Μόνη καταμεσής του Αιγαίου, ανατολικά της τεράστιας σκιάς της Νάξου, με ένα πεντακάθαρο γαλάζιο φόρεμα να στολίζει το ανάγλυφο των ακτών της, άγρια και απαλή ταυτόχρονα, η Δονούσα είναι μια μεγάλη αγκαλιά έτοιμη να χωρέσει αυτούς που την αγαπούν ήδη και τους άλλους, τους μελλοντικούς.
Το δρομάκι είναι ζωγραφισμένο με μεγάλα λευκά λουλούδια. Η άγρια υφή του τσιμέντου κάτω από τα γυμνά πόδια, μοιράζει σε όλο το σώμα την επαφή με το έδαφος. Ο ήλιος είναι ήδη ψηλά, οι πρωινές εργασίες κάποιων ντόπιων σε σχέση με τα οικόσιτα ζώα που διατηρούν σε περιποιημένα χωραφάκια, ή με την ενασχόληση στους μπαχτσέδες, έχουν ήδη τελειώσει, πριν ο φυσικός θερμοστάτης ανέβει πολύ. Στη σκιά του μεγάλου πεύκου, στην μικρή αυλή τους, η Ειρήνη και ο Κώστας Μαρκουλής, ξεμπλέκουν την πετονιά, σαν σπαζοκεφαλιά για δυνατούς λύτες, ετοιμάζοντας το παραγάδι.
Οι πρώτες μυρωδιές από τις γειτονιές, μαγειρευτές, τομάτα και κανέλα, απλώνονται καθώς ετοιμάζεται ήδη το φαγητό για το μεσημέρι. Από νωρίς. Στο λιμάνι, η εικόνα είναι ολόκληρη με μια ματιά. Η παραλία του Σταυρού, στα αριστερά, αρχίζει να γεμίζει με κόσμο, ντόπιους νωρίς και επισκέπτες λίγο πιο μετά, ομπρέλες στήνονται ή οι ήδη στημένες απλώς ανοίγουν, η φυσική πισίνα του κόλπου, σε αυτήν την πανέμορφη ακτή, αντανακλά το φως της παντού. Στον ολοκαίνουριο μώλο, οι ντόπιοι πιτσιρικάδες, κορίτσια και αγόρια, με μόνιμη ολοήμερη περιβολή μόνο τα μαγιό τους, ξεκινούν τα παιχνίδια με το καλοκαίρι. Βουτιές σε επανάληψη, ανταγωνισμό κολύμβησης και μακρύτερης βουτιάς, ποδόσφαιρο, βόλεϊ ή απλώς τεμπελιά και κουβέντα.
Τα καφέ στο γυαλό μοιάζουν σαν να είναι ένα μαγαζί, μοιραζόμενα κοντά κοντά το συμμαζεμένο χώρο πάνω από το λιμανάκι. Πιο δεξιά, το τουριστικό πλοιάριο του καπετάνιου κυρίου Ηλία, η «Δονούσα Μάγισσα» φορτώνει πολύχρωμους επιβάτες για τη, σχεδόν, καθημερινή βόλτα της στις παραλίες, μέχρι τον όρμο της Καλοταρίτισσας. Και, λίγα μέτρα ακόμη πιο δεξιά, στο αλιευτικό λιμανάκι, γίνονται οι κουβέντες και οι αγορές των φρεσκοψαρεμένων θαλασσινών. Όλα αυτά μαζί σε μια εικόνα, σε ένα βλέμμα.
Μέσα στο παντοπωλείο «Το Κύμα» ο Νικήτας Μαρκουλής κατεβάζει προϊόντα από τα πιο ψηλά ράφια καθώς η πελάτισσά του ελέγχει τη λίστα με τις αγοραστικές της ανάγκες. Το παλαιότερο μαγαζί του Σταυρού, σήμα κατατεθέν και σημείο συνάντησης για τους ντόπιους και όχι μόνο, παντοπωλείο, καφενείο και μαγειρείο ταυτόχρονα, λειτουργεί σαν εμπιστοσύνη, σα σιγουριά για τη Δονούσα. Παρά την, ήπια ακόμη, τουριστική ανάπτυξη του νησιού, το «Κύμα» παραμένει εικόνα και αίσθηση ζεστή και φιλόξενη θυμίζοντας μια νησιωτική κατάσταση διαχρονική.
Στο κέντρο του οικισμού του Σταυρού, στα ολόλευκα και αστραφτερά από τον ήλιο στενά, μικρά όμορφα μαγαζιά εμφανίζονται επάνω σε μια στροφή, σε μια γωνιά, στο τέρμα μιας μικρής ανηφόρας. Ρούχα, αντικείμενα, αξεσουάρ και αναμνηστικά του δονουσιώτικου καλοκαιριού, χρώματα που γρατζουνάνε το λευκό, ψάθινες και πάνινες τσάντες έτοιμες να φιλοξενήσουν την άμμο που θα κρυφτεί στα τσεπάκια και στα κενά της πλέξης και θα εγκατασταθεί εκεί μόνιμα, μέχρι, πιθανότατα, το επόμενο καλοκαίρι, τα επόμενα καλοκαίρια.
Ο Ανδρέας Τσιούστας, μέσα στη δροσιά του βιβλιοπωλείου του, του «Ναυτίλου», με βοηθάει στην επιλογή του επόμενου βιβλίου μου μέσα από μια καθόλου μικρή επιλογή που διαθέτει. Μαζί με τον εξάδελφό του, Διονύση Φραγκόπουλο, συζητάμε για τη φετινή «απώλεια» του καφέ-μπαρ της άμμου, όπως το αποκαλούσα, του «Corona Borealis», για λόγους παράξενους. Μια απώλεια βροντερή για τα αιγαιοπελαγίτικα καλοκαίρια, αφού το συγκεκριμένο μαγαζί ήταν για χρόνια ταυτισμένο με τη Δονούσα, για κάθε επισκέπτη.
Στο δρόμο για την παραλία του Κέδρου, δέκα λεπτά και μια ανηφόρα κοντά στον οικισμό του Σταυρού, περπατώντας μαζί με μικρές αλλά και μεγαλύτερες παρέες προς τα εκεί, η Δονούσα μοιράζει πια απλόχερα την αίσθηση της συνύπαρξης και του μοιράσματος. Η θέα της παραλίας από την κορυφή του πλακόστρωτου μονοπατιού, κόβει την αναπνοή. Ακόμη και για τους επαναλαμβανόμενους επισκέπτες. Δημιουργεί τη διάθεση να τρέξεις, να κουτρουβαλίσεις το μονοπάτι, να φωνάξεις από χαρά μέχρι τη στιγμή του βαπτίσματος, αυτής της φανταστικής στιγμής εισόδου στα νερά τα γάργαρα, τα δροσερά σαν ιδανική θερμοκρασία, της ησυχίας κάτω από την επιφάνεια, του απίθανου, απερίγραπτου χρώματος. Πετσέτες, παρεό, ευφάνταστες και όμορφες τέντες και ομπρέλες, μοιράζονται σε κάθε γωνιά της ακτής. Κάποιες πρόχειρες κατασκευές σκίασης, καλάμια και πανιά, εφάπτονται της ξερολιθιάς, αυτού του πλινθόκτιστου χαμηλού τοιχείου που χωρίζει το εδώ από το εκεί, το ντυμένο από το γυμνό, το υγρό από το ελαφρά ζαλισμένο από τη ραστώνη και το αλκοόλ του απομεσήμερου.
Το πολύ καλά σηματοδοτημένο και χαρτογραφημένο δίκτυο μονοπατιών της Δονούσας, είναι ένας πολύ καλός τρόπος να γνωρίσει ο επισκέπτης το νησί. Δεν είναι λίγοι αυτοί που επιλέγουν το κλειστό ζευγάρι παπουτσιών πεζοπορίας ως μέσο μετακίνησης. Ένα καπέλο, απαραίτητα νερό, κρέμα αντιηλιακή και, ίσως, ένα μικρό σνακ, είναι αρκετός εξοπλισμός για να κολυμπήσει κανείς στην, αβάσταχτης ομορφιάς, παραλία του Λιβαδιού, κάτω από τον οικισμό Μερσίνη και προσιτής μόνο πεζή ή με την αρωγή της «Δονούσας Μάγισσας». Λίγοι κατασκηνωτές, με μια ησυχία και σεβασμό προς το περιβάλλον, απολαμβάνουν την έννοια της επαφής με τη φύση. Τα νερά στο Λιβάδι είναι γαλάζια με μια απόχρωση πιο λευκή και λιγότερο πράσινη, μια αίσθηση πιο άρτια, πιο πρωτόγονη. Στην κορυφή του μονοπατιού, 20’-25’ δρόμο ανηφορικό και απαιτητικό, βρίσκεται και η πηγή του νησιού, λίγο πριν την άφιξη στον οικισμό. Κρυμένη κάτω από πυκνή βλάστηση, στη σκιά των πλατανιών, μοιάζει σαν ένα ταξίδι γεωγραφικό σε άλλο σημείο του χάρτη και όχι σε αυτό το στεγνό, χωμάτινο όγκο στη μέση του πελάγους.
Παίρνοντας το λεωφορειάκι από το πλάτωμα μπροστά από την εκκλησία της Αγίας Σοφίας στη Μερσίνη, κατευθυνόμαστε πια προς τον τελευταίο οικισμό του νησιού, στο βορειότερο σημείο του χάρτη, στην Καλοταρίτισσα. Μοιάζει σαν ταξίδι σε προηγούμενες δεκαετίες. Η μοναχικότητα στο τέρμα του δρόμου, οι καλοσυντηρημένες οικίες, τα ελεύθερα ερίφια στα δρομάκια, η ησυχία, το κακό σήμα της κινητής τηλεφωνίας, όλα αυτά μαζί κάνουν τον επισκέπτη να απολαύσει αλλά και να αναλογιστεί την αξία κάποιων καθόλου αυτονόητων αξιών.
Της πεντακάθαρης θάλασσας, της ελεύθερης πρόσβασης σε αυτήν, της διατήρησης της παράδοσης, της ησυχίας, του σεβασμού στο περιβάλλον και την οικολογική σκέψη, το σεβασμό προς το συνταξιδιώτη, τη βιώσιμη καλλιέργεια και πρωτογενή ανάπτυξη. Σαν σκηνικό ιταλικού κινηματογράφου της δεκαετίας του 1960, ασπρόμαυρου φιλμ, γεμάτου με ενδιαφέροντες χαρακτήρες και υπέροχες εικόνες, αυτό είναι η Καλοταρίτισσα. Αντικριστά, η μικρή, βοτσαλωτή παραλία της, συνομιλεί με την αμμουδερή Τρυπητή, 15’ λεπτά πιο πέρα. Ένας πλήρης θαλασσινός συνδυασμός.
Το βράδυ, με το τελευταίο φως της ημέρας, στην αυλή του Δημοτικού Σχολείου στο Σταυρό, θα πραγματοποιηθεί κινηματογραφική προβολή με είσοδο ελεύθερη και έξοδο με εθελοντική συνεισφορά, με τα έσοδα να πηγαίνουν αποκλειστικά στις δράσεις και στις προσπάθειες του διοργανωτή των κινηματογραφικών προβολών, του Πολιτιστικού & Περιβαλλοντικού Συλλόγου Δονούσας «ΠΟΣΕΙΔΩΝ». Καθώς περπατώ στο μονοπάτι της επιστροφής από την Καλοταρίτισσα προς το Σταυρό, χρησιμοποιώ την εφαρμογή χαρτογράφησης του νησιού στο κινητό μου, μια εφαρμογή που δημιουργήθηκε με τη συμμετοχή του Συλλόγου και μέσω του προγράμματος «Επιστήμη των Πολιτών στις Κυκλάδες: τοπικά μονοπάτια» που συντονίζει και υλοποιεί ο οργανισμός SciCo με την υποστήριξη του Cyclades Preservation Fund (CPF).
Μέσω της εφαρμογής, οι χρήστες της μπορούν να βρουν πληροφορίες για το νησί, να εντοπίσουν την θέση τους στο χάρτη, να δουν τα μονοπάτια αλλά και σημεία ενδιαφέροντος της Δονούσας. Η αλληλεπίδραση των χρηστών με τους διαχειριστές της εφαρμογής, συμβάλλει στη βελτίωση των σημάνσεων, την αλλαγή τους αλλά και στην προσθήκη πληροφοριών για τη βιοποικιλότητα του τόπου. Ο σύλλογος «ΠΟΣΕΙΔΩΝ» δεν δείχνει να έχει ανάγκες ξεκούρασης αφού εκτός της συμμετοχής στη χαρτογράφηση των μονοπατιών και τις κινηματογραφικές προβολές, διοργανώνει τον ετήσιο αγώνα ορεινού τρεξίματος «Στα Μονοπάτια της Δονούσας» τον Οκτώβριο, οργανώνει τα κύρια πανηγύρια του καλοκαιριού, δημιούργησε το διαδικτυακό ραδιόφωνο Radio Donoussa και τους χειμερινούς μήνες υλοποιεί μαθήματα χειροτεχνίας, δράσεις ανάγνωσης αλλά και τη πραγματοποίηση μιας θεατρικής ομάδας.
Οι τίτλοι τέλους της ταινίας στη δροσερή αυλή του σχολείου πέφτουν ανοίγοντας παράλληλα τα επόμενο επεισόδιο της βραδιάς, το άτυπο ραντεβού στον «Σκαντζόχοιρο», ψηλά πάνω από το λιμάνι. Οι όμορφοι άνθρωποι δείχνουν ακόμη πιο όμορφοι εδώ. Τα πρόσωπα και οι ώμοι είναι κοκκινωπά από τον ήλιο αλλά και από το θερμό φωτισμό, λίγο πιο σκούρα για εκείνους που μετρούν ήδη περισσότερες ημέρες στο νησί. Η μουσική παίζει σωστά, σε ήχους και ένταση, η ατμόσφαιρα βγάζει κάτι αποικιακό στη βραδιά, η μπάρα είναι γεμάτη από τις παρέες που γίνονται μία, καθώς περνά η ώρα αλλά και οι κοινά μοιρασμένες ημέρες στο νησί. Η νύχτα είναι όμορφη. Ο χορός είναι το τελευταίο κεφάλαιο της ημέρας στη Δονούσα, αυτών των ημερών που δε θέλει κανείς να τελειώνουν. Ούτε να τελειώσουν.
Διαβάστε ακόμα:
Αποστολή στη Δονούσα -Δοκιμάσαμε και προτείνουμε τα καλύτερα πιάτα στο νησί
