Σχεδόν 8 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Κερκίνης, το Νέο Πετρίτσι εντυπωσιάζει τον επισκέπτη για την όμορφη πλατεία του -με βραδιές που θυμίζουν δημοφιλές θέρετρο- την καταπράσινη κοιλάδα της Λόντζας, με τα γάργαρα νερά, τα αιωνόβια πλατάνια και τις γραφικές ταβέρνες, καθώς και τα οργανωμένα βαθύσκιωτα μονοπάτια που οδηγούν στις πλαγιές του βουνού και στα όμορφα κρυμμένα «μυστικά» του.
Κτισμένο στους νοτιοανατολικούς πρόποδες της οροσειράς της Κερκίνης (ή Μπέλλες), που αποτελεί φυσικό σύνορο με τη γειτονική Βουλγαρία, το Νέο Πετρίτσι αριθμεί σήμερα 1.400 κατοίκους, συνεχίζοντας να διατηρεί σε μεγάλο βαθμό την παλιά του λάμψη. Τότε που το φημισμένο κεφαλοχώρι των Σερρών ήταν ξακουστό για το άριστο κλίμα, την παραλίγο άνοδο της τοπικής ομάδας «Αναγέννηση» στην Β΄ Εθνική (1972) και τη διασκέδαση σε γραφικά εξοχικά κέντρα -δίπλα στο ρέμα και στα πλατάνια- ή στις ξακουστές disco των 80s και 90s.
Η «Πλατεία Μπέλλες» στο κέντρο του Νέου Πετριτσίου, αποτελεί την «καρδιά» του χωριού. Σημείο αναφοράς κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής δραστηριότητας. Γύρω από την πλατεία καταστήματα και επιχειρήσεις, αλλά και πολλές καφετέριες που δημιουργούν μια όμορφη εικόνα με τα τραπεζάκια και τα καθίσματα στο πεζοδρόμιο, όταν ο καιρός το επιτρέπει. Το καλοκαίρι η πλατεία και ο κάτω δρόμος, με τα δέντρα και τα παραδοσιακά φανάρια, σφύζουν από κίνηση παραπέμποντας σε παραθαλάσσιο θέρετρο.
Οι ντόπιοι καμαρώνουν -και όχι άδικα- για την καταπράσινη κοιλάδα της Λόντζας, στις όχθες του ρέματος της Σουλτανίτσας που διασχίζει το χωριό. Ο παραπόταμος του Στρυμόνα, στην κάθοδό του από τις πλαγιές του Μπέλλες, δημιουργεί ένα μοναδικό φυσικό περιβάλλον με αιωνόβια πλατάνια και πλούσια βλάστηση που εντυπωσιάζει. Η κοιλάδα αποτελεί διαχρονικά σημείο αναψυχής ντόπιων και επισκεπτών. Είτε στις γραφικές ταβέρνες δίπλα στο ρέμα, είτε με ρομαντικά πικ νικ στον ίσκιο των δέντρων.
Στο Πάρκο της Λόντζας, λίγο πιο επάνω από τις ταβέρνες, ξεχωρίζουν μίνιμαλ ξύλινες κατασκευές, που προσφέρουν στιγμές χαλάρωσης. Πρόκειται για έργα εθελοντών αρχιτεκτόνων από σκανδιναβικές χώρες, που έδωσαν «πνοή» σε ένα αδιάφορο έως τότε χώρο. Οι παρεμβάσεις τους μάλιστα τιμήθηκαν από ευρωπαϊκό βραβείο, κάνοντας γνωστό το Νέο Πετρίτσι εντός και εκτός συνόρων.
Τα τελευταία χρόνια νέοι του χωριού σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό Σύλλογο, έχουν ξεκινήσει μια σοβαρή προσπάθεια ανάδειξης και αξιοποίησης του ορεινού όγκου του ανατολικού Μπέλλες, με στόχο να καταστήσουν το Νέο Πετρίτσι σημείο εκκίνησης πεζοπορικών διαδρομών στην πλούσια φύση. Συνολικά έως σήμερα έχουν καθαριστεί και σημανθεί τέσσερα μονοπάτια (Ξυλοκόπων, Νερού, Καταρράκτη και Ιστορίας) που ξεπερνούν συνολικά τα 30 χλμ. Πρόκειται για μονοπάτια που χρησιμοποιούσαν παλαιότερα κάτοικοι του χωριού για βασικές ασχολίες (υλοτομία, κτηνοτροφία κ.ά) και τα οποία με τα χρόνια καλύφθηκαν από βλάστηση.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ν.Πετριτσίου διοργάνωσε με ιδιαίτερη επιτυχία τον περασμένο Ιούνιο τους αγώνες ορεινού τρεξίματος «Βelles Historic Trail» (8 χλμ και 21 χλμ) που θα επαναληφθούν και το 2023 (belleshistorictrail.gr). Τα τελευταία χρόνια πραγματοποιούνται επίσης και αγώνες ορεινής ποδηλασίας, στις πλαγιές του Μπέλλες, προσελκύοντας το ενδιαφέρον φίλων του είδους.
Ενημερωτικές πινακίδες για τις περιπατητικές διαδρομές, στο κέντρο του χωριού και στην είσοδο της κοιλάδας, παρέχουν όλες τις πληροφορίες για τους λάτρεις του hiking και όχι μόνο. Η πλέον κοντινή και εύκολη διαδρομή (3,5 χλμ) οδηγεί στον γραφικό καταρράκτη της Σουλτανίτσας, στο βάθος μιας καταπράσινης χαράδρας με αιωνόβια πλατάνια και πλούσια βλάστηση.
Ο θρύλος θέλει στα νερά του καταρράκτη να απολάμβανε το μπάνιο της η πανέμορφη Σουλτανίτσα, μία από τις συζύγους του τοπικού μπέη επι τουρκοκρατίας, ο οποίος την έπνιξε στα νερά του ποταμού επειδή τη ζήλευε παράφορα. Έτσι το ρέμα με τα γάργαρα νερά, ονομάστηκε Σουλτανίτσα.
Από το Νέο Πετρίτσι διέρχεται επίσης, το Ευρωπαϊκό Μονοπάτι «Ε6», το οποίο ξεκινάει από την Σκανδιναβία και καταλήγει στη χώρα μας (μήκος 5.200 χλμ).
Πολυπολιτισμικό μωσαϊκό
Το Νέο Πετρίτσι είναι ένα χωριό με ιστορία που χάνεται στα βάθη των αιώνων. Επί Τουρκοκρατίας ονομαζόταν Βέτρινα, από το σλάβικο «βέταρ» (άνεμος), λόγω των συχνών σφοδρών ανέμων που πνέουν από το μπογάζι των παρακείμενων στενών του Στρυμόνα, καλύπτοντας τις γειτονιές του χωριού. Ο γνωστός Οθωμανός περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή, πέρασε από το χωριό τον 17ο αιώνα και τον περιγράφει ως «επίγειο παράδεισο», ιδιαίτερα εντυπωσιασμένος από τις φυσικές τους ομορφιές.
Κατά τον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο (1913) στα υψώματα του Νέου Πετριτσίου έλαβε μέρος η «Μάχη της Βέτρινας» (26,7/6/1913) μεταξύ ελληνικών και βουλγαρικών δυνάμεων που είχαν οχυρώσει ισχυρά την τοποθεσία. Η ελληνική νίκη οδήγησε στην απελευθέρωση και την ενσωμάτωση της περιοχής στον εθνικό κορμό.
Με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου (10/8/1913) στο Νέο Πετρίτσι εγκαταστάθηκαν Έλληνες από την άνω κοιλάδα του Στρυμόνα και περιοχές που επιδικάστηκαν στη γειτονική Βουλγαρία (Πετρίτσι, Στάρτσοβο, Ελέσνιτσα, Μύτινο κ.ά). Ήταν οι πρώτοι πρόσφυγες που βρήκαν στο χωριό τη νέα τους πατρίδα. Ακολούθησαν μετά το 1922 και την Μικρασιατική Καταστροφή, Έλληνες από τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη, ενώ εδώ «ρίζωσαν» και Βλάχοι από το κοντινό χωριό Ράμνα -στις νότιες πλαγιές του Μπέλλες- που καταστράφηκε την περίοδο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τότε που η περιοχή αποτέλεσε «σύνορο» εχθροπραξιών του «Μακεδονικού Μετώπου», ανάμεσα στην Αντάντ και στις Κεντρικές Δυνάμεις.
Το πολυπολιτισμικό μωσαϊκό του χωριού, πραγματικός πλούτος – συμπληρώνουν οι ντόπιοι και οι Ρομά. Τις δεκαετίες 1950-1960 επίσης, εγκαταστάθηκαν στο Ν.Πετρίτσι κάτοικοι των γειτονικών οικισμών της Μεσαίας και της Αγριόλευκας. Η τελευταία «πνίγηκε» στα νερά του Στρυμόνα.
Σήμερα ο πολιτιστικός και λαογραφικός πλούτος του χωριού, αποτυπώνεται στη δραστηριότητα τω συλλόγων (Ποντίων, Βλάχων, Σταρτσοβιτών) που λειτουργούν, διατηρώντας ζωντανή την παράδοση.
Τόπος που γράφτηκε ιστορία
Στη διάρκεια του Β΄ Π.Π. τα υψώματα του Μπέλλες, αποτέλεσαν σημείο σφοδρών εχθροπραξιών (6-10/4/1941) ανάμεσα στους Γερμανούς εισβολείς και στους γενναίους υπερασπιστές των οχυρών της φημισμένης «Γραμμής Μεταξά» που ξεκινάει επάνω από το Νέο Πετρίτσι και καταλήγει ανατολικά στη Νυμφαία της Ροδόπης. Ποποτλίβιτσα, Ιστίμπεη, Κέλκαγια και Αρπαλούκι ήταν τα συγκροτήματα που έπεσαν στα χέρια του εχθρού μετά από μεγάλες μάχες που συνεχίζουν να συγκινούν έως τις μέρες μας. Ανάμεσα στους πεσόντες και πολλοί κάτοικοι του Νέου Πετριτσίου, που υπερασπίστηκαν την πατρίδα, τον τόπο τους και την οικογένειά τους. Στην κεντρική πλατεία του χωριού, υπάρχει αναθηματική πλάκα με τα ονόματά τους.
Έως τα μέσα της δεκαετίας του 1990 η περιοχή ήταν απόλυτα στρατικοποιημένη, λόγω Ψυχρού Πολέμου. Μετά τις γεωπολιτικές αλλαγές στη νοτιοανατολική Ευρώπη -και την ένταξη της Βουλγαρίας σε ΝΑΤΟ και Ε.Ε- η παρουσία του στρατού μετριέται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Τα «μπαρουτοκαπνισμένα» οχυρά παροπλίστηκαν και μόνο αυτό του Ιστίμπεη -μαζί με το κοντινό του Ρούπελ- είναι επισκέψιμα για το κοινό. Ωστόσο η πρόσβαση στο Ιστίμπεη είναι σχεδόν απαγορευτική εξαιτίας του κακού οδικού δικτύου. Για να το επισκεφθείτε θα πρέπει να συνεννοηθείτε προηγουμένως με το 10ο Σύνταγμα Πεζικού στις Σέρρες (Τηλ. 2321095100). Εναλλακτικά μπορείτε να ακολουθήσετε κάποια από τις δράσεις «Μetaxas Line Tour» στα παροπλισμένα οχυρά και σε πεδία μαχών του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ή στις πάλαι ποτέ «Aπαγορευμένες Ζώνες» του λεγόμενου Ψυχρού Πολέμου (1947-1991) που χώρισε την Ευρώπη στα δύο (www.agkistroaction.gr).
Με επίκεντρο το Νέο Πετρίτσι, μπορείτε να εξορμήσετε προς τον σπάνιο υγρότοπο της Κερκίνης (26 χλμ), το οχυρό Ρούπελ (15 χλμ), τις Ιαματικές Πηγές Αγκίστρου (28 χλμ) και Σιδηροκάστρου (5 χλμ) κ.α.
Στο Νέο Πετρίτσι λειτουργεί ξενώνας (Αρχοντικό Βέτρινα/Τηλ. : 2323 031597), ενώ στις ταβέρνες, ψησταριές και στα ουζερί, θα δοκιμάστε τοπικά πιάτα από βουβάλι, κυνήγι, μεζέδες κ.ά., που ικανοποιούν κάθε γευστική απαίτηση. Στην πλατεία εκτός από καφετέριες για όλα τα γούστα, λειτουργούν καταστήματα με τοπικά προϊόντα, αναμνηστικών, καπνικών, σούπερ μάρκετ κ.α. καθώς και τραπεζικά ATM. H πρόσβαση στο χωριό είναι δυνατή και σιδηροδρομικώς.
