Ένα οδοιπορικό στο υψηλότερο οροπέδιο της γης με τα εντυπωσιακά βουδιστικά μοναστήρια, τη θιβετιανή κουλτούρα, την εκπληκτική θέα του Έβερεστ και κυρίως τη γνωριμία ενός λαού που προσπαθεί εδώ και 70 χρόνια καταπίεσης και θρησκευτικού ελέγχου να διατηρήσει τον πολιτισμό και την πίστη του, κάνουν το Θιβέτ τον απόλυτο προορισμό.
Λάσα (Lhasa)
Ήταν ένα πρωινό στο «Mike’s Breakfast Café» στο Κατμαντού, όταν αποφασίσαμε με μια παρέα που γνωρίσαμε σε ένα trekking στα Ιμαλάια, να πάμε στο Θιβέτ και να ακολουθήσουμε την δημοφιλή διαδρομή 1000 χλμ., γνωστή ως αυτοκινητόδρομος Φιλίας, μεταξύ Λάσα και Κατμαντού του Νεπάλ με μια παράκαμψη στην κατασκήνωση βάσης του Έβερεστ. Το ταξίδι στο Θιβέτ οργανώθηκε από ένα γραφείο στο Κατμαντού.
Την επόμενη μέρα λοιπόν το μεσημέρι πετάμε για Λάσα, την διοικητική πρωτεύουσα του Θιβέτ. Η πτήση είναι ευχάριστη, καθώς πετάμε ανάμεσα από τις χιονισμένες βουνοκορφές των Ιμαλαΐων και στη συνέχεια πάνω από το Έβερεστ. Μετά από μία ώρα περίπου προσγειωνόμαστε στο αεροδρόμιο. Ύστερα από εξονυχιστικό έλεγχο που μας γίνεται από τις κινεζικές αρχές του αεροδρομίου επιβιβαζόμαστε σε ένα Land Cruiser και φεύγουμε για την πόλη της Λάσα. Έχει ήδη βραδιάσει. Ο φωτισμός της πόλης είναι ελάχιστος έως ανύπαρκτος, με τους δρόμους άδειους από κόσμο, εύκολα θα την χαρακτήριζε κανείς πόλη φάντασμα. Φθάνουμε στην πανσιόν όπου πρόκειται να μείνουμε. Ο μόνος χώρος που έχει φως και αυτός από κεριά είναι ένα μικρό δωμάτιο στην είσοδο της πανσιόν. Μια ξυλόσομπα στο κέντρο του δωματίου και δύο καναπέδες καλυμμένοι με θιβετιανά χαλιά είναι όλα κι όλα τα έπιπλα του χώρου. Εκεί μας περιμένει ο Σαμ, ένας κοντόσωμος Θιβετιανός, που θα είναι ο συνοδός και παράλληλα ο ξεναγός μας σε όλο το ταξίδι.
Το πρωί σηκώνομαι με πονοκέφαλο, καθώς το Θιβέτ είναι σκαρφαλωμένο στο υψηλότερο οροπέδιο του κόσμου σε υψόμετρο 4.900 μ. Η μέρα ξεκινάει με περιήγηση της Λάσα. Στο Θιβέτ ο βουδισμός καθιερώθηκε ως επίσημη θρησκεία τον 7ο αιώνα. Από τότε η χώρα αφιερώθηκε στον πνευματισμό. Το 1950 εισβάλλει στο Θιβέτ η κομμουνιστική Κίνα καταστρέφοντας δεκάδες μοναστήρια και απαγορεύοντας την άσκηση της θρησκείας τους, η οποία όμως άρθηκε το 1976. Οι Θιβετιανοί το 1959 εξεγέρθηκαν σε μία προσπάθεια να πάρουν πίσω την χώρα τους, η οποία όμως πνίγηκε στο αίμα. Τότε ήταν που ο νεαρός Δαλάι Λάμα αναγκάστηκε να καταφύγει στην Ινδία, όπου ίδρυσε μια σκιώδη Θιβετιανή κυβέρνηση. Μέχρι και σήμερα ο αγώνας για ένα ελεύθερο Θιβέτ συνεχίζεται. Παρά την προσπάθεια της Κίνας για μαζικό εκσυγχρονισμό, το Θιβέτ παραμένει ένας πνευματικός τόπος πλούσιος σε παραδοσιακό πολιτισμό και θρησκευτική πίστη.
Πρώτη μας επίσκεψη το μοναστήρι Drepung, 8 χλμ. από τη Λάσα. Κάποτε ήταν το μεγαλύτερο μοναστήρι στον κόσμο, το οποίο στέγαζε έως και 10.000 μοναχούς τη δεκαετία του 1930. Το μοναστήρι Drepung ιδρύθηκε το 1416 και ήταν η κύρια έδρα της σχολής Gelugpa (μιας κυρίαρχης αίρεσης του Θιβετιανού βουδισμού) γνωστή για τα υψηλά πρότυπα των ακαδημαϊκών της σπουδών. Σχεδόν το μισό μοναστήρι καταστράφηκε μετά την εισβολή των Κινέζων στο Θιβέτ.
Επιστρέφουμε στη Λάσα και πάμε στην κεντρική υπαίθρια αγορά Barkhor για να γνωρίσουμε την καθημερνή ζωή των κατοίκων της Λάσα. Καθώς περπατάμε συναντάμε Θιβετιανούς που μας χαιρετάνε βγάζοντας τη γλώσσα τους. Την επόμενη μέρα επισκεπτόμαστε το ανάκτορο Ποτάλα που χτίστηκε τον 7ο αιώνα, στα ερείπια ενός κάστρου που καταστράφηκε από τους Μογγόλους. Το παλάτι είναι ένα υποδειγματικό μοντέλο θιβετιανής αρχιτεκτονικής. Στεγάζει 1.000 δωμάτια γεμάτα με πλούσιες συλλογές τέχνης και χειρογράφων που δίνουν πληροφορίες για τον θιβετιανό πολιτισμό και την ιστορία. Το παλάτι χωρίζεται σε δύο χώρους ανάλογα με την χρήση του. Στο κόκκινο παλάτι αφιερωμένο στην θρησκευτική μελέτη και την βουδιστική προσευχή και το λευκό παλάτι που εξυπηρετούσε διοικητικούς σκοπούς. Τα παρεκκλήσια και τα ιερά του παλατιού περιέχουν πολύτιμα κειμήλια και στούπες με λείψανα αρκετών Δαλάι Λάμα.
Φεύγουμε αρκετά προβληματισμένοι και συγχρόνως γοητευμένοι. Είναι ήδη μεσημέρι. Πάμε για φαγητό σε ένα εστιατόριο κοντά στο Ποτάλα, στην ταράτσα ενός χαμηλού κτιρίου. Εκεί, μεταξύ μπύρας και bobis (άζυμο ψωμί με καρυκευμένο ανθότυρο και τηγανιτά λαχανικά) αναλύουμε τους προβληματισμούς μας με όσα είδαμε και μάθαμε. Κάτω, στον φαρδύ δρόμο, προσκυνητές κατευθύνονται στο Ποτάλα κρατώντας μια κυλινδρική ρόδα που περιστρέφουν σύμφωνα με τους δείκτες του ρολογιού. Κάθε περιστροφή συνοδεύεται και με ένα χαρακτηριστικό ήχο, είναι σα να λένε μια προσευχή.
Το βράδυ πάμε στον ναό Jokhang που βρίσκεται στην πλατεία Barkhor για να παρακολουθήσουμε μια θρησκευτική τελετή. Δεκάδες μοναχοί κάτω από το φως των κεριών βουτύρου, ψέλνουν με βαθύ και αργό τόνο, με την συνοδεία gyaling (πνευστό όργανο), dungchen (μακριά τρομπέτα) και τύμπανα. Το κίτρινο κροκί χρώμα των χιτώνων που φορούν οι μοναχοί και η λάμψη των κεριών βουτύρου που περιβάλλουν τον χώρο, αποτυπώνονται στο μυαλό μου σε μια εικόνα που θυμάμαι μέχρι και σήμερα.
Γιαντσέ -Σιγκάτσε (Gyantse -Shigatse)
Επτά η ώρα το πρωί και η πόρτα της αίθουσας του πρωινού έχει ανοίξει. Μια έντονη μυρωδιά καμένου ξύλου και μία κακοσμία έρχεται από την κουζίνα και πλημμυρίζει όλο τον χώρο. Είναι ήδη οκτώ η ώρα και το δεκαθέσιο τζιπ έχει παρκάρει στην αυλή του ξενοδοχείου. Σε λίγο καταφθάνουν όλοι. Τα σακίδια στοιβάζονται στο πίσω μέρος του τζιπ. Επιβιβαζόμαστε και αναχωρούμε για το μεγάλο οδικό ταξίδι για Κατμαντού. Σε λίγη ώρα αφήνουμε πίσω μας τη Λάσα με προορισμό το Γιαντσέ, που βρίσκεται σε υψόμετρο 3.950 μ. Η μέρα είναι ηλιόλουστη και η διαδρομή δύσκολη. Περνάμε από το πέρασμα Kamba-La στα 4.794 μ. Η θέα από εδώ στα τιρκουάζ νερά της λίμνης
Yamdrok με φόντο τις χιονισμένες κορυφές των Ιμαλαΐων είναι εκπληκτική.
Περνώντας δίπλα από τη λίμνη βλέπουμε βάρκες από δέρματα γιακ. Το τελευταίο μέρος της διαδρομής μας οδηγεί σε εύφορα και ειδυλλιακά χωράφια γεμάτα ζώα βοσκής και θεριστές αγρότες. Μια νεαρή βοσκοπούλα με σκασμένα από τον ήλιο και τον αέρα μάγουλα, ντυμένη παραδοσιακά με πολύχρωμα ρούχα, στέκεται δίπλα από μια τεράστια τσαγιέρα που σιγοβράζει με τον καπνό να υψώνεται κατακόρυφα.
Όταν φθάσαμε στο ξενοδοχείο είχε ήδη βραδιάσει. Η πόλη Γιαντσέ (3.950 μ.) βρίσκεται στον αρχαίο εμπορικό δρόμο μεταξύ Ινδίας και Θιβέτ, 254 χλμ. νοτιοδυτικά της Λάσα. Είναι μία από τις λιγότερο επηρεασμένες από την Κίνα πόλεις στο Θιβέτ και για αυτόν τον λόγο μόνο αξίζει να την επισκεφθεί κανείς. Κύρια σημεία ενδιαφέροντος είναι το φρούριο Dzong, που κατασκευάστηκε τον 14ο αιώνα σκαρφαλωμένο ψηλά πάνω από την πόλη, το οποίο έπαιξε κεντρικό ρόλο κατά την διάρκεια της Βρετανικής εισβολής το 1904. Στο κέντρο της πόλης βρίσκεται το Pelkor Chode ένα από τα σπουδαιότερα βουδιστικά μοναστήρια του 15ου αιώνα. Στον περίγυρο του μοναστηριού μια γραφική συνοικία με παλιά σπίτια μάς τραβάει το ενδιαφέρον και κάνουμε μια μικρή βόλτα στα στενά σοκάκια της Παλιάς Πόλης.
Λίγο αργότερα φεύγουμε για το Σιγκάτσε (3.900 μ.) την δεύτερη μεγαλύτερη πόλη μετά τη Λάσα. Όταν φθάσαμε στην πόλη ήταν ήδη απόγευμα. Πάμε κατευθείαν στο μοναστήρι Tashi Lunpo, το οποίο ιδρύθηκε το 1447 και από τον 17ο αιώνα ανήκε στο τάγμα των Gelugpa. Υπήρξε έδρα του Panchen Lama, της δεύτερης πιο σημαντικής πνευματικής μορφής του Θιβετιανού βουδισμού μετά τον Δαλάι Λάμα. Το μοναστήρι δέχτηκε ελάχιστες καταστροφές από την πολιτιστική επανάσταση του Μάο το 1966. Εδώ, βρίσκεται το τεράστιο επιχρυσωμένο άγαλμα του «Μελλοντικού Βούδα» και η αίθουσα συνελεύσεως, ένας ατμοσφαιρικός χώρος με πολύχρωμα thangka (Θιβετιανοί βουδιστικοί πίνακες πάνω σε ύφασμα) που κρέμονται από το ταβάνι και τον θρόνο του Panchen Lama να κυριαρχεί στον χώρο.
Λίγο πριν την έξοδο του μοναστηριού βλέπουμε σε μια αυλή δεκάδες νεαρούς μοναχούς με κόκκινες ρόμπες να συζητούν δυνατά τις φιλοσοφίες τους συνοδεύοντας τα λόγια τους με κινήσεις των χεριών τους. Στα μοναστήρια του Θιβέτ οι μοναχοί συχνά διεξάγουν τέτοιες συζητήσεις για την καλύτερη κατανόηση των βουδιστικών φιλοσοφιών. Ήταν πραγματικά μια απίστευτη εμπειρία και ήμασταν τυχεροί που βιώσαμε ένα τέτοιο γεγονός, γιατί συνήθως αυτές οι συζητήσεις γίνονται κεκλεισμένων των θυρών.
Sakya -Shegar
Σημερινός προορισμός μας το Shegar στα 4.350 μ. Πριν φθάσουμε στο Shegar επισκεπτόμαστε την μοναστική πολιτεία Sakya, ένα ιστορικό μοναστήρι που χτίστηκε τον 11ο αιώνα. Για να φθάσουμε εκεί, ακολουθούμε έναν δρόμο 26 χιλιομέτρων που διακλαδίζεται από τον αυτοκινητόδρομο «Φιλίας». Ο Sam μάς προειδοποιεί ότι η διαδρομή μέχρι το μοναστήρι Sakya είναι περίπου δύο ώρες και ο δρόμος είναι βραχώδης και απόκρημνος.
Στη διάρκεια της διαδρομής μας μιλάει ο Sam για του Θιβετιανούς, οι οποίοι αρνούνται την πρόοδο όπως την αντιλαμβανόμαστε στη Δύση. Είναι περήφανοι που μπορούν να διαγνώσουν κάθε αρρώστια από τον σφυγμό και είναι προχωρημένοι στη γνώση των βοτάνων και των θεραπευτικών τους ιδιοτήτων. Εντύπωση με προκαλεί το γεγονός όταν ο Σαμ μάς λέει ότι αντί για ταφή οι νεκροί εκτίθενται στην ύπαιθρο σε ψηλά σημεία.
Σε λίγο φθάνουμε στην είσοδο του μοναστηριού και μαζί μας φτάνει μια ομάδα παιδιών που ακολουθούσαν το τζιπ από την ώρα που μπήκαμε στην Sakya. Μπαίνουμε στο μοναστήρι από μια τεράστια είσοδο που ελέγχεται από δύο μοναχούς με τιάρες στο κεφάλι και την μοναστική μπορντό thangka να τυλίγει το σώμα τους. Μόλις έχουν αρχίσει οι τελετουργίες μιας γιορτής με δεκάδες μοναχούς συγκεντρωμένους στην tsogchen (αίθουσα τελετών). Η έναρξη της λειτουργίας γίνεται με το χτύπημα ενός τεράστιου τυμπάνου για να ακολουθήσουν στην συνέχεια και τα άλλα όργανα. Οι φωνές των μοναχών που αρχίζουν να ψέλνουν ενώνονται και γεμίζουν τον τεράστιο χώρο.
Με όλες αυτές τις εικόνες, φεύγουμε για το Shegar. Όταν φθάσαμε είχε ήδη βραδιάσει. Μένουμε σε ένα πανδοχείο έξω από την πόλη μέσα σε ένα σεληνιακό τοπίο. Αφήνουμε τα σακίδιά μας και μαζευόμαστε στο σαλόνι. Παραγγέλνουμε μπύρες και συζητάμε πως θα συνεχίσουμε αύριο για το τελευταίο highlight του ταξιδιού μας που είναι το Everest camp, το οποίο βρίσκεται στα 5.000 μ. καθώς αρκετά άτομα έχουν ήδη πρόβλημα με το υψόμετρο. Τελικά, βρίσκουμε μια μέση λύση. Όσοι έχουν πρόβλημα και δεν θέλουν να ακολουθήσουν, θα παραμείνουν στο πανδοχείο, οι υπόλοιποι θα συνεχίσουμε για το Everest Base Camp. Το βράδυ μετά το φαγητό βγαίνουμε για ένα περίπατο. Έχει πανσέληνο και η νύχτα είναι μαγική.
Shegar -Κατασκήνωση βάσης του Έβερεστ -Κατμαντού (Shegar -Everest Base Camp -Kathmandu)
5:00 τα ξημερώματα φεύγουμε με το τζιπ για το Everest Base Camp. Υπάρχουν δύο κατασκηνώσεις βάσης του Έβερεστ. Η μία βρίσκεται στο Νεπάλ και η άλλη εδώ, στο Θιβέτ που η πρόσβαση είναι ευκολότερη, καθώς υπάρχει δρόμος που οδηγεί μέχρι την κατασκήνωση. Είναι νύχτα ακόμα και τα αστέρια γεμίζουν τον νυχτερινό ουρανό σαν φωτισμένος καμβάς με νέον. Όταν φθάσαμε στο Pang la pass (5.280 μ.), που είναι το τελευταίο πέρασμα πριν φθάσουμε στην Κατασκήνωση βάσης του Έβερεστ, είχε ήδη ξημερώσει. Το Pang la pass είναι ένα από τα καλύτερα σημεία για να θαυμάσουμε 4 κορυφές των Ιμαλαΐων πάνω από 8000 μ. μεταξύ των οποίων την κορυφή το Έβερεστ στα 8848 μ. Το τοπίο είναι τόσο απόκοσμο που νιώθεις δέος. Το κρύο όμως είναι τόσο διαπεραστικό που αναγκαζόμαστε σε λίγη ώρα να φύγουμε με προορισμό το Zhangmu, μια συνοριακή μικρή πόλη στα σύνορα Νεπάλ-Θιβέτ σε υψόμετρο 2.300 μ.
Η διαδρομή είναι ατέλειωτη και μονότονη. Ευτυχώς, που η γλυκιά φωνή της Celine Dion που ακούγεται από το CD, μετριάζει την μονοτονία. Πλησιάζουμε τα σύνορα. Το τοπίο αλλάζει, καθώς η περιοχή Zhangmu βρίσκεται στους νότιους πρόποδες των Ιμαλαΐων. Οι καταπράσινες πλαγιές των βουνών, οι καταρράκτες και οι χιονισμένες κορυφές των βουνών κάνουν το τοπίο ξεχωριστό. Ο χωματόδρομος, που εξαιτίας των βροχών έχει μεταμορφωθεί σε αμέτρητα χαντάκια από λάσπες, είναι τόσο στενός που με μεγάλη δυσκολία περνάει ένα δεύτερο αυτοκίνητο από την αντίθετη κατεύθυνση ενώ δεξιά μας ο γκρεμός σου κόβει την ανάσα. Παρακολουθούμε αμίλητοι την διαδρομή ανίσχυροι να κάνουμε οτιδήποτε. Σε κάθε απότομο φρενάρισμα καρφώνουμε το βλέμμα μας στον οδηγό περιμένοντας την επομένη κίνησή του.
Μετά από δύο μαρτυρικές ώρες συναντάμε μια ατέλειωτη ουρά από σταματημένα αυτοκίνητα, τα οποία έχουν ακινητοποιηθεί από το προηγούμενο βράδυ, όπως μας λένε, εξ αιτίας μιας κατολίσθησης που έχει σημειωθεί λόγω των έντονων βροχοπτώσεων. Ο Σαμ προτείνει να περπατήσουμε ένα χιλιόμετρο περίπου για να βρούμε κάποιο μέσο να μας μεταφέρει στο Zhangmu. Παίρνουμε τα σακίδιά μας και φεύγουμε με τα πόδια, σε έναν δρόμο γεμάτο από λασπόνερα και την υγρασία να τρυπάει τα κόκκαλα. Περνάμε από το σημείο που έχει γίνει η κατολίσθηση με δεκάδες Θιβετιανούς να προσπαθούν να αποκαταστήσουν τις ζημίες που έχει προκληθεί.
Συνεχίζουμε το περπάτημα. Ξαφνικά, συναντάμε ένα μικρό φορτηγό σταματημένο. Πλησιάζουμε τον οδηγό και αφού διαπραγματευόμαστε την τιμή για να μας μεταφέρει στο Zhangmu ανεβαίνουμε στην καρότσα του φορτηγού και ξεκινάμε. Φθάνουμε αργά το βράδυ. Ο φωτισμός ανύπαρκτος. Προνομιούχος όποιος διαθέτει ένα φακό. Μένουμε σε διαφορετικά πανδοχεία καθώς τα δωμάτια είναι λίγα. Το βράδυ συναντιόμαστε όλοι μαζί και πάμε για φαγητό σε κάποιο σπίτι που για να αυξήσει η οικογένειά τα έσοδά της πολλές φορές μετατρέπει το σπίτι σε εστιατόριο. Εκείνο το βράδυ έμεινε αξέχαστο γιατί ήταν το τελευταίο στο Θιβέτ. Καταναλώσαμε τόσες μπύρες που σχεδόν φύγαμε μεθυσμένοι.
Την επόμενη μέρα το πρωί περνάμε τα σύνορα και φθάνουμε στο Kodari, που βρίσκεται στο Νεπάλ. Εκεί, περιμένουμε τρεις ώρες για το λεωφορείο που θα μας μεταφέρει στο Κατμαντού. Ο καιρός σήμερα είναι καλός. Έχει ήλιο και ο ουρανός είναι πεντακάθαρος. Η διαδρομή των έξι ωρών είναι υπέροχη. Περνάμε από γραφικά χωριά που μυρίζουν κάρυ, ποτάμια με ορμητικά νερά και κρεμαστές γέφυρες, ενώ στο βάθος του ορίζοντα οι χιονισμένες κορυφές των Ιμαλαΐων συνθέτουν ένα ονειρεμένο τοπίο. Φτάνουμε αργά το απόγευμα στο Κατμαντού. Χωρίζουμε με την υπόλοιπη παρέα δίνοντας ραντεβού το βράδυ για το αποχαιρετιστήριο δείπνο, που κατέληξε τελικά σε ένα ξέφρενο πάρτι καθώς ήταν η τελευταία βραδιά αυτού του υπέροχου οδοιπορικού στο Θιβέτ.
Διαβάστε ακόμα:
Ταξίδι ζωής στο Νεπάλ: Από το Κατμαντού στα Ιμαλάια
