχή του χρόνου της επίσκεψης. Φυλλοβόλα τα περισσότερα είδη των δέντρων, συμπεριλαμβανόμενων των 42.000 στρεμμάτων δρυών, καταπράσινα και λαμπερά την άνοιξη, μια πορτοκαλί μοκέτα το φθινόπωρο και νωρίς το χειμώνα, το ενιαίο αυτό δάσος της Κάπελης, όπως αποκαλούν οι ντόπιοι τη βελανιδιά, ανήκει στις ωραιότερες ταξιδιωτικές εμπειρίες.

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(325478)
      ["id"]=>
      int(325478)
      ["title"]=>
      string(14) "Dasos Folois 4"
      ["filename"]=>
      string(18) "Dasos-Folois-4.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(2006438)
      ["url"]=>
      string(67) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/Dasos-Folois-4.jpg"
      ["link"]=>
      string(105) "https://www.travel.gr/experiences/nature/oropedio-folois-apostoli-se-ena-monad/attachment/dasos-folois-4/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "17"
      ["description"]=>
      string(30) "Photo: Νίκος Κόκκας"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(14) "dasos-folois-4"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(325440)
      ["date"]=>
      string(19) "2024-01-23 08:59:05"
      ["modified"]=>
      string(19) "2024-01-23 08:59:10"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1667)
      ["height"]=>
      int(2494)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(75) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/Dasos-Folois-4-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(75) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/Dasos-Folois-4-201x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(201)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(76) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/Dasos-Folois-4-768x1149.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1149)
        ["large"]=>
        string(76) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/Dasos-Folois-4-684x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(684)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(77) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/Dasos-Folois-4-1027x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1027)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(77) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/Dasos-Folois-4-1369x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1369)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Photo: Νίκος Κόκκας
Δάσος Φολόης/Photo: Νίκος Κόκκας

Το δάσος της Φολόης στην Ηλεία

Αν εξαιρέσει κάποιος τον ανορθόδοξο τρόπο προσέγγισης που επέλεξα στο δικό μου ταξίδι, το διάσημο δρυόδασος απέχει περίπου τρεις με τρεισήμισι ώρες από την Αθήνα και μόλις 20 χιλιόμετρα από την Αρχαία Ολυμπία, μια επιβεβλημένη στάση στον επισκέπτη του δάσους για τον συνδυασμό φύσης, ιστορίας και πολιτισμού, εννοιών ταυτόσημων έτσι κι αλλιώς. Ένας μαγικός συνδυασμός ασφάλτινων οδών και χωμάτινων δασικών δρόμων, ανάμεσα και κάτω από τις σκιές περίπου πέντε εκατομμυρίων υγιέστατων και επιβλητικά υψηλών βελανιδιών, μαγεύει τον επισκέπτη, παίζει με τις αισθήσεις και με τη φαντασία του. Το νοτιότερο δρυόδασος της Ευρώπης και το μοναδικό στα Βαλκάνια, βαφτίστηκε από τον κένταυρο Φόλο, φίλο και ακούσιο θύμα του Ηρακλή, κατά την μυθολογία.

Κάποιες γωνιές του πυκνόφυτου δάσους, με τις ακτίνες του ήλιου να πασχίζουν να διαπεράσουν τα κλαδιά και με το θρόισμα που ντύνει το ηχητικό αποτέλεσμα της φυσικής ησυχίας να απομακρύνουν από κάθε άλλη σκέψη, η ύπαρξη αυτών των μισών ανθρώπων, μισών αλόγων μυθικών πλασμάτων δεν φαίνεται σαν κάποια παράλογη ιδέα. Αλλά, μάλλον όχι. Μια ομάδα ποδηλατών ισορροπούν αργά και απολαυστικά επάνω στον κοκκινωπό χωματόδρομο ενώ φωνές ακούγονται κάπου μακρύτερα από περιπατητές, μελών οργανωμένων ομάδων αλλά και αυτόνομων επισκεπτών.

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(325490)
      ["id"]=>
      int(325490)
      ["title"]=>
      string(10) "_M9A8688 a"
      ["filename"]=>
      string(13) "M9A8688-a.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(1836198)
      ["url"]=>
      string(62) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8688-a.jpg"
      ["link"]=>
      string(101) "https://www.travel.gr/experiences/nature/oropedio-folois-apostoli-se-ena-monad/attachment/_m9a8688-a/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "17"
      ["description"]=>
      string(30) "Photo: Νίκος Κόκκας"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(10) "_m9a8688-a"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(325440)
      ["date"]=>
      string(19) "2024-01-23 09:04:59"
      ["modified"]=>
      string(19) "2024-01-23 09:05:03"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1667)
      ["height"]=>
      int(2501)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(70) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8688-a-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(70) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8688-a-200x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(200)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(71) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8688-a-768x1152.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1152)
        ["large"]=>
        string(71) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8688-a-683x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(683)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(72) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8688-a-1024x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(72) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/M9A8688-a-1365x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1365)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "bottom"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Photo: Νίκος Κόκκας
Photo: Νίκος Κόκκας

Στο καφενείο του χωριού

Η βόλτα στο «μπαλκόνι της Ηλείας» όπως αποκαλούν οι ντόπιοι τη Φολόη, από την ατέλειωτη θέα που προσφέρεται από τις παρυφές του οροπεδίου προς κάθε κατεύθυνση, δεν χορταίνεται εύκολα. Κάθε δρομάκι μοιάζει να οδηγεί κάπου μυστικά και μαγικά, μικρά και μεγαλύτερα ξέφωτα φιλοξενούν υγιή κοπάδια με πρόβατα, το πράσινο χορτάρι αντικαθιστά σε ορισμένα σημεία τη φτερίνα και τα σφερδούκλια. Μια έκταση 97 τετραγωνικών χιλιομέτρων, ένας βιότοπος προστατευμένος Natura 2000.

Πριν φύγω από την περιοχή, κάνω μια στάση στο καφενείο του ομώνυμου, όμορφα περιποιημένου και πολύ ήσυχου χωριού της Φολόης. Τα μοντέρνα καθίσματα, η ανοιχτή, αλλά σε σίγαση, τηλεόραση πολλών ιντσών και τα χρωματιστά χορηγούμενα ψυγεία, δεν αλλάζουν την αίσθηση του «καφενείου του χωριού». Ο καφές μου ετοιμάζεται στο γκαζάκι από τον ιδιοκτήτη Θεόδωρο Κυριακόπουλο, οι ηλικιωμένοι αλλά ζωηροί και υγιέστατοι στην όψη φίλοι Νικόλαος Ασημακόπουλος και Παναγιώτης Μαρκόπουλος με υποδέχονται με χαμόγελα, πειράγματα και ιστορίες ζωής.

Ο συνδυασμός της οδηγικής διαδρομής, του φυσικού περιβάλλοντος, των μυρωδιών και των ήχων και των ντόπιων κατοίκων του οροπεδίου και της φιλοξενίας τους, συνθέτει την Ελλάδα στα καλύτερά της.

Διαβάστε ακόμα:

Το παραμυθένιο δάσος της Φολόης -Περπατώντας ανάμεσα στις βελανιδιές των Κενταύρων

Γορτυνία: Γραφικά χωριά, η παράδοση της ελιάς και χειροποίητες πίτες

5 υπέροχες διαδρομές με αυτοκίνητο στην Πελοπόννησο, μέσα στη φύση