Όνειρο του ταξιδιωτικού συγγραφέα ήταν να φτιάξει ένα σπίτι «στην Ελλάδα του Ομήρου». Το όνειρο πέτυχε και, μάλιστα, η μαγευτική κατοικία του στην Καρδαμύλη, μια από τις ομορφότερες της χώρας μας, είναι, πλέον, ανοιχτή στο κοινό μιας που η ομορφιά αξίζει να μοιράζεται.
Όποιος αναζητά έργα, κείμενα, πληροφορίες για την Μάνη στα ελληνικά ή στα αγγλικά είναι αδύνατον να μην πέσει πάνω στην δουλειά του Πάτρικ Λη Φέρμορ. Το βιβλίο του «ΜΑΝΗ» συνεχίζει να διαβάζεται μετά από χρόνια και αποτελεί λόγο για αρκετούς ταξιδιώτες να οργανώσουν ένα ταξίδι στον ιδιαίτερο προορισμό της Πελοποννήσου, εμπνευσμένοι από τις περιγραφές και την ξεχωριστή ματιά του ταξιδιωτικού συγγραφέα.
Ο Σερ Πάτρικ Μάικλ Λη Φέρμορ γεννήθηκε στο Λονδίνο το 1915 (πέθανε το 2011) ήταν Βρετανός συγγραφέας, λόγιος στρατιώτης και φιλέλληνας, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αντίσταση στην Κρήτη απέναντι στις δυνάμεις του Άξονα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Τα ταξίδια του καθόρισαν ολόκληρη την ζωή. Όλα ξεκίνησαν όταν ήταν 18, όταν αποφάσισε να ταξιδέψει στην Ευρώπη, από το Χουκ της Ολλανδίας ως την Κωνσταντινούπολη. Κοιμόταν όπου έβρισκε: από καλύβες βοσκών, μέχρι μοναστήρια και έγραψε, σχετικά, δύο σημαντικά περιηγητικά έργα.
Την 1η Ιανουαρίου 1935 έφθασε στην Κωνσταντινούπολη και συνέχισε το ταξίδι του κατά μήκος της ελληνικής χερσονήσου. Ο Πάτρικ Λη Φέρμορ παντρεύτηκε το 1968 την Τζόαν Ελίζαμπεθ Ράινερ, που τον συνόδεψε σε πολλά από τα ταξίδια του μέχρι το θάνατό της στην Καρδαμύλη τον Ιούνιο του 2003 στην ηλικία των 91. Ζούσαν ένα τμήμα του χρόνου στο σπίτι τους, σε έναν ελαιώνα στην Καρδαμύλη της Μάνης. Σε πολλά από τα έργα του ύμνησε τα ελληνικά τοπία με τρόπο γλαφυρό και ποιητικό. Εκτός από την «Μάνη» και η «Ρούμελη» είναι ένα σημαντικό του έργο, μες στο οποίο ψυχογραφεί με θάρρος και διεισδυτικότητα το ελληνικό φλέγμα.
Όμως, ο έρωτάς του για την Μάνη δεν γίνεται να συγκριθεί με οτιδήποτε άλλο τον απασχόλησε συγγραφικά. Η Μάνη, από τοπίο που επισκέφθηκε και από μέρος που πρωταγωνίστησε στα γραπτά του, έγινε το σπίτι του. Δεν επέλεξε την Ύδρα που την αγάπησε, ούτε την Κρήτη, που γνώρισε τόσο καλά στον πόλεμο, ή τη Ρούμελη. Στη Μάνη, ο Φέρμορ έφθασε για πρώτη φορά το 1951 και έμενε σε ενοικιαζόμενα διαμερίσματα πάνω από ένα μπακάλικο, στην Καρδαμύλη.
Διαβάστε ένα απόσπασμα από το βιβλίο «ΜΑΝΗ», σε μετάφραση Τζαννή Τζαννετάκη από τις εκδόσεις Κέδρος:
«Μικρό όπως είναι, το χωριό του Γερολιμένα, είναι μια υπεκφυγή από τον έξω κόσμο, από την αυστηρή απομόνωση της Μάνης. Τα καΐκια δίπλα στην προκυμαία, οι άγκυρες και τ’ αλυσέλικτρα, τα σπειρώματα των κάβων, οι επίχρυσες επιγραφές στα μπουκάλια ενός φαρμακείου, τα σακιά, τα βαρέλια κι οι κονσέρβες των μπακάληδων, τρεις χωροφύλακες που πίνανε καφέ κάτω από ένα δέντρο, τρεις καπετάνιοι καϊκιών με τα λαμπερά πηλήκια, που πίνανε μπύρα Φιξ -όλα δείχνανε στο μοναδικό σκονισμένο δρόμο, ακόμα και κάτω απ’ την καυτή πνοή του σιρόκου που τον αποκοίμιζε, ότι κάπου υπήρχε ένας άλλος κόσμος. Πέρα από τ’ όνειρο, λεύγες μακριά, πίσω από αμέτρητα ακρωτήρια, πίσω από ντουζίνες κόλπους και νησιά, στο τέρμα των ταξιδιών των καϊκιών που οδηγούσανε σε αποστάσεις που μας φαινόντουσαν μακριές και επικίνδυνες, σαν το ταξίδι των Αργοναυτών, τρεμούλιαζε στα μάτια της φαντασίας μας η αταξία του αντικατοπτρισμού του Πειραιά».
Ήταν δίκαιο κι έγινε πράξη. Αυτός ο άνθρωπος που τόσο ερωτεύτηκε την Μάνη, άξιζε ένα σπίτι σε αυτήν. Ο Φέρμορ αγόρασε μια έκταση 9 στρεμμάτων στο Καλαμίτσι το 1964, με χρήματα της Τζόαν, με την οποία παντρεύτηκαν το 1968. Εκείνη ήταν αριστοκρατικής καταγωγής, κόρη του υπουργού Ναυτιλίας του Ηνωμένου Βασιλείου, Μπόλτον Αϊρες Μόνσελ. Το σπίτι τους σχεδιάστηκε με την συνεργασία του αρχιτέκτονα Νίκου Χατζημιχάλη. Όσο χτιζόταν, ο Φερμόρ έμενε σε σκηνή μες στο οικόπεδο, ενώ το βράδυ διάβαζε Βιτρούβιο για να συλλάβει την αρμονία αρχιτεκτονικής, τόπου και ιστορίας που επιθυμούσε. Το σπίτι -σε σχήμα Γ- αποτελείται από υπνοδωμάτια, κουζίνα, τραπεζαρία μαζί με τη βιβλιοθήκη, χαγιάτι, κεραμωτή και βοτσαλωτή αυλή και δευτερεύοντες χώρους. Σε κάποια σημεία στον υπαίθριο χώρο υπάρχει το γραφείο του συγγραφέα, ο ξενώνας, ενώ παλιότερα υπήρχε και ένα μεγάλων διαστάσεων πολυτελές κοτέτσι.
Η Τζόαν ανέλαβε τη φροντίδα του κήπου. Καταφθάνουν φίλοι από το εξωτερικό κάθε τόσο, το σπίτι γίνεται πόλος έλξης και σημείο συνάντησης, δείπνων και μικρών γλεντιών. Ο Πάτρικ (Πάντυ, όπως τον έλεγαν φιλικά οι ντόπιοι και όχι μόνο) συχνά τραγούδαγε ελληνικά τραγούδια μέχρι τα ξημερώματα. Ο Πάντυ στην αρχή αποτέλεσε ένα μυστήριο για τους κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι αρχικά νόμιζαν ότι είναι Βρετανός κατάσκοπος. Το σπίτι σήμερα έχει περάσει στην ιδιοκτησία του Μουσείου Μπενάκη, από το 1996, όταν το ζεύγος το δώρισε, εκφράζοντας την επιθυμία να χρησιμοποιείται για τους σκοπούς του Μουσείου, να να φιλοξενεί ερευνητές και να παραμείνει ανοιχτή για το κοινό.
Έτσι, η λειτουργία της Οικίας περιλαμβάνει φιλοξενίες ερευνητών, εκπαιδευτικές δραστηριότητες σε συνεργασία με εκπαιδευτικά Ιδρύματα καθώς και οργανωμένες επισκέψεις και ειδικές πολιτιστικές διοργανώσεις για το κοινό. Για τις επισκέψεις στην Οικία Leigh Fermor, είναι απαραίτητη η προαγορά εισιτηρίου μέσω της ιστοσελίδας του Μουσείου Μπενάκη. Η μαγευτική οικία έχει ανακαινιστεί, με σεβασμό στο πνεύμα και την ιστορία της, με δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Την αρχιτεκτονική εποπτεία είχε η Μαρία Κοκκίνου και ο Ανδρέας Κούρκουλας και τον κήπο επιμελήθηκε η αρχιτέκτονας τοπίου Έλλη Παγκάλου.
Διαβάστε ακόμα:
Οδοιπορικό στην ορεινή Μάνη -Εξερευνώντας τοπία που δεν έχει αγγίξει ο χρόνος
Γερολιμένας: Η εμπειρία στην αυθεντική Μάνη
Τρεις παραλίες με κρυστάλλινα νερά μέσα στο σαγηνευτικό τοπίο της Μάνης
