Στην καρδιά της Ηπείρου, τα Ανατολικά Τζουμέρκα αποτελούν έναν από τους τελευταίους ανεξερεύνητους παραδείσους της ελληνικής υπαίθρου. Μια περιοχή όπου ο χρόνος μοιάζει να έχει σταματήσει, διατηρώντας αναλλοίωτη την αυθεντικότητα του τοπίου και των ανθρώπων της. Εδώ, στις απόκρημνες πλαγιές και τις καταπράσινες κοιλάδες, η φύση εκφράζεται σε όλο της το μεγαλείο. Καταρράκτες που ξεπηδούν ανάμεσα από βράχια, ποτάμια που χαράζουν την πορεία τους διαμορφώνοντας μικρούς παραδείσους, αιωνόβια δάση που φιλοξενούν μια πλούσια βιοποικιλότητα και παραδοσιακοί οικισμοί που στέκουν αγέρωχοι στο πέρασμα των αιώνων.
Σας προσκαλούμε σε ένα οδοιπορικό πέντε μοναδικών εμπειριών που αποκαλύπτουν την ψυχή των Ανατολικών Τζουμέρκων: Από την ιστορική Κόκκινη Εκκλησιά, ένα βυζαντινό διαμάντι που στέκει αγέρωχο για οκτώ αιώνες, μέχρι τα Θεοδώριανα, την ελληνική «Πρωτεύουσα του Νερού» με τους εντυπωσιακούς καταρράκτες της Σούδας. Από τη μαγευτική “παραλία” που δημιουργεί ο μυθικός Αχελώος, μέχρι την πολυτελή απόδραση στο Rouista Tzoumerka Resort και το γραφικό Βουργαρέλι, το αλπικό στολίδι που συνδυάζει φυσική ομορφιά με πλούσια ιστορία.
Ιδανικός προορισμός για όλες τις εποχές, τα Ανατολικά Τζουμέρκα αποκαλύπτουν διαφορετικές πτυχές της γοητείας τους κάθε εποχή του χρόνου. Την άνοιξη, όμως, η περιοχή μεταμορφώνεται σε έναν πολύχρωμο καμβά, καθώς η φύση αναγεννάται, οι καταρράκτες αποκτούν ακόμα μεγαλύτερη ορμή και τα μονοπάτια γεμίζουν με αγριολούλουδα που ευωδιάζουν. Σας προσκαλούμε να ανακαλύψετε αυτή την ανεξερεύνητη γωνιά της Ελλάδας, όπου η παράδοση και η φύση συνυπάρχουν αρμονικά, προσφέροντας στον επισκέπτη εμπειρίες αυθεντικές, μακριά από τον μαζικό τουρισμό και την καθημερινότητα της πόλης.
Η Κόκκινη Εκκλησιά: Ένα βυζαντινό κόσμημα στην καρδιά των Τζουμέρκων
Κρυμμένη ανάμεσα στα επιβλητικά βουνά των Τζουμέρκων, στο γραφικό χωριό Βουργαρέλι, στέκει αγέρωχη εδώ και περίπου οκτώ αιώνες η Κόκκινη Εκκλησιά, ένα ιστορικό μνημείο που μαρτυρά το πλούσιο βυζαντινό παρελθόν της περιοχής. Η ανέγερσή της χρονολογείται γύρω στο 1280, από τους αδελφούς Ιωάννη και Θεόδωρο Τσιμισκή, οι οποίοι κατείχαν τον τιμητικό τίτλο του πρωτοστράτορα στη βυζαντινή ιεραρχία. Αρχικά, ο ναός ήταν αφιερωμένος στη Γέννηση της Θεοτόκου και αποτελούσε το κεντρικό κτίσμα (καθολικό) ενός μοναστηριακού συγκροτήματος.
Το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα της τοιχοποιίας της είναι αυτό που της χάρισε το όνομα με το οποίο είναι ευρύτερα γνωστή σήμερα. Ωστόσο, στο πέρασμα των αιώνων, ο ναός απέκτησε και άλλες ονομασίες που αντανακλούν τη σημασία και την ιστορία του. Αποκαλούνταν «Παναγία Βελλάς», καθώς αποτελούσε μετόχι της σημαντικής Μονής Βελλάς, αλλά και «Βασιλομονάστηρο», τίτλος που υποδηλώνει την ιδιαίτερη αξία και επιρροή του στην περιοχή.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αρχιτεκτονική συγγένεια της Κόκκινης Εκκλησιάς με την Εκκλησία της Θεοτόκου Περιβλέπτου (γνωστή και ως Άγιος Κλήμης) στην Οχρίδα, η οποία ανεγέρθηκε το 1295. Οι εντυπωσιακές ομοιότητες μεταξύ των δύο ναών έχουν οδηγήσει τους ιστορικούς στο συμπέρασμα ότι πιθανότατα κατασκευάστηκαν από την ίδια ομάδα τεχνιτών, γεγονός που υπογραμμίζει τις πολιτισμικές διασυνδέσεις και την κινητικότητα των καλλιτεχνών κατά τη βυζαντινή περίοδο. Σήμερα, η Κόκκινη Εκκλησιά στέκει ως ένας σιωπηλός μάρτυρας του παρελθόντος, προσφέροντας στους επισκέπτες μια μοναδική ευκαιρία να βιώσουν την ιστορία και την πνευματικότητα των Τζουμέρκων. Η επίσκεψη στο μνημείο αυτό αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι κάθε περιήγησης στην περιοχή, ιδιαίτερα την άνοιξη, όταν η φύση γύρω του ανθίζει, δημιουργώντας ένα μαγευτικό σκηνικό που αναδεικνύει ακόμα περισσότερο την ομορφιά και τη σημασία του.
Θεοδώριανα: Ένα φυσικό θησαυροφυλάκιο στην καρδιά των Τζουμέρκων
Στις ανατολικές πλαγιές των Τζουμέρκων, σε υψόμετρο 960 μέτρων, τα Θεοδώριανα αποτελούν έναν από τους πιο μαγευτικούς προορισμούς της Ηπείρου που δικαίως έχει κερδίσει τον τίτλο της ελληνικής «Πρωτεύουσας του Νερού». Περιτριγυρισμένο από πυκνή βλάστηση με έλατα, κέδρους, πλατάνια και καρυδιές, το καταπράσινο αυτό χωριό της Άρτας, αν και μετρά λίγους μόνιμους κατοίκους, προσελκύει πλήθος φυσιολατρών που αναζητούν την αυθεντική ομορφιά της ελληνικής υπαίθρου.
Για να φτάσουμε εδώ, ο δρόμος σε αρκετά σημεία είναι βατός χωματόδρομος, κάτι ωστόσο που προκαλεί ερωτηματικά για το γεγονός, ότι η ελληνική πολιτεία δεν έχει ακόμη καταφέρει να εξασφαλίσει σύνδεση με ασφαλείς δρόμους στους οικισμούς. Παρόλα αυτά, το κύριο αξιοθέατο που καθιστά τα Θεοδώριανα ξεχωριστά είναι οι εντυπωσιακοί διπλοί καταρράκτες Σούδα, που συγκαταλέγονται στους μεγαλύτερους της χώρας. Η θέα του νερού που κατακρημνίζεται με ορμή ανάμεσα στα βράχια, δημιουργώντας έναν συμφωνικό ήχο με φόντο το καταπράσινο τοπίο, προσφέρει μια αξέχαστη εμπειρία για κάθε επισκέπτη.
Η ιστορία του χωριού χάνεται στα βάθη των αιώνων. Το όνομά του φαίνεται να έχει τις ρίζες του στην αρχαία πόλη Θεοδωρία του βασιλείου της Αθαμανίας, η οποία καταστράφηκε από τους Ρωμαίους το 167 π.Χ. Παρότι η ακριβής τοποθεσία της αρχαίας πόλης παραμένει άγνωστη, σύμφωνα με τον Άγγλο τοπογράφο και περιηγητή William Martin Leake, ο οποίος επισκέφθηκε την περιοχή το 1810, πιθανολογείται ότι βρισκόταν στην περιοχή του σημερινού χωριού. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, τα Θεοδώριανα υπήρχαν ήδη από το 1695, καθώς εμφανίζονται σε φορολογικό κατάλογο των Βενετών. Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, το χωριό διέθετε το δικό του σχολείο από το 1793, ενώ κατάφερε να αποφύγει τη μόνιμη οθωμανική κατοχή. Μάλιστα, αποτέλεσε καταφύγιο για σημαντικές προσωπικότητες της ελληνικής επανάστασης, όπως ο Κατσαντώνης και μέλη της οικογένειας Μπότσαρη.
Το 1881, τα Θεοδώριανα εντάχθηκαν επίσημα στο ελληνικό κράτος. Ωστόσο, όπως συνέβη σε πολλές ορεινές περιοχές της Ελλάδας, τα επόμενα χρόνια σημαντικό μέρος του πληθυσμού αναγκάστηκε να πάρει το δρόμο της εσωτερικής μετανάστευσης ή της ξενιτιάς. Έτσι, σήμερα υπάρχουν πολλοί απόγονοι Θεοδωριανιτών στο εξωτερικό που εξακολουθούν να επισκέπτονται τον τόπο καταγωγής τους, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Μια επίσκεψη στα Θεοδώριανα την άνοιξη προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να βιώσετε την αναγέννηση της φύσης σε όλο της το μεγαλείο. Οι καταρράκτες Σούδας, τροφοδοτούμενοι από το λιώσιμο του χιονιού στις ψηλότερες κορυφές, αποκτούν ακόμα μεγαλύτερη ορμή, ενώ η πλούσια βλάστηση του χωριού ανθίζει, δημιουργώντας ένα πολύχρωμο σκηνικό. Τα μονοπάτια της περιοχής, ιδανικά για πεζοπορία, σας οδηγούν σε κρυμμένες γωνιές απαράμιλλης ομορφιάς, ενώ η φιλοξενία των κατοίκων και οι τοπικές γεύσεις συμπληρώνουν μια εμπειρία που θα σας μείνει αξέχαστη.
Τα Θεοδώριανα, αν και λιγότερο διαφημισμένα από άλλους προορισμούς, αποτελούν ένα αληθινό διαμάντι της ελληνικής υπαίθρου που αξίζει να ανακαλύψετε. Βρίσκονται σε απόσταση 83 χιλιομέτρων από την Άρτα και 105 χιλιομέτρων από τα Ιωάννινα, καθιστώντας τα έναν προσιτό προορισμό για μια ανοιξιάτικη απόδραση στη φύση των Τζουμέρκων.
Μια βουτιά στην «παραλία» των Τζουμέρκων
Ανακαλύψτε τη μοναδική «παραλία» που κρύβεται στις πλαγιές των Τζουμέρκων, εκεί όπου ο μυθικός Αχελώος σχηματίζει μικρές αμμουδερές όχθες κάτω από τις επιβλητικές βουνοκορφές. Μόλις 20 λεπτά από το Βουργαρέλι, η διαδρομή σας θα είναι γεμάτη συναρπαστικές εικόνες, με απότομες πλαγιές και θέα που κόβει την ανάσα. Φτάνοντας, θα περπατήσετε σε ένα μονοπάτι στολισμένο με αγριολούλουδα και θα διασχίσετε την εμβληματική κρεμαστή γέφυρα που συνδέει το Γκολφάρι με τον «υπόλοιπο κόσμο» από τη δεκαετία του ’60. Το καλοκαίρι, οι μικρές παραλίες γεμίζουν με κόσμο που απολαμβάνει τα κρυστάλλινα νερά και τα πικ νικ κάτω από τα αιωνόβια δέντρα, ενώ την άνοιξη, το τοπίο προσφέρει μια διαφορετική, εξίσου μαγευτική εμπειρία, με τη φύση να ξυπνά και το τραγούδι των πουλιών να συνοδεύει κάθε σας βήμα. Όπως λένε οι ντόπιοι, «Το δικό μας νησί είναι ο Αχελώος -Η δική μας παραλία, η παραλία των Τζουμέρκων».
Διαμονή στον αιθέρα των Τζουμέρκων
Στις ψηλές πλαγιές των Τζουμέρκων, εκεί όπου ο ουρανός φιλά τις κορυφές των βουνών, βρίσκεται το Rouista Tzoumerka Resort. Περισσότερο από ένα απλό κατάλυμα, αποτελεί μια ολιστική εμπειρία που συνδυάζει αριστοτεχνικά τη φυσική ομορφιά της περιοχής με τις σύγχρονες ανέσεις. Το εγχείρημα είναι αποτέλεσμα μίας οικογενειακής προσπάθειας όπου 3 αδέρφια της οικογένειας Τυρολόγου, με καταγωγή από χωριό, η Αλεξάνδρα, ο Ανδρέας και η Μαρίνα αλλά και ο Δημήτρης Χάνδρας, σύζυγος της Μαρίνας, έχουν δώσει τον καλύτερο εαυτό τους ώστε οι επισκέπτες να απολαμβάνουν τις διακοπές τους ως μία εμπειρία φιλοξενίας.
Κατά την επίσκεψή μας στην περιοχή, είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε από κοντά αυτό το αρχιτεκτονικό στολίδι που εναρμονίζεται απόλυτα με το φυσικό περιβάλλον. Το πρώτο που θα παρατηρήσεις, είναι η θέα -μια απεραντοσύνη βουνών και δασών που ξεδιπλώνεται μπροστά σου σαν ζωντανός πίνακας που αλλάζει διαρκώς με το φως της ημέρας. Το ξενοδοχείο διαθέτει μια πληθώρα επιλογών διαμονής- από άνετα δίκλινα δωμάτια μέχρι πολυτελείς σουίτες και μεζονέτες με τζακούζι, καλύπτοντας κάθε προτίμηση και ανάγκη. Αυτό που εντυπωσιάζει είναι η προσοχή στη λεπτομέρεια: κάθε χώρος αντανακλά τη φιλοσοφία των ιδιοκτητών για αρμονική σύνδεση με τη φύση και την τοπική παράδοση, χωρίς να θυσιάζεται η πολυτέλεια.
Στην καρδιά του ξενοδοχείου βρίσκεται ο κοινόχρηστος χώρος με το επιβλητικό τζάκι και την ψηλή ξύλινη οροφή. Καθισμένοι στον τεράστιο καναπέ με τα πολύχρωμα μαξιλάρια, απολαύσαμε ζεστό καφέ και σπιτικά λικέρ, ενώ δίπλα κάποιοι είχαν βυθιστεί στην ανάγνωση βιβλίων από την πλούσια βιβλιοθήκη του χώρου. Ο συγκεκριμένος χώρος, όπως μας εξήγησαν, φιλοξενεί συχνά εκδηλώσεις με ζωντανή μουσική και βραδιές γευσιγνωσίας, προσφέροντας μια γεύση από την τοπική κουλτούρα.
Το γαστρονομικό ταξίδι συνεχίζεται στο εστιατόριο Bostani, όπου η γαστρονομική ομάδα του ξενοδοχείου με επικεφαλής τον Κώστα Κωτσιώρη, μεταμορφώνει τις παραδοσιακές συνταγές των Τζουμέρκων σε σύγχρονες δημιουργίες.
«Η γαστρονομία για εμάς είναι τρόπος επικοινωνίας», μας εξηγεί ο σεφ, ενώ παρουσιάζει πιάτα που παρασκευάζονται αποκλειστικά με αγνές πρώτες ύλες από ντόπιους παραγωγούς. Αυτό που κάνει όμως το Rouista να ξεχωρίζει δεν είναι μόνο οι εγκαταστάσεις του, αλλά η αίσθηση της αυθεντικότητας που αποπνέει. Δεν πρόκειται για ένα απρόσωπο τουριστικό κατάλυμα, αλλά για ένα ζωντανό κομμάτι της τοπικής κοινωνίας που λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα στον επισκέπτη και στην πλούσια ιστορία, παράδοση και φυσική ομορφιά των Τζουμέρκων. Όταν το βράδυ σβήνουν τα φώτα και ο ουρανός γεμίζει αστέρια, καταλαβαίνεις γιατί το Rouista αποτελεί από μόνο του μια εμπειρία που αξίζει να ζήσει κανείς. Είναι αυτές οι στιγμές γαλήνης, που κάθεσαι στο μπαλκόνι του δωματίου σου και αφουγκράζεσαι τους ήχους του βουνού, που μετατρέπουν μια απλή διαμονή σε αυθεντικό βίωμα.
Βουργαρέλι: Το αλπικό στολίδι των Τζουμέρκων
Ανάμεσα σε έλατα και πεύκα, το Βουργαρέλι αναδεικνύεται ως ένας από τους πιο αυθεντικούς προορισμούς της οροσειράς των Τζουμέρκων. Σε υψόμετρο 775 μέτρων, διατηρεί άθικτη την παραδοσιακή φυσιογνωμία του, και είναι περιτριγυρισμένο από τους καταπράσινους λόφους του Προφήτη Ηλία και της Ομάλης. Τα τρεχούμενα νερά συμπληρώνουν την εικόνα ενός τόπου που παραμένει αναλλοίωτος στο χρόνο, προσφέροντας δροσιά ακόμη και κατά τους θερινούς μήνες. Η ιστορική σημασία της περιοχής αναδεικνύεται μέσα από τη μονή του Αγίου Γεωργίου, η οποία λειτούργησε ως επαναστατικό κέντρο το 1821, παρόμοια με την Αγία Λαύρα.
Εδώ, διαδραματίστηκε η καθοριστική ήττα των οθωμανικών δυνάμεων του Ομέρ Βρυώνη το 1823, σημειώνοντας καμπή στην πορεία απελευθέρωσης της δυτικής Ρούμελης. Παράλληλα, ο χώρος λειτούργησε ως καταφύγιο των κατοίκων κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής το 1943, όταν το χωριό παραδόθηκε στις φλόγες. Ιδιαίτερη αίσθηση προκαλούν οι παραδοσιακές λιθόκτιστες βρύσες Αρχόντω και Κρυστάλλω, Η τοπική παράδοση υποστηρίζει πως όποιος ξένος πιει νερό από αυτές τις πηγές, θα παντρευτεί κοπέλα από το Βουργαρέλι. Αξιόλογο ιστορικό σημείο αποτελεί και η οικία του ιατρού Αναγνώστου, όπου εγκαταστάθηκε το αρχηγείο του Ναπολέοντα Ζέρβα το 1943, καθιστώντας το Βουργαρέλι άτυπη πρωτεύουσα της αντίστασης στην ορεινή Ελλάδα.
Για τους λάτρεις της φύσης, προσφέρονται ποικίλες πεζοπορικές διαδρομές, με αξιοσημείωτη την ευχάριστη κυκλική διαδρομή προς τα Λουτρά Καπετάνιου. Ξεκινώντας από το «Rouista Tzoumerka Resort», η διαδρομή διασχίζει ελατοδάσος παράλληλα με ποτάμι, καταλήγοντας σε γραφικούς καταρράκτες. Κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν αναζωογονητικές βουτιές στα δροσερά νερά.
Το Βουργαρέλι αποτελεί ιδανικό προορισμό όλες τις εποχές, με την άνοιξη και το καλοκαίρι να προσφέρουν τη δυνατότητα εξόρμησης στις φυσικές πισίνες του Αχελώου, μόλις 30 λεπτά μακριά. Μην παραλείψετε επίσης το «Γεφύρι της Μεγάλης Βρύσης» και το γραφικό Νεραϊδογέφυρο, προσβάσιμο μέσω του μονοπατιού από τη Λεπτοκαρυά.
Διαβάστε ακόμα:
Οι Καταρράκτες της Σούδας: Ένα υδάτινο θαύμα στην καρδιά των Τζουμέρκων
Βουργαρέλι: Ένα από τα ωραιότερα ορεινά χωριά των Τζουμέρκων
