Οι ανάπηροι ταξιδιώτες είναι πλέον υπολογίσιμη δύναμη στην ταξιδιωτική βιομηχανία και η διαπίστωση αυτή είναι είναι ζωτικής σημασίας –επιχειρηματικά και ανθρώπινα.
Το 10% –11% του παγκόσμιου πληθυσμού αποτελείται από άτομα με αναπηρία. Στην πλειοψηφία τους είναι άτομα λειτουργικά και εν δυνάμει ταξιδιώτες. Τα στατιστικά είναι ξεκάθαρα, όμως, πώς αξιοποιούνται ταξιδιωτικά και σε τι στάδιο βρίσκεται ο προσβάσιμος τουρισμός; Μιλήσαμε με τον Καμίλ Γκουνγκόρ, τον πρώτο ανάπηρο travel blogger στην Ελλάδα και πλέον κατάλληλο, για να μας αποκαλύψει τις αλήθειες και τους μύθους γύρω από το ταξίδι με αμαξίδιο αλλά και για να μοιραστεί στιγμές από την προσωπική του διαδρομή.
Πότε γεννήθηκε η ιδέα για ένα ταξιδιωτικό μπλογκ και τι μπορεί κανείς να διαβάσει σε αυτό;
Εργάζομαι στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ανεξάρτητης Διαβίωσης, ένας ευρωπαϊκός φορέας αναπήρων που αγωνίζεται για να ζούμε όλοι οι ανάπηροι με έλεγχο της ζωής μας. Αυτό έφερε στο δρόμο μου πολλά ταξίδια που σε συνδυασμό με το προσωπικό μου πάθος για αυτά, με οδήγησε το 2017 στη δημιουργία του thetrawheeler.com. Είναι ένα travel blog, μοναδικό στο είδος του στην Ελλάδα. Η ιδέα ήταν ότι αφού έχω το προνόμιο να ταξιδεύω πολύ και να γνωρίζω κόσμο, γιατί να μην φτιάξω και ένα μπλογκ να μοιραστώ τις εμπειρίες μου με άλλους; Έστω ένας να εμπνευστεί και να αποφασίσει να κλείσει ένα ταξίδι θα είναι νίκη. Αν και το μοναδικό ταξιδιωτικό μπλογκ από ανάπηρο άτομο στην Ελλάδα, δεν είναι προσβάσιμος ταξιδιωτικός οδηγός, αλλά ουσιαστικά ένα ταξιδιωτικό ημερολόγιο. Μερικές φορές θα βρείτε και tips, αλλά κατά βάση είναι οι εμπειρίες μου. Επίσης, απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους, ανάπηρους και μη.
Τα τελευταία χρόνια το είδος του προσβάσιμου τουρισμού έχει αρχίσει να γίνεται περισσότερο υπολογίσιμο;
Ναι, οπωσδήποτε, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Το γεγονός ότι μπορείς να ανέβεις στην Ακρόπολη (αν και μέχρι να φτάσεις στο ασανσέρ είναι άλλη υπόθεση) είναι σπουδαίο πράγμα. Μπορείς να πας με προσβάσιμο τουκ τουκ (τρίκυκλο όχημα) στο Άνγκορ Βατ στην Καμπότζη, να ανέβεις σε ειδικό κάθισμα με ζώνες σε καμήλα στο Μαρόκο, να επισκεφτείς τον Αμαζόνιο, να μπεις σε γόνδολα στη Βενετία κλπ. Στην Ιαπωνία μπαίναμε με τα αμαξίδια στις κυλιόμενες σκάλες του μετρό, γιατί έχουν την τεχνολογία για αυτό! Πολλά φοβερά πράγματα.
Μπορείς να δημιουργήσεις ένα τοπ 5 με τους πιο προσβάσιμους ταξιδιωτικούς προορισμούς σήμερα;
Θα προτείνω ένα τοπ 5 προορισμών που έχω επισκεφθεί ο ίδιος, αλλά είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν πολλά ακόμα προσβάσιμα μέρη. Έχουμε και λέμε: Ιαπωνία (εντελώς άλλο επίπεδο σε σχέση με όσα γνωρίζουμε), ΗΠΑ (έχουν από τις σπουδαιότερες νομοθεσίες προσβασιμότητας, το περίφημο ADA), Ισλανδία (πήγα πρόσφατα και είναι φοβερό το πόσα μπορείς να δεις και να κάνεις, ακόμα και στη φύση που δεν είναι καθόλου δεδομένο αλλού), Γερμανία – Αυστρία (τις βάζω μαζί γιατί από πλευράς προσβασιμότητας μοιάζουν πολύ, έχουν εξαιρετική οργάνωση κλπ) και Ισπανία (έχει από τις πιο προσβάσιμες πόλεις της Ευρώπης, που βραβεύονται κάθε χρόνο). Άλλες χώρες που οριακά έμειναν εκτός λίστας, είναι η Πολωνία, η Φινλανδία, η Ολλανδία, η Σουηδία και η Ελβετία. Από την Ελλάδα η πιο προσβάσιμη πόλη είναι η Κομοτήνη.
Ένα άτομο με αναπηρία ποιες βασικές δυσκολίες αντιμετωπίζει σε ένα ταξίδι;
Σίγουρα το κόστος έως την έλλειψη προσβασιμότητας. Για να ταξιδέψω κάπου κάνω σοβαρή μελέτη για όλα, ακόμα και τον τύπο του αεροπλάνου – γιατί δεν χωράει σε όλα το αμαξίδιό μου. Χρειάζεται να ειδοποιήσεις μέρες πριν (όπως και στα τρένα), να δώσεις ένα σωρό τεχνικές πληροφορίες και να αποδείξεις ότι δεν είσαι μια… κινητή βόμβα. Και πάλι αντιμετωπίζεις προβλήματα. Στα ξενοδοχεία θεωρούν συχνά δεδομένο ότι θα μοιραστείς το κρεβάτι με τον συνοδό σου, οπότε δεν βάζουν δεύτερη κλίνη στο μοναδικό προσβάσιμο δωμάτιο που διαθέτουν. Τα παραπάνω είναι κατάφορη διάκριση και είναι αυτά που σε καθιστούν ανάπηρο. Σύμφωνα με το κοινωνικό μοντέλο της αναπηρίας, αναπηρία δεν είναι η βλάβη σου, αλλά τα εμπόδια, τα στερεότυπα και η κοινωνική καταπίεση που σε «αναπηροποιούν». Σε μέρη συμπεριληπτικά, που όλα αυτά έχουν λυθεί, δεν είσαι πια ανάπηρος, αλλά ένας πολίτης όπως όλοι.
Υπάρχει κάποιο ταξίδι που θεωρείς ότι σου άλλαξε τη ζωή;
Κάθε ταξίδι σου αλλάζει τη ζωή και σε διαμορφώνει. Όσο περισσότερο ταξιδεύεις τόσο περισσότερες σελίδες από το βιβλίο του πλανήτη έχεις διαβάσει. Και εμένα μου αρέσει πολύ το διάβασμα. Αν πρέπει να διαλέξω κάποια ταξίδια οπωσδήποτε, τότε θα επιλέξω δύο: Το πρώτο μου ταξίδι στο εξωτερικό, στη Βαρκελώνη, γιατί είναι η τέλεια πόλη για να ξεκινήσει κανείς και εκεί κατάλαβα ότι θέλω να ταξιδέψω παντού. Το άλλο είναι το Βέλγιο, κυρίως η Γάνδη, όπου έζησα έξι μήνες και η εμπειρία αυτή κυριολεκτικά άλλαξε τη ζωή μου σε κάθε της έκφανση.
Σε ποιους τομείς έχει υπάρξει πρόοδος στον προσβάσιμο τουρισμό (στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς) και που υπολείπεται;
Καταρχάς, είναι σημαντικό να πούμε ότι γενικά υπάρχει πρόοδος και όσο περνάει ο καιρός συνεχώς μεγαλώνει. Όλο και πιο πολλά μέρη γίνονται προσβάσιμα, περισσότερα καταλύματα και αξιοθέατα, περισσότερες εμπειρίες. Οι άνθρωποι αρχίζουν να εστιάζουν σε αυτό υπεύθυνα. Από την άλλη, ως αρνητικό μπορώ να αναφέρω το πόσο λίγη πρόοδος έχει γίνει στις μεταφορές. Τις προάλλες π.χ. ένας φίλος από το εξωτερικό με αμαξίδιο με ρώτησε πως μπορεί να πάει από την Αθήνα στην Πάτρα. Του εξήγησα σχεδόν με ντροπή ότι δεν μπορεί με προσβάσιμο τρόπο, οι τιμές που ζητούν οι οδηγοί είναι ανεξήγητα απλησίαστες. Στα νησιά πχ φτιάξαμε προσβάσιμες παραλίες, κάτι που είναι φανταστικό και θεμελιώδες, αλλά πώς φτάνεις μέχρι εκεί; Επίσης, στα αεροπορικά ταξίδια ουσιαστικά δεν υπάρχει πρόοδος, με κάθε ταξίδι να είναι ρίσκο για εσένα ή το αμαξίδιό σου. Χρειαζόμαστε πολλή δουλειά ακόμα παντού, όχι μόνο στην Ελλάδα. Στη μεγάλη και τρανή (και πανέμορφη) Ρωσία πχ η προσβασιμότητα είναι ανύπαρκτη.
Είναι κοστοβόρο το ταξίδι για έναν ανάπηρο άνθρωπο;
Ναι, συνήθως είναι. Συχνά πληρώνεις διπλά λόγω βοηθού, μειωμένων επιλογών, μη προσβασιμότητας κλπ. Ανάλογα τι τύπος ταξιδιώτη είσαι, όμως, υπάρχουν τρόποι να μειωθούν τα έξοδα. Έχω γράψει για αυτό το θέμα στο μπλογκ μου.
Ο πιο ασυνήθιστος λόγος που έχεις ταξιδέψει ποτέ;
Διάφοροι λόγοι. Ίσως ο πιο ασυνήθιστος λόγος για τα ελληνικά δεδομένα είναι ότι μερικές φορές επιλέγω προορισμό διακοπών με βασικό κριτήριο να είναι σε μέρος και σε περίοδο που διεξάγεται κάποιος μεγάλος ποδηλατικός γύρος. Π.χ. πέρυσι πήγα στο Μπιλμπάο για να δω τη Vuelta (το ισπανικό αντίστοιχο του Tour de France). Άλλοι ταξιδεύουν για συναυλίες και μπάλα, εγώ για ποδηλασία.
Ταξίδι χειμώνα ή καλοκαίρι και γιατί;
Ξεκάθαρα καλοκαίρι, να έχει καλό καιρό, να ‘σαι ντυμένος άνετα και να βολτάρεις περισσότερες ώρες με το φως της ημέρας, που ο κόσμος είναι πιο όμορφος, χωρίς να κρυώνεις κλπ. Και πρακτικά μιλώντας, συνήθως ο καλός καιρός κάνει τη ζωή των ανάπηρων ευκολότερη.
Γεννήθηκες στην Ελλάδα με καταγωγή από την Πολωνία. Τι χαρακτηριστικά φέρεις από τις δύο χώρες, ομοιότητες και διαφορές στις νοοτροπίες;
Δεν το έχω πολυσκεφτεί ποτέ, οπότε θα κρατήσω όσα με συμφέρουν! Από την Πολωνία πήρα τα ανοιχτόχρωμα χαρακτηριστικά (μαλλιά, μάτια κλπ) αλλά και τη συνέπεια στα ραντεβού και τις υποχρεώσεις μου. Από την Ελλάδα την ευρηματικότητα, την άνεση με τους άλλους και το κέφι. Γενικά οπουδήποτε στον κόσμο, ασχέτως χρώματος, κουλτούρας ή θρησκείας, οι άνθρωποι έχουν περισσότερα κοινά απ’ότι διαφορές.
Ταξίδι για εσένα τι σημαίνει;
Ταξίδι για εμένα σημαίνει χαρά, ενθουσιασμός, ανακάλυψη και κυρίως αξέχαστες εμπειρίες.
