Ύδρα: 6 πεζοπορικές διαδρομές στο νησί που δεν υπάρχουν αυτοκίνητα

Στα χρόνια των ναπολεόντειων πολέμων (1805-1815), οι Υδραίοι με τα καράβια τους και την τεράστια ναυτική πείρα τους κατάφεραν να σπάσουν τον αποκλεισμό των γαλλικών λιμανιών από τον αγγλικό στόλο μεταφέροντας τρόφιμα και εμπορεύματα στους Γάλλους, οι οποίοι τους πλήρωσαν με χρυσάφι (κυριολεκτικά). Παράλληλα, εκμεταλλευόμενοι την απουσία του γαλλικού στόλου, ανέπτυξαν πολύ την εμπορική τους δραστηριότητα σε όλη τη Μεσόγειο. Μέσα σε λίγα χρόνια, οι φτωχοί νησιώτες έγιναν πλούσιοι εφοπλιστές (οι πλουσιότεροι σε όλο τον ελλαδικό χώρο), έχτισαν τα τριώροφα και τετραώροφα αρχοντικά που βλέπετε σήμερα στη Χώρα, και εξελίχθηκαν σε κυρίαρχη ναυτική δύναμη στο Αιγαίο. Όταν ξέσπασε η Επανάσταση του ’21, οι Υδραίοι μεγαλοκαραβοκύρηδες δεν ήθελαν στην αρχή να συμμετάσχουν, όπως ήταν φυσικό, αφού ήταν μια χαρά από οικονομικής πλευράς και απολάμβαναν κι ένα είδος ασυλίας από τους Τούρκους. Όμως οι περισσότεροι Υδραίοι, ναύτες και καπετάνιοι ξεσηκώθηκαν ενάντια στους Τούρκους, και παρέσυραν υποχρεωτικά και τους υπόλοιπους συμπατριώτες τους.

Οι Υδραίοι μπήκαν στον αγώνα μετατρέποντας το στόλο των 186 μεγάλων πλοίων τους σε πολεμικά, εξοπλισμένα με 2.500 κανόνια, επανδρωμένα με 5.500 εκπαιδευμένους πολεμιστές, και με μια πλούσια αυτοχρηματοδότηση που εξασφάλιζε άφθονα πυρομαχικά. Ποιος είδε τον υδραίικο στόλο και δεν τον φοβήθηκε. Τα υδραίικα καράβια και οι ηρωικοί Υδραίοι καπετάνιοι και ναύτες συνέβαλαν καθοριστικά στην επιτυχή έκβαση της επανάστασης και στην απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους.

Από την Επανάσταση του ’21 οι Υδραίοι βγήκαν διαλυμένοι οικονομικά, και ουδέποτε ανέκαμψαν. Κατά τον 20^ο αιώνα ασχολήθηκαν κυρίως με την αλιεία και τα σφουγγάρια, αλλά ούτε και από εκεί είδαν την προκοπή του παρελθόντος, με αποτέλεσμα να εγκαταλείψουν σιγά σιγά οι περισσότεροι το νησί τους και να αναζητήσουν αλλού μια καλύτερη τύχη. Κατά τη δεκαετία του ’50 όμως, ανακάλυψαν το μαγευτικό αυτό νησί οι καλλιτέχνες, Έλληνες και κυρίως ξένοι, αγόρασαν σπίτια εδώ, και από τότε σιγά σιγά το νησί εξελίχθηκε σε κοσμοπολίτικο τουριστικό προορισμό, χωρίς όμως τις υπερβολές και τις «παραμορφώσεις» της Μυκόνου και της Σαντορίνης.

Το Φυσικό Περιβάλλον

Η Ύδρα είναι ένα μικρό νησί στη βόρεια άκρη του Μυρτώου Πελάγους, πολύ κοντά στις ακτές της Πελοποννήσου (απέχει από αυτές 3-4 μίλια). Από το λιμάνι του Πειραιά απέχει περίπου 35 μίλια, μια απόσταση που την καλύπτουν περίπου σε μιάμιση ώρα τα ταχύπλοα υδροπτέρυγα που εκτελούν πολύ πυκνά δρομολόγια προς Πόρο – Ύδρα – Σπέτσες. Είναι ένα στενόμακρο νησί με έκταση 50 τ.χλμ, Η ακτογραμμή της έχει μήκος περίπου 56 χλμ. και στο μεγαλύτερο μέρος της είναι βραχώδης. Παραλίες υπάρχουν ελάχιστες, στη βόρεια ακτή οι περισσότερες.

Κάποτε όλο το νησί ήταν σκεπασμένο με ένα πυκνό πευκοδάσος, αλλά οι καταστροφικές πυρκαγιές των τελευταίων 40 ετών έχουν εξαφανίσει τα περισσότερα πεύκα και έχουν αφήσει το έδαφος να καλύπτεται από θαμνώδη βλάστηση και αγριολούλουδα. Τα τελευταία 15 χρόνια ωστόσο, ένα καινούριο πευκοδάσος δημιουργήθηκε με φυσική αναγέννηση σε πολλές περιοχές της Ύδρας, και το νησί ξαναγίνεται σιγά σιγά πράσινο. Η ψηλότερη κορυφή της Ύδρας είναι ο Έρως, στο κέντρο του νησιού, με 588 μ. υψόμετρο.

Παρά το όνομά της, η Ύδρα δεν έχει επάρκεια σε πόσιμο νερό. Οι περισσότεροι από τους 2.500 μόνιμους κατοίκους της ασχολούνται με τον τουρισμό, και κάποιοι λίγοι με το ψάρεμα. Στο νησί δεν υπάρχουν δρόμοι και απαγορεύονται όλα τα τροχοφόρα (δυστυχώς και τα ποδήλατα).

Εκτός από τα αναγεννημένα πευκοδάση με τα νεαρά πεύκα, στην Ύδρα υπάρχουν λίγοι ελαιώνες, σκόρπια κυπαρίσσια και κάποιες ελάχιστες αριές. Η πανίδα του νησιού συνίσταται στα συμπαθέστατα γαϊδουράκια και μουλάρια που εκτελούν χρέη μεταφορικού μέσου, εκατοντάδες γάτες που τις αγαπάνε πολύ οι ντόπιοι και τις φροντίζουν, πολλά κατσίκια και, το πιο εντυπωσιακό, πολλές πέρδικες. Κάποτε στην Ύδρα ζούσαν και φώκιες, ιδίως στη νότια ερημική ακτή, αλλά σήμερα έχουν απομείνει ελάχιστες.

Αγώνες Ορεινού Τρεξίματος

Μια ενθουσιώδης ομάδα ντόπιων αθλητών διοργανώνει κάθε χρόνο στην Ύδρα αγώνες ορεινού τρεξίματος που συγκεντρώνουν πολλές συμμετοχές χάρη στην άριστη διοργάνωσή τους, τον εξαιρετικό σχεδιασμό των διαδρομών και το μοναδικό φυσικό τοπίο της Ύδρας. Ο βασικός αγώνας είναι το Hydra’s Trail Marathon, ένας “σκληρός” αγώνας μήκους 38,5 χλμ με συνολική υψομετρική διαφορά (ανάβαση) 2.000 μ. Πολύ δημοφιλής είναι ο Rock Race των 18 χλμ και 1.015 μ. υψομετρικής διαφοράς (ανάβασης), και υπάρχει και ένας αγώνας σκυταλοδρομίας μήκους 5 χλμ και 310 μ. υψομετρική διαφορά (ανάβαση). Τέλος, υπάρχει ένας αγώνας 4,7 χλμ και 156 μ. υψομετρικής διαφοράς (ανάβασης) μέσα στα καλντερίμια του οικισμού, και τρεις διαφορετικοί αγώνες για παιδιά έως 12 ετών. Ενημερωμένες πληροφορίες σχετικά με αυτούς τους αγώνες θα βρείτε στην ιστοσελίδα www.hydrastrail.gr

Πεζοπορία

Σε αυτό το πανέμορφο νησί, το μόνο ελληνικό νησί στο οποίο απαγορεύεται η κυκλοφορία οχημάτων και στο οποίο πρακτικά δεν υπάρχουν δρόμοι και δεν έχει υποβαθμιστεί η φυσική ομορφιά του, ένα νησί που διατηρεί όλα τα παλιά μονοπάτια που το διασχίζουν απ’ άκρη σ’ άκρη, αν είχε φροντίσει κάποιος φορέας να σηματοδοτήσει σωστά αυτά τα μονοπάτια η Ύδρα θα ήταν σήμερα ένας από τους κορυφαίους πεζοπορικούς προορισμούς στην Ελλάδα. Μια μελέτη που έγινε το 2012 για τη σηματοδότηση πεζοπορικών διαδρομών δεν έχει υλοποιηθεί μέχρι σήμερα (2022). Στο λιμάνι του νησιού ο επισκέπτης θα δει μια μεγάλη πινακίδα-χάρτη που παρουσιάζει ένα σηματοδοτημένο δίκτυο πέντε διαδρομών με αρίθμηση από το 1 ως το 5, αλλά στο πεδίο δεν θα βρείτε καμία σηματοδότηση που να αντιστοιχεί σε αυτή την αρίθμηση, και τίποτα άλλο πέρα από κάποιες ελάχιστες πινακίδες που αναφέρουν κάποιους προορισμούς χωρίς όμως χιλιομετρικές αποστάσεις ή χρόνο πορείας, καθώς και μερικά σήματα με μπογιά στις πέτρες. Στην ιστοσελίδα του Δήμου Υδραίων (www.hydra.gr) το πεδίο που αναφέρει τις πεζοπορικές διαδρομές παραπέμπει σε έναν πεζοπορικό οδηγό κάποιου ιδιώτη, που ωστόσο δίνει διαφορετική αρίθμηση και χάραξη στις “σηματοδοτημένες” πεζοπορικές διαδρομές από αυτήν που εμφανίζεται στην ενημερωτική πινακίδα του Δήμου στο λιμάνι, ενώ μια τρίτη εκδοχή του «σηματοδοτημένου» δικτύου παρουσιάζεται στην ιστοσελίδα www.hydratrails.gr. Όμως, μην πτοείστε! Οι περιγραφές που ακολουθούν, θα σας βοηθήσουν να απολαύσετε τα μονοπάτια της Ύδρας χωρίς να χαθείτε.

Διαδρομή 1: Χώρα-Μονή Προφήτη Ηλία- Κορυφή Έρως (Μήκος: 4,3 χλμ. Χρόνος πορείας: 2 ώρες και 20 λεπτά. Υψομετρική διαφορά (ανάβαση): 548 μ.)

Μην σας ξεγελάει το μικρό της μήκος, αυτή η πεζοπορία είναι αρκετά δύσκολη γιατί έχει μεγάλη υψομετρική διαφορά. Όμως η μαγευτική θέα από την κορυφή Έρως (588 μ.) προς το πέλαγος στα νότια θα σας αποζημιώσει. Ξεκινήστε από το λιμάνι, από το μνημείο του Παύλου Κουντουριώτη, και ακολουθήστε προς τα νότια την οδό Μιαούλη που διασχίζει τον οικισμό. Μετά από 650 μέτρα φτάνετε σε μια διχάλα όπου ακολουθείτε το δεξιό καλντερίμι και μετά από 100 μέτρα έχετε φτάσει στη μικρή πλατεία με τα Καλά Πηγάδια (δύο εντυπωσιακά πετρόχτιστα πηγάδια απ’ όπου υδρευόταν όλη αυτή η γειτονιά που τη λένε Κιάφα). Συνεχίζοντας στο κεντρικό καλντερίμι, μετά από περίπου 250 μ. φτάνετε στο ναό του Αγίου Κωνσταντίνου του Υδραίου (νεομάρτυρας της ορθόδοξης εκκλησίας, 1770-1800), και από εκεί συνεχίζετε νότια στο στενό τσιμεντόδρομο. Περίπου 200 μ. μετά το ναό, στη διχάλα που θα συναντήσετε, ακολουθείτε το δεξιό σκέλος, μέσα στο άλσος με τα πεύκα. Στο τέλος του δρόμου, συνεχίζετε αριστερά. Μετά από περίπου 1.500 μέτρα ανηφορικής πορείας έχετε φτάσει στο ιστορικό μοναστήρι του Προφήτη Ηλία (ιδρύθηκε το 1813) χτισμένο στην κορυφή ενός λόφου με τα κτήματά του απλωμένα στις πλαγιές του λόφου τριγύρω. Εδώ αξίζει να κάνετε μια στάση ξεκούρασης για να απολαύσετε την εξαιρετική θέα προς τη Χώρα, και εν συνεχεία να ανηφορίσετε στο τελευταίο σκέλος αυτής της διαδρομής, από τη Μονή Προφήτη Ηλία μέχρι την κορυφή Έρως, μήκους 1.000 μ.

Διαδρομή 2: Χώρα-Βλυχός-Παλαμίδας-Μώλος-Παραλία Άγιος Νικόλαος-Παραλία Μπίστι ( Μήκος: 13 χλμ. Χρόνος πορείας: 5 ώρες και 15 λεπτά. Υψομετρική διαφορά (ανάβαση): 900 μ.)

Μια δύσκολη διαδρομή για πεζοπόρους σε άριστη φυσική κατάσταση. Πηγαίνετε στη δυτική άκρη του λιμανιού της Χώρας, και από εκεί συνεχίστε στον παραλιακό πεζόδρομο προς τα βραχάκια της Υδρονέτας και της Σπηλιάς. Αυτός ο πλακοστρωμένος φαρδύς δρόμος προχωράει κατά μήκος της βραχώδους ακτογραμμής, με ωραία θέα στη θάλασσα ιδίως τις απογευματινές ώρες. Στο πρώτο σκέλος του, μέχρι τις Πλάκες Βλυχού, πολύ πιθανό να συναντήσετε πολύ κόσμο που κάνει εδώ τη βόλτα του ή έρχεται για τα μπαράκια, τα εστιατόρια και τις μικρές παραλίες της περιοχής.

Μόλις φτάσετε στα Καμίνια θα δείτε τη μικρή παραλία που είναι γεμάτη κόσμο και πολλές ξύλινες βάρκες, θα δείτε επίσης το Κόκκινο Σπίτι που κάποτε ήταν το αρχοντικό της οικογένειας Μιαούλη. Συνεχίζετε στα πέτρινα σκαλιά που ανεβαίνουν πίσω από το Κόκκινο Σπίτι και περπατάτε στον παραλιακό δρόμο προς τα δυτικά. Σε 15 λεπτά έχετε φτάσει στον οικισμό Βλυχός, όπου υπάρχει μια πιο μεγάλη παραλία με ωραίες ψάθινες ομπρέλες. Πίσω από την παραλία, το μονοπάτι περνάει πάνω από μια παλιά πέτρινη τοξωτή γέφυρα. Ακριβώς ανατολικά από τη γέφυρα, στην πλαγιά του λόφου, θα δείτε το ξωκλήσι των Ταξιαρχών που προσφέρει πολύ ωραία θέα στη θάλασσα. Το μονοπάτι που βλέπετε να ανηφορίζει μέσα στη ρεματιά στα ανατολικά, είναι μια πολύ ωραία εναλλακτική διαδρομή για να έρθετε ως εδώ από τη Χώρα, ή να επιστρέψετε στη Χώρα από εδώ.

Διασχίζετε τον Βλυχό με τα ωραία εξοχικά και συνεχίζετε δυτικά στον παραλιακό δρόμο προς τις Πλάκες Βλυχού όπου επίσης υπάρχουν πολύ ωραία εξοχικά, μια βοτσαλένια παραλία και ένα εστιατόριο. Συνεχίζετε την πορεία σας προς τα δυτικά και φτάνετε στον Παλαμιδά. Εδώ υπήρχε κάποτε μια συμπαθητική παραλία με χοντρά βότσαλα, αλλά ένα ναυπηγείο που εγκαταστάθηκε πριν μερικά χρόνια πίσω της έχει υποβαθμίσει πολύ την περιοχή. Ανηφορίζοντας στο χωματόδρομο που συνεχίζει νότια από τον Παλαμιδά, μετά από 700 μ. θα δείτε μια πέτρινη γεφυρούλα. Στο σημείο αυτό αφήνετε το δρόμο και συνεχίζετε νοτιοδυτικά στο μονοπάτι. Περίπου 400 μ. παρακάτω, στρίβετε δεξιά στο μονοπάτι που κατηφορίζει δυτικά προς τον Μώλο.

Η βοτσαλένια παραλία του Μώλου είναι πολύ συμπαθητική. Οι λόφοι πίσω της είναι σκεπασμένοι με πεύκα, οι βίλες που είναι χτισμένες εδώ είναι όμορφες, και υπάρχει και μια μικρή ταβέρνα πάνω από το μόλο στην ανατολική άκρη της. Από το Μώλο μπορείτε να συνεχίσετε προς την κορυφή Ζόγιερι και από εκεί στην παραλία του Αγίου Νικολάου, ή και στη δυτική άκρη του νησιού, στο ακρωτήριο Μπίστι. Η αρχή του μονοπατιού βρίσκεται στο ανατολικό άκρο της παραλίας. Ανεβαίνετε τα τσιμεντένια σκαλάκια, μόλις τα ανεβείτε θα δείτε ευθεία μπροστά σας ένα σπίτι, και συνεχίζετε αριστερά στο μονοπάτι που ανηφορίζει νότια, στην πλαγιά που τη λένε Καουμίθι. Θα περάσετε μερικές αγροικίες, ένα ωραίο αλώνι, μερικές πορτούλες στο μονοπάτι που τις ανοίγετε και περνάτε, και μετά από 2,2 χλμ. έχετε φτάσει σε μια διασταύρωση μονοπατιών βόρεια από την κορυφή Γερακίνα, όπου ακολουθείτε το μονοπάτι προς τα δυτικά. Μετά από 400 μ. θα φτάσετε στην περιοχή Ζόγιερι, όπου θα δείτε το σκέλος του μονοπατιού που κατηφορίζει αριστερά (νοτιοδυτικά) μέσα στη ρεματιά και καταλήγει μετά από 1,4 χλμ. στην παραλία του Αγίου Νικολάου (υπάρχει πινακίδα στη διασταύρωση), όπου θα βρείτε και ομπρέλες και πολύ κόσμο που φτάνει εδώ με τα θαλάσσια ταξί. Συνεχίζοντας από το Ζόγιερι δεξιά (δυτικά, και μετά νοτιοδυτικά), το μονοπάτι καταλήγει μετά από σχεδόν 3,5 χλμ. στην παραλία Μπίστι, όπου επίσης υπάρχουν ομπρέλες και ένα σωρό κόσμος κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Ο πιο εύκολος τρόπος για να επιστρέψετε στη Χώρα, είναι να καλέσετε ένα θαλάσσιο ταξί.

Διαδρομή 3: Κάβος Ζούρβας (Φάρος) -Μονή Αγίου Νικολάου-Μαντράκι-Χώρα (Μήκος: 12,5 χλμ. Χρόνος πορείας: 4 ώρες και 30 λεπτά. Υψομετρική διαφορά (ανάβαση): 650 μ.)

Ο περισσότερος κόσμος περπατάει αυτό το μονοπάτι από τη Χώρα προς το φάρο της Ζούρβας, αλλά εμείς σας προτείνουμε να το περπατήσετε αντίστροφα. Αν το περπατήσετε από τη Χώρα, φτάνοντας στο φάρο θα χρειαστεί να περιμένετε μέχρι να έρθει το θαλάσσιο ταξί που θα καλέσετε για να σας πάρει, ενώ αν το κάνετε αντίστροφα δεν έχετε χρόνο αναμονής. Απλά αποβιβάζεστε από το ταξί στο μικρό μόλο κάτω από το φάρο και κάνετε την πεζοπορία σας με το δικό σας ρυθμό, τις παρακάμψεις που θέλετε, όσες στάσεις θέλετε, και καταλήγετε στη Χώρα όπως σας κάνει κέφι. Καλό είναι να ξεκινήσετε την πεζοπορία σας νωρίς το πρωί, για να έχετε όλη τη μέρα μπροστά σας.

Από το μόλο ανηφορίζετε προς το φάρο, με στόχο την πράσινη πόρτα του κτίσματος. Λίγο δεξιά (βόρεια) από το σημείο αυτό, ξεκινάει το μονοπάτι. την οφιοειδή. Σε 700 μ. από το φάρο θα συναντήσετε στα αριστερά σας το ξωκλήσι του Άγιου Ιωαννίκιου, χτισμένο στο κενό πάνω από τη θάλασσα. Συνεχίζετε για το επόμενο σημείο αναφοράς του μονοπατιού, το ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου, 700 μ. παρακάτω. Εκεί θα δείτε και μια περιποιημένη αγροικία. Μόλις την προσπεράσετε, θα πρέπει να στρίψετε αριστερά (ανάμεσα από κάποια πετρόχτιστα ερείπια) και πάλι δεξιά ώστε να περάσετε μέσα από μια πορτούλα για τα ζώα (την κλείνετε καλά πίσω σας).

Ανηφορίζετε στο σαφές μονοπάτι για 1,3 χλμ., ώσπου φτάνετε σ’ ένα άλλο ξωκλήσι, τον Άγιο Ιωάννη. Από αυτό το σημείο μπορείτε πλέον να δείτε καθαρά τη Μονή Γεννήσεως Θεοτόκου Ζούρβας στην απέναντι πλαγιά καθώς και τις λίγες αγροικίες στην ενδιάμεση περιοχή. Αφού περάσετε δύο πορτούλες για ζώα και μπείτε στο μονοπάτι που έχει δεξιά και αριστερά του ξερολιθιά, σύντομα θα βρεθείτε στο μοναστήρι. Εδώ μπορείτε να κάνετε μια παράκαμψη και να ακολουθήσετε το καλντερίμι που κατεβαίνει στη Λέδεζα για μια βουτιά στη θάλασσα. Το μονοπάτι αυτό που είναι πολύ κατηφορικό (και αντίστοιχα στην επιστροφή πολύ ανηφορικό!), αλλά αξίζει.

Συνεχίζοντας προς τα δυτικά στο κυρίως μονοπάτι θα ανηφορίσετε στη βόρεια πλαγιά της κορυφής Ομπόρι και μετά από 2,2 χλμ θα φτάσετε στο ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου. Όπως θα προσέξετε, στα δεξιά σας υπάρχει μία από τις λιγοστές σκιές της διαδρομής. Εκμεταλλευτείτε την. Μόλις περάσετε μια αγροικία, θα βρεθείτε μπροστά σε μία διακλάδωση όπου πρέπει να ακολουθήσετε το αριστερό σκέλος (δεξιά πάει στην περιοχή Αλωνάκι όπου, ναι, σωστά το μαντέψατε, υπάρχει ένα παλιό αλώνι!). Από εδώ το μονοπάτι ανηφορίζει για 1 χλμ. ακόμα, μέχρι το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία, στο οποίο μπορείτε να ξαποστάσετε και να απολαύσετε τη θέα. Αυτό είναι το ψηλότερο σημείο της διαδρομής, και πλέον αρχίζετε την κατάβαση προς τη Χώρα. Συνεχίζοντας στο μονοπάτι θα φτάσετε στην περιοχή Κόκκου, όπου υπάρχουν μερικές αγροικίες. Από εκεί το μονοπάτι κατηφορίζει ομαλά και ξεκούραστα ως τη γυναικεία Μονή Αγίου Νικολάου (του 17^ου αιώνα, με πολύ ωραίες τοιχογραφίες).

Από το μοναστήρι έχετε δύο επιλογές για τη συνέχεια. Αν θέλετε να περάσετε από το (ή να καταλήξετε στο) Μαντράκι, ακολουθείτε το χωματόδρομο που κατηφορίζει προς τα νότια (3,2 χλμ. ως το Μαντράκι, και συνολικά 5,5 χλμ ως τη Χώρα). Αν προτιμάτε μια πιο σύντομη και πολύ πιο ευχάριστη διαδρομή που θα σας βγάλει κατευθείαν στη Χώρα (3,5 χλμ.), ακολουθείστε το χωματόδρομο προς τα δυτικά, προς το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας (19^ος αιώνας). Μόλις 100 μ. μετά τη διασταύρωση προς Αγία Τριάδα, θα δείτε αριστερά σας να ανηφορίζει στην πλαγιά ένα μονοπάτι, το οποίο μετά από 200 μ. θα σας βγάλει στους ανεμόμυλους στο διάσελο βόρεια από το μοναστήρι της Αγίας Ματρώνας (19^ος αιώνας). Διασχίζετε το χωματόδρομο και κατηφορίζετε στο βατό μονοπάτι μέσα από τη ρεματιά. Μετά από 1,2 χλμ. έχετε φτάσει στις ψηλότερες γειτονιές της Χώρας και από εκεί επιλέγετε το καλντερίμι που σας αρέσει για να βγείτε στο λιμάνι.

Διαδρομή 4: Χώρα-Μαντράκι (Μήκος: 6,4 χλμ. Χρόνος πορείας: 2 ώρες και 30 λεπτά. Υψομετρική διαφορά (ανάβαση): 380 μ.)

Από την ανατολική άκρη του λιμανιού ακολουθήστε προς τα νότια την οδό Τομπάζη και μετά από 60 μέτρα, στη διχάλα των καλντεριμιών, συνεχίστε στο αριστερό σκέλος που λέγεται οδός Σαχτούρη. Στο τέλος αυτού του δρόμου, όταν φτάσετε μπροστά στο αθλητικό κέντρο, στρίψτε αριστερά. Μετά από 30 μέτρα θα δείτε αριστερά σας ένα παλιό πέτρινο πηγάδι και δεξιά σας το ναό του Αγίου Παντελεήμονα. Εσείς ανηφορίζετε στα πέτρινα σκαλιά που περνάνε δίπλα από το ναό, έχοντας στα αριστερά σας το μικρό άλσος με τα πεύκα. Το καλντερίμι αυτό θα σας οδηγήσει στην άκρη του οικισμού, και μόλις περάσετε και το τελευταίο σπίτι συνεχίζετε στο μονοπάτι που ανηφορίζει στη βουνοπλαγιά προς τα ανατολικά, απολαμβάνοντας τη θέα προς το λιμάνι, που γίνεται όλο και ωραιότερη καθώς ανεβαίνετε. Μετά από 800 μέτρα θα περάσετε δίπλα από το ξωκλήσι του Σταυρού, και 200 μέτρα παρακάτω θα βγείτε στο χωματόδρομο, στο διάσελο με τους παλιούς ανεμόμυλους. Το μοναστήρι που βλέπετε ψηλά στη βουνοπλαγιά στα δεξιά σας είναι η Αγία Ματρώνη (γυναικείο μοναστήρι του 1865, που γιορτάζει στις 20 Οκτωβρίου). Εσείς συνεχίζετε αριστερά (ανατολικά) στο χωματόδρομο και μετά από 160 μέτρα αφήνετε το χωματόδρομο και στρίβετε αριστερά στο μονοπάτι που κατηφορίζει προς τα βόρεια, προς τη θάλασσα. Το μοναστήρι που βλέπετε στην κορυφή του λόφου στα δεξιά σας είναι η Αγία Τριάδα (του 1704). Μετά από 900 μέτρα έχετε βγει στον παραλιακό δρόμο, στον όρμο Μανδράκι. Το αξιοθέατο εδώ είναι τα ερείπια των δύο μικρών πύργων που φρουρούσαν την είσοδο του όρμου, που κατασκεύασαν στις αρχές του 19^ου αιώνα οι Υδραίοι καπετάνιοι για να προστατεύουν τα πλοία τους που ναυλοχούσαν εδώ (ο ανατολικός πύργος είναι καλύτερα διατηρημένος). Για να επιστρέψετε στη Χώρα, ακολουθείτε τον παραλιακό δρόμο από το Μανδράκι προς τα δυτικά.

Διαδρομή 5: Πλάκες Βλυχού-Άγιος Μάμας-Νησίζα-Άγιος Κωνσταντίνος-Χώρα (Μήκος: 13,1 χλμ. Χρόνος πορείας: 5 ώρες και 15 λεπτά. Υψομετρική διαφορά (ανάβαση): 930 μ.)

Άλλη μια δύσκολη – αλλά εξαιρετικά απολαυστική – διαδρομή στην Ύδρα, κατάλληλη για πεζοπόρους σε άριστη φυσική κατάσταση. Θα πρέπει να ξεκινήσετε νωρίς το πρωί, και να έχετε άφθονο νερό μαζί σας. Το μονοπάτι ξεκινάει από τη νότια άκρη του οικισμού Πλάκες Βλυχού, ακριβώς στο πέτρινο γεφυράκι, και φεύγει νότια, μέσα στην κοίτη του ξεροχείμαρρου (προσοχή: δεν ακολουθείτε το τσιμεντοστρωμένο δρομάκι που οδηγεί στο αρχοντικό με τα μπλε παντζούρια). Μετά από δέκα βήματα θα δείτε και την ξύλινη πινακίδα που γράφει «Προς Άγιο Μάμα, Κλιμάκι, Ταξιάρχες», μόνο στα ελληνικά. Μετά από 300 μ. το μονοπάτι διχάζεται: το αριστερό σκέλος συνεχίζει για λίγο μέσα στη ρεματιά και καταλήγει μετά από 200 μ. στο ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννου Θεολόγου, ενώ το δεξί σκέλος, που έχει και μια πορτούλα για τα ζώα στην αρχή του και ένα κόκκινο βέλος που το σηματοδοτεί, είναι η συνέχεια της πορείας μας.

Από δω και πέρα το μονοπάτι ανηφορίζει ομαλά στη δυτική πλευρά της ρεματιάς, περνάει δίπλα από ένα ξύλινο μικρό καλύβι το οποίο αφήνετε στα αριστερά σας και ανηφορίζετε προς τα δεξιά, και μετά από λίγο έχετε φτάσει στο διάσελο. Από εκεί έχετε ωραία θέα προς το ξωκλήσι της Αγίας Ειρήνης, που είναι βαμμένο με κεραμιδί χρώμα, και πιο κάτω, τους ελαιώνες και μια γειτονιά του οικισμού του Παλαμιδά.

Από αυτό το σημείο συνεχίζετε νότια ανηφορίζοντας στη βουνοπλαγιά. Το παλιό μονοπάτι χάνεται συχνά κάτω από τα αγριόχορτα ή μπερδεύεται με γιδόστρατα, αλλά δεν θα χαθείτε γιατί βάζετε σημάδι τα δύο πέτρινα ερείπια σπιτιών που τα βλέπετε ψηλότερα στην πλαγιά. Μετά το τελευταίο σπίτι, το μονοπάτι είναι πολύ πιο καθαρό και σαφές και ανηφορίζει «καρφί» προς την κορυφή του λόφου στα νότια. Πίσω (νότια) από αυτή την κορυφή, θα βγείτε στο κεντρικό μονοπάτι Επισκοπή – Μονή Προφήτη Ηλία, στο σημείο όπου βρίσκεται το ξωκλήσι του Αγίου Μάμα.

Από τον Άγιο Μάμα συνεχίζετε δεξιά (δυτικά) προς Επισκοπή. Μετά από 2,5 χλμ. απολαυστικής πορείας σε βατό μονοπάτι φτάνετε σε μια διασταύρωση στην περιοχή της Επισκοπής όπου στρίβετε αριστερά, και μόλις περάσετε και το τελευταίο σπίτι συνεχίζετε στο μονοπάτι που κατηφορίζει νοτιοανατολικά προς τη Νησίζα.

Το μονοπάτι θα σας φέρει στο ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννου, δίπλα στο οποίο υπάρχει το μνημείο των τριών θυμάτων της πυρκαγιάς του 1985 που κατέκαψε τη νότια Ύδρα. Το δάσος ξαναγεννήθηκε ύστερα από φυσική αναδάσωση, μετά άλλη μια πυρκαγιά ξανάκανε κάρβουνο τα πάντα, και τώρα το τοπίο προσπαθεί να κλείσει τις πληγές του. Δίπλα στο ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννου (για την ακρίβεια πίσω / βόρεια από ένα ερειπωμένο κτίσμα δίπλα στο ξωκλήσι) κατηφορίζει ένα βατό και σαφές μονοπάτι και σε 15΄ σας βγάζει στην παραλία Νησίζα. Αν δεν θέλετε να βγείτε στην παραλία αλλά να συνεχίσετε προς το ξωκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου, στα 350 μ. από το ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννου, μόλις περάσετε το πεσμένο τμήμα μιας ξερολιθιάς, συνεχίστε ευθεία / αριστερά στο παρακλάδι του μονοπατιού που τραβάει βορειοανατολικά.

Το μονοπάτι είναι ξεκούραστο (κινείται στην ισοϋψή των 60-70 μ.), χορταριασμένο κατά τόπους και χωρίς σηματοδότηση, αλλά βατό. Από τον Άγιο Κωνσταντίνο, μετά από 1,1 χλμ. και 25΄ πορείας σε βατό αλλά ανηφορικό μονοπάτι, φτάνετε σε μια διασταύρωση. Δεξιά (ανατολικά), σε 20΄λεπτά το βατό μονοπάτι θα σας βγάλει στο ξωκλήσι των Ταξιαρχών. Το αριστερό σκέλος, μετά από 5 λεπτά ανηφορικής πορείας, βγαίνει στο Τετράστρατο, και από εδώ επιλέγετε το βόρειο μονοπάτι που μετά από 3,3 χλμ καταλήγει στη Χώρα.

Διαδρομή 6: Χώρα-Αγία Κυριακή-Όρμος Ρήγα-Μονή Αγίου Νικολάου-Χώρα (Μήκος: 15,4 χλμ. Χρόνος πορείας: 6 ώρες και 15 λεπτά. Υψομετρική διαφορά (ανάβαση): 1020 μ.)

Αυτή είναι η πιο δύσκολη από όλες τις πεζοπορικές διαδρομές στην Ύδρα. Αλλά θα διασταυρωθείτε με πολλούς πεζοπόρους στο μονοπάτι, γιατί είναι και η πιο όμορφη. Από το λιμάνι της Χώρας ανηφορίζετε στο κεντρικό καλντερίμι που λέγεται οδός Μιαούλη, που σας φέρνει στις επάνω γειτονιές της Χώρας. Μετά τη μεγάλη δεξαμενή που θα συναντήσετε στα αριστερά σας, ο δρόμος πλέον λέγεται Οδός Ιερόθεου Τσαντίλη. Περνάτε μια γέφυρα πάνω από ένα ρέμα, και στα 300 μ. από τη γέφυρα θα προσέξετε, πάνω στην κορυφή μιας φουρκέτας, το μονοπάτι που ανηφορίζει στα αριστερά σας, προς τα χωράφια. Μια ξεκούραστη πορεία 15 λεπτών στο βατό (αλλά χωρίς σηματοδότηση) αυτό μονοπάτι σας φέρνει σ’ ένα πλάτωμα όπου υπάρχει ένας ερειπωμένος ανεμόμυλος και μια στάνη. Από το σημείο αυτό έχετε εξαιρετική θέα προς τη Χώρα και στην απέναντι ακτή της Πελοποννήσου.

Συνεχίζοντας στο μονοπάτι που ανηφορίζει προς τα νοτιοανατολικά, μετά από 300 μ. φτάνετε σε μια διασταύρωση που υπάρχει και πινακίδα. Ευθεία (ανατολικά) το μονοπάτι πάει στις Πέβγιες, μια αγροτική περιοχή με κτήματα και αγροικίες, και δεξιά (νότια) είναι η συνέχεια της πορείας μας, προς «Αγία Κυριακή» που λέει και η πινακίδα. Ανηφορίζετε μέσα από το πευκοδάσος, περνάτε δίπλα από μια μεγάλη στάνη, ανοίγετε μια πόρτα στο μαντρότοιχο αυτής της στάνης και διασχίζετε το κτήμα από το ψηλότερο σημείο του στην πλαγιά, και ξαναβγαίνετε από την άλλη άκρη του, τη νότια, επίσης ανοίγοντας (και κλείνοντας πίσω σας) μια πόρτα στο μαντρότοιχο. Προχωρώντας φτάνετε σε μια αγροικία και σε μια συστάδα από ερειπωμένα κτίρια. Εδώ, περίπου 50 μ. πριν την αγροικία, κατηφορίζετε προς τη ρεματιά για λίγα μέτρα και περνάτε στην άλλη πλευρά της πλαγιάς, όπου ανηφορίζετε δίπλα σ’ έναν πέτρινο μαντρότοιχο.

Κάποια στιγμή θα δείτε μπροστά σας το ξωκλήσι της Αγίας Κυριακής, που είναι κλειδωμένο (όπως και το γειτονικό βοηθητικό κτίσμα). Το μονοπάτι συνεχίζει νότια, και στα 80 μ. από το ξωκλήσι φτάνετε σε μια διασταύρωση. Αν ακολουθήσετε το αριστερό μονοπάτι (προς τα βορειοανατολικά) θα βγείτε μετά από 2 χλμ. στη Μονή Αγίου Νικολάου και από εκεί, μετά από άλλα 3 χλμ. θα επιστρέψετε στη Χώρα. Αν έχετε όμως χρόνο και δυνάμεις, η συνέχεια της πεζοπορίας που σας προτείνουμε είναι το δεξιό μονοπάτι, που ανηφορίζει στην πλαγιά προς τα νοτιοδυτικά. Στα 1,2 χλμ. από αυτή τη διασταύρωση, το μονοπάτι στο οποίο περπατάτε διασταυρώνεται με το μονοπάτι που έρχεται από τη Μονή Προφήτη Ηλία, σε μια περιοχή όπου διατηρείται ένα τμήμα του παλιού πευκοδάσους. Στη διασταύρωση αυτή στρίβετε αριστερά και ανηφορίζετε προς το διάσελο, ανάμεσα στις κορυφές Έρως και Πύργος. Μόλις φτάσετε στο διάσελο θα απολαύσετε μια ωραία θέα στο πέλαγος προς τα νότια.

Από το διάσελο, το μονοπάτι κατηφορίζει στη νότια πλαγιά της κορυφής Πύργος με απότομα εσάκια και χτιστά πρανή. Παρόλο που η κλίση του δεν είναι μεγάλη, θέλει προσοχή γιατί το μονοπάτι είναι σκεπασμένο με χαλαρές πέτρες που γλιστράνε. Μια διακλάδωση του μονοπατιού χαμηλότερα στην πλαγιά οδηγεί στα ξωκλήσια Παναγία και Χριστός, όπου δεν έχετε τίποτα να δείτε γιατί είναι κλειδωμένα. Από εκεί το μονοπάτι ανηφορίζει ομαλά προς δύο αγροικίες, τις μόνες που διατηρούνται όρθιες από ένα πλήθος κατοικιών που υπήρχε κάποτε σε αυτή τη γωνιά του νησιού. Τα χωράφια και οι πεζούλες έχουν επίσης ρημάξει, αλλά διατηρείται σε εξαιρετικά καλή κατάσταση ένα πολύ μεγάλο αλώνι, με διάμετρο περίπου 8 μέτρα. Από το αλώνι ανηφορίζετε προς τη γειτονική αγροικία, και από εκεί συνεχίζετε στο μονοπάτι προς τα ανατολικά, που οδηγεί στην επόμενη αγροικία, που τη βλέπετε ψηλότερα στην πλαγιά προς τα ανατολικά. Μερικές από τις πεζούλες ακόμα καλλιεργούνται, ενώ τους χειμωνιάτικους μήνες, σε όλη αυτή τη διαδρομή, θα βλέπετε (και θα ακούτε το κελάηδισμα από) δεκάδες πέρδικες που θα ξεπετάγονται κατά κοπάδια πίσω από τις πεζούλες.

Όταν φτάσετε στην τελευταία αγροικία, την ανατολικότερη, η οποία κατοικείται μόνιμα, το κύριο μονοπάτι που περνάει έξω από το μαντρότοιχο αυτής της αγροικίας συνεχίζει προς τα βόρεια. Υπάρχει όμως και ένα βατό σκέλος του μονοπατιού που κατηφορίζει προς τα ξωκλήσια του Αγίου Νικολάου και της Αγίας Αναστασίας. Συνεχίζετε προς τα βόρεια, στο μονοπάτι που είναι φαρδύ και βατό, αφού χρησιμοποιείται συνεχώς από τους ντόπιους. Στα 300 μ. από την τελευταία αγροικία θα δείτε μια διακλάδωση του μονοπατιού προς τα δεξιά (βορειοανατολικά) που οδηγεί στο ξωκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης, και στο ξωκλήσι των Αγίων Πέτρου και Παύλου. Αν επιλέξετε να επισκεφθείτε αυτά τα ξωκλήσια, μπορείτε να ξαναπιάσετε το κύριο μονοπάτι λίγο πιο βόρεια, ακολουθώντας ένα μονοπάτι που φεύγει βόρεια από το ξωκλήσι των Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης. Από δω και βόρεια ακολουθείτε το χωματόδρομο και μετά από 1,8 χλμ φτάνετε στη γυναικεία Μονή Αγίου Νικολάου (ιδρύθηκε το 1677). Για να επιστρέψετε από εδώ στη Χώρα, δείτε την περιγραφή στη Διαδρομή 3.

Για την Ύδρα, η TERRAIN μόλις κυκλοφόρησε τη νέα έκδοση του πεζοπορικού χάρτη της στην κλίμακα 1:20.000, με ενημέρωση 2022, στον οποίο αποτυπώνονται όλα τα μονοπάτια του νησιού, οι παραλίες και όλα τα αξιοθέατα, με μέγιστη ακρίβεια. Θα τον βρείτε στα καταστήματα του νησιού, ή μπορείτε να τον προμηθευτείτε εδώ: http://www.terrainmaps.gr/#products.

Μπορείτε επίσης να τον «κατεβάσετε» σε ηλεκτρονική μορφή στο κινητό σας από την ιστοσελίδα της Avenza Maps (www.avenzamaps.com)