Οι εμπειρίες που αξίζει να ζήσετε στη Νάξο

Το κάστρο της Νάξου

Κτίστηκε όταν ήρθαν οι Βενετοί στο νησί και ο Μάρκος Σανούδος δημιούργησε το Δουκάτο του Αιγαίου (ή Αρχιπελάγους), το 1207: ο πύργος του, μάλιστα, ήταν από τα πρώτα κτίρια για τα οποία χρησιμοποιήθηκε υλικό που βρέθηκε γύρω από την αρχαία ακρόπολη. Αργότερα, στο κάστρο κατοίκησαν Λατίνοι ευγενείς. Είναι το μοναδικό ενετικό κάστρο στην Ελλάδα το οποίο από τότε που κτίστηκε κατοικείται ανελλιπώς. Το κάστρο είχε τρεις εισόδους: την Τρανή Πόρτα, το Παραπόρτι και το Πίσω Παραπόρτι, το οποίο δεν σώζεται.

Αξιοθέατα

Ο Πύργος Κρίσπι ή Πύργος Γλέζου: εδώ, έμεναν οι δούκες της οικογένειας Κρίσπι και από την ταράτσα του παρατηρούσαν το πέλαγος, Επίσης, από εδώ οργανωνόταν η άμυνα της Τρανής πόρτας που βρισκόταν ακριβώς από κάτω. Το κτίριο είναι θαυμάσια αναστηλωμένο.

Η Καθολική Μητρόπολη: κτισμένη τα πρώτα χρόνια της Ενετοκρατίας (13ος αι.), είναι ο σπουδαιότερος ναός του κάστρου. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά της στοιχεία είναι το δάπεδο, όπου υπάρχουν μαρμάρινα ανάγλυφα οικόσημα δουκών της Νάξου.

Η ορθόδοξη εκκλησία της Θεοσκέπαστης: είναι το παλαιότερο μνημείο στο κάστρο (9ος ή 10ος αιώνας), είχε κτιστεί πριν από την έλευση των Ενετών και έχει ενδιαφέρουσες εικόνες.

Το παρεκκλήσι του Σανούδου (γνωστό και ως Καπέλα Καζάτζα): είναι ένα από τα πιο σημαντικά μνημεία της Νάξου και πιθανότατα υπήρξε το παρεκκλήσι που έφτιαξε ο Μάρκος Σανούδος τον 13ο ή τον 14ο αιώνα για να εκκλησιάζεται. Στη συνέχεια, έγινε το παρεκκλήσι όλων των δουκών της Νάξου. Είναι αφιερωμένο στην Άμωμο Σύλληψη της Παρθένου.

Η Σχολή των Ιησουϊτών: ιδρύθηκε από την αδελφότητα των Ιησουϊτών το 1627 και μετά από αιώνες οι Σαλεσιανοί μοναχοί την μετέτρεψαν στη διάσημη Γαλλική εμπορική Σχολή της Νάξου. Ήταν «…η ξακουστή Γαλλική Σχολή των Φραγκοπαππάδων…» που έγραφε ο Νίκος Καζαντζάκης όταν ήρθε σπουδαστής εδώ το 1897 και έκλεισε το 1927. Σε μία αίθουσα του μνημείου στεγάζεται προσωρινά το Αρχαιολογικό μουσείο.

Η Μονή Ουρσουλινών: εγκαινιάστηκε το 1739, λειτούργησε ως σχολείο στα πρότυπα της Μονής Ουρσουλίνων του Παρισιού. Ήταν για πολλά χρόνια ένα από τα διασημότερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Ελλάδας και ένα από τα καλύτερα σχολεία τη Ανατολικής Μεσογείου.

Τα δρομάκια του Μπούργου και η Αγορά

Βρίσκονται βόρεια του κάστρου και ήταν οι γειτονιές των Ρωμιών, ενώ μέσα στο κάστρο ζούσαν οι καθολικοί της Χώρας και οι φεουδάρχες. Περπατώντας στα δρομάκια του Μπούργου θα δείτε παλιές εκκλησίες, όπως η Μεταμόρφωση, η Αγία Παρασκευή, ο Άγιος Δημήτριος. Υπάρχουν μικρά καταστήματα με κοσμήματα και έργα τέχνης, μπαρ, εστιατόρια, καφέ, ταβέρνες με δροσερές αυλές. Στα βορειοανατολικά θα περάσετε από μερικά ήσυχα σοκάκια και μετά μπορείτε να ανηφορίσετε τις οδούς Απόλλωνος και Βέλτερ για να βγείτε στο κάστρο. Αν ακολουθήστε τη μυρωδιά του ιωδίου της θάλασσας, τα σοκάκια θα σας οδηγήσουν στην πλατεία Μητροπόλεως και στον αρχαιολογικό χώρο που βρίσκεται εκεί.

Μία Χώρα όλο ζωή

Αξιοθέατα, αλλά και shopping, φαγητό, βραδινή διασκέδαση, ενοικιαζόμενα σπίτια, ξενοδοχεία, boutique hotels. Η Χώρα της Νάξου είναι ένας ολοζώντανος μικρόκοσμος που θα τον χαρείτε στη διάρκεια των διακοπών σας στο νησί. Τα καφέ-μπαρ, τα ζαχαροπλαστεία και τα εστιατόρια όπου θα απολαύσετε πιάτα φτιαγμένα με τα φημισμένα ολόφρεσκα τοπικά προϊόντα, καθώς και άλλες διεθνείς κουζίνες, βρίσκονται απλωμένα στην παραλιακή και στα σοκάκια. Τα περισσότερα διατηρούν το νησιώτικο στυλ. Καταστήματα όλων των ειδών είναι συγκεντρωμένα στην Α. Πρωτοπαπαδάκη, στην Σ. Παπαβασιλείου και στους κάθετους δρόμους τους. Με τα πόδια θα πάτε στη μεγάλη οργανωμένη παραλία του Αγίου Γεωργίου, με beach bars και πολλά εστιατόρια.

Το σπήλαιο του Ζα

Όπως λέει και το όνομά του, κρύβεται στις πλαγιές του όρους Ζα με την υψηλότερη κορυφή στις Κυκλάδες. Το σπήλαιο έχει μεγάλους θαλάμους που απλώνονται σε μήκος 11 μέτρα. Ο διάκοσμος είναι πλούσιος και περιλαμβάνει εντυπωσιακούς σταλακτίτες, σταλαγμίτες και λίθινα συμπλέγματα. Στο σπήλαιο έγιναν ανασκαφές την περίοδο 1985-86 και το 1994 και ήρθαν στο φως πολλά ευρήματα από τη Νεολιθική έως την Κλασική και Ρωμαϊκή εποχή. Είναι συνδεδεμένο με τη λατρεία του Δία, καθώς σύμφωνα με την μυθολογία εδώ έζησε τα παιδικά του χρόνια κι ένας αετός του παρέδωσε τον κεραυνό. Στο σπήλαιο μπαίνει κανείς με δική του ευθύνη και θα χρειαστείτε ισχυρό φακό. Για να ανεβείτε στην κορυφή του Ζα υπάρχει μονοπάτι (1 ώρα περίπου).

Οι πύργοι της Νάξου

Στη Νάξο σώζονται περίπου 30 πύργοι κτισμένοι από το 1600 και μετά από τους Ενετούς. Δημιουργήθηκαν κυρίως από τους φεουδάρχες, οι οποίοι χρησιμοποιώντας τους ως βάση, εκμεταλλεύονταν την κτηματική περιουσία του φέουδου που κατείχαν. Γι’ αυτό και οι περισσότεροι πύργοι είναι δίπλα στα πιο εύφορα και προσοδοφόρα εδάφη της Νάξου. Οι πύργοι έχουν μορφή αυστηρή και επιβλητική, με επάλξεις, ζεματίστρες, πολεμίστρες, τεράστιες πόρτες και μικρά παράθυρα.

Ο πύργος Μπαζαίου

Βρίσκεται έξω από το Σαγκρί και ξεχωρίζει λόγω της αρχιτεκτονικής του και της υποδειγματικής του αναστήλωσης. Ο θεμέλιος λίθος τέθηκε γύρω στο 1600, αλλά τη σημερινή οχυρωματική μορφή του την απέκτησε το 1789. Στέγασε αρχικά το μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού, πέρασε στο ελληνικό κράτος και μετά πουλήθηκε στην οικογένεια Μπαζαίου ή Bassegio. Στους χώρους του φιλοξενείται κάθε καλοκαίρι μία από τις σημαντικότερες πολιτιστικές εκδηλώσεις των Κυκλάδων, το Φεστιβάλ Νάξου.

Το ιερό των Υρίων

Στη θέση Ύρια, νότια της Χώρας, λειτούργησε ένα σπουδαίο ιερό της πόλης των Ναξίων από τον 14ο αι. π.Χ. έως τη Ρωμαιοκρατία. Ήταν αφιερωμένο στον Διόνυσο και, πιθανόν, σε μία γυναικεία θεότητα. Στο σημείο κτίστηκαν διαδοχικά τέσσερα ιερά. Αυτό που θα δείτε σήμερα αποκατεστημένο είναι της αρχαϊκής περιόδου (580 π.Χ.). Μεταξύ 5ου- 6ου αιώνα δημιουργήθηκε δίπλα ναός του Αγίου Γεωργίου. Γνωστός είναι ο μύθος που συνδέει το νησί με την Αριάδνη, την οποία διεκδίκησε ο Διόνυσος από τον Θησέα όταν μια θαλασσοταραχή υποχρέωσε το πλοίο με το οποίο έρχονταν από την Κρήτη να αράξει στη Νάξο. Ο Διόνυσος την παντρεύτηκε, πηγαίνοντας μαζί της αρχικά στο όρος Κόρωνος της Νάξου και στη συνέχεια στον Όλυμπο.

Ο ναός της Δήμητρας στον Γύρουλα

Η εύφορη κοιλάδα που απλώνεται ολόγυρα από τον λόφο και νότια από το χωριό Σαγκρί, ήταν από την αρχαιότητα γεμάτη αγροτικούς οικισμούς, οι κάτοικοι των οποίων ανέπτυξαν γύρω στον 8ο π.Χ. αιώνα τη λατρεία χθόνιων θεοτήτων (το δίδυμο Δήμητρα και Κόρη-Περσεφόνη), ώστε να εξασφαλίζουν την ευφορία της γης. Γύρω στα 530 π.Χ. κτίστηκε εδώ ένας μεγάλος ολομάρμαρος ναός. Σύμφωνα με ενδείξεις ήταν αφιερωμένος στη θεά Δήμητρα και τον Απόλλωνα. Σώθηκαν πολλά αρχιτεκτονικά μέλη και είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό μνημείο γιατί αποτελεί δείγμα πρώιμης κλασικής αρχιτεκτονικής. Στην παλαιοχριστιανική εποχή (5ος – 6ος αιώνας) στη θέση του υψώθηκε τρίκλιτη βασιλική στην οποία ενσωματώθηκαν αρχιτεκτονικά μέλη του αρχαϊκού ναού. Τον 8ο αιώνα εγκαταλείφθηκε. Στον ωραία διαμορφωμένο χώρο με τον αναστηλωμένο αρχαίο ναό λειτουργεί Μουσειακή Συλλογή με κινητά ευρήματα και αρχιτεκτονικά του μέλη.

Η Απείρανθος (τ’ Απεράθου)

Είναι διάσημη και όχι άδικα διότι αποτελεί ένα χωριό-πρότυπο. Έχει διατηρήσει την παραδοσιακή του αρχιτεκτονική, είναι πεντακάθαρο, έχει τουριστική ανάπτυξη που δεν αλλοίωσε τη φυσιογνωμία του, διασώζει συνήθειες, παραδόσεις, ήθη και έθιμα, με σπάνια αυθεντικότητα. Η Απείρανθος αναφέρεται από τον περιηγητή Μπουοντελμόντι το 1413. Οι κάτοικοί της παραμένουν θεματοφύλακες μακραίωνων παραδόσεων και πατροπαράδοτων ηθών και εθίμων. Στην τοπική διάλεκτο διασώζονται αρκετά αρχαία ελληνικά και βυζαντινά στοιχεία, ενώ ξεχωριστή θέση στη μουσική παράδοση έχουν οι μαντινάδες και τα κοτσάκια -τα μικρά αυτοσχέδια δίστιχα. Περιδιαβαίνοντας στα καλντερίμια θα θαυμάσετε τον πύργο του Μπαρδάνη (17ος αιώνας), τον αναστηλωμένο πύργο του Ζευγώλη (17ος αιώνας) και την Παναγία την Απειρανθίτισσα (18ος αιώνας). Εντυπωσιακό είναι ότι στην μικρή Απείρανθο λειτουργούν τέσσερα ενδιαφέροντα μουσεία: Αρχαιολογικό, Λαογραφικό, Φυσικής Ιστορίας και Γεωλογικό. Η απειρανθίτικη κουζίνα έχει διακριθεί και οι γυναίκες του οικισμού επιδίδονταν από τα παλιά χρόνια στην υφαντική.

Η σμύριδα και τα μεταλλεία της Νάξου

Τα σμυριδωρυχεία της Νάξου έχουν κηρυχθεί διατηρητέα από το Υπουργείο Πολιτισμού– ωστόσο δεν έχουν διαμορφωθεί σε γεωλογικό πάρκο όπως θα τους άξιζε. Η Νάξος ήταν η μοναδική σμυριδοπαραγωγός περιοχή της Ευρώπης και τα κοιτάσματα βρίσκονται στο βορειοανατολικό ορεινό τμήμα της, γύρω από τα χωριά Απείρανθος και Κόρωνος.

Η σμύριδα είναι ορυκτό που χρησιμοποιείται ως αποξεστικό και λειαντικό για μέταλλα, γυαλί, ξύλο ή πετρώματα, αλλά και ως αντιολισθητικό υλικό για δάπεδα και δρόμους. Ήταν γνωστή από την αρχαιότητα και το εμπόριό της άκμαζε μέχρι την Επανάσταση του 1821. Οι Ναξιώτες εργάτες την εξόρυσσαν κατασκευάζοντας σήραγγες βάθους 50-250 μέτρα.

Σημαντικό έργο ήταν η δημιουργία του εναέριου σιδηρόδρομου με τον οποίο μετέφεραν τη σμύριδα από τα ορυχεία ως τη Μουτσούνα, όπου το φόρτωναν στα πλοία. Κατασκευάστηκε την περίοδο 1926-1929 και άρχισε να λειτουργεί το 1930. Το δίκτυο αποτελείται από 72 πυλώνες, βαγονέτα, εγκαταστάσεις φόρτωσης, μηχανοστάσια, αποθήκες υλικού, εγκαταστάσεις φόρτωσης κ.ά. Ο εναέριος αυτός λειτούργησε ως το 1978 και είναι από τους ελάχιστους που διασώζονται στην Ελλάδα.

Η Κόρωνος

Ένα από τα παλαιότερα και μεγαλύτερα ορεινά χωριά του νησιού, του οποίου η οικονομία στηρίχθηκε στην εξόρυξη σμύριδας. Η παραδοσιακή αρχιτεκτονική των σπιτιών και η φύση γύρω του συνθέτουν μία πολύ ωραία εικόνα. Μπορείτε να κάνετε βόλτα στα σοκάκια με τα πέτρινα πεζούλια, τα σκαλιά, τα στιαστά και τις καμάρες. Στο κέντρο της Κορώνου υπάρχει η «Πλάτσα» με κληματαριές, καφενεία και το μεγάλο πηγάδι. Το πιο όμορφο κομμάτι της είναι η γειτονιά της Ανεγυρίδας.

Ο Νίκος Καζαντζάκης στις Εγγαρές της Νάξου

Στα 7 χιλιόμετρα από τη Χώρα της Νάξου βρίσκονται οι Εγγαρές, σε έναν καταπράσινο κάμπο, στους πρόποδες του βουνού Κορακιά. Φοιτώντας στη Σχολή των Ιησουιτών στο κάστρο της Νάξου το 1897, έμεινε στις Εγγαρές ο Νίκος Καζαντζάκης. Στην «Αναφορά στον Γκρέκο» χαρακτήρισε το νησί ως επίγειο παράδεισο («Αν ο Παράδεισος ήταν στη γη, θα ήταν εδώ»).

Tα βυζαντινά μνημεία στην Τραγαία

Η Τραγαία είναι ένας εύφορος κάμπος με 12 χωριά, τα μεγαλύτερα από τα οποία είναι το Φιλότι και το Χαλκί. Στην περιοχή θα δείτε περίπου 30 από τις σημαντικότερες βυζαντινές εκκλησίες του Αιγαίου, όπου διασώζονται βυζαντινές τοιχογραφίες από τον 6ο ως τον 15ο αι. Είναι ένας πραγματικός «Μιστράς της Νάξου».

Μερικά από τα μνημεία είναι: η Παναγία Δροσιανή, μια από τις αρχαιότερες και πιο σημαντικές εκκλησίες της Νάξου, η Παναγία Πρωτόθρονη, στο Χαλκί (6ος -7ος αιώνας), ο Άγιος Γεώργιος Διασορίτης, με περίφημες τοιχογραφίες οι παλαιότερες των οποίων χρονολογούνται στον 11ο αιώνα και ορισμένες στον 12ο και 13ο αιώνα.

Επίσης, η βυζαντινή Παναγία Δαμιώτισσα, ο Άγιος Ιωάννης στο Κεραμί (13ος αιώνας) και οι Άγιοι Απόστολοι Μετοχίου, ένας μεγάλης αρχιτεκτονικής αξίας βυζαντινός ναός: είναι ο μοναδικός στη Νάξο με διώροφο κτίσμα (μάλλον παρεκκλήσι). Διασώθηκαν τοιχογραφίες του 12ου ή 13ου αιώνα που αποκαλύφθηκαν κάτω από τον ασβέστη.

Το Χαλκί

Στο κέντρο του εύφορου κάμπου της Τραγαίας θα βρείτε τον κομψό αυτό οικισμό με τα νεοκλασικά σπίτια. Περιηγούμενοι θα θαυμάσετε το ναό της Παναγίας Πρωτόθρονης και τον πύργο Μπαρότσι-Γρατσία, κτισμένου στις αρχές του 17ου αι. από την οικογένεια Μπαρότσι. Θα βρείτε, καταστήματα, καφέ, εστιατόρια, γκαλερί και την ιστορική ποτοποιία Βαλληνδρά, όπου θα δοκιμάσετε το περίφημο Ναξιώτικο κίτρο, από απόσταγμα φύλλων κιτριάς. Στην πλατεία του χωριού μπορείτε να καθίσετε για καφέ, γλυκό και σνακς.

Τα λατομεία λευκού μαρμάρου και οι κούροι της Νάξου

Το μάρμαρο που υπάρχει κυρίως στο δυτικό τμήμα της Νάξου ήδη από τα αρχαία χρόνια συναγωνίζεται σε ποιότητα το παριανό. Χρησιμοποιήθηκε στα οικοδομήματα και τα γλυπτά της Δήλου και των Δελφών. Οι αρχαίοι Έλληνες ασχολούνταν με τη λατόμευση του ντόπιου μαρμάρου από την 3η χιλιετία π.Χ. Κοντά στα αρχαία λατομεία έχουν βρεθεί κολοσσιαία ημιτελή αγάλματα κούρων, που εγκαταλείφθηκαν εκεί πιθανόν επειδή έσπασαν καθώς μεταφέρονταν. Ο κούρος που βρίσκεται στην ρεματιά του Φλεριού χρονολογείται στα 570 π.Χ., έχει μήκος 5,5 μέτρα και λαξεύτηκε στην αρχαϊκή «αδρανή» στάση. Λίγο ψηλότερα στην πλαγιά της ρεματιάς υπάρχει άλλος ένας κούρος (μελετητές λένε ότι λόγω της κόμης ίσως είναι κόρη). Έχει σπασμένα πόδια και είναι πιο επιδέξια κατεργασμένος από εκείνον της ρεματιάς. Ο τρίτος κούρος βρίσκεται επάνω στον κεντρικό δρόμο, πάνω από το χωριό Απόλλωνας. Είναι μεγάλος, αρχαϊκός και θεωρείται πως πρόκειται για άγαλμα του Διονύσου.

Το κάστρο Απαλίρου

Κτίστηκε στα πρώτα χρόνια του Βυζαντίου, πιθανώς όμως να υπήρχε οχύρωση από την αρχαιότητα. Όταν ο Σανούδος ήρθε στο νησί το κάστρο κατείχαν Γενοβέζοι πειρατές. Για να αναγκάσει τους άνδρες του να το κατακτήσουν έκαψε τις γαλέρες κι έτσι οι στρατιώτες δεν είχαν άλλη επιλογή. Μετά από πέντε εβδομάδες πολιορκίας, οι Ενετοί κατέλαβαν το κάστρο του Απαλίρου, ο Σανούδος πήρε το νησί και ίδρυσε στη Νάξο το Δουκάτο του Αιγαίου. Διατηρείται ένα μεγάλο τμήμα από τα ισχυρά τείχη του κάστρου με κάποιους πύργους, προμαχώνες και κινστέρνες. Εκτός από τα υπολείμματα των σπιτιών υπάρχει ο ναός του Αγίου Γεωργίου. Διατηρούνται κι άλλες εκκλησίες στο κάστρο και η ανάβαση ως εκεί είναι μοναδική εμπειρία, καθώς προσφέρει εκπληκτική θέα προς τη νότια πλευρά της Νάξου.

Island hopping στις Μικρές Κυκλάδες

Με αφετηρία το λιμάνι της Νάξου μπορείτε να κάνετε island hopping στο σύμπλεγμα των Μικρών Κυκλάδων που το αποτελούν τα ωραία νησιά της Ηρακλειάς, της Σχοινούσας, της Δονούσας και τα Κουφονήσια. Ιδανικοί προορισμοί για όσους θέλουν εναλλακτικές και πιο ήρεμες διακοπές -εκτός από την υψηλή τουριστική περίοδο κατά την οποία πλέον βουλιάζουν από κόσμο.

Διαβάστε ακόμα:

Oι καλύτερες δραστηριότητες στη Νάξο

Οι καλύτερες παραλίες της Νάξου

Οι καλύτερες επιλογές διαμονής στη Νάξο