Το Βραδέτο, το ορεινότερο χωριό του Ζαγορίου, είναι γνωστό για το πρωτότυπο πέτρινο μονοπάτι του, που κάποτε ήταν ο μοναδικός δρόμος για το χωριό.
Γνωστό και ως «Μπαλκόνι του Ζαγορίου», σε ύψος 1.340 μέτρων στις νοτιοδυτικές πλαγιές του όρους Τύμφη μία ανάσα από την χαράδρα του Βίκου, το Βραδέτο είναι ευρέως γνωστό για την περίεργη πέτρινη σκάλα του, την περίφημη Σκάλα του Βραδέτου.
Χτισμένη σε μια απότομη βραχώδη πλαγιά με υπολογίσιμη υψομετρική διαφορά και μεγάλη κλίση εδάφους, η πρωτότυπη αυτή «σκάλα» αποτελείται από 1.100 κοφτά μικρά σκαλοπάτια που οδηγούν στο μονοπάτι προς το Καπέσοβο. Η περίφημη Σκάλα δεν είναι τίποτα άλλο από μία στροβιλιστή πέτρινη κατασκευή με πρωτότυπη διαρρύθμιση, καθώς άσπρες και μαύρες πέτρες δημιουργούν τρεις λωρίδες κυκλοφορίας ανθρώπων και ζώων αντίστοιχα. Ουσιαστικά, οι μάστορες της εξαιρετικά δύσκολης αυτής κατασκευής έπρεπε να βρουν έναν πρακτικό τρόπο ρύθμισης της κυκλοφορίας ανθρώπων και ζώων σε μία κακοτράχηλη περιοχή, καθώς το μονοπάτι που ξεκινούσε από την Σκάλα ήταν η μοναδική δίοδος επικοινωνίας του χωριού με τον κόσμο πέρα από τα ψηλά βουνά.
Για αιώνες, η ορεινή δυσπρόσιτη θέση του χωριού καθιστούσε αδύνατη την διάνοιξη ενός αξιόλογου δρόμου που θα βοηθούσε ανθρώπους και αγαθά να μετακινούνται από και προς το χωριό χωρίς να είναι απαραίτητη αυτή η διαδρομή. Μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 1970 μάλιστα η περίφημη Σκάλα ήταν η μοναδική είσοδος και έξοδος στο χωριό. Ο νέος δρόμος που παρακάμπτει το φαράγγι χαράχτηκε το 1974 και σχεδόν αμέσως η δαιδαλώδης Σκάλα μαζί με τα δύο γεφυράκια, το Πέρα και το Δώθε, που ενώνουν τη κοίτη της χαράδρας της Μεζαριάς, ξεχάστηκαν οριστικά.
Ωστόσο, το 1988 η Σκάλα μαζί με τα δύο γεφυράκια της χαρακτηρίστηκαν ιστορικά διατηρητέα μνημεία με την αιτιολογία ότι «αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα τοπικής λαϊκής αρχιτεκτονικής και μαρτυρίες του τρόπου επιβίωσης και επικοινωνίας των κατοίκων της περιοχής της εποχής εκείνης και είναι σημαντικά για την μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής».
Η Σκάλα του Βραδέτου χτίστηκε με ξερολιθιές, πέτρες τοποθετημένες η μία πάνω στην άλλη, και αποτελείται από 39 στροφές σε ένα ανάπτυγμα μήκους περίπου 1,5 χιλιομέτρου καλύπτοντας μία υψομετρική διαφορά 250 μέτρων. Η παράδοση λέει ότι χρειάστηκαν 20 ολόκληρα χρόνια μέχρι να χτιστεί και να ξεκινήσουν οι κάτοικοι του χωριού να την χρησιμοποιούν, ενώ αβέβαιη παραμένει και η χρονολόγηση του έργου με τους ειδικούς να τοποθετούν την κατασκευή του εξαιρετικά πολύπλοκου αυτού οικοδομήματος κάπου στον 18ο αιώνα.
Σήμερα, η Σκάλα μπορεί να μην εξυπηρετεί τον αρχικό σκοπό για τον οποίο δημιουργήθηκε, παραμένει όμως αναμφίβολα ένα εντυπωσιακό ορεινό μονοπάτι, πρόκληση για κάθε πεζοπόρο που θέλει να ανακαλύψει περισσότερο την περιοχή. Η κατάβαση από την Σκάλα διαρκεί περίπου μία ώρα, ενώ η θέα που προσφέρει προς το φαράγγι της Μεζαριάς στην άκρη της χαράδρας του Βίκου είναι απλώς εντυπωσιακή.
Αν έχετε διάθεση για μία μαγευτική ορεινή πεζοπορία, δεν έχετε παρά να φτάσετε στο Βραδέτο οδικώς και να ακολουθήσετε το σηματοδοτημένο μονοπάτι προς το Καπέσοβο διάρκειας περίπου 1,5 ώρας. Αν πάλι θέλετε απλώς να δοκιμάσετε αντοχές σώματος και πνεύματος, μπορείτε να ανεβοκατεβείτε την ίδια την Σκάλα. Υπολογίστε όμως ότι σε αυτή την περίπτωση η ανάβαση και κατάβαση του βράχου θα διαρκέσουν συνολικά σχεδόν 2,5 ώρες, ενώ θα σταματάτε συχνά για να αποθανατίζετε την θέα που θα σας κόβει την ανάσα.
Διαβάστε ακόμα:
Κατσανοχώρια: Τα «ήσυχα» χωριά της βόρειας Πίνδου – Απέναντι από τα διάσημα Ζαγοροχώρια
Τα καλύτερα ξενοδοχεία στα Ζαγοροχώρια
Πράμαντα-Μελισσουργοί: Δύο πανέμορφα χωριά στα Τζουμέρκα -Έλατα, καταρράκτες και επιβλητικές κορυφές
