Η Λέσβος δεν είναι από τα πλέον τουριστικά ελληνικά νησιά. Δεν συγκρίνεται σε δημοφιλία στους επισκέπτες από το εξωτερικό με νησιά όπως η Ρόδος, η Μύκονος, η Πάρος και η Κέρκυρα. Όμως, είναι από τα νησιά που έχουν δώσει ένα από τα γνωστότερα παγκοσμίως προϊόντα. Το ούζο. Και αν υπάρχει ένα μέρος στη Λέσβο που μπορεί να θεωρηθεί η πρωτεύουσα του ούζο αυτό είναι το Πλωμάρι.
Η ιστορία του σύγχρονου οικισμού στο νοτιοανατολικό μέρος της Λέσβου ξεκινάει στα μέσα του 19ου αιώνα. Τότε ο οικισμός ήταν πολύ μικρότερος και ονομαζόταν Ποταμός, από έναν χείμαρρο που διασχίζει το σημερινό χωριό. Εκείνη την εποχή πια ο κίνδυνος της πειρατείας εξαλείφτηκε και πολλοί κάτοικοι από το Μεγαλοχώρι (το παλιό Πλωμάρι) μετανάστευσαν στα παράλια. Από εκεί αρχίζει μία περίοδος ακμής και μεγέθυνσης του χωριού που κράτησε έως την Μικρασιατική Καταστροφή.
Η πόλη του oύζου και του σαπουνιού
Η Λέσβος ήταν από τα πρώτα ελληνικά νησιά στα οποία αναπτύχθηκε μία βιομηχανία (την εποχή που άνηκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία). Ήταν η παραγωγή σαπουνιών από ελαιόλαδο που άκμασε στο Πλωμάρι. Στις αρχές του 20ού αιώνα λειτουργούσαν πάνω από 10 σαπωνοποιίες στην πόλη, είτε σε ήδη υπάρχοντα ελαιοτριβεία ,είτε ξεχωριστά. Άλλωστε εδώ λειτούργησε και το πρώτο εργοστάσιο της γνωστότερης μάλλον ελληνικής εταιρείας που συνεχίζει να υπάρχει έως τις μέρες μας, της εταιρείας Παπουτσάνης.
Τη δεκαετία 1912-1922 με τις τεκτονικές γεωπολιτικές αλλαγές στην περιοχή η βιομηχανία αυτή έχασε τις αγορές της που ήταν η Κωνσταντινούπολη, η Μικρά Ασία και οι πόλεις της Μαύρης Θάλασσας και σταδιακά παρήκμασε. Σήμερα, ένα από τα παλιά σαπωνοποιεία, το σαπωνοποιείο Πούλιας έχει ανακαινιστεί και μετασκευαστεί σε Μουσείο Σαπουνιού. Εκεί, θα δείτε τα σύνεργα παρασκευής του προϊόντος, διάφορες ετικέτες από παλιές λεσβιακές μάρκες αλλά και η εμπορική αλληλογραφία των ιδιοκτητών με αγορές του εξωτερικού. (Δυστυχώς, το μουσείο αυτές τις μέρες είναι προσωρινά κλειστό λόγω εργασιών).
Την ίδια περίοδο, από τα μέσα του 19ου αιώνα δηλαδή, ξεκινά και η εκτεταμένη παραγωγή του ούζου στην πόλη. Λέγεται, σύμφωνα με τη δημοφιλέστερη θεωρία, ότι η ονομασία ούζο προέκυψε από την εξαγωγή του ούζου στη Μασσαλία, που ήταν ο κυριότερος εξαγωγικός προορισμός. Οι συσκευασίες του ούζου έφεραν τις ετικέτες «so Marseille» για τελωνειακούς λόγους, δηλαδή «για χρήση στη Μασσαλία». Από την παραφθορά του «uso», έπειτα, προέκυψε το ούζο.
Δεν μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για την ακριβή προέλευση της ονομασίας αλλά μπορούμε να είμαστε σίγουροι πως Λέσβος, Πλωμάρι και ούζο ταυτίστηκαν. Σήμερα, λειτουργούν στο Πλωμάρι 4 ποτοποιίες που παράγουν ούζο ενώ παλαιότερα υπήρχαν ακόμα περισσότερες. Και οι 4 ποτοποιίες, δηλαδή Ισιδώρου Αρβανίτου, Βαρβαγιάννη, Γιαννατσή και Πιτσιλαδή είναι πασίγνωστες στην ελληνική αγορά και με σημαντική εξαγωγική παρουσία.
Αυτό που κάνει το συγκεκριμένο προϊόν να ξεχωρίζει είναι η ποιότητα, η οποία προκύπτει από τη φροντίδα και την άριστη πρώτη ύλη από την οποία φτιάχνεται. Νερό από το Πλωμάρι, αλάτι από τις αλυκές Καλλονής, διάφορα βότανα της γης της Λέσβου, μπαχαρικά, καρποί και βότανα από όλη την Ελλάδα, εκχυλίσματα μαστίχας Χίου και γλυκάνισος από το Λισβόρι της Λέσβου, που θεωρείται άριστης ποιότητας.
Πιθανότατα κατά την παραμονή σας στο Πλωμάρι θα πιείτε άφθονο ούζο είτε σε κάποια ταβέρνα είτε σε κάποιο από τα πολλά παραδοσιακά καφενεία του χωριού στην κεντρική πλατεία, τα σοκάκια ή τα γειτονικά χωριά. Εκεί, μπορείτε να παραγγείλετε «ούζο με μεζέ» που σημαίνει πως στο τραπέζι σας θα έρθουν 3-4 πιάτα με το ούζο της επιλογής σας.
Αλλά πριν το κάνετε αυτό αξίζει να περπατήσετε σε όλο το χωριό και τις γειτονιές του, για να θαυμάσετε τις εκκλησίες, τα παλιά αρχοντικά και όλα τα όμορφα κτίσματα, που είναι η απόδειξη για τις παλιές μέρες ακμής του Πλωμαρίου. Να επισκεφθείτε επίσης τα δύο μουσεία του ούζου τα οποία έχουν δημιουργήσει οι δύο διασημότερες ποτοποιίες του Πλωμαρίου,. Στο δρόμο από το Πλωμάρι προς την Πλαγιά βρίσκεται ο «Κόσμος του Ούζου», το οποίο είναι το Μουσείο Ούζου της Ποτοποιίας Ισιδώρου Αρβανίτη.
Εκεί, θα μάθετε για την ιστορία της ποτοποιίας, που ιδρύθηκε το 1894 και θα ενημερωθείτε για τη διαδικασία που ακολουθείται για την παραγωγή αυτού του πασίγνωστου brand. Το Μουσείο Ούζου Βαρβαγιάννη, βρίσκεται δίπλα στις εγκαταστάσεις απόσταξης και παρουσιάζει την ιστορία της ποτοποιίας, που μετρά πάνω από 160 χρόνια ζωής από μία οικογένεια αφοσιωμένη στην παραγωγή ούζου πολύ καλής ποιότητας. Ανάμεσα στα εκθέματα περιλαμβάνεται και ο πρώτος αποστακτήρας της ποτοποιίας Βαρβαγιάννη.
Τι άλλα προϊόντα μπορείτε να αγοράσετε
Το ελαιόλαδο του Πλωμαρίου είναι άλλο ένα προϊόν υψηλής ποιότητας που πρέπει να δοκιμάσετε και να αγοράσετε. Άλλα τοπικά προϊόντα που αξίζουν την προσοχή σας είναι το λαδοτύρι και φυσικά τα αναμνηστικά χειροτεχνήματα.
Πού θα κολυμπήσετε
Ο Άγιος Ισίδωρος θεωρείται μία από τις καλύτερες παραλίες του νησιού. Ξεχωρίζει για τα κρυστάλλινα νερά του ενώ είναι οργανωμένη με ντουζιέρες, τουαλέτες και αποδυτήρια. Σημειώνεται πως είναι παραλία με ψιλό βότσαλο κάτι που την κάνει να μην δημιουργεί πρόβλημα αμμοβολής αν υπάρχει ισχυρός άνεμος.
Το Αμμουδέλι είναι η αγαπημένη επιλογή των ντόπιων για κολύμπι καθώς βρίσκεται πολύ κοντά στην πόλη. Και αυτή είναι παραλία με βότσαλο ενώ ξεχωρίζει για την όμορφη θέα στο χωριό.
Η Μελίντα είναι μία επίσης όμορφη και ήσυχη παραλία λίγα χιλιόμετρα έξω από το Πλωμάρι. Και αυτή βοτσαλωτή, με πεντακάθαρα νερά αλλά και ένα μεγάλο βράχο που προσφέρεται για βουτιές.
Τέλος, αν το Πλωμάρι είναι η βάση των διακοπών σας στη Λέσβο σίγουρα αξίζει να οδηγήσετε για περίπου 40 λεπτά και να φθάσετε στην παραλία Τάρτι, η οποία κατά τη γνώμη μας είναι η ωραιότερη του νησιού. Είναι οργανωμένη αλλά την ίδια στιγμή έχει αρκετό χώρο αν απλά θέλετε να απλώσετε την πετσέτα σας στην άμμο ενώ αξίζει να φέρετε εδώ μάσκα και βατραχοπέδιλα καθώς ο βυθός της είναι καταπληκτικός.
Φαγητό
Στο Πλωμάρι, όπως και γενικότερα στη Λέσβο είναι πραγματικά δύσκολο να μη φάτε καλά με το επιπλέον πλεονέκτημα πως οι τιμές θα σας εκπλήξουν ευχάριστα. Μερικές προτάσεις για το Πλωμάρι είναι οι εξής:
Αχιβάδα
Εδώ, οι ουζομεζέδες έχουν την τιμητική τους. Ξεχωρίζουμε τα αφρόψαρα, όπως γαύρο και σαρδέλα που είναι πάντα φρεσκότατα, αλλά και τα αχνιστά μύδια (εναλλακτικά μυδομακαρονάδα) και τις γαρίδες σαγανάκι που έρχονται σε γενναίες ποσότητες. Αν είστε φαν των λαχανικών σας προτείνουμε τα αμπελοφάσουλα.
Διεύθυνση: Πλωμάρι, Τηλ: +30 2252 031430, facebook.com
Ταβέρνα Απόλαυση
Στο κέντρο του Πλωμαρίου βρίσκεται η Ταβέρνα Απόλαυση με τις εξαιρετικές καλομαγειρεμένες γεύσεις σε πραγματικά μεγάλες μερίδες. Ξεχωρίζουμε το ριζότο θαλασσινών όπως και τις γαρίδες αλλά και τα γεμιστά κολοκυθολούλουδα.
Διεύθυνση: Πλωμάρι, Τηλ: +30 2252 033193, facebook.com
Ο Μύθος
Αν κάποια μέρα κουραστείτε από την ψαροφαγία υπάρχει λύση. Στον Μύθο θα βρείτε καταπληκτικές πίτσες, μακαρονάδες και άλλα comfort πιάτα όπως κοτομπουκιές ενώ στον κατάλογο του υπάρχουν και αρκετές ethnic και vegan επιλογές.
Διεύθυνση: Πλωμάρι, Τηλ: +30 2252 033484
Oι 7 θάλασσες
Μία εξαιρετική επιλογή για ψάρια και θαλασσινά η οποία δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τα καλύτερα ψαροφαγικά εστιατόρια. Σας προτείνουμε ανεπιφύλακτα τις σαρδέλες αλλά και τα ντολμαδάκια που ούτως ή άλλως είναι από τις λεσβιακές σπεσιαλιτέ.
Διεύθυνση: Πλωμάρι, Τηλ: +30 2252 033016, facebook.com
Sunset
Άλλη μία πρόταση αν κάποια στιγμή νιώσετε «μπουχτισμένοι» από τα πολλά ψάρια και θαλασσινά. Εξαιρετικά κρεατικά και σαλάτες, πολύ καλό σέρβις και η θέα του Αιγαίου να απλώνεται μπροστά σας.
Διεύθυνση: Πλωμάρι, Τηλ: +30 2252 032740, facebook.com
Πώς θα πάτε
Από το αεροδρόμιο της Μυτιλήνης το Πλωμάρι απέχει περίπου μία ώρα με το αυτοκίνητο. Από το λιμάνι της Μυτιλήνης απέχει περίπου 50 λεπτά με το αυτοκίνητο ενώ από το Σίγρι το οποίο επίσης συνδέεται ακτοπλοϊκά με τον Πειραιά θα χρειαστεί να οδηγήσετε περισσότερο για να φθάσετε στο Πλωμάρι, 2 ώρες και 20 λεπτά.
Διαβάστε ακόμα:
Αγιάσος, το πολύχρωμο ορεινό στολίδι της Λέσβου
Τα καλύτερα ουζερί της Λέσβου -Ψαράκια και οστρακοειδή που μυρίζουν θάλασσα