Η Φωτεινή Γάλλου αποτελεί ένα ζωντανό και χαρακτηριστικό παράδειγμα ότι τα όνειρα μπορούν να γίνουν πραγματικότητα, είτε βρίσκεσαι στη Νέα Υόρκη, είτε σε μια πόλη, είτε σε ένα χωριό, αρκεί να υπάρχει στόχος και μεράκι. Με στόχο, λοιπόν, το επιχειρείν και με το μεράκι να μοιράζεται ιστορίες -χωρίς προηγούμενη επαγγελματική εμπειρία σε κανένα από τα δύο- ξεκίνησε τη σύνταξη, έκδοση και διανομή της έντυπης εφημερίδας «Τα Χωριάτικα», αφιερωμένης στη σύγχρονη ζωή στο χωριό.
«Αν και για πολλούς, ειδικά στην αρχή, ο έντυπος τύπος φαίνεται παρωχημένος, για μένα έχει μια μοναδική αξία, που βασίζεται στη συμπερίληψη. Ίσως με κάποια άγνοια κινδύνου, ξεκίνησα από το μηδέν, μόνη μου, χωρίς χρηματοδότηση ή βοήθεια. Η εφημερίδα στηρίχθηκε στο συνδρομητικό μοντέλο και στις διαφημίσεις, ενώ η στήριξη της τοπικής κοινωνίας έπαιξε καθοριστικό ρόλο, τόσο στην εξέλιξή της όσο και στο να συνεχίσω. Δύο χρόνια μετά «Τα Χωριάτικα» μεγαλώνουν -παρά τις ψυχολογικές και οικονομικές προκλήσεις- και απέκτησαν τη δική τους διαδικτυακή παρουσία στο horiatika.gr, για να μπορέσουν να αγκαλιάσουν ακόμα περισσότερα χωριά».
«Στόχος μου είναι να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τα χωριά μας»
«Στόχος μου είναι “Τα Χωριάτικα” να γίνουν κοινός τόπος για όλα τα χωριά, ένας συνδετικός κρίκος. Να μοιραστούμε ιστορίες, απόψεις, προβλήματα και προβληματισμούς με τρόπο που να αφορά και να προσεγγίζει όλο και περισσότερο κόσμο. Ο μεγαλύτερος στόχος μου είναι να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τα χωριά μας και, εν τέλει, τον εαυτό μας» σημειώνει η Φωτεινή Γάλλου.
«Το «κουβαλάς» το χωριό, όπου κι αν είσαι»
Μεγάλωσα στο χωριό, μετά από τη συνειδητή απόφαση των γονιών μου να επιστρέψουν σε αυτό, για να μεγαλώσουν εκεί την οικογένειά τους. To 2015, ήρθε η σειρά μου να σπουδάσω κι έτσι, βρέθηκα στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασα Πολιτικές Επιστήμες στο ΑΠΘ και στη συνέχεια, ασχολήθηκα επαγγελματικά με το marketing, ενώ ταυτόχρονα ταξίδευα και προσπαθούσα να κάνω όσο το δυνατόν περισσότερα διαφορετικά πράγματα. Το χωριό ήταν πάντα σημαντικό μέρος της ζωής μου, καθώς εκεί είναι το πατρικό και η οικογένειά μου. Δε νιώθω ότι έφυγα ακριβώς, ούτε ότι επέστρεψα. Το «κουβαλάς» το χωριό, όπου κι αν είσαι. Στο χέρι σου είναι αν θα είναι βάρος ή όπλο στη φαρέτρα σου. Στα 25 μου, το 2023, αποφάσισα ότι για εμένα θα είναι δύναμη κι έτσι ξεκίνησα «Τα Χωριάτικα».
Αν κάποτε μου έλεγαν ότι θα επέστρεφα στο χωριό, θα αντιδρούσα. Ως έφηβη, ήθελα να φύγω και να δω τον κόσμο. Όταν όμως απέκτησα πολλές διαφορετικές παραστάσεις και εμπειρίες, και σε συνδυασμό με τους ανεξήγητα αγχωτικούς ρυθμούς της πόλης, άρχισα να σκέφτομαι το χωριό διαφορετικά. Η απόφαση προέκυψε μέσα από την αναζήτηση του επόμενου επαγγελματικού μου βήματος. Δούλευα στον κλάδο του marketing, αλλά ήθελα να αλλάξω τη ζωή μου. Να ξεκινήσω κάτι δικό μου, που να με κάνει να δουλεύω για τα δικά μου όνειρα, όπως έλεγε και η μαμά μου. Έτσι, στράφηκα στο χωριό.
Δεν ήθελα -και δε θέλω- να ζω για το Σαββατοκύριακο ή για το καλοκαίρι. Η καθημερινότητα είναι αυτή που διαμορφώνει τη ζωή μας, και όσοι έχουμε μεγαλώσει στο χωριό, αντιλαμβανόμαστε αλλιώς την ποιότητα ζωής.
«Το χωριό δεν είναι απλώς ένας “πασχαλινός” προορισμός»
Σε σχέση με το χωριό, έχει επικρατήσει μια πιο γραφική και νοσταλγική εικόνα: ένα μέρος που κάποτε είχε ζωή και τώρα είναι απλώς ένας «πασχαλινός» προορισμός. Αυτός ο ορισμός αδικεί κατάφωρα όλους εμάς που έχουμε συνειδητά επιλέξει τη ζωή στο χωριό.
Τείνουμε να αδικούμε την προσπάθεια, την αισιοδοξία και την ελπίδα, ενώ παράλληλα συμβιβαζόμαστε με τη μιζέρια. Υποτιμάμε την ομορφιά, τόσο στη φύση όσο και στις ανθρώπινες σχέσεις. Το να συστήσω στο ευρύ κοινό το «άλλο χωριό» είναι, στην πραγματικότητα, ένας τρόπος να αναδείξω ότι υπάρχει κι ένας διαφορετικός τρόπος ζωής – ένας τρόπος που τιμά την ομορφιά και πορεύεται με αγάπη. Δεν προσπαθώ να ωραιοποιήσω τη ζωή στο χωριό. Αντιθέτως, θέλω να την προσεγγίσω με αλήθεια και ενσυναίσθηση, γιατί εκεί κρύβεται η ουσία. Έτσι, πιστεύω ότι πραγματικά τιμάς και σέβεσαι τον τόπο που αγαπάς.
Δεν θεωρώ ότι το ευρύ κοινό αγνοεί την «άλλη πλευρά» του χωριού, αλλά ότι επιλέγει να μην τη δει. Το χωριό, όπως λέω συχνά, είναι μια μικρογραφία της ευρύτερης κοινωνίας, με πιο έντονα τόσο τα θετικά όσο και τις παθογένειές της. Αν το προσεγγίσουμε με ειλικρίνεια, θα μπορέσουμε να δούμε όλα τα κοινωνικά φαινόμενα που χαρακτηρίζουν τη σύγχρονη κοινωνία μας. Το ζήτημα είναι ότι συχνά αρνούμαστε να δούμε την πραγματικότητα, γιατί αυτό θα σήμαινε πως πρέπει να την αντιμετωπίσουμε και -κυρίως- να αλλάξουμε. Ένα από τα βασικότερα εμπόδια είναι οι στερεοτυπικές αντιλήψεις που εξακολουθούμε να διατηρούμε.
«Αυτό που λείπει περισσότερο από τα χωριά μας είναι περισσότεροι νέοι»
Αυτό που λείπει περισσότερο από τα χωριά μας για τους νέους ανθρώπους είναι περισσότεροι νέοι. Και αυτό, συχνά, συνεπάγεται με τη δυσκολία να βρει κανείς σύντροφο και να δημιουργήσει οικογένεια. Οι σχέσεις είναι περίπλοκες ακόμα κι όταν έχεις επιλογές· φανταστείτε πόσο πιο δύσκολο γίνεται όταν οι επαφές είναι μετρημένες. Αυτή η έλλειψη κοινωνικού κύκλου αποτελεί συχνά αποτρεπτικό παράγοντα για όσους σκέφτονται να επιστρέψουν. Είναι ένας φαύλος κύκλος, που χρειάζεται ουσιαστικές παρεμβάσεις και πραγματικά κίνητρα για να αλλάξει.
Παράλληλα, πολλοί νέοι δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν τις γνωστές-άγνωστες φωνές στα χωριά, αυτές που έχουν πάντα άποψη για τις ζωές όλων. Η ιδιωτικότητα είναι αρκετά περιορισμένη και απαιτεί προσωπική δουλειά για να βρει κανείς τις ισορροπίες του. Τουλάχιστον, όμως, δεν χάνεσαι στην ανωνυμία της πόλης.
Η ιστορικότητα, η φιλοξενία, οι ανάγκες των χωριών σήμερα
Τα χωριά μας είναι ένας υπέροχος τόπος, γεμάτος Ιστορία και ιστορίες. Ένας πραγματικά ευλογημένος τόπος, που συνδυάζει θάλασσα, ποτάμι και βουνό. Έχουμε τη μοναδική θάλασσα των Σερρών στις ακτές των Κερδυλλίων, τον ποταμό Στρυμόνα και το Παγγαίο μας, ένα βουνό -θησαυρό. Γύρω από αυτό το σκηνικό έχει εξελιχθεί μια ιστορία αιώνων, ξεκινώντας από την αρχαία Αμφίπολη φτάνοντας μέχρι την πιο πρόσφατη ιστορία της χώρας με 2 Ολοκαυτώματα από δύο διαφορετικούς κατακτητές, στα Κερδύλλια (από Γερμανούς) και την Κορμίστα (από Βουλγάρους).
Ταξιδεύοντας στον Δήμο Αμφίπολης, μπορεί κανείς να επιλέξει το είδος τουρισμού που τον ενδιαφέρει. Εκτός από την πλούσια ιστορία, τα χωριά διαθέτουν ξεχωριστά μοναστήρια, φανταστικούς παραγωγούς, προσεγμένα λαογραφικά μουσεία και ένα εντυπωσιακό σπήλαιο, το Σπήλαιο της Αλιστράτης. Και φυσικά, δεν λείπουν τα μεγάλα γλέντια και τα πανηγύρια, που αναδεικνύουν τη ζωντάνια του τόπου. Το καλοκαίρι, η πλατεία της Πρώτης μετατρέπεται σε ένα κινηματογραφικό σκηνικό, με μελωδίες της φιλαρμονικής και κόσμο να απολαμβάνει την ατμόσφαιρα στο πλακόστρωτο. Παρόλα αυτά, τίποτα από όλα αυτά δεν είναι ευρέως γνωστό. Οι δράσεις και οι πρωτοβουλίες που κρατούν ζωντανή την τοπική ταυτότητα στηρίζονται κυρίως σε ιδιωτικές πρωτοβουλίες και στους Συλλόγους, που κάνουν εξαιρετική δουλειά. Είναι πραγματικά κρίμα να υπάρχει κόσμος που αναζητά τα χωριά μας και να μη μπορεί να τα βρει.
«Ακόμα και σε ένα μικρό μέρος, οι άνθρωποι μπορεί να μην γνωρίζονται βαθιά»
Ακόμα και σε ένα μικρό μέρος, οι άνθρωποι μπορεί να μη γνωρίζονται τόσο βαθιά – ή ακόμα και καθόλου. Η περίπτωση του Δήμου Αμφίπολης είναι χαρακτηριστική. Τα χωριά, μέσα από την Καλλικρατική Συνένωση, βρέθηκαν κάτω από μια κοινή διοικητική ομπρέλα, χωρίς όμως να υπάρχει μέριμνα για την ουσιαστική σύνδεση των κοινωνιών τους. Για κάποιον που βλέπει απλώς αριθμούς, 14 μικρά χωριά σημαίνουν έναν Δήμο. Για εμάς, όμως, είναι 14 διαφορετικές, πολύπλοκες και μοναδικές κοινότητες.
Ακόμα και στις διαπροσωπικές σχέσεις, δεν υπάρχει πάντα το περιθώριο να προσεγγίσεις νέα άτομα. Το «όλοι γνωριζόμαστε μεταξύ μας» μπορεί να αποδειχθεί παγίδα, καθώς ο τρόπος με τον οποίο συστηνόμαστε δεν είναι πάντα δική μας επιλογή. Κάποιος μπορεί να εγκλωβίζεται σε μια κτητική αντωνυμία -«ο γιος του τάδε»- χωρίς να του δίνεται χώρος να εκφράσει την προσωπικότητά του, ενώ άλλοι ενδέχεται να αποφεύγουν την κοινωνική ζωή του χωριού, θεωρώντας την ένα «κλειστό κύκλωμα». Μέσα από «Τα Χωριάτικα», θέλουμε να γεφυρώσουμε αυτά τα χάσματα, να αποβάλλουμε τα στερεότυπα και τις ταμπέλες. Για αυτό, ένας από τους πρώτους στόχους της εφημερίδας ήταν να γνωριστούμε καλύτερα μεταξύ μας.
«Υπάρχουν τόσα ενδιαφέροντα κι ανεξερεύνητα πεδία στην επαρχία, που από μόνα τους είναι ένα συγκριτικό πλεονέκτημα κι ευκαιρία να ξεχωρίσεις».
Δεν θα μπορούσα να ξεκινήσω ένα εγχείρημα όπως «Τα Χωριάτικα» στην πόλη. Πρώτον, δεν θα είχα την ευκαιρία, και δεύτερον, δεν θα υπήρχε η «μαζική στήριξη» του κόσμου. Συνηθίζουμε να μετράμε τη δυναμική με αριθμούς, αλλά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του χωριού μπορούν να δώσουν σε μια νέα ιδέα την προοπτική να ανθίσει. Υπάρχουν τόσα ενδιαφέροντα και ανεξερεύνητα πεδία στην επαρχία, που από μόνα τους αποτελούν συγκριτικό πλεονέκτημα και ευκαιρία να ξεχωρίσεις.
Επιπλέον, το διαδίκτυο μάς έχει δώσει τη δυνατότητα να μην εστιάζουμε τόσο στο «πού», αλλά στο «πώς» και το «γιατί» – και αυτό είναι μεγάλη δύναμη και ευκαιρία. Για εμένα, όμως, τόπος μου είναι πρώτα απ’ όλα οι άνθρωποί μου, η οικογένειά μου, και σε αυτούς οφείλω τα «φτερά» μου. Αυτοί πρώτοι μου έμαθαν ότι μπορώ να πετάξω, όσες φορές κι αν πέσω στην προσπάθεια.
Δεν είμαι ο άνθρωπος που έχει μια τυπική μέρα στο χωριό και ποτέ δεν ήμουν. Με «Τα Χωριάτικα», κάθε μέρα είναι διαφορετική. Καλούμαι να ανταπεξέλθω σε πολλούς και διαφορετικούς ρόλους, κάποιοι από τους οποίους είναι νέοι για μένα, και οι καθημερινές προκλήσεις αλλάζουν διαρκώς. Μπορεί το χωριό να φημίζεται για τους «χαλαρούς» ρυθμούς του, αλλά αυτό είναι περισσότερο ένας στόχος παρά ένα κεκτημένο στη δική μου καθημερινότητα.
Τα σπίτια των δικών μου είναι πάντα μια παρηγοριά. Μεγάλωσα σε αυλές γεμάτες θείες, θείους, ξαδέρφια και πλέον, ανίψια. Το να μπορώ, οποιαδήποτε ώρα της ημέρας, να πάω στη θεία μου τη Δέσποινα και να ξαπλώσω στον καναπέ είναι ένα μεγάλο δώρο, που προσπαθώ να το τιμώ.
Κάθε μέρος του χωριού έχει τη δική του ξεχωριστή σημασία, γιατί σε κάθε σπιθαμή του έχει γραφτεί ένα κομμάτι της ζωής μου. Η πλατεία είναι ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, το σκηνικό γύρω από το οποίο εξελίχθηκα. Από τα παιχνίδια με το τοστ στο χέρι ως παιδιά, στα πρώτα βράδια ως έφηβοι, στα ποτά με φίλους, στον κυριακάτικο καφέ μετά την εκκλησία με τις γιαγιάδες μου μέχρι και στις συνεντεύξεις. Οι αναμνήσεις στο χωριό έχουν γεύσεις και τοποθεσίες, και η σταθερότητά τους είναι μια μεγάλη ανακούφιση.
Όταν Τα Χωριάτικα ταξίδεψαν στο Μέγαρο Μαξίμου
Ο συμβολισμός της συνέντευξης ήταν το πιο ισχυρό μήνυμα -το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός επέλεξε να μιλήσει σε μια μικρή εφημερίδα για τα χωριά. Είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε διάφορα θέματα, όμως η δήλωσή του που ξεχωρίζει είναι: «Η ελληνική ψυχή είναι συνυφασμένη με τη ζωή στο χωριό». Εδώ κρύβεται μια μεγάλη συζήτηση, που η ελληνική κοινωνία και η πολιτεία καλούνται να ανοίξουν και να αντιμετωπίσουν με ειλικρίνεια. Γιατί, εν τέλει, αν υποβαθμίζουμε τη ζωή στο χωριό, πώς περιμένουμε από την ελληνική ψυχή να ανθίσει;
Σίγουρα, ήταν κάτι πρωτόγνωρο για μένα, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι δόθηκε προβολή στην ουσία του θέματος. Είδα ρεπορτάζ δρόμου από τα μεγάλα κανάλια για την επιστροφή των νέων στο χωριό, κι αυτή είναι η μεγαλύτερη επιτυχία. Με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, το θέμα επιτέλους τέθηκε στο τραπέζι και ξεκίνησαν συζητήσεις. Είναι μια μικρή, αλλά πολύ σημαντική αρχή.
Σε προσωπικό επίπεδο, δέχθηκα πολλή αγάπη και στήριξη από ανθρώπους απ’ όλη την Ελλάδα, που αγκάλιασαν Τα Χωριάτικα και πραγματικά με συγκίνησαν. Πολλά νέα παιδιά ήρθαν σε επαφή μαζί μου, μοιράστηκαν ιστορίες και επιβεβαίωσαν ότι τα χωριά μας έχουν πολλούς ανθρώπους που τα αγαπούν. Τίποτα δεν είναι αυτονόητο.
«Το χωριό πρέπει να είναι συνειδητή επιλογή»
Το χωριό πρέπει να είναι συνειδητή επιλογή. Απευθύνεται σε πολίτες του κόσμου που δεν περιορίζονται και δεν συμβιβάζονται. Ίσως ακούγεται αντιφατικό, αλλά οι μικρές κοινωνίες χρειάζονται ανθρώπους που να έχουν τη δύναμη να τις αντιμετωπίσουν και να τις ζήσουν. Η εποχή μας προβάλλει κυρίως το επιφανειακό, γιατί είναι πιο εύκολο. Το χωριό, όμως, είναι μια πραγματική κοινωνία, όπου όλοι έχουν ονοματεπώνυμο, όπου οι δικαιολογίες και οι αναβολές κάπου στερεύουν. Εκεί έρχεσαι αντιμέτωπος με τον εαυτό σου, κι αυτό δεν είναι εύκολο -χρειάζεται δύναμη. Δεν χρειάζεται να είσαι δυνατός, χρειάζεται όμως να είσαι έτοιμος να ψάξεις για τη δύναμή σου. Κι αν κάποιος ψάχνει τον λόγο να επιστρέψει στο χωριό του, δεν πρέπει να κοιτάξει γύρω του, αλλά μέσα του.
Διαβάστε ακόμα:
Από την Αθήνα στον Πάρνωνα: Η ιστορία δύο νέων που άλλαξαν πορεία ζωής
Πού ονειρεύεται να ταξιδέψει η Gen Z; Νέες και νέοι μάς ανοίγουν τους χάρτες τους
Η Αρετή και ο Τάκης: 50 χρόνια γύρω από ένα τραπέζι γεμάτο αγάπη στη Λακωνία
