Γράμμος, ένα από τα μεγαλύτερα, πιο απομονωμένα και ενδιαφέροντα βουνά της Ελλάδας που έχει συνδεθεί με τα πιο σκοτεινά χρόνια της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Ίσως, και γι’ αυτό να παραμένει μέχρι σήμερα στη σφαίρα του ανεξερεύνητου και του ανέγγιχτου. Από την Κόνιτσα μέχρι την Καστοριά και παρά το δύσκολο παρελθόν του, ο Γράμμος φιλοξενεί στις πλαγιές του μερικά από τα πιο σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας στον ελλαδικό χώρο, ενώ ξεχωρίζει διεθνώς για τα αγριολούλουδά του, που έχουν το φυσικό προνόμιο να ευδοκιμούν μόνο στις πλαγιές του.

12

Μέσα σε αυτό το τόσο μοναδικό περιβάλλον με το άγριο ψυχρό μικροκλίμα και την σκοτεινή ιστορία, μπορείτε να ακολουθήσετε αρκετές πεζοπορικές διαδρομές -κατάλληλες για όλα τα γούστα και αντοχές- που υπόσχονται μία ανεπανάληπτη ορεινή εμπειρία σε αυτή την τόσο άγνωστη γωνιά της Ελλάδας.

Νεστόριο -Αλεβίτσα

Πρόκειται για μία σχετικά εύκολη διαδρομή που μπορεί να κάνει οποιοσδήποτε, ακόμα και όσοι δεν έχουν σχέση με την ορεινή πεζοπορία. Με αφετηρία το Νεστόριο, το ορεινό μονοπάτι ανηφορίζει προς την παλιά βρύση του χωριού και μετά από μία ώρα πεζοπορίας, οδηγεί σε συμπλέγματα δασικών δρόμων που οδηγούν στην κορυφή. 

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(278385)
      ["id"]=>
      int(278385)
      ["title"]=>
      string(11) "grammos (2)"
      ["filename"]=>
      string(37) "grammos-2-1-scaled-e1731916397492.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(1841109)
      ["url"]=>
      string(86) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/09/grammos-2-1-scaled-e1731916397492.jpg"
      ["link"]=>
      string(91) "https://www.travel.gr/experiences/fthinoporines-pezoporikes-diadromes/attachment/grammos-2/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "17"
      ["description"]=>
      string(34) "Γράμμος/Photo: Shutterstock"
      ["caption"]=>
      string(10) "1804453210"
      ["name"]=>
      string(9) "grammos-2"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(278351)
      ["date"]=>
      string(19) "2023-09-25 07:52:15"
      ["modified"]=>
      string(19) "2023-09-25 07:52:29"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(2018)
      ["height"]=>
      int(2560)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(94) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/09/grammos-2-1-scaled-e1731916397492-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(94) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/09/grammos-2-1-scaled-e1731916397492-236x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(236)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(94) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/09/grammos-2-1-scaled-e1731916397492-768x974.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(974)
        ["large"]=>
        string(95) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/09/grammos-2-1-scaled-e1731916397492-807x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(807)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(96) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/09/grammos-2-1-scaled-e1731916397492-1211x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1211)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(96) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/09/grammos-2-1-scaled-e1731916397492-1614x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1614)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Γράμμος/Photo: Shutterstock
Photo: Shutterstock

Εντυπωσιακή είναι η θέα που προσφέρει αυτή η διαδρομή προς το Νεστόριο και την κοιλάδα του Αλιάκμονα, ενώ σπάνιες εικόνες υπόσχεται η χλωρίδα της περιοχής με τα πυκνά δάση οξιάς και τα μοναδικά αγριολούλουδα. Γεμάτη απομεινάρια από την εποχή του Εμφυλίου Πολέμου, η περιοχή παρουσιάζει μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον για όσους θέλουν να εξερευνήσουν τα πεδία μάχης του Εμφυλίου, ενώ να θυμάστε πως συνολικά πρόκειται για μια διαδρομή 27 χιλιομέτρων διάρκειας 5 ωρών.

Καταρράκτης Τσούκας -Εγκαταλελειμμένη μονή Τσούκας -Νεστόριο

Εντυπωσιακός, αλλά άγνωστος και ανεξερεύνητος, ο καταρράκτης της Τσούκας στις ανατολικές πλαγιές του Γράμμου είναι ένα από τα πιο εμβληματικά φυσικά αξιοθέατα του νομού Καστοριάς. Ξεκινώντας από το Νεστόριο και ακολουθώντας τη σχετική σήμανση, κατευθύνεστε προς τη βάση του καταρράκτη της Τσούκας που κάθε εποχή του χρόνου σας προσφέρει κι ένα διαφορετικό θέαμα. Λεπτές φλέβες νερού που ξεχύνονται πάνω στα γυμνά άγρια βράχια θυμίζουν εικόνα βγαλμένη από Σκανδιναβία.

Με αφετηρία αυτό το μαγικό σημείο, έχετε την δυνατότητα να ανηφορίσετε προς την έρημη ιστορική μονή της Τσούκας που δημιουργήθηκε από δωρεές των Παλαιολόγων και είναι αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή, ενώ χρονολογείται κάπου στον 12ο αιώνα. Εξίσου ενδιαφέρον πως μέσα στο βράχο «κρύβεται» και ένας μικρός ναός αφιερωμένος στους Ταξιάρχες. Με αφετηρία αυτό το σημείο, μπορείτε να ακολουθήσετε σηματοδοτημένο μονοπάτι και να φθάσετε στη θέση Πυροβολεία, από όπου και θα ξεκινήσετε την κατάβαση σας ολοκληρώνοντας τη διαδρομή στο Νεστόριο. Να θυμάστε πως η συνολική διαδρομή έχει μήκος περίπου 15 χιλιόμετρα και διαρκεί σχεδόν 3 ώρες.

Πληκάτι -Κορυφή Γράμμου

Ξεκινώντας από το χωριό Πληκάτι σε υψόμετρο 1.240 μέτρων, κατευθύνεστε προς τον Ξηροπόταμο. Με βορειοανατολική κατεύθυνση αρχίζετε να ανηφορίζει έως ότου συναντήσετε τη συμβολή του ρέματος με άλλο μικρότερο ρέμα και από εδώ ανηφορίζετε ανάμεσα από τις τοποθεσίες Μελούρα και Σκάλα περπατώντας σε μία πλαγιά με αρκετή κλίση και ανηφόρα μέχρι να καταλήξετε στον αυχένα ανάμεσα από τις δύο μεγάλες κορυφές του βουνού, το Περήφανο και την Τσούκα αλ Πέτσιου. Από εκεί, πηγαίνοντας δυτικά περίπου οδηγείστε στην κορυφή, όπου το τελευταίο τμήμα είναι αρκετά ανηφορικό, ενώ στην κορυφή υπάρχει το γκρεμισμένο εκκλησάκι της Παναγιάς, το οποίο θυμίζει τις τραγικές στιγμές του εμφυλίου πολέμου. Αξίζει να θυμάστε πως η διαδρομή δεν έχει καλή σήμανση, είναι αρκετά δύσκολη και απαιτεί μεγάλη εμπειρία στην ορειβασία.

Δρακόλιμνη Γκιστόβα -Κορυφή Γράμμου

Με αφετηρία το μικρό χωριό Γράμμος, γνωστό αλλιώς και ως Γράμμουστα, ακολουθείτε τα συνεχή κτηνοτροφικά μονοπάτια μέχρι την περιοχή Λεύκα και από εκεί προς τις θέσεις Μπαρούγκα και Φάγκου. Μέσα από μία διαδρομή γεμάτη γυμνά υποαλπικά λιβάδια φθάνετε στη λεκάνη της λίμνης Γκιστόβα. Η γνωστότερη και μεγαλύτερη αλπική λίμνη του Γράμμου που βρίσκεται σε υψόμετρο 2350 μέτρων, τροφοδοτείται κάθε άνοιξη από τα χιόνια που λίγο λίγο λιώνουν και φιλοξενεί στα θολά νερά της ένα μοναδικό αλπικό οικοσύστημα με τρίτωνες και αλπική υδροχλωρίδα. Από την αλπική λίμνη, μπορείτε να ακολουθήσετε μία δυσκολότερη και πιο απαιτητική διαδρομή προς τις άγριες βραχώδεις κορυφές του Γράμμου σε ύψος 2520 μέτρων, ενώ για την κατάβαση να θυμάστε πως πρέπει να ακολουθήσετε κτηνοτροφικό μονοπάτι που σας οδηγεί πίσω στο χωριό. Η συνολική απαιτητική διαδρομή μήκους 23,5 χιλιομέτρων διαρκεί σχεδόν 6 ώρες και πρέπει να γνώριζε ότι οι καιρικές συνθήκες σε τόσο μεγάλη ύψη είναι ιδιαίτερα ευμετάβλητες με αποτέλεσμα ίσως να χρειαστεί να αλλάξετε το πρόγραμμά σας.

Διαβάστε ακόμα:

Ανεξερεύνητοι τόποι: Οι άγνωστες μονές του Γράμμου

Φθινοπωρινές πεζοπορικές διαδρομές στον Γράμμο

Αρρένες Γράμμου: Eνας ανεξερεύνητος ορεινός όγκος με ατέλειωτη φυσική ομορφιά