Οι κορυφαίες πολιτιστικές επιλογές στη βόρεια και κεντρική Χαλκιδική

Το Άλσος του Αριστοτέλη

Αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα στον Δήμο Αριστοτέλη και βρίσκεται σε μια καταπράσινη τοποθεσία με θέα στον κόλπο της Ιερισσού από ψηλά. Το άλσος προϋπήρχε και επιλέχθηκε το 1956 για να φιλοξενήσει το άγαλμα του Αριστοτέλη, έργο του γλύπτη Νικόλα, για να τιμηθεί ο μεγάλος φιλόσοφος, ο οποίος γεννήθηκε στα Αρχαία Στάγειρα. Στο άλσος υπάρχουν μεγάλα πειραματικά όργανα που λειτουργούν βάσει των φυσικών νόμων που αναφέρονται στα «Φυσικά» του Αριστοτέλη. Είναι η πυξίδα, το τηλεσκόπιο, το ηλιακό ρολόι, το πρίσμα, ο φακός, το πεντάφωνο, οι οπτικοί δίσκοι, ο υδροστρόβιλος, οι σφαίρες αδράνειας και τα παραβολικά κάτοπτρα. Σε κάθε ένα υπάρχουν πλάκες με τα σχετικά αρχαία κείμενα του φιλόσοφου.

Τα Αρχαία Στάγειρα

Πρόκειται για τον σημαντικότερο ιστορικό χώρο της Χαλκιδικής, και βρίσκεται δίπλα στη σημερινή Ολυμπιάδα. Η πόλη ιδρύθηκε το 665 π.Χ., από Ιωνες αποίκους που κατέφτασαν από το νησί της Άνδρου, ενώ λίγο αργότερα εγκαταστάθηκαν σ’ αυτήν και άποικοι από τη Χαλκίδα. Οι πηγές της αρχαιότητας είναι ακριβέστατες όσον αφορά τη θέση της πόλης. Ο Στράβωνας την τοποθετεί στα «Γεωγραφικά» του νοτιότερα της αρχαίας Ακάνθου, σε παραθαλάσσια περιοχή και αναφέρει και την ύπαρξη μιας μικρής νησίδας απέναντι από την πόλη, με το όνομα Κάπρος (προφανώς το σημερινό νησάκι Καυκανάς). Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το ίδιο όνομα αποδίδεται και στο λιμάνι των Σταγείρων, ενώ πολλά νομίσματα της πόλης έφεραν ως σύμβολο έναν κάπρο.

Ο πύργος της Κρούνας

Είναι ένα από τα σημαντικά αξιοθέατα στην περιοχή της Ιερισσού και απέχει περίπου 1 χλμ. από την κωμόπολη. Υπολογίζεται ότι οικοδομήθηκε τον 15ο αιώνα και η ονομασία του μάλλον προέρχεται από την παραφθορά της λέξης Κορώνη, αφού πηγές του 1320 αναφέρουν τη Σκάλα Κορώνης βόρεια της περιοχής. Το 1765 καταγράφηκε ως «κατεστραμμένο μετόχι Κορώνα της μονής Χελανδαρίου» και μέχρι το 1821, όταν ο πύργος πυρπολήθηκε και το μετόχι εγκαταλείφθηκε, έγιναν κάποιες απόπειρες επιδιόρθωσης των ζημιών. Σήμερα έχει ύψος 13,5 μ. και εικάζεται ότι διέθετε άλλον έναν όροφο οποίος κατέρρευσε.

Ο πύργος Προσφορίου

Ο πύργος-σύμβολο της Ουρανούπολης, φαίνεται πως υπάρχει εκεί από τον 12ο αιώνα και είναι ο μεγαλύτερος και καλύτερα σωζόμενος στη Χαλκιδική. Το συγκρότημα αποτελούν ο βυζαντινός πύργος, ο μικρός οχυρός περίβολος, που τον λένε μπαρμπακά, και ο αρσανάς του 1865. Ανήκε στο μετόχι Προσφόριον (σημερινή Ουρανούπολη) του οποίου τον αρχικό πυρήνα κατείχε η μονή Βατοπεδίου ήδη από το 1018. Διάσπαρτες πληροφορίες για τα όσα συνέβησαν στο οικοδόμημα παρέχουν γραπτές πηγές. Σε σεισμό του 1585 έπαθε μεγάλες ζημιές και το 1858 ήταν ακατοίκητος και ερημωμένος. Επίσης, φαίνεται πως πυρπολήθηκε το 1821. Η σημερινή μορφή του προέκυψε μετά από την εκτεταμένη επισκευή και ανακατασκευή του.

Έξω από την ανατολική πλευρά του πύργου είναι προσκολλημένος ο μπαρμπακάς, δηλαδή ο οχυρός περίβολος, ο οποίος φαίνεται να είναι προσθήκη της πρώιμης Τουρκοκρατίας. Βορειοδυτικά βρίσκεται το κτίριο του αρσανά, κτισμένο το 1865. Υπήρχαν και άλλα κτίρια: αποθήκες, αχυρώνες, ελαιουργείο, πηγάδια. Σήμερα σώζεται μόνο το χαλκαδιό και το κολληγάδικο. Το 1928 στην περιοχή ήρθε το ζεύγος Λοκ (Loch), η Τζόις αγγλικής και ο Σίντνεϊ αυστραλιανής καταγωγής, ως μέλη ανθρωπιστικών οργανώσεων. Εγκαταστάθηκαν στον πύργο προσφέροντας σημαντική βοήθεια στους πρόσφυγες και αργότερα στους σεισμοπαθείς.

Η Μονή Ζυγού

Ιδρύθηκε το 10 αιώνα, σε περιοχή όπου υπήρχαν ήδη εγκαταστάσεις από τον 4ο αιώνα και εγκαταλείφθηκε το 1198. Θεωρείται από τους ειδικούς πηγή γνώσης για την πρώιμη αγιορείτικη ιστορία και μοναστηριακή αρχιτεκτονική. Το συγκρότημα, που ερευνάται ακόμα αλλά είναι επισκέψιμο, περιλαμβάνει κάστρο, πύργους και το καθολικό. Η τείχιση με τους 11 πύργους, περιέκλειε έκταση 5,5 στρεμμάτων. και η μονή ήταν αφιερωμένη στο προφήτη Ηλία. Οι ανασκαφές έχουν αποκαλύψει τμήματα από μεγάλη παράσταση του Ευαγγελισμού στο νάρθηκα, που θεωρούνται από τις παλαιότερες τοιχογραφίες του Αγίου Όρους. Όπως τεκμαίρεται από διάφορες πηγές, από το 1206 το κάστρο της μονής είχε χρησιμοποιηθεί ως ορμητήριο Φράγκου άρχοντα, για τις επιδρομές του στο Άγιο Όρος. Με επέμβαση του Πάπα οι επιδρομές σταμάτησαν, αλλά στη μνήμη των κατοίκων η περιοχή παρέμεινε και ως Φραγκόκαστρο.

Το Άγιο Όρος

Ο Δήμος Αριστοτέλη, και συγκεκριμένα η Ουρανούπολη, είναι η «πύλη» προς το Άγιο Όρος, που αποτελεί από τα τέλη του 10ου αιώνα το σπουδαιότερο κέντρο του ορθόδοξου μοναχισμού και συγκαταλέγεται στα κορυφαία μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Η Αθωνική χερσόνησος είναι δασωμένη, έχει βοσκοτόπια και μικρές εκτάσεις που αιώνες τώρα καλλιεργούν οι μοναχοί. Η λαϊκή πίστη ονομάζει την περιοχή «Περιβόλι της Παναγιάς».

Η αρχική εμφάνιση του κοινοβιακού μοναχισμού στον Άθωνα μαρτυρείται το 963, όταν ο Αθανάσιος ο Αθωνίτης με την υποστήριξη του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά ίδρυσε το αρχαιότερο μοναστήρι, τη Μεγίστη Λαύρα. Το 972 ο Ιωάννης Τσιμισκής υπέγραψε επάνω σε περγαμηνή τον περίφημο «Τράγο», που αποτελεί το πρώτο «τυπικό» του αγιορείτικου μοναχισμού, με τους κανόνες οργάνωσης και λειτουργίας των κοινοβίων. Από τα πρώτα χρόνια της ιστορίας του προσέλκυσε το ενδιαφέρον, την εύνοια, την προστασία και τη φορολογική ασυλία των βυζαντινών αυτοκρατόρων και των άλλων ορθόδοξων ηγεμόνων. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως διεκδίκησε και διατηρεί μέχρι σήμερα τη πνευματική δικαιοδοσία του στις μονές. Υπάρχουν 20 «Κυρίαρχες», «Βασιλικές», «Πατριαρχικές» και «Σταυροπηγιακές» ιερές μονές που απαγορεύεται να αυξηθούν ή να μειωθούν.

Διαβάστε ακόμα:

Τα καλύτερα εστιατόρια της Χαλκιδικής

Παρθενώνας, Παλιά Νικήτη, Άγιος Νικόλαος: Τρία χωριά-στολίδια της Χαλκιδικής

Οι καλύτερες ταβέρνες της Χαλκιδικής – Από την Κασσάνδρα μέχρι την Σιθωνία και την Ουρανούπολη