Παλιότερα, για τον περισσότερο κόσμο, η προσέγγιση στους Πεταλιούς ήταν δύσκολη έως και αδύνατη. Πλέον είναι νησιά που έχουν γνωρίσει κάμποση προβολή, με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται μέχρι και φαινόμενα πολυκοσμίας κάθε καλοκαίρι –ιδιαίτερα τα Σαββατοκύριακα του Ιουλίου και του Αυγούστου.
Μια τέτοια παράμετρος, βέβαια, διόλου δεν αναιρεί ότι αυτό το σύμπλεγμα στον νότιο Ευβοϊκό είναι τόπος με ξεχωριστή ομορφιά, λόγω των «εξωτικών» κολπίσκων με τα γαλαζοπράσινα νερά, αλλά και εξαιτίας της πλούσιας βλάστησης: ειδικά στα μεγαλύτερα νησιά θα συναντήσετε αγριελιές, πεύκα, ρείκια, μέχρι και μερικές φιστικιές.
Πολλοί λοιπόν από όσους έχουν επισκεφθεί τους Πεταλιούς τους αποκαλούν «Μαλδίβες της Ελλάδας». Φυσικά, ένας τέτοιος χαρακτηρισμός είναι λογικό να ακούγεται ως μία από τις υπερβολές που αρέσουν στον Τύπο των καιρών μας. Εμπεριέχει όμως και κάποιες αλήθειες. Γιατί μπορεί ο νότιος Ευβοϊκός να μην συγκρίνεται με την απεραντοσύνη του Ινδικού Ωκεανού, ωστόσο δεν είναι τυχαίο ότι τα νησιά έγιναν αγαπημένο θέρετρο για τους επιφανείς ήδη από χρόνια στα οποία δεν υπήρχε τουριστική ανάπτυξη στη χώρα μας.
Το προφίλ των Πεταλιών
Τα νησιά που αποτελούν τους Πεταλιούς βρίσκονται απέναντι από το παραθαλάσσιο χωριό Μαρμάρι της νότιας Εύβοιας, το οποίο απέχει 13 χιλιόμετρα από την Κάρυστο. Ξεκινώντας οδικώς από την Αθήνα φτάνει κανείς εδώ μέσα σε περίπου 2 ώρες (ή και λιγότερο). Εναλλακτικά, μπορείτε να οδηγήσετε μέχρι τη Ραφήνα και να πάρετε από εκεί πλοιάριο για το Μαρμάρι.
Συνολικά οι Πεταλιοί καταλαμβάνουν έκταση 22,5 τ.χλμ., το δε όνομά τους φαίνεται να έχει διατηρηθεί από την αρχαιότητα (ενίοτε παραφθαρμένο ως Πεταλιές ή και Πετάλια), όταν το μεγαλύτερο νησί της συστάδας ήταν γνωστό ως «Πεταλία» –σήμερα το λένε συνήθως Μεγαλόνησο, αν και μπορεί να το ακούσετε και ως Μεγάλο Πετάλι ή Ρώσα.
Δεύτερο σε μέγεθος είναι το Χερσονήσι (ή Μικρό Πετάλι), ενώ ενδιάμεσά τους συναντάμε το Τραγονήσι, όπου υπάρχει ασφαλές λιμάνι, αλλά και φυσική πηγή νερού. Το σύμπλεγμα συμπληρώνουν το Αβγό (ή Στρογγυλό), το Μακρονήσι, το Πράσο (ή Πλατουράδα), το Φούντι, η Λαμπερούσα και η Λουλούδα.
Σήμερα οι Πεταλιοί στέκουν ακατοίκητοι, ωστόσο δεν ήταν πάντα έτσι κατά τα νεότερα ελληνικά χρόνια. Θεωρούμε ότι πρωτοκατοικήθηκαν το 1834, από Σάμιους που έφτασαν τότε στο Μαρμάρι. Σαφέστερη εικόνα έχουμε από την απογραφή του 1879, η οποία δείχνει το Μεγαλόνησο με πληθυσμό 82 ατόμων, που γίνονται 139 ως το 1907.
Τα στοιχεία αυτά συνάδουν και με αναφορές που λένε ότι τα νησιά παρήγαν φημισμένο αγουρέλαιο και καυσόξυλα και ότι στο Μεγαλόνησο ζούσαν 200 περίπου αγριοκάτσικα, τα οποία εξολοθρεύθηκαν μέχρι τελευταίου όταν έφτασαν εδώ οι Γερμανοί κατακτητές, κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Από το 1951 εμφανίζονται άνθρωποι και στο Χερσονήσι, ενώ από το 1961 και μετά το ίδιο ισχύει και για το Τραγονήσι. Η τελευταία φορά που απογράφονται κάτοικοι είναι το 1991.
Οι Πεταλιοί ως θέρετρο βασιλιάδων και εφοπλιστών
Στις πηγές από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας γίνεται σαφές ότι οι Πεταλιοί ήταν ακατοίκητοι και χρησιμοποιούνταν ως βοσκοτόπια. Παρά ταύτα ο τελευταίος τους Οθωμανός κάτοχος, ο Ομέρ Πασάς, τους πούλησε το 1836 στον Ιωάννη Παπαρρηγόπουλο, γενικό πρόξενο της Ρωσίας στην Ελλάδα και μεγαλογαιοκτήμονα. Κάτι που αποδείχθηκε καθοριστικό για τη μετέπειτα ιστορία τους, εξηγώντας γιατί συνέχισαν να τελούν υπό καθεστώς ιδιωτικής ιδιοκτησίας.
Το 1870, μάλιστα, ήταν ο ίδιος ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄ που τους αγόρασε, επιθυμώντας να θεμελιώσει μια θερινή έπαυλη. Στο πλάι της δημιουργήθηκαν και κτήματα, με τους αμπελώνες τους να παράγουν ένα από τα πιο φημισμένα κρασιά της εποχής, το Clos Petalii. Για ένα διάστημα έγιναν σκέψεις για να φτιαχτούν εκεί τα επίσημα θερινά ανάκτορα –σώζονται σχέδια του περίφημου αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλλερ– πριν προτιμηθεί τελικά το Τατόι, ώστε να υπάρχει ευκολότερη πρόσβαση στην Αθήνα.
Η βασιλική οικογένεια θα διατηρούσε δεσμούς με τα νησιά ακόμα και μετά το 1915-1916, όταν τα πούλησαν στον εφοπλιστή Μαρή Εμπειρίκο. Απόγονοι και διάφοροι κληρονόμοι αυτού συνεχίζουν να κατέχουν τμήμα του συμπλέγματος, ωστόσο μέσα στα χρόνια επιμέρους κομμάτια πέρασαν στα χέρια κι άλλων εκπροσώπων της ελληνικής και διεθνούς οικονομικής ελίτ, π.χ. τον εφοπλιστή Ηλία Καρνέση, την κόρη του Πάμπλο Πικάσο ή τη Νίκολα Πινέδο-Δαυίδ, κόρη του επιτυχημένου επιχειρηματία Γιώργου Δαυίδ.
Κατά καιρούς, επίσης, ήρθαν και πολλοί ακόμα επιφανείς, ως προσκεκλημένοι των επώνυμων ιδιοκτητών. Γνωρίζουμε έτσι ότι στα νερά των Πεταλιών κολύμπησαν, μεταξύ άλλων, η Γκρέτα Γκάρμπο, η Μαρία Κάλλας (πολυσυζητημένες οι διακοπές που έκανε εδώ με τον Πιέρ Πάολο Παζολίνι, το καλοκαίρι του 1969) και ο Ουίνστον Τσώρτσιλ.
Οι Πεταλιοί ως σύγχρονος τουριστικός προορισμός
Παλιότερα το ιδιωτικό καθεστώς ιδιοκτησίας των Πεταλιών εμπόδιζε την έλευση επισκεπτών. Αυτό άλλαξε όμως μετά τη νομική διασαφήνιση του δημόσιου χαρακτήρα όλων των ελληνικών ακτών, επιτρέποντας έτσι την ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες των νησιών. Ασφαλώς, οι εξοχικές κατοικίες και τα παρακείμενα κτήματα συνεχίζουν να αποτελούν ιδιοκτησία των κατόχων τους, με την είσοδο στην περιοχή τους να απαγορεύεται.
Στις μέρες μας οι Πεταλιοί αποτελούν δημοφιλέστατο προορισμό, τόσο για εκείνους που διαθέτουν δικό τους σκάφος, όσο και για πολύ κόσμο που έχει μάθει γι’ αυτούς ή τους έχει ήδη επισκεφθεί, επιθυμώντας μια επιστροφή στο πανέμορφο τοπίο τους. Μόνος τρόπος πρόσβασης, για τους τελευταίους, είναι το καΐκι που θα πρέπει να πάρουν από το Μαρμάρι –συνεννοούμενοι ασφαλώς και για την επιστροφή εκεί.
Στο μεγαλύτερό τους μέρος οι παραλίες των Πεταλιών είναι βραχώδεις, ακατάλληλες για κολύμπι. Κάποιες, όμως, απλώνονται ως πανέμορφες εκτάσεις με «χρυσή» άμμο, μαγνητίζοντας τους επισκέπτες ήδη πριν φτάσουν εκεί. Το κανάλι μεταξύ του Μεγαλόνησου και του Χερσονησίου είναι μάλλον το πιο δημοφιλές μέρος για τους περισσότερους, σημειώστε όμως ότι ωραίες αμμουδιές υπάρχουν και στο Χερσονήσι. Επιπλέον, τα νησιά προσφέρονται και για όσους τους αρέσουν τα θαλάσσια σπορ, όπως και οι καταδύσεις: είναι και ο βυθός τους υπέροχος, πέρα από την «εξωτική» επιφάνεια.
Ασφαλώς, το γεγονός ότι οι Πεταλιοί είναι ακατοίκητοι (όπως ειπώθηκε και πιο πάνω) σημαίνει ότι δεν υπάρχει καμία υποδομή κατάλληλη για διαμονή, φαγητό και νερό. Ερχόμενοι λοιπόν εδώ θα δείτε τους περισσότερους να αναζητούν σκιά κάτω από τα δέντρα που βρίσκονται κοντά στις αμμουδιές, φέρνοντας μαζί όσα μπορεί να χρειάζονται για τις ώρες που θα παραμείνουν στα νησιά.
Διαβάστε ακόμα:
Λιχαδονήσια: Μπάνιο και φαγητό στις «Σεϋχέλλες της Ελλάδας», 2,5 ώρες από την Αθήνα
Έρως: Tο ακατοίκητο νησάκι της Ελλάδας όπου γίνονται μόνο γάμοι
Μαλδίβες: Ο κορυφαίος φωτογράφος των εξωτικών νησιών είναι Έλληνας
