Οι βροχές του φθινοπώρου και οι άνεμοι που «σηκώνουν» κύματα στη λίμνη της Κερκίνης αυτή την εποχή, κρατούν δεμένες στη στεριά τις ξύλινες πλάβες. Τις παραδοσιακές βάρκες που χρησιμοποιούν οι ντόπιοι ψαράδες, για να ρίξουν στο νερό τα δίχτυα τους, αλλά και οι τοπικές επιχειρήσεις Εναλλακτικού Τουρισμού, που οργανώνουν περιηγήσεις μέσα στη λίμνη.

14

Είτε δεμένες στη στεριά λόγω «απαγορευτικού» είτε πλέοντας απαλά -σαν «αεράκι»- στα νερά της Κερκίνης, έχοντας μέσα τους ψαράδες ή επισκέπτες, οι ξύλινες πισσαρισμένες πλάβες αποτελούν γνώρισμα του σπάνιου υγροτόπου και μόνιμο αγαπημένο θέμα του φωτογραφικού φακού.

Μπορεί τα χρώματα του φθινοπώρου να προσδίδουν μια γλυκιά μελαγχολία στο τοπίο, ενίοτε βυθισμένου στην ομίχλη, ωστόσο η ομορφιά της φύσης που αντικατοπτρίζεται στην Κερκίνη με τις ξύλινες πλάβες στα νερά της, παραμένει το ίδιο έντονη και σαγηνευτική όπως κάθε εποχή του χρόνου.

Aπαλά στο νερό σαν αεράκι

Σύμφωνα με το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής γλώσσας (Τριανταφυλλίδης/1998) η λέξη «πλάβα» προέρχεται από το βουλγάρικο απαρέμφατο plavati (πλέω, κολυμπώ) και με την αφαίρεση της κατάληξης παρέμεινε το θηλυκό όνομα «plava».
Το μήκος τους συνήθως αγγίζει τα 6 μ και το πλάτος τους το 1 μ. Έχουν ατρακτοειδές σχήμα, ίσιο σανιδένιο πάτο και πλαϊνά από καμπυλωμένα σανίδια. Παλαιότερα, αφού τις καλαφάτιζαν, τις άλειφαν με λεπτόρευστο κατράμι για να είναι πιο στεγανές. Τα νεότερα χρόνια τις αλείφουν με πίσσα, προκειμένου να εξασφαλιστεί η στεγανότητά τους.

Τα είδη ξυλείας που χρησιμοποιούνται για μια καλή πλάβα είναι από κέδρο, για τα πλαϊνά, τα στραβόξυλα, βελανιδιά για την καρίνα και έλατο για τον πάτο και τα σανίδια. Όσο καλή όμως κι αν είναι η κατασκευή, ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται το λεγόμενο «πίσσωμα» που θα εξασφαλίσει την αναγκαία στεγανότητά της. Η διαδικασία αυτή, αφού στεγνώσει η βάρκα την πρώτη φορά, θα επαναληφθεί εκ νέου στη συνέχεια.

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(31615)
      ["id"]=>
      int(31615)
      ["title"]=>
      string(19) "plaves_kerkini (14)"
      ["filename"]=>
      string(21) "plaves_kerkini-14.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(1293797)
      ["url"]=>
      string(70) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/10/plaves_kerkini-14.jpg"
      ["link"]=>
      string(102) "https://www.travel.gr/experiences/oi-paradosiakes-plaves-tis-kerkinis-en/attachment/plaves_kerkini-14/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(1) "2"
      ["description"]=>
      string(40) "Photo: Κοσμάς Κολόκουσας"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(17) "plaves_kerkini-14"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(31557)
      ["date"]=>
      string(19) "2021-10-04 08:07:16"
      ["modified"]=>
      string(19) "2021-10-04 08:19:30"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(2000)
      ["height"]=>
      int(2161)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(78) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/10/plaves_kerkini-14-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(78) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/10/plaves_kerkini-14-278x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(278)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(78) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/10/plaves_kerkini-14-768x830.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(830)
        ["large"]=>
        string(79) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/10/plaves_kerkini-14-948x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(948)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(80) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/10/plaves_kerkini-14-1422x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1422)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(80) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/10/plaves_kerkini-14-1895x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1895)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Photo: Κοσμάς Κολόκουσας
Photo: Κοσμάς Κολόκουσας

Η μορφή της πλάβας στην Κερκίνη παραμένει αναλλοίωτη στο χρόνο. Από την εποχή που στη θέση της υπήρχε μια απέραντη ακανόνιστη πλημμυρισμένη -από τα νερά του Στρυμόνα- έκταση, με βάλτους και έλη, αλλά και μετά τη δεκαετία του 1930 όταν κατασκευάστηκε το πρώτο φράγμα στο χωριό Λιθότοπος που οδήγησε στη δημιουργία της λίμνης. Έργο τεχνητό, που όμως έγινε ένα με τη φύση, τα χρόνια που ακολούθησαν.

Οι πλάβες της Κερκίνης έχουν πολύ μικρές διαφορές με τις αντίστοιχες της Δοϊράνης, της Βεγορίτιδας και των Πρεσπών. Όλες τους προσαρμοσμένες στις τοπικές συνθήκες, το φυσικό περιβάλλον, τις κλιματολογικές συνθήκες και τις ιδιαίτερες ανάγκες των ντόπιων ψαράδων.

Παλαιότερα οι πλάβες, ως αναγκαίο εργαλείο των ψαράδων, κατασκευάζονταν από τους ίδιους με φυσικά υλικά που έβρισκαν άφθονα στην περιοχή τους, εμμένοντάς -παρά τις δύσκολες και τις φτωχικές συνθήκες- στην ποιότητα της κατασκευής τους, που απαιτούσε 10-12 μέρες εργασίας. Η τεχνική κατασκευής, ήταν το «μυστικό» κάθε ψαρά, ο οποίος τη μεταλαμπάδευε στα παιδιά του και συνεχιστές του επαγγέλματος. Σήμερα οι ντόπιοι τεχνίτες στην Κερκίνη, μετριούνται στα δάχτυλα τους ενός χεριού, την ίδια ώρα που οι πλάβες δίνουν τη θέση τους σε σύγχρονες μηχανοκίνητες βάρκες από πολυεστέρα αλλά και από σίδερο, που είναι πολύ ελαφρύτερες σε σχέση με τις παραδοσιακές ξύλινες.

Το 2012 προκειμένου να διαφυλαχθεί η τέχνη κατασκευής τους, που φθίνει, η «Εταιρία Προστασίας Πρεσπών» κατέγραψε βήμα προς βήμα όλα τα στάδια κατασκευής της παραδοσιακής πλάβας, ξεκινώντας από τη συλλογή ξύλων έως το «πίσσωμα» και τη στεγανοποίηση της.

Ανθρώπινο δημιούργημα

Αν και η Κερκίνη αποτελεί ανθρώπινο δημιούργημα, έγινε ένα με τη φύση και εξελίχθηκε σ’ έναν από τους σημαντικότερους υγροβιότοπους στην Ευρώπη. Αποτελεί έναν από τους 11 ελληνικούς υγροτόπους διεθνούς σημασίας (Σύμβαση RAMSAR) και μία από τις 113 σημαντικές περιοχές για πουλιά στην Ελλάδα. Στον υγρότοπο της Κερκίνης, ιδανική για παρατήρηση πουλιών κάθε στιγμή του χρόνου, βρίσκουν καταφύγιο πλήθος πουλιών, κάποια από τα οποία απειλούνται παγκοσμίως με εξαφάνιση.

Έως σήμερα έχουν καταγραφεί 300 είδη πουλιών. Ο Αργυροπελεκάνος και η Λαγγόνα που ζουν εκεί είναι μοναδικά στον κόσμο είδη, απειλούμενα με εξαφάνιση. Υπάρχουν και πολλά σπάνια αρπακτικά όπως ο χρυσαετός, ο βασιλαετός, ο πετρίτης κ.α. Το 2010 η Κερκίνη αναδείχθηκε κορυφαίος ευρωπαϊκός προορισμός, κερδίζοντας το βραβείο EDEN στο πλαίσιο του προγράμματος «Ευρωπαϊκοί Προορισμοί Αριστείας».

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(31611)
      ["id"]=>
      int(31611)
      ["title"]=>
      string(19) "plaves_kerkini (12)"
      ["filename"]=>
      string(28) "plaves_kerkini-12-scaled.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(655166)
      ["url"]=>
      string(77) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/10/plaves_kerkini-12-scaled.jpg"
      ["link"]=>
      string(102) "https://www.travel.gr/experiences/oi-paradosiakes-plaves-tis-kerkinis-en/attachment/plaves_kerkini-12/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(1) "2"
      ["description"]=>
      string(40) "Photo: Κοσμάς Κολόκουσας"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(17) "plaves_kerkini-12"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(31557)
      ["date"]=>
      string(19) "2021-10-04 08:07:00"
      ["modified"]=>
      string(19) "2021-10-04 08:18:51"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1705)
      ["height"]=>
      int(2560)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(78) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/10/plaves_kerkini-12-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(78) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/10/plaves_kerkini-12-200x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(200)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(79) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/10/plaves_kerkini-12-768x1153.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1153)
        ["large"]=>
        string(79) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/10/plaves_kerkini-12-682x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(682)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(80) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/10/plaves_kerkini-12-1023x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1023)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(80) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/10/plaves_kerkini-12-1364x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1364)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Photo: Κοσμάς Κολόκουσας
Photo: Κοσμάς Κολόκουσας

Πού θα δείτε πλάβες αν βρεθείτε στην Κερκίνη

Από τη θέση «Τρίγωνο» στο χωριό Μεγαλοχώρι, ακολουθείστε τ’ ανατολικό ανάχωμα της λίμνης που καταλήγει στο χωριό Λιθότοπος (14 χλμ). Στη διαδρομή σας θα έχετε την ευκαιρία να δείτε παραδοσιακές πλάβες δεμένες στις όχθες της λίμνης, αλλά και τις γραφικές καλύβες των ψαράδων. Πλάβες θα δείτε και στα λιμανάκια Λιθοτόπου και Κερκίνης.

Αν πάλι θέλετε να απολαύσετε την ομορφιά του τοπίου μέσα απ’ τα νερά της λίμνης, μια βαρκάδα με παραδοσιακή πλάβα θα σας αποζημιώσει. Επιχειρήσεις Εναλλακτικού Τουρισμού της περιοχής, προσφέρουν οργανωμένες περιηγήσεις και ενημέρωση για τον υγρότοπο από τα λιμανάκια Κερκίνης, Χρυσοχωράφων και Λιθοτόπου. Πρόκειται για μία ανεπανάληπτη εμπειρία όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Πληροφορίες : kerkinilike.gr