Οι κορυφαίες εμπειρίες στην Κεντρική Εύβοια

Η Χαλκίδα

Κτισμένη κατά μήκος των ακτών του Ευβοϊκού είναι η καλύτερη βάση για εξερευνήσεις στην Εύβοια, αλλά και αγαπημένος προορισμών των Αθηναίων που πηγαίνουν εκεί τα Σαββατοκύριακα για βόλτες στη μεγάλη προκυμαία, φρέσκο ψάρι και καφέ στη λιακάδα. Οι επιλογές είναι πολλές και η παραλιακή μοιάζει με πολύβουη παιδική χαρά -ειδικά τις Κυριακές- ενώ η μεγάλη ατραξιόν είναι η παλιά γέφυρα που ανοίγει για να περάσει κάποιο μεγάλο πλοίο. Η εικόνα που δίνει από ψηλά η πόλη είναι ότι κόβεται στη μέση από έναν μεγάλο ποταμό. Λόγω της θέσης της στα περίφημα στενά του Ευρίπου θεωρήθηκε ήδη από την εποχή των Πελασγών και των Ιώνων σημαντικό στρατηγικό σημείο, καθώς τα στενά ελέγχουν το πέρασμα από τον βόρειο στο νότιο Ευβοϊκό, συνδέοντας άλλους δυο κόλπους, τον Μαλιακό και τον Παγασητικό μέσω κλειστής-ασφαλούς θάλασσας με το Νότιο Αιγαίο. Μακεδόνες, Ρωμαίοι, Βυζαντινοί, Φράγκοι, Ενετοί, Τούρκοι και Βαυαροί, πέρασαν από εδώ επηρεάζοντας διαχρονικά το πολιτισμικό τοπίο της πόλης.

Αξιοθέατα

Στη Χαλκίδα κυριαρχούν οι πολυκατοικίες, παρόλα αυτά έχουν μείνει κάποια αξιόλογα τοπόσημα από το παρελθόν. Στην προκυμαία θα δείτε το Κόκκινο Σπίτι, κτισμένο το 1884, όπου στις μέρες μας διοργανώνονται και εκδηλώσεις πολιτισμού. Θεμελιώθηκε επάνω σε βράχο που βρέχει η θάλασσα από τρεις πλευρές. Το λεγόμενο Σπίτι με τα Αγάλματα είναι διώροφο και κτίστηκε το 1891. Το όνομά του το πήρε από τα τέσσερα πήλινα αγάλματα στην στέγη του και έχει ανάγλυφα μαρμάρινα φουρούσια. Το 1891 εκεί γεννήθηκε ο σπουδαίος μουσουργός Νίκος Σκαλκώτας και στεγάζει το Λύκειο Ελληνίδων και την Εταιρεία Ευβοϊκών Σπουδών Το δημαρχείο της πόλης φιλοξενείται σε ένα θαυμάσιο μέγαρο του 1906 με δύο τρούλους και στοιχεία μπαρόκ και ιταλικού εκλεκτικισμού.

Κάτι που αφορά το οθωμανικό παρελθόν της Χαλκίδας είναι ότι είχε έντεκα τζαμιά. Σήμερα σώζεται μόνο αυτό επί της οδού Κώτσου, αλλά χωρίς τον μιναρέ του. Το τέμενος του Εμίρ Ζάδε με το εξαγωνικό τύμπανο του τρούλου του και την τρίτοξη διάρθρωση της λιθοδομής του, είναι δημιούργημα των πρώτων χρόνων της Τουρκοκρατίας. Στο κατώφλι του διακρίνεται λαξευμένη αραβική επιγραφή και στο εσωτερικό φιλοξενείται συλλογή βυζαντινών ψηφιδωτών και κεραμικών.
Κάτω από το κάστρο του Καράμπαμπα, στην Λουκά Καρώνη, ξεχωρίζει ένα τριώροφο οικοδόμημα των αρχών του 20ού αιώνα που ήταν ξενοδοχείο μεταξύ 1939-1963 όπου είχαν μείνει γνωστές προσωπικότητες της εποχής.

Το φρούριο του Καράμπαμπα

Μέχρι τον 19ο αιώνα υπήρχαν δύο κάστρα στη Χαλκίδα, το ένα από τα οποία κατεδαφίστηκε. Το δεύτερο σώζεται ακόμη επάνω στον καταπράσινο λόφο της Φούρκας και είναι το λεγόμενο κάστρο του Καράμπαμπα. Το σημείο είναι στρατηγικό, καθώς ελέγχει τα στενά του Ευρίπου και την πόλη. Το σημερινό φρούριο ολοκληρώθηκε το 1684 από τους Οθωμανούς -παίρνοντας αργότερα το όνομα του Οθωμανού στρατηγού ο οποίος θάφτηκε εκεί. Η ύπαρξη του κάστρου εμπόδισε τον Φραγκίσκο Μοροζίνι να κατακτήσει τη Χαλκίδα στη διάρκεια του Ενετοτουρκικού πολέμου και έμεινε στην κυριαρχία των Οθωμανών ως την εποχή της απελευθέρωσης της Ελλάδας.

Ανεβαίνοντας ως εκεί καταρχήν θα απολαύσετε την πανοραμική θέα από τους τρεις ισχυρούς προμαχώνες με τις κεκλιμένες ράμπες για τη μετακίνηση των κανονιών. Ο ανατολικός, σε σχήμα ισόπλευρου εξαγώνου, επιτηρεί τα στενά του Ευρίπου ενώ πολύ σπουδαίος για την άμυνα ήταν και ο δυτικός. Μέσα στον περίβολο βρίσκεται το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία (1895). Στον δυτικό προμαχώνα στεγάζεται μια συλλογή γλυπτών που περιλαμβάνει αρχιτεκτονικά μέλη, ανάγλυφα από διάκοσμο κτιρίων, επιγραφές, θυρεούς και ταφικά ανάγλυφα μεγάλης ιστορικής σημασίας. Χωρίζεται χρονολογικά σε διάφορες περιόδους -από την παλαιοχριστιανική έως την οθωμανική.

Αρχαιολογικό Μουσείο Χαλκίδας Αρέθουσα

Στο βιομηχανικό κτίριο των αρχών του 20ού αιώνα λειτουργούσε η οινοπνευματοποιία Αρέθουσα έως το 1980. Έχει χαρακτηριστεί ως μνημείο πολιτισμικής κληρονομιάς και είχε κτιστεί στο βιομηχανικό προάστιο του Αγίου Στεφάνου, ώστε να είναι κοντά στη θάλασσα και στον κάμπο του Λήλαντα όπου παράγονταν οι σταφίδες που χρησιμοποιούνταν ως πρώτη ύλη. Από το 2021 οι εγκαταστάσεις αυτές φιλοξενούν το Αρχαιολογικό Μουσείο Αρέθουσα. Τις εκθέσεις του, που είναι χωρισμένες σε θεματικές ενότητες και εκτείνονται στους ορόφους, αποτελούν ευρήματα από όλη την Εύβοια και την Σκύρο, από την Παλαιολιθική εποχή ως τις αρχές του 20ού αιώνα. Προβάλλουν επιλεγμένες πτυχές της ιστορίας των δύο νησιών που αφορούν την πολιτειακή οργάνωση, την οικονομία, τις πολιτισμικές ταυτότητες και τη λατρεία.

Μεγάλο ενδιαφέρον έχει η εισαγωγική ενότητα με την παρουσίαση των δύο προορισμών που ήταν γνωστοί ήδη από την αρχαιότητα, του Ευρίπου με το μοναδικό παλιρροϊκό φαινόμενο και των ιαματικών νερών της Αιδηψού, όπως έχουν απεικονιστεί σε αγγεία της 3ης και 2ης χιλιετίας π.Χ. Εντυπωσιακό είναι το άγαλμα του Ποσειδώνα που ανελκύστηκε από τον βυθό του πορθμού και ιδιαίτερη θέση κατέχει το ύφασμα που κάλυπτε τα καμένα οστά του άνδρα από το Ηρώο στο Λευκαντί το οποίο μεταφέρθηκε από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και εκτίθεται για πρώτη φορά στην Εύβοια 40 χρόνια μετά την εύρεσή του. Οι εκθέσεις εμπλουτίζονται με διαδραστικό χάρτη περιήγησης σε θέσεις αρχαιολογικού ενδιαφέροντος στην Εύβοια και τη Σκύρο, ντοκιμαντέρ και πολυμεσικές εφαρμογές.

Η Νέα Λάμψακος

Κτισμένη πάνω στη θάλασσα η κωμόπολη με την ωραία ρυμοτομία απέχει μόλις 5 χλμ. από τη Χαλκίδα και είναι γνωστή για τα ουζάδικα και τις ψαροταβέρνες της που είναι πάνω στην παραλία, με θέα στην υψηλή γέφυρα και ωραίο ηλιοβασίλεμα. Όπως δείχνει το όνομά της, εκεί εγκαταστάθηκαν το 1923 πρόσφυγες από τη Λάμψακο της Μικράς Ασίας. Τα θαλασσινά -κυδώνια, γυαλιστερές, στρείδια, καλόγνωμες, πορφύρες, πεταλίδες, καλογριές, φούσκες, πίνες, μύδια, γαρίδες, καβούρια, αστακοί -έχουν την τιμητική τους στα μαγαζιά μαζί με χταπόδια, καλαμάρια και σουπιές. Φυσικά δεν λείπει το φρέσκο ψάρι, οι γαριδομακαρονάδες και οι αστακομακαρονάδες.

Η Κύμη

Από την εποχή της ιστιοφόρου ναυτιλίας οι καραβοκύρηδες και οι ναυτικοί της πόλης ήταν φημισμένοι. Χάρη σε αυτούς απέκτησε πλούτο και πολιτισμό -κάτι που διακρίνεται καθαρά σήμερα στα πέτρινα σπίτια που κτίστηκαν τον 19ο αιώνα. Η Κύμη υπήρξε από τις σημαντικότερες αρχαίες πόλεις της Εύβοιας και γνώρισε μεγάλη άνθιση κατά την Αρχαϊκή εποχή. Μάλιστα, τον 8ο αιώνα π.Χ. ίδρυσε δύο αποικίες: μια στην Αιολίδα της Μικράς Ασίας και μια στην Καμπανία της Ιταλίας. Η σύγχρονη ανάπτυξη άρχισε στις αρχές του 18ου αιώνα, όταν το ναυτικό της συναγωνιζόταν αυτό των νησιών του Αιγαίου.

Αξίζει να πιείτε τον καφέ σας στην κεντρική πλατεία, απ’ όπου μπορείτε να αγναντέψετε το Αιγαίο και μετά να κάνετε βόλτα στα στενά δρομάκια για να θαυμάσετε την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και τη διακόσμηση στους τοίχους, στις κεραμοσκεπές, στα πορτοπαράθυρα και στα μπαλκόνια των σπιτιών.
Αξιοθέατη είναι η εκκλησία της Παναγίας της Λιαουτσάνισσας η οποία από το 1965 έχει χαρακτηριστεί ως Διατηρητέο Μνημείο. Κτισμένη το 1849 από ντόπια κιτρινοκόκκινη πέτρα, με τρεις τρούλους, έχει έναν εντελώς ασυνήθιστο ρυθμό. Το τέμπλο της είναι φιλοτεχνημένο από τον Ιωάννη Χαλεπά και οκτώ άλλους Τηνιακούς γλύπτες.

Να πούμε τέλος ότι στην Κύμη βρίσκεται το σπίτι όπου γεννήθηκε ο διάσημος γιατρός και ερευνητής Γεώργιος Παπανικολάου. Είναι παγκόσμια γνωστός από το Pap Test, τη μέθοδο έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας που επινόησε και είναι σωτήρια για εκατομμύρια γυναίκες σε όλον τον κόσμο.

Λαογραφικό Μουσείο Κύμης

Στεγάζεται σε τριώροφο νεοκλασικό κτίριο του τέλους του 19ου αιώνα και ιδρύθηκε το 1981 από το Μορφωτικό και Εκπολιτιστικό Σύλλογο Κύμης. Θεωρείται το μεγαλύτερο και καλύτερα οργανωμένο λαογραφικό μουσείο της Εύβοιας και ένα από τα καλύτερα λαογραφικά μουσεία της ελληνικής περιφέρειας. Η συλλογή του μουσείου δημιουργήθηκε χάρη σε δωρεές των κατοίκων. Στο ισόγειο θα βρεθείτε στη μεγάλη αίθουσα με τις φορεσιές, τις στολές των πολεμιστών των Βαλκανικών Πολέμων, τα άμφια του αγίου Νεκταρίου, τα ιερά σκεύη, τα ξυλόγλυπτα και τα κοσμήματα. Στο ίδιο επίπεδο βρίσκεται η αίθουσα με τα σκεύη οικιακής χρήσης.

Στον επάνω όροφο υπάρχουν οι χώροι που αναπαριστούν το σαλόνι και την κρεβατοκάμαρα του 19ου αιώνα, η αίθουσα με τον αργαλειό και τα υφαντά, οι τρεις μικρότερες με τα κεντήματα και τα πλεχτά και εκείνη με φωτογραφίες της Κύμης, καθώς και ντοκουμέντα από τη ζωή του Κυμαίου κορυφαίου γιατρού με την παγκόσμια ακτινοβολία Γ. Παπανικολάου. Στο υπόγειο στεγάζονται αναπαραστάσεις κηροπλαστείου και του παραδοσιακού κατωγιού με το κελάρι και τα γεωργικά εργαλεία. Στον κήπο υπάρχει υπαίθριο κυκλικό θέατρο 250 θέσεων, το οποίο φιλοξενεί πολλές εκδηλώσεις (Τηλ: 22220 22011).

Το μουσείο διαθέτει και παράρτημα που στεγάζεται στο Αρχοντικό Χρυσανθόπουλου, στο χωριό Πύργος. Εκεί φιλοξενείται η συλλογή του λαϊκού ταλαντούχου καλλιτέχνη του 19ου αιώνα Σωτήρη Χρυσανθόπουλου, ο οποίος άφησε κοσμικό όσο και θρησκευτικό έργο.

Η αρχαία Κύμη

Στην ευρύτερη περιοχή της σημερινής Κύμης, στον λόφο Βιγλατούρι Οξυλίθου, έχουν αποκαλυφθεί τα ερείπια της αρχαίας Κύμης, της πόλης που συνδέεται με τον ελληνικό αποικισμό του 8ου αι. π.Χ. στη Δύση και τη δημιουργία της ομώνυμης αποικίας στη Μεγάλη Ελλάδα. Η θέση, που διαθέτει εξαίρετη θέα στη θάλασσα, βρίσκεται δίπλα στον ποταμό Μανικιά και στο μέσο μιας εύφορης πεδιάδας που προσέλκυσαν τους κατοίκους από την προϊστορική εποχή μέχρι και τα ρωμαϊκά χρόνια. Κατά τις ανασκαφές αποκαλύφθηκε ένας ολόκληρος οικισμός της προϊστορικής και γεωμετρικής περιόδου με σπίτια, ιερά, πλατείες, δρόμους και τάφους. Τα ερείπια που είναι ορατά και καλύπτουν όλες τις πλαγιές του λόφου, ανήκουν κυρίως στον οικισμό των γεωμετρικών χρόνων, του οποίου η έκταση δεν έχει ακόμη διαπιστωθεί στο σύνολό της. Έχουν αποκαλυφθεί ορθογώνια και αψιδωτά οικοδομήματα, λιθόστρωτοι δρόμοι, καθώς και μικρό τμήμα του τείχους στους πρόποδες του λόφου. Οι ανασκαφικές έρευνες στον χώρο ξεκίνησαν το 1984.

Το κάστρο του Αγίου Γεωργίου

Το βυζαντινό κάστρο βρίσκεται βόρεια της Κύμης. Σήμερα είναι ερειπωμένο, αλλά η θέα από τα τείχη του είναι πανοραμική και προκαλεί δέος -μάλιστα λόγω του σημείου όπου κτίστηκε χρησίμευε και ως φρυκτωρία για τη μετάδοση σημάτων με φωτιές προς τη Σκύρο, τις Σποράδες έως και το Άγιο Όρος. Πίσω από το βράχο στον βρίσκεται ρέει ο ποταμός Αποκλείστης στο ομώνυμο φαράγγι το οποίο έχει ύψος 300 -350 μ. και πλάτος 10 -40 μ. Τα τείχη του φρουρίου διασώζονται σε ύψος μέχρι 4 μ. Το κάτω μέρος τους είναι κατασκευασμένο στη βυζαντινή εποχή, ενώ το επάνω επί Φραγκοκρατίας. Διακρίνονται ακόμα τοίχοι τετράγωνων πύργων και μια δεξαμενή νερού. Στον περίβολο βρισκόταν το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου το οποίο καταστράφηκε αλλά ξανακτίστηκε λίγο έξω από το κάστρο, στα νοτιοανατολικά. Στη γιορτή του αγίου συρρέει πλήθος πιστών.

Η μονή Σωτήρος

Σύμφωνα με την παράδοση, ιδρύθηκε από μοναχούς του Αγίου Όρους τον 15ο αιώνα σ’ ένα απόκρημνο και ερημικό σημείο, σε υψόμετρο 280 μ. και απέχει μόλις 4 χιλιόμετρα από την Κύμη. Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο κτιριακό συγκρότημα με φρουριακή μορφή που περιβάλλεται από τέσσερις πτέρυγες κτιρίων. Στο κέντρο υψώνεται ο ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος που έχει ξυλόγλυπτο τέμπλο και έναν σπουδαίο χρυσοκέντητο επιτάφιο της Αποκαθήλωσης. Κατά τον 17ο αιώνα στη μονή εγκαταβιούσε μεγάλος αριθμός μοναχών και διέθετε μεγάλη πνευματική ακτινοβολία. Καταστράφηκε από τον πασά της Καρύστου Ομέρ Μπέη την περίοδο 1821-1823 και επισκευάστηκε το 1847. Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής προσέφερε καταφύγιο σε πολλούς πατριώτες. Το τέλος του πολέμου, το 1944, τη βρήκε με ελάχιστο προσωπικό και σε κακή οικονομική κατάσταση. Έκλεισε το 1968 με το θάνατο του μοναδικού εναπομείναντος ιερομόναχου και από το 1976 έγινε γυναικεία μονή.

Η Ερέτρια

Απέχει 19 χιλιόμετρα από τη Χαλκίδα και είναι ένα σύγχρονο παραθεριστικό κέντρο με καλές τουριστικές υποδομές, άνετους δρόμους και πάρκα, γνωστό για την ακτοπλοϊκή σύνδεσή του με τον Ωρωπό στην Αττική. Κοντά στο λιμάνι της Ερέτριας βρίσκεται το Πεζονήσι, ή «νησί των Ονείρων», που συνδέεται μέσω γέφυρας με την ξηρά, και το νησάκι της Αγίας Τριάδας. Ο αρχαιολογικός χώρος της Ερέτριας είναι ένας από τους πιο σημαντικούς στην χώρα. Στο νεότερο ιστορικό προσκήνιο η πόλη επανεμφανίστηκε το 1822, όταν ο Κωνσταντίνος Κανάρης με τον στόλο του κατέλαβε τον κόλπο της.

Μετά την καταστροφή των Ψαρών από τους Τούρκους αποφασίστηκε ο εποικισμός της περιοχής από τους επιζώντες. Τότε το μικρό αρβανιτοχώρι ονομάστηκε Νέα Ψαρά και άρχισε να οικοδομείται με τις αρχές του νεοκλασικισμού, σε σχέδια του Σταμάτη Κλεάνθη. Το 1912 που τα Ψαρά ενώθηκαν ξανά με την Ελλάδα αρκετοί από τους Ψαριανούς επέστρεψαν στο νησί τους. Νέα ώθηση στη ζωή του οικισμού έδωσε η εγκατάσταση προσφύγων από την Ιωνία, μετά την καταστροφή του 1922. Από το 1950 η Ερέτρια άρχισε να αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς εξαιτίας της τακτικής θαλάσσιας σύνδεσης με την Αττική. Δέκα χρόνια αργότερα τα Νέα Ψαρά μετονομάστηκαν και πάλι σε Ερέτρια. Τότε ιδρύθηκαν οι πρώτες ξενοδοχειακές μονάδες στο Πεζονήσι.

Η αρχαία Ερέτρια

Η Ερέτρια αναπτύχθηκε από το τέλος της νεολιθικής εποχής μέχρι τη σύγχρονη, στην πεδιάδα νοτιοδυτικά της Χαλκίδας. Υπήρξε σπουδαία ναυτική δύναμη σε όλη την αρχαιότητα, με πρώτη αναφορά στον Όμηρο που την περιέλαβε στον κατάλογο των πόλεων που συμμετείχαν με πλοίο στον Τρωϊκό Πόλεμο. Τη μακραίωνη ιστορία της περιοχής αποτυπώνουν οι σπουδαίοι αρχαιολογικοί χώροι που ανακάλυψαν οι ανασκαφείς της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, της Αμερικάνικης και της Ελβετικής Αρχαιολογικής Σχολής. Τα ερείπια της αρχαίας Ερέτριας σώζονται διάσπαρτα κάτω από τη σύγχρονη πόλη, σε όλη την έκταση που φθάνει από την ακτή έως το λόφο στα βόρεια, όπου βρισκόταν η ακρόπολη. Οι ανασκαφείς έχουν φέρει στην επιφάνεια, μεταξύ άλλων, αρχαίο θέατρο, γυμνάσιο, ανάκτορα, αγορά, θεμέλια ναών του Διονύσου και του Απόλλωνα, βωμούς και ιερά.

Το σημαντικότερο και πιο γνωστό μνημείο είναι ο ναός του Δαφνηφόρου Απόλλωνα. Ήταν το θρησκευτικό κέντρο και ο βασικός χώρος λατρείας της αρχαίας πόλης και βρισκόταν στον κεντρικό πυρήνα της, βορειότερα της αγοράς. Το θέατρο είναι από τα αρχαιότερα γνωστά μνημεία του είδους. Σύμφωνα με ενδείξεις, πρέπει να κατασκευάστηκε αρχικά τον 5ο αι. π.Χ., μετά την περσική καταστροφή και την ανοικοδόμηση της πόλης, ενώ η περίοδος της μεγαλύτερης ακμής του ήταν ο 4ος αι. π.Χ. Από τα πιο ενδιαφέροντα μνημεία της αρχαίας Ερέτριας είναι το Ισείον, ναός αφιερωμένος στην Ίσιδα και σε άλλες αιγυπτιακές θεότητες. Θεωρείται του 4ου αι. π.Χ. και πλαισιωνόταν από άλλα κτίσματα και βοηθητικούς χώρους.

Σε μια έπαυλη που κτίστηκε το 370 π.Χ. και έμεινε σε λειτουργία για περίπου έναν αιώνα, βρέθηκε ένα μωσαϊκό δάπεδο της με παραστάσεις Νηρηΐδος σε Ιππόκαμπο, μάχες Αριμασπών και Γρυπών, Σφιγγών και Λεφυτών. Αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της οικιακής αρχιτεκτονικής των κλασικών και Ελληνιστικών χρόνων. Πλάι στον αρχαιολογικό χώρο της Ερέτριας λειτουργεί από το 1960 αρχαιολογικό μουσείο με ευρήματα ανασκαφών της ευρύτερης περιοχής που χρονολογούνται από την Προϊστορική έως την Ρωμαϊκή περίοδο. Περιλαμβάνουν κεραμική, γλυπτά και ανάγλυφα της Αρχαϊκής, Κλασικής και Ελληνιστικής Εποχής, χάλκινα αντικείμενα, κοσμήματα από χρυσό, ασήμι, χαλκό και φαγεντιανή κ.ά.

Τηλ: 22290 62206

Η Χιλιαδού

Αξιοθέατη είναι η διάσημη και μεγάλη παραλία της Εύβοιας στο Αιγαίο. Έχει άμμο και βότσαλα κάθε μεγέθους και βρίσκεται στους πρόποδες του βουνού Δίρφυς. Η οργιώδης βλάστηση που φτάνει μέχρι το νερό δίνει την αίσθηση βουνού παρά θάλασσας. Τα διάσπαρτα βράχια χωρίζουν την ακτή σε μικρότερες, απομονωμένες παραλίες. Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε τη θαλασσινή σπηλιά που βρίσκεται στη βραχώδη ακτή 100 μέτρα βόρεια από την παραλία των γυμνιστών. Το νερό εισχωρώντας σε αυτήν παίρνει ένα ιδιαίτερο ασημένιο και πρασινογάλαζο χρωματισμό. Η δεύτερη έξοδος της σπηλιάς είναι υποθαλάσσια. Περιφερειακά της παραλίας η βλάστηση είναι πυκνή, με πλατάνια, καστανιές και φτέρες που περιτριγυρίζουν ένα μικρό ποτάμι που καταλήγει στη θάλασσα. Η ονομασία Χιλιαδού προέρχεται από το ομώνυμο βυζαντινό εκκλησάκι που βρίσκεται κοντά στην παραλία. Σύμφωνα με μια εκδοχή, ήταν η χιλιοστή εκκλησία που έκτισε η Αυτοκράτειρα Θεοδώρα. Μια άλλη εκδοχή θέλει τη Χιλιαδού ορμητήριο πειρατών.

Η Στενή

Όπως δείχνει το όνομά του, το χωριό είναι κτισμένο σε μια στενή ρεματιά. Έχει εξελιχθεί τουριστικά τα τελευταία χρόνια, καθώς αποτελεί δημοφιλή αφετηρία για αναβάσεις στη Δίρφυ και περπάτημα στα μονοπάτια του κοντινού Αισθητικού Δάσους: είναι ένα από τα 19 που υπάρχουν στη χώρα μας και προστατευόμενη περιοχή Natura σε έκταση 1360 εκταρίων και υψόμετρα 432 – 1740 μέτρα. Είναι γεμάτο φαράγγια, ρυάκια και πλούσια χλωρίδα που περιλαμβάνει χαλέπιο πεύκη, καστανιές, κεφαλληνιακή ελάτη και διάφορα είδη δρυός. Εκεί, ζουν διάφορα είδη πουλιών -μεταξύ των οποίων πετρίτες και φιδαετοί- και μικρά ζώα. Εταιρείες υπαίθριων δραστηριοτήτων προσφέρουν προγράμματα οργανωμένων πεζοποριών στο δάσος.

Ο οικισμός είναι χωρισμένος σε Άνω και Κάτω Στενή και αποτελεί ιδανικό προορισμό όλο το χρόνο -τους χειμώνες μάλιστα συχνά καλύπτεται από χιόνι. Περπατώντας θα συναντήσετε πολλές βρύσες με κρύο νερό που έρχεται από τις πηγές του βουνού -μάλιστα στη λεγόμενη «βρύση του γιατρού», μέσα σε μια ωραία ρεματιά, στήνεται από τις γυναίκες της Στενής μια μικρή αγορά παραδοσιακών προϊόντων. Θα καθίσετε για καφέ και γλυκό στα τραπεζάκια της κεντρικής πλακόστρωτη πλατεία που τη σκιάζουν πλατάνια και μουριές. Στον κεντρικό δρόμο υπάρχουν ψησταριές που ειδικεύονται στις σούβλες και μαγαζιά που πουλούν τοπικά προϊόντα.

Το λιοτρίβι του Κασομούλη

Η Άνω Ποταμιά είναι ένας όμορφος μικρός οικισμός που βρίσκεται πάνω στον λόφο στη νότια πλευρά του ποταμιού της Σκοτεινής που εκβάλλει στην Πλατάνα. Στα βορειοδυτικά του οικισμού υψώνεται ο ηφαιστειογενής λόφος του Αγίου Νικολάου, όπου βρισκόταν η ακρόπολη των κλασικών χρόνων. Χαρακτηριστικό, μάλιστα, είναι πως τα σπίτια της Άνω Ποταμιάς είναι κτισμένα με την κόκκινη ηφαιστειακή πέτρα της περιοχής. Όπως στα περισσότερα ελαιοπαραγωγικά χωριά, στην προβιομηχανική εποχή λειτουργούσαν παραδοσιακά λιοτρίβια. Έχει διασωθεί το ένα από αυτά, κτισμένο το 1844, το οποίο διατηρεί το όνομα του Κασομούλη, του παλαιού του ιδιοκτήτη. Στον εσωτερικό χώρο θα δείτε πως συνέθλιβαν τις ελιές με τις μυλόπετρες και πως διαχώριζαν το λάδι από τον πολτό που προήλθε από την σύνθλιψη του ελαιόκαρπου. Εκτίθενται, επίσης, διάφορα αντικείμενα που σχετίζονται με την παραγωγή και τη χρήση του λαδιού.

Τηλ: 22220 71412

Αρχαιολογικός χώρος και Μουσείο Άνω Ποταμιάς

Στην κορυφή και στη δυτική πλαγιά του λόφου Καστρί της Άνω Ποταμιάς, έχουν βρεθεί ερείπια οικισμού των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων. Ο οικισμός περιβάλλεται από ισχυρό οχυρωματικό τείχος το οποίο χάνεται ανάμεσα στην πυκνή βλάστηση. Τα αρχαιότερα ίχνη κατοίκησης στο Καστρί χρονολογούνται στη νεολιθική εποχή (4η χιλιετία π.Χ.), όπως δείχνουν επιφανειακά ευρήματα. Ο οικισμός της κλασικής εποχής ιδρύθηκε τον 4ο αι. π.Χ. και θεωρήθηκε ότι μέχρι και τον 3ο αι. π.Χ. ανήκε στην επικράτεια της Ερέτριας. Από τις ανασκαφές προέκυψε το συμπέρασμα ότι στην περιοχή υπήρχαν οικοτεχνικές δραστηριότητες και ανακαλύφθηκαν πολλά χάλκινα νομίσματα από τον 3ο αι. π.Χ. H Αρχαιολογική Συλλογή στεγάζεται δίπλα από το ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου, στην Άνω Ποταμιά.

Η Αμάρυνθος

Είναι μια λουτρόπολη του Νότιου Ευβοϊκού με όψιμη τουριστική ανάπτυξη. Βρίσκεται μεταξύ Ερέτριας και Αλιβερίου σε απόσταση 27 χλμ. από την Χαλκίδα. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της είναι η μεγάλη προκυμαία και ο λόφος Παλιχώρια με τις μικρές βυζαντινές εκκλησίες του. Η πόλη είναι κτισμένη στην πεδιάδα που μεσολαβεί μεταξύ των Κοτυλαίων και του Ευβοϊκού Ολύμπου. Το προελληνικό όνομά της αναφέρεται σε πινακίδες της Γραμμικής Β΄ και αποτέλεσε σημαντικό κέντρο στα χρόνια της πρώιμης Χαλκοκρατίας και της Μυκηναϊκής εποχής. Εδώ, δέσποζε κάποτε ο ξακουστός ναός της Αρτέμιδος για τον οποίο τα αρχαία κείμενα μνημονεύουν ότι στηριζόταν σε 80 πανύψηλες κολώνες από Παριανό μάρμαρο. Από την Αμάρυνθο μπορείτε να κάνετε μια ενδιαφέρουσα περιήγηση προς την ενδοχώρα της. Πρώτος σταθμός θα είναι το γραφικό χωριό Άνω Βάθεια και συνεχίζοντας μπορείτε να φτάσετε ως το γυναικείο μοναστήρι του Αγίου Νικολάου με τον ομώνυμο βυζαντινό ναό και τον τεράστιο πλάτανο στο προαύλιό του. Από εκεί θα έχετε θαυμάσια θέα προς το νότιο Ευβοϊκό και τα ανατολικά παράλια της Αττικής.

Διαβάστε ακόμα:

Ο σεφ που γύρισε στο χωριό του και έφτιαξε μία ταβέρνα-πρότυπο στη Νότια Εύβοια

5 μοναδικές εμπειρίες στα Πολιτικά Εύβοιας

Θαψά, η «Γαλάζια Λίμνη» της Εύβοιας