Η ιδιοκτήτρια του βιβλιοδετείου «Ο Πλάτων», Βάσω Πανουργιά, μιλάει στο travel.gr για τη βιβλιοδεσία και το ιστορικό εργαστήριό της στα Ιωάννινα. Στον ήσυχο και κεντρικό πεζόδρομο της Μάρκου Μπότσαρη στα Γιάννενα, υπάρχει ένα ιδιαίτερο μικρό εργαστήριο που τραβάει, θέλοντας και μη, τα βλέμματα των περαστικών.
Αν και για τους περισσότερους Γιαννιώτες, -και φοιτητές φυσικά-, είναι λίγο έως πολύ γνωστό και οικείο, λίγοι εκτός Ιωαννίνων έχουν ακούσει για το ιστορικό βιβλιοδετείο με το χαρακτηριστικό όνομα «Ο Πλάτων». Ένα γραφικό μικρό εργαστήριο με ένα κόκκινο σιδερένιο ποδήλατο παρκαρισμένο απ’ έξω, σε μια εικόνα που θυμίζει Παρίσι, το βιβλιοδετείο «Ο Πλάτων» είναι ένα μικρό, αλλά δημιουργικό κομμάτι της ταυτότητας της πόλης.
Μέσα σε αυτόν το μικρό χώρο γεμάτο μεγάλα ψαλίδια, χοντρές κλωστές βιβλίων και βιβλιοδετικές πρέσες, γνώρισα τη Βάσω. Βιβλιοδέτρια στο επάγγελμα και ίσως μία από τις λίγες γυναίκες στον μικρό χώρο της συντήρησης βιβλίων -πόσο μάλλον μία από τους λίγους ανθρώπους που διασώζουν μια ιστορική τέχνη-, η Βάσω μιλά για την τέχνη-λειτούργημα της βιβλιοδεσίας, αλλά και για το μικρό, πλην όμως ιστορικό, εργαστήριο στο οποίο περνά το μεγαλύτερο μέρος της μέρας της.
Ξεκινώντας τη συζήτησή μας, ρωτάω αρχικά τη Βάσω -για να μου φύγει και η απορία- τι είναι η βιβλιοδεσία και εκείνη μου απαντά: «Η βιβλιοδεσία είναι το δέσιμο βιβλίων και ξεκινάει από τη στιγμή που το χειρόγραφο παύει να είναι κύλινδρος και αποκτά τη μορφή βιβλίου. Σήμερα, εφαρμόζεται, για να προστατεύσει τα φθαρμένα βιβλία και να προσδώσει σε παλιά βιβλία μία πιο καλαίσθητη εμφάνιση αλλά και να τα κάνει πιο ανθεκτικά στο χρόνο. Η βιβλιοδεσία έχει πολλά στάδια. Πρώτα, αφαίρεση του παλιού καλύμματος και ξήλωμα των τυπογραφικών, ξάκρισμα, ράψιμο του βιβλίου, πρεσάρισμα, μαρμαρόκολλες και στο τέλος το ντύσιμο του βιβλίου και η χρυσοτυπία. Η καλλιτεχνική βιβλιοδεσία αποτελεί ένα βασικό στοιχείο του πολιτισμού -είναι η τέχνη που ομορφαίνει, προστατεύει και συντηρεί τα βιβλία μας από τη φθορά του χρόνου».
«Πώς ξεκίνησες να ασχολείσαι με τη βιβλιοδεσία;», είναι η δεύτερη ερώτησή μου: «Σπούδασα Γραφιστική Ηλεκτρονικής Σχεδίασης Εντύπου και ασχολήθηκα με τη σελιδοποίηση εφημερίδων για ακριβώς 15 χρόνια, αλλά η αγάπη μου για το χαρτί, το βιβλίο και τις εφημερίδες είχε ξεκινήσει ακόμα νωρίτερα, όταν από μόνη μου έφτιαχνα χειροποίητα βιβλία και κουτιά βιβλιοδεσίας. Όταν οι τελευταίοι κάτοχοι του μοναδικού στα Ιωάννινα βιβλιοδετείου συνταξιοδοτήθηκαν το 2014, αποφάσισα να αναλάβω το βιβλιοδετείο «Ο Πλάτων», έμαθα από το μηδέν την τέχνη της βιβλιοδεσίας και από τότε εργάζομαι ως βιβλιοδέτρια εδώ».
Κρίνοντας από την παλαιότητα των μηχανημάτων, καταλαβαίνω ότι ο μικρός ζεστός χώρος που βρισκόμαστε έχει τη δική του ιστορία και δεν χάνω την ευκαιρία να ρωτήσω την Βάσω σχετικά με αυτόν: «Το βιβλιοδετείο «Ο Πλάτων» άρχισε να λειτουργεί το 1960, όταν ο Χρήστος Πλάτωνας -στον οποίο οφείλει και το όνομά του- ξεκίνησε να ασχολείται με την βιβλιοδεσία. Πολλές ήταν η ατελείωτες συζητήσεις στον χώρο του βιβλιοδετείου, μιας και ο χώρος έχει αποτελέσει διαχρονικά στέκι για τους ανθρώπους του πνεύματος, καθώς και ο ίδιος ο κύριος Πλάτων ήταν άνθρωπος πνευματώδης και λάτρης του Τύπου, καθώς αρθρογραφούσε σε τοπικές εφημερίδες».
Λίγο πριν τελειώσουμε και με εμφανή περιέργεια, ρωτάω τη Βάσω ποιο ήταν το παλαιότερο βιβλίο που έπεσε στα χέρια της: «Το παλαιότερο βιβλίο που έχω κρατήσει στα χέρια μου είναι του 1637 -ανεκτίμητης αξίας- τυπωμένο στη Βενετία. Αρκετοί ήταν οι Γιαννιώτες τυπογράφοι που δραστηριοποιήθηκαν στην Βενετία από τον 17ο έως τον 19ο αιώνα ιδρύοντας τα δικά τους τυπογραφεία και πολύ νεότερες κυκλοφορίες τέτοιων βιβλίων και, κυρίως, ευαγγελίων έρχονται στο βιβλιοδετείο για συντήρηση και πολλές φορές με την συνεργασία Γιαννιωτών Αργυροχρυσοχόων γίνονται και τα γυαλίσματα των παλαιών μετάλλων που κοσμούν τα εξώφυλλα».
Διαβάστε ακόμα:
Οδηγός για τα Ιωάννινα, την καρδιά της Ηπείρου
Οι καλύτερες επιλογές διαμονής στα Ιωάννινα
