Οι προκλήσεις του over tourism, η εξέλιξη του τουριστικού προϊόντος, οι δυσκολίες στην ανεύρεση στέγης για το εποχικό προσωπικό, η πίεση στις βασικές υποδομές, η συνεχής ανοικοδόμηση. Η Σαντορίνη ήταν στα όρια της πριν από την εποχή της πανδημίας, και πλέον η ανάγκη λήψης μέτρων είναι επιτακτική. Με αφορμή τους προβληματισμούς και τις συζητήσεις, μιλήσαμε με έναν άνθρωπο που έχει επενδύσει γαστρονομικά στο νησί και εκτός των άλλων ταξιδεύει πολύ συχνά διατηρώντας το κριτήριο του, σε σχέση με τις ανάγκες και τις απαιτήσεις ενός τουριστικού προορισμού.
Στη συζήτησή μας, ο Παναγιώτης Παπαβραμόπουλος, συνιδιοκτήτης του εστιατορίου Esperisma στα Φηρά της Σαντορίνης, και ένας άνθρωπος που έχει εργαστεί σε μερικά από τα πιο γνωστά εστιατόρια της χώρας, τόσο στο τμήμα του μπαρ όσο και σε θέσεις στελεχιακές. Με τον Παναγιώτη είχαμε μιλήσει αρκετές φορές στο τηλέφωνο και διατηρούσε πάντα μία θετική οπτική για τα πράγματα.
Το καλοκαίρι του 2023, συναντηθήκαμε στη Σαντορίνη και είχαμε την ευκαιρία με τη θέα της καλντέρας να κάνουμε μία ευρεία συζήτηση για το νησί, για την εξέλιξή του, όπως αυτός τη βιώνει μέσα από τη δουλειά του. Πριν λίγες ημέρες επαναλάβαμε αυτή μας τη συνάντηση, στην Αθήνα αυτή τη φορά, και ενώ προετοιμάζεται για τη νέα σεζόν.
Σε τι φάση σε βρίσκουμε;
Νομίζω όπως όλοι οι συνάδελφοι που εργαζόμαστε σε καλοκαιρινούς προορισμούς, αυτή την περίοδο, κάνουμε προετοιμασία, στελεχώνουμε τις επιχειρήσεις, ανανεώνουμε αν χρειάζεται κάποιο χώρο. Είναι μία περίοδος πολύ κρίσιμη για την εύρυθμη καλοκαιρινή μας λειτουργία.
Πώς θα χαρακτήριζες τη Σαντορίνη;
Είναι ένα brand. Είναι ένα νησί, του οποίου η φήμη, προηγείται του γεωγραφικού του προσδιορισμού.
Αυτό πιστεύεις ότι λειτουργεί θετικά;
Ναι σε πρώτη ανάγνωση λειτουργεί θετικά. Δείχνει έναν προορισμό, ο οποίος μπορεί να σταθεί αυτούσιος στην παγκόσμια τουριστική αγορά.
Και στη δεύτερη ανάγνωση;
Εδώ, ξεκινάνε τα προβλήματα. Αυτό που αναφέρουμε ως over tourism, οξύνθηκε σημαντικά, ιδιαίτερα στη μετά covid εποχή σε διεθνές επίπεδο. Η Σαντορίνη, δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση, καθότι είναι ένα μικρό νησί με τεράστια επισκεψιμότητα. Αυτό προκαλεί σοβαρά προβλήματα σε πολλαπλά επίπεδα. Ένα εξ αυτών είναι η αδυναμία εύρεσης στέγασης για το εποχικό προσωπικό αλλά και τον ντόπιο πληθυσμό που θα απασχοληθεί στις τουριστικές υποδομές, λόγω της μεγάλης έξαρσης του φαινομένου της διάθεσης κατοικιών για βραχυχρόνια μίσθωση.
Τα ενοίκια;
Αυτό ακριβώς. Έχουμε εκτόξευση των ενοικίων σε δυσθεώρητα επίπεδα, που έχουν σαν αποτέλεσμα βασικές κοινωνικές δομές του νησιού όπως σχολεία, νοσοκομεία κ.ά., να υποστελεχώνονται. Οι δημόσιοι υπάλληλοι αδυνατούν να βρουν σπίτι ή να ανταπεξέλθουν στα υψηλά ενοίκια.
Η καθαριότητα; Το οδικό δίκτυο και οι υπόλοιπες υποδομές;
Οι βασικές υποδομές κοινής ωφέλειας, όπως ηλεκτροδότηση, υδροδότηση, διαχείριση απορριμμάτων, οδικό δίκτυο, λειτουργούν συνεχώς στο όριο τους και σε συνθήκες υπερφόρτωσης προκύπτοντας σοβαρά ζητήματα. Το σύστημα λειτουργεί για πολλούς μήνες στα όρια του. Αυτό δημιουργεί ζητήματα. Ωστόσο, όσον αφορά στην ηλεκτροδότηση, το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης των Κυκλάδων με το ηπειρωτικό σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, που είναι ήδη σε εξέλιξη και βρίσκεται στην τελική του φάση, το παραπάνω πρόβλημα θα λυθεί ολοκληρωτικά.
Όμως το αεροδρόμιο;
Στον αντίποδα, η Σαντορίνη διαθέτει ένα σύγχρονο και καθαρό αεροδρόμιο. Είναι ένα πολύ σημαντικό επίτευγμα που συντελεί στο να υπάρχει η μικρότερη δυνατόν ταλαιπωρία για τον ταξιδιώτη και επίσης είναι το πρώτο πράγμα που αντικρύζει ο επισκέπτης κατά την άφιξή του.
Πώς βλέπεις τον τομέα της φιλοξενίας στο νησί;
Έχει αυξηθεί κατακόρυφα, το επίπεδο των υπηρεσιών των τουριστικών καταλυμάτων και κυρίως των ξενοδοχείων, όπου πραγματικά δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τα καλύτερα αντίστοιχα ξενοδοχεία του εξωτερικού. Οι προσφερόμενες υπηρεσίες είναι σε τόσο υψηλό επίπεδο όπου οι επισκέπτες λαμβάνουν μια ολοκληρωμένη εμπειρία σε όλους τους τομείς και σε συνδυασμό με τη μοναδικότητα της ομορφιάς του νησιού, το αποτέλεσμα δημιουργεί ανεξίτηλα χαραγμένες μνήμες.
Η γαστρονομία;
Ακριβώς το ίδιο ισχύει και για τα περισσότερα γαστρονομικά εστιατόρια του νησιού όπου το επίπεδο είναι παγκόσμιας κλάσης. Εν κατακλείδι, η Σαντορίνη είναι ένας υπέροχος προορισμός με πλειάδα επιλογών και μοναδική φυσική ομορφιά. Ένας τόπος στον οποίο ο συνειδητοποιημένος επισκέπτης θα αντικρύσει εικόνες τόσο αληθινές όσο η ίδια η ζωή. Μοναδικότητα, αυστηρά και επιβλητικά τοπία, τον εκθειασμό της ανθρώπινης προσαρμοστικότητας όπου καταφέρνει και συνυπάρχει με τα πιο σκληρά φυσικά φαινόμενα χιλιάδες χρόνια τώρα, συνειδητότητα και σεβασμό μπροστά στο μεγαλείο της φύσης, τεράστια ιστορία, υπέροχη γαστρονομία, μαγικά κρασιά, την Αιγαιοπελαγίτικη αλισάχνη που αγκαλιάζει όλο το νησί, το Απλό και το Απτό.
Πώς βλέπεις την εξέλιξη της σεζόν;
Τα στοιχεία που έχουμε μέχρι τώρα από τις κρατήσεις και τα δεδομένα που προκύπτουν από τις αεροπορικές εταιρίες κινούνται σε ικανοποιητικά επίπεδα. Οι κύριες αγορές κατά τη θερινή περίοδο για τη Σαντορίνη είναι από χώρες της Ευρώπης, τις ΗΠΑ και λιγότερο από την Αυστραλία, τον Καναδά και τη Μέση Ανατολή. Τους υπόλοιπους μήνες δέχεται επισκέπτες από Κίνα και Ινδία επίσης. Φυσικά, το μωσαϊκό της προέλευσης των επισκεπτών συμπληρώνεται από σχεδόν όλες τις χώρες του κόσμου. Όλοι γνωρίζουν τη Σαντορίνη και όλοι θέλουν να την επισκεφθούν.
Η πιο δυναμική αγορά;
Η πιο δυναμική αγορά για τη Σαντορίνη και τον Ελληνικό τουρισμό είναι οι ΗΠΑ, η οποία όπως και πέρυσι, έτσι και φέτος θα χαρακτηριστεί από πιο χαμηλή προσέλευση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Αυτό οφείλεται κυρίως σε γεωπολιτικούς παράγοντες το οποίο χρήζει ανάλυσης άλλου γνωσιακού πεδίου, αλλά το μόνο σίγουρο είναι πως δημιουργεί κραδασμούς στην εύρυθμη λειτουργία ξενοδοχείων αλλά και εστιατορίων με υψηλό επίπεδο υπηρεσιών και κόστος.
Αυτό πως εκτιμάς ότι θα αντιμετωπιστεί;
Θα χρειαστεί προσοχή και ευέλικτος σχεδιασμός από τους επιχειρηματίες και δη περισσότερο στον τομέα της γαστρονομίας καθότι τα τελευταία χρόνια στο νησί, πέρα από τη διαρκή ανάπτυξη στον τομέα των τουριστικών κλινών, έχουν γίνει τεράστια άλματα και στο κομμάτι της γαστρονομίας, με τη προσέλευση πολλών βραβευμένων εστιατορίων και επαγγελματιών του χώρου αλλά και με παράλληλη ανάπτυξη των υπηρεσιών σε ήδη υπάρχοντα εστιατόρια. Για να πραγματοποιηθεί όλη αυτή η ανάπτυξη σημαίνει πως έχουν γίνει αρκετά μεγάλες επενδύσεις οι οποίες αναμένουν να πάρουν τα χρήματα τους πίσω. Όταν λοιπόν ξαφνικά παρατηρείται μείωση της προσέλευσης μιας μερίδας επισκεπτών με οικονομική ευρωστία, μοιραία παρατηρείται και μείωση των επισκεπτών στα γαστρονομικά εστιατόρια καθότι οι ταξιδιώτες επιλέγουν πιο οικονομικές λύσεις για τα καθημερινά τους γεύματα. Σε συνδυασμό με την εκτόξευση του πληθωρισμού και των τιμών των πρώτων υλών, η προσαρμοστικότητα και η ευρηματικότητα που θα πρέπει να επιδείξουν οι επαγγελματίες του κλάδου, είναι μια εξίσωση για δυνατούς λύτες. Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν θα γίνουν εκπτώσεις στον τομέα της ποιότητας.
Η συζήτησή μας τράβηξε αρκετά. Μιλήσαμε για τα εστιατόρια που επισκέφθηκε τον φετινό χειμώνα στην Ευρώπη, ανταλλάξαμε προτάσεις για γαστρονομικούς προορισμούς της χώρας μας που περνούν κάτω από το ραντάρ της δημοσιότητας και ανανεώσαμε το ραντεβού μας με θέα τη μοναδική καλντέρα και με την ελπίδα ότι το νησί και οι άνθρωποι που έχουν τις τύχες στα χέρια του, θα καταφέρουν να περιορίσουν τα αρνητικά επιλύοντας προβλήματα.
Διαβάστε ακόμα:
Σαντορίνη: Όλα όσα αξίζει να ζήσετε στον κορυφαίο προορισμό
