Ένα μπουκέτο ανοιξιάτικα ζουμπούλια όταν γεννήθηκε η Βικτώρια. Ένα μπουκέτο τριαντάφυλλα για το πτυχίο του Νίκου. Κάθε φθινόπωρο χρυσάνθεμα, για τους Δημήτρηδες της παρέας. Μια σπάνια ανθοδέσμη με κισσούς και δάφνες για έναν γάμο στη γειτονική Αγία Σοφία. Και πολλά- πολλά «ραντεβού στα λουλουδάδικα».
Ραντεβού για βόλτες στην αγορά, για μεζεδάκια στα κουτούκια της Μοδιάνο, για τσάι στη Ζώγια ή για ναργιλέδες στο ιστορικό Orient. Τα λουλουδάδικα, Βασιλέως Ηρακλείου και Κομνηνών γωνία, είναι ένα από τα πιο πολύχρωμα και ευωδιαστά τοπόσημα του κέντρου της Θεσσαλονίκης.
Δίπλα στην κεντρική στεγασμένη αγορά της πόλης, την περίφημη Μοδιάνο, που οσονούπω ολοκληρώνεται η ανακαίνισή της, και σε ένα από τα πιο όμορφα Χαμάμ που έμειναν όρθια στην πόλη, τέσσερα «περίπτερα» με λουλούδια γράφουν τη δική τους ιστορία, εδώ και δεκαετίες, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.
Το Χαμάμ της Αγοράς
Η ιστορία των λουλουδάδικων είναι στενά συνδεδεμένη με το Γιαχουντί Χαμάμ. Γιαχουντί σημαίνει Εβραϊκό και κατά πολλούς ήταν όντως το Εβραϊκό Χαμάμ της πόλης. Κατ’ άλλους, απλά ήταν χτισμένο στην εβραϊκή συνοικία της Θεσσαλονίκης. Χτίστηκε στα τέλη του 15ου με αρχές 16ου αιώνα και ήταν γνωστό και με τις ονομασίες Παζάρ Χαμάμ (λουτρό της Αγοράς), ή Παζαρί Κεμπίρ Χαμάμ (λουτρό της μεγάλης αγοράς) ή Χαλίλ Αγά Χαμάμ από το όνομα του ιδρυτή του.
Το χαμάμ περιλαμβάνει δύο αυτοτελή κτίσματα, το ένα για τις γυναίκες και το βορειότερο και μεγαλύτερο για τους άντρες. Είναι χτισμένο από πέτρες και τούβλα, ενώ το δέσιμό του είναι επηρεασμένο από τη βυζαντινή αρχιτεκτονική.
Σήμερα, βρίσκεται στριμωγμένο ανάμεσα στις εξαώροφες πολυκατοικίες, ωστόσο η οροφή του, διαμορφωμένη σε 15 τρούλους, με μικρά γυάλινα ανοίγματα για φυσικό φωτισμό, παραμένει εντυπωσιακή.
Μέχρι το 1912, χρονιά που απελευθερώθηκε η Θεσσαλονίκη από τους Οθωμανούς, το χαμάμ βρισκόταν σε χρήση. Η μεγάλη πυρκαγιά που ξέσπασε στην πόλη το 1917 του προκάλεσε πολλές ζημιές και μετά το Β’ παγκόσμιο πόλεμο, σταδιακά αλλοιώθηκε η αρχική του μορφή.
Πλανόδιοι ανθοπώλες
Στη γειτονιά του χαμάμ λοιπόν, δεκάδες ανθοπώλες με καρότσια, πουλούσαν για δεκαετίες μπουκέτα με λουλούδια, φρεσκοκομμένα από τα περιβόλια γύρω από την πόλη. To 1952, με πρωτοβουλία του τότε υπουργού Βόρειας Ελλάδος, Λεωνίδα Ιασωνίδη, επιτράπηκε στους πλανόδιους ανθοπώλες να στήσουν μικρομάγαζα, τα οποία εφάπτονταν στους τοίχους του χαμάμ. Κοντά μισό αιώνα αργότερα, τη δεκαετία του ’90, και ενώ η Θεσσαλονίκη έβαζε τα καλά της γιατί είχε αναδειχθεί Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, το 1997, τα έργα ανάπλασης του κέντρου, επιβάλουν την αποκατάσταση του χαμάμ και την απομάκρυνση των λουλουδάδικων.
Σε αυτό το σημείο γράφτηκε άλλη μία ιστορία, όπου τα μνημεία και η διάσωσή τους, βρέθηκαν σε αντίπαλα στρατόπεδα με τη ζωή και τις δραστηριότητες της καθημερινότητας.
Μετά από τις απαραίτητες αντεκδικήσεις, υιοθετήθηκε η σολομώντεια λύση και το μνημείο να αναδειχθεί και τα λουλουδάδικα να παραμείνουν στον ευρύτερο χώρο του χαμάμ. Ουσιαστικά διαμορφώθηκε μία λιθόστρωτη πλατεία, όπου συνυπάρχουν το οθωμανικό μνημείο, τα λουλουδάδικα και κάποια καφέ που στρώνουν τα τραπεζάκια τους.
Οι τέσσερις σωματοφύλακες
Από τα έντεκα λουλουδάδικα που υπήρχαν κάποτε, σήμερα έμειναν τέσσερις ανθηρές, κατά κυριολεξία, επιχειρήσεις, να συνεχίζουν την παράδοση, να ετοιμάζουν εορταστικές ανθοδέσμες για τους Θεσσαλονικείς, να δίνουν σχήμα και χρώμα σε συγγνώμες, σε συγχαρητήρια και αποχαιρετισμούς. Όλες πια οργανωμένες με e-shop, ακόμη και στο διάστημα της καραντίνας, προμήθευαν τους Θεσσαλονικείς με γλάστρες και λουλούδια. Η κυρία Αναστασία από το ανθοπωλείο «Ιωαννίδης» μας δίνει οδηγίες για τη φροντίδα των αλεξανδρινών, «για να είναι ανθηρά και μετά τις γιορτές», ενώ φτιάχνει μια ανθοδέσμη με κίτρινα τριαντάφυλλα.
Πέρασε όλη της τη ζωή μέσα στα λουλούδια και με χαρά μας λέει για την κόρη της που έστησε ένα φυτοπωλείο, αποκλειστικά με γλάστρες, στην Κόρινθο. Ο κύριος Κώστας, από το ανθοπωλείο «Χρήστος» στήνει μια σύνθεση με ίλεξ και εξομολογείται τα περασμένα μεγαλεία των λουλουδάδικων. Όσο φροντίζει τις ολόφρεσκες ντάλιες, μας διηγείται με χαμόγελο πόσοι έρωτες ξεκίνησαν από μια ανθοδέσμη του.
Όλοι μάς δίνουν οδηγίες για τη φροντίδα των φυτών, μας λένε περίεργα ονόματα και διηγούνται ιστορίες της πιο πολύβουης γειτονιάς της πόλης. Και όλοι μα όλοι μας μιλάνε για τη χαρά να ζεις και να δουλεύεις ανάμεσα σ’ αυτή την ομορφιά.
