Ένα φιλόδοξο σχέδιο για τη δημιουργία δημόσιου Ενυδρείου στο παραλιακό μέτωπο της Θεσσαλονίκης με δυνατότητα υποθαλάσσιου τούνελ έχει καταρτίσει ο Δήμος Θεσσαλονίκης.
Να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα υπάρχουν 5 ενυδρεία.
Τα πιο γνωστά είναι ο Θαλασσόκοσμος και το Aquaworld που βρίσκονται στην Κρήτη και το ενυδρείο της Ρόδου. Επίσης δύο ενυδρεία στην Καστοριά και στη Βυρώνεια φιλοξενούν μόνο ψάρια του γλυκού νερού.
Ο θαλασσόκοσμος που ανήκει στο Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών,αν και θεωρείται από τα μικρά σε μέγεθος ενυδρεία προσελκύει 250.000 επισκέπτες το χρόνο.
Τα ενυδρεία στην Ευρώπη
Στην Ευρώπη υπάρχουν 206 δημόσια ενυδρεία και κέντρα θαλασσίων ερευνών. Τα μεγαλύτερα σε μέγεθος από αυτά, περίπου 100, είναι εγκατεστημένα στις γνωστότερες παραθαλάσσιες ευρωπαϊκές πόλεις.
Τα πιο μεγάλα και γνωστά ενυδρεία της Ευρώπης είναι:
-Τo Oceanografic στη Βαλένθια της Ισπανίας, το οποίο θεωρείται το μεγαλύτερο στην Ευρώπη και ένα από τα μεγαλύτερα παγκοσμίως.
-Το Nausicaá στη Βουλώνη της Γαλλίας που λειτουργεί και ως θαλάσσιο κέντρο ερευνών
-Το ενυδρείο στη Λισαβόνα της Πορτογαλίας
-Το ενυδρείο στη Γένοβα της Ιταλίας
-Το ενυδρείο L’Aquàrium στη Βαρκελώνη της Ισπανίας
Στην πλειονότητά τους βρίσκονται σε παραθαλάσσιες πόλεις και είναι τοποθετημένα σε παραλιακά μέτωπα, τονίζοντας τη σχέση της εκάστοτε πόλης με τη θάλασσα και την σημασία που έχει η τελευταία σε αυτές.
Τα δημόσια ενυδρεία πέρα από τη συνολική τους έκταση διαθέτουν ορισμένα χαρακτηριστικά, που τους προσδίδουν μία ιδιαίτερη προστιθέμενη αξία, δημιουργώντας παράλληλα μεταξύ των ενυδρείων έναν άτυπο ανταγωνισμό. Τα πιο σημαντικά από αυτά είναι το μήκος των διάφανων τούνελ, ο συνολικός όγκος νερού στις δεξαμενές, οι ποσότητες και τα είδη των ψαριών.
Η πρόταση του Δήμου Θεσσαλονίκης
Ο Δήμος Θεσσαλονίκης έχει προτείνει την κατασκευή δημόσιου ενυδρείου στην ανατολική πλευρά του παραλιακού μετώπου στην περιοχή ΟΜΜΘ-Ποσειδώνιο-Αλλατίνη και πιο συγκεκριμένα στην αδόμητη έκταση στα όρια με το Δήμο Καλαμαριάς.
Σύμφωνα με τον Δήμο, η πρόταση του για την κατασκευή δημόσιου ενυδρείου, θα αποτελέσει ένα έργο ανάπλασης μεγάλης κλίμακας που θα επιφέρει πολλαπλές ωφέλειες για την πόλη σε διάφορα επίπεδα. Κι αυτό γιατί:
1. Αναδεικνύει τη διαχρονική σχέση του ανθρώπου µε το θαλάσσιο περιβάλλον το οποίο είναι υπεύθυνο για τη διατήρηση της ζωής στη γη, καθώς αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες τόσο για την οικολογική ισορροπία όσο και για την οικονομική και κοινωνική ευημερία.
2. Προάγει την περιβαλλοντική εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση του κοινού για τα θαλάσσια οικοσυστήματα και την ποικιλότητα των ειδών που διαβιούν σε αυτό.
3. Αποτελεί κέντρο έρευνας για τη θαλάσσια χλωρίδα και πανίδα, το οποίο σε συνδυασμό και με την χωροθέτηση ερευνητικού κέντρου στην περιοχή καινοτομίας στο παραλιακό μέτωπο του Δήμου Πυλαίας, θα αποτελέσει ένα σημαντικό στοιχείο στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε στον Θερμαϊκό κόλπο, λόγω της κλιματικής αλλαγής.
4. Συμβάλλει στην τουριστική και οικονομική ανάπτυξη της πόλης και της ευρύτερης περιοχής, αποτελώντας πόλο έλξης μεγάλου αριθμού τουριστών, προσελκύοντας επενδυτές και δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας.
5. Διαφημίζει την πόλη, ενώ παράλληλα αποτελεί ένα σημαντικό Αρχιτεκτονικό στοιχείο, το οποίο με την διακήρυξη Διεθνούς Αρχιτεκτονικού διαγωνισμού θα βάλει την Θεσσαλονίκη στο επίκεντρο των Αρχιτεκτονικών εξλίξεων σε παγκόσμιο επίπεδο.
Στην Θεσσαλονίκη η κατασκευή του ενυδρείου θα συνδυαστεί, λόγω της θέσης που έχει επιλεγεί για την τοποθέτηση του, με την ταυτόχρονη ανάδειξη του υποβαθμισμένου Κελλάριου Κόλπου, ο οποίος είναι ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά ευρήματα στην περιοχή της πόλης μας.
Η κατασκευή του δημόσιου ενυδρείου όπως προτείνεται από τον Δήμο Θεσσαλονίκης στο Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο (Ε.Π.Σ.) και ειδικότερα στο τμήμα που αφορά την περιοχή του Ποσειδωνίου, το οποίο έχει κατατεθεί στο τμήμα Μητροπολιτικού σχεδιασμού Θεσσαλονίκης, βρίσκεται στα Διοικητικά όρια του Δήμου Θεσσαλονίκης. Χωροθετείται στην ανατολική πλευρά του παραλιακού μετώπου του Δήμου Θεσσαλονίκης και σε επαφή με τον Κελλάριο κόλπο. Η θέση η οποία προτείνεται είναι η βέλτιστη δυνατή καθώς βρίσκεται στο πιο ενδιαφέρον τμήμα του παραλιακού μετώπου της πόλης. Έχει εμβαδόν περίπου 41.000 τ.μ. και θα δημιουργηθεί ένας πόλος έλξης και ανάπτυξης με υποδομές και κτίρια τα οποία φιλοξενούν διάφορες δραστηριότητες όπως, τα δύο μέγαρα μουσικής το Ποσειδώνιο αθλητικό κέντρο, το διατηρητέο συγκρότημα Αλλατίνη, τον Κελλάριο κόλπο, κ.α. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται ένα σύμπλεγμα κτιρίων και δραστηριοτήτων, στο οποίο τα κτίρια συνυπάρχουν χωρίς να είναι ανταγωνιστικά τόσο αυτά, όσο και οι χρήσεις τους, με τις απαραίτητες αποστάσεις μεταξύ τους.
Τα πλεονεκτήματα της τοποθεσίας
Η συνολική περιοχή που περιλαμβάνεται στον ειδικό χωρικό σχεδιασμό, ορίζεται ως κομβική και περιλαμβάνει τις εγκαταστάσεις και τον περιβάλλοντα χώρο του Μεγάρου Μουσικής, τις αθλητικές εγκαταστάσεις του Ποσειδωνίου, την έκταση των Μύλων Αλλατίνη καθώς και τις αδόμητες εκτός σχεδίου εκτάσεις, που προτείνονται να ενταχθούν στο σχέδιο πόλης. Η περιοχή κρίνεται από τον Δήμο ως ιδανική επιλογή για την κατασκευή του ενυδρείου, καθώς εξασφαλίζει ορισμένες βασικές προϋποθέσεις για την κατασκευή και την επιτυχημένη λειτουργία του. Ειδικότερα:
-Βρίσκεται μέσα στον αστικό ιστό με εύκολη πρόσβαση από μεγάλες αρτηρίες και δρόμους. Παράλληλα η ύπαρξη της δυνατότητας χρήσης μέσων μαζικής μεταφοράς, διευκολύνει την προσέλευση επισκεπτών από τη τοπική κοινωνία, σχολεία, πανεπιστήμια, κλπ.
-Έχει άμεση γειτνίαση με τη θάλασσα γεγονός που αποτελεί ίσως ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα στην κατασκευή δημόσιων ενυδρείων ανά τον κόσμο.
-Δίνεται η δυνατότητα επέκτασης και ανάπτυξης του ενυδρείου μέσα στην θάλασσα, με τη δημιουργία υποθαλάσσιου τούνελ από το οποίο θα έχουν την ευκαιρία οι επισκέπτες να παρατηρήσουν από κοντά την ελληνική θαλάσσια πανίδα. Παράλληλα θα μπορούν να θαυμάσουν και τμήματα του παλαιού τοίχους του Κελλάριου κόλπου, που αποτελεί μοναδικό αρχαιολογικό εύρημα μεγάλου ενδιαφέροντος, αναδεικνύοντας την ιστορία της πόλης. Η χρησιμοποίηση υποδομών του ενυδρείου για την επίσκεψη αρχαιολογικού χώρου που βρίσκεται μέσα στη θάλασσα θα αποτελεί μοναδική πρωτοτυπία σε όλο τον κόσμο.
-Αποτελεί συνέχεια της Ανάπλασης της Νέας Παραλίας και αναδεικνύεται ως ένα νέο τοπόσημο για την πόλη, αποτελώντας έναν σημαντικό προορισμό για όσους κινούνται στο παραλιακό μέτωπο.
-Αποκτά υπερτοπικό χαρακτήρα για το πολεοδομικό συγκρότημα του Νομού Θεσσαλονίκης αλλά και για την περιοχή της Βόρειας Ελλάδας.
-Η χωροθέτηση και κατασκευή του στα όρια του που Δήμου Θεσσαλονίκης και του Δήμου Καλαμαριάς, αποτελεί συνδετικό στοιχείο για τον διαδημοτικό σχεδιασμό και υλοποίηση της ενοποίησης του παραλιακού μετώπου των παραπάνω Δήμων.
-Η τοποθέτησή του στο ανατολικό τμήμα της πόλης, το οποίο έχει πολύ μεγάλη πληθυσμιακή πυκνότητα και έχει δομηθεί ως επί το πλείστον με κατοικίες, δίνει μία ξεχωριστή δυναμική στην επιλογή της χωροθέτησής του. Ένας δε ενδεχόμενος υπόσκαφος σχεδιασμός, θα μπορεί να χαρίσει παράλληλα στην πόλη μία μεγάλη επιφάνεια πρασίνου, η οποία θα ανεβάσει το σημερινό μικρό ποσοστό τετραγωνικών μέτρων πρασίνου ανά κάτοικο.
-Βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το αεροδρόμιο Μακεδονία.
-Υπάρχει η επαρκής έκταση για την κατασκευή ενός από τα μεγαλύτερα δημόσια ενυδρεία της Ευρώπης.
-Δημιουργείται ένας πολυλειτουργικός μητροπολιτικός πόλος πολιτισμού. Αθλητισμού, Εκπαίδευσης και Τουρισμού.
Τα χαρακτηριστικά της επένδυσης
Ο χώρος που έχει επιλεγεί είναι περίπου 41.000 τ.μ., δίνοντας συντελεστή κάλυψης 50% και δόμησης 0,9 και ένα μέγιστο ύψος 10 μ. με 2 ορόφους. Σύμφωνα με την κείμενη πολεοδομική νομοθεσία, εκτός από τη δημιουργία υπόγειου χώρου στάθμευσης και υπόγειου χώρου για βοηθητικούς χώρους, υπάρχει και η δυνατότητα χρήσης, της ευεργετικής διάταξης που αφορά τα υπόσκαφα κτίρια, κατά την οποία υπάρχει δυνατότητα, επιπλέον δόμησης, κατά 50% στα υπόσκαφα τμήματα του. Παράλληλα, με αυτόν τον τρόπο, θα δημιουργηθούν επιπλέον επιφάνειες πρασίνου για την πόλη.
Το ενυδρείο σύμφωνα με τους παραπάνω πολεοδομικούς συντελεστές, θα έχει μέγιστη επιφάνεια κάλυψης 20.500 τ.μ. και δόμησης, περίπου, 18.000 τ.μ. ενώ θα αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα. Σε άλλη περίπτωση ένα πολυώροφο κτίριο θα περιορίσει την δυνατότητα δημιουργίας μεγάλων δεξαμενών.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα πολυώροφου ενυδρείου είναι αυτό του ενυδρείου της Μόσχας, το οποίο εξαιτίας της πολυεπίπεδης διάταξής του δεν έχει τη δυνατότητα κατασκευής μεγάλων δεξαμενών. Θα μπορεί επίσης με την τοποθέτησή του στην προτεινόμενη θέση, να επεκταθεί μέσα στη θάλασσα, στο πρότυπο γνωστών ενυδρείων, όπως της Λισαβόνας κ.α.
Κατά τον Δήμο σε καμία άλλη επιλεχθείσα θέση δεν θα μπορεί να είναι το παραπάνω εφικτό, καθώς τα υπάρχοντα, κτίρια, με τις πολύ μικρές αποστάσεις μεταξύ τους, του μεγάλου ύψους και όγκου τους, αλλά και των μεγάλων επιφανειών που καταλαμβάνουν, θα αποκόψουν το κτίριο του ενυδρείου από την θάλασσα ενισχύοντας ταυτόχρονα και τον χαρακτήρα του ενυδρείου ως τοπόσημο στην περιοχή. Παράλληλα αφήνει ελεύθερο το νοητό άξονα του διατηρητέου συγκροτήματος των Μύλων Αλλατίνη, οι οποίοι είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα νεώτερης Αρχιτεκτονικής, με ιδιαίτερη σημασία, για την πόλη της Θεσσαλονίκης, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη ιστορικά, με την εμπορική της ζωή. Το χαμηλό ύψος του ενυδρείου το οποίο προτείνουμε (δύο όροφοι, 10 μέτρα), εξασφαλίζει την απρόσκοπτη θέαση του Θερμαϊκού κόλπου από όλα τα υφιστάμενα κτίρια στην περιοχή, αφού δε θα αποτελεί με αυτό το ύψος οπτικό εμπόδιο.
Σημαντικό ρόλο στην λειτουργία των ενυδρείων αποτελούν και τα ερευνητικά εργαστήρια, που έχουν σχεδιαστεί για τη λειτουργία του ενυδρείου καθώς οι ερευνητικές δραστηριότητες είναι μεταξύ των στόχων τους. Οι τελευταίες, είναι άρρηκτα συνδεδεμένες κατά συνέπεια, με το ερευνητικό κέντρο που χωροθετείται στην περιοχή καινοτομίας στο παραλιακό μέτωπο του Δήμου Θερμαϊκού και θα αποτελεί την σκέπη όλων των ερευνητικών προγραμμάτων, που σχετίζονται με την προστασία και μελέτη του Θερμαϊκού κόλπου, ειδικά τώρα που τα κλιματολογικά φαινόμενα που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή είναι πολύ έντονα.
Ένα σύγχρονο ενυδρείο θα πρέπει να περιλαμβάνει επαρκή χώρο υποδοχής των επισκεπτών, καθώς αποτελεί συνήθη πρακτική, τα δημόσια ενυδρεία να τα επισκέπτονται μεγάλες ομάδες ατόμων όπως μαθητές σχολείων, φοιτητές πανεπιστημίων και τουρίστες.
Επίσης, έχει προθάλαμο αντίστοιχου μεγέθους με χαμηλότερο φωτισμό που βοηθάει τους επισκέπτες στην ηπιότερη προσαρμογή τους στο σκοτεινό περιβάλλον του ενυδρείου και τον κυρίως χώρο του ενυδρείου, όπου βρίσκονται οι δεξαμενές και τα διάφανα τούνελ. Παράλληλα, λειτουργεί μουσείο ή εκθεσιακό χώρο, κατάστημα με είδη δώρων και αναμνηστικά, συνεδριακό κέντρο με αίθουσα διαλέξεων και προβολών, καθώς επίσης και βιβλιοθήκη με αίθουσα ανάγνωσης για έρευνα και εκπαίδευση. Άλλοι κύριοι και βοηθητικοί χώροι είναι το μηχανοστάσιο, το αντλιοστάσιο, οι δεξαμενές με εφεδρικές ποσότητες ψαριών, το κέντρο ελέγχου, τα εργαστήρια, οι αποθήκες, καθώς και επαρκείς εγκαταστάσεις για γραφεία διοίκησης και προσωπικού.
