Επισκέφθηκα για πρώτη φορά τη Νέα Υόρκη, όταν ήταν ακόμα ανοιχτό το Chelsea Hotel με τη χαρακτηριστική κόκκινη τέντα και τα αντίστοιχης απόχρωσης τούβλα, και παρότι σε παρακμή απηχούσε κάτι από τις μνήμες των ένδοξων ροκ ημερών του-τότε που η Πάτι Σμιθ έγραφε τους πρώτους της στίχους με τρύπια μπλουζάκια διαβάζοντας Ρεμπώ περιμένοντας τον σύντροφο της Μέιπλθορπ να γυρίσει από τα νυχτοπερπατήματά του στο Στούντιο 54. Έμεινα ακριβώς δίπλα, στην 23η οδό, γνωρίζοντας πως εκεί βρίσκεται η πραγματική Νέα Υόρκη με τα χαμηλά σπίτια και τις πιο εναλλακτικές γειτονιές, όταν η λέξη είχε κάποιο νόημα: οι δρόμοι στην περιοχή του Chelsea μύριζαν κάρι από τα ινδικά ντελίβερι, όπου σταματούσαν οι οδηγοί ταξί και καραμέλα από τις βάφλες που έψηναν στις υπαίθριες καντίνες.
Το Gray’s Papaya, με τα καλύτερα χοτ ντογκ στην πόλη στο 2090 της Broadway, έμενε ανοιχτό μέχρι τις πρωινές ώρες συγκεντρώνοντας τους μαγείρους που σχολούσαν αργά από τη δουλειά μαζί με τα ναυάγια της ζωής (ευτυχώς υπάρχει ίδιο και απαράλλαχτο μέχρι σήμερα). Την άνοιξη περπατούσα κάτω από τις ανθισμένες μανιόλες φτάνοντας μέχρι το εντυπωσιακό, παραπλήσιο τρισδιάστατο κτήριο του Flatiron, το οποίο χάζευα από τα παγκάκια στο πανέμορφο πάρκο της Madison Square γεμάτο λουλούδια και πολύχρωμα λαμπιόνια. Δεν υπήρχε και δεν υπάρχει τίποτα πιο κοντά στον παράδεισο.
Αρκούσε ένα χοτ ντογκ από την καντίνα shake shack που δέσποζε μπροστά στο πάρκο και πλέον εξελίχθηκε σε αλυσίδα με τα καλύτερα μπέργκερ-και εξίσου φτηνά- στην πόλη. Ακόμα και τώρα, μπορείς να τη βγάλεις οικονομικά στα μαγαζιά της China Town ή στα dinners στο Σόχο, από όπου μπορείς ακόμα να αγοράσεις εκτός από το χαρακτηριστικό μπέιγκελ με σολωμό και μαλακό τυρί, καφέ για το δρόμο στα χαρακτηριστικά πλαστικά κυπελλάκια με τον αρχαιοελληνικό διάκοσμο (αναζητήστε τα, οπωσδήποτε, είναι το σήμα κατατεθέν της πόλης!). Ξεχωρίζουν, επίσης, ακόμα για τη ρετρό αισθητική τους και το καλό φαγητό κλασικά γαλλικά μπιστρό όπως το Minetta Tavern στην 113 Macdougal Street! με τα θηριώδη μπέργκερ και τον χαρακτηριστικό ανάγλυφο ταβάνι, τις παλιές φωτογραφίες στους τοίχους και τους φιλικούς σερβιτόρους.
Ακόμα και τώρα αυτά τα στέκια κρατούν ζωντανή την πόλη που δεν κοιμάται ποτέ, που την κάνει να μην μοιάζει με καμία άλλη. Αρκεί να περπατήσεις στους άδειους δρόμους της νωρίς το πρωί ή αργά το βράδυ, όταν κλείνουν τα καταστήματα για να νιώσεις σαν τον Χόλντεν Κόλφιλντ, από τον «Φύλακα στη Σίκαλη» του Σάλιντζερ, ο οποίος περιπλανιέται στους δρόμους του Μανχάταν συναντώντας δαίμονες και αγγέλους. Όλη η μυθιστορηματική πλοκή κρύβεται στους δρόμους της.
Επιβάλλεται να περιπλανηθείς στο τετράγωνο γύρω από το Radio City με τη ρετρό επιγραφή για να νιώσεις πρωταγωνίστρια του Σάλιντζερ ή του Γούντι Άλεν, αφού οι περισσότερες ταινίες του έχουν πλάνα από το πιο ιστορικό music hall στην πόλη. Λίγο πιο κάτω, δεσπόζει το κτήριο του Ροκφέλερ με το εμβληματικό παγοδρόμιο-μια φωτογραφία από εδώ θα σε ανταμείψει για όλες τις θυσίες που χρειάστηκε να φθάσεις στη Νέα Υόρκη. Γενικότερα σε αυτό το σημείο κοιτάζεις μόνο προς τα πάνω, όπως η συγγραφέας Άιν Ραντ όταν πρωτοπάτησε στην πόλη θεωρώντας ότι οι ουρανοξύστες είναι το ύψιστο δημιούργημα του ανθρώπου: αρκεί, βέβαια, να προσέξεις τον εξωτερικό αρ ντεκό διάκοσμο για να διαπιστώσεις ότι οι περισσότεροι είναι κατασκευές του Μεσοπολέμου -εννοείται ότι πρέπει να επισκεφθείς το Empire Building και να ανέβεις στο ψηλότερο σημείο.
Δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι ρομαντικές κομεντί που σέβονται τον εαυτό τους έχουν ένα πέρασμα από εδώ. Δίπλα στους εντυπωσιακούς ουρανοξύστες της 5ης λεωφόρου και στο ύψος των 53 δρόμων, ακριβώς απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Παύλου υπάρχει το εμβληματικό ξενοδοχείο Lotte, όπου σταματάνε όλοι για φωτογραφία αφού εδώ γυρίστηκαν διάσημες ταινίες και σειρές όπως το «Gossip Girl»-ενώ στην άλλη πλευρά θα δεις μπροστά από ένα κτήριο να ανεμίζει μια ελληνική σημαία εδώ βρίσκεται το Ολύμπικ Τάουερ του Ιδρύματος Ωνάση: στο υπόγειο φιλοξενείται το στούντιο του ΟΝX δουλεύουν πρωτοποριακοί καλλιτέχνες που έχουν καταφύγιο εκεί.
Η 5η Λεωφόρος σε περιμένει σε απόσταση αναπνοής, θα την περπατήσεις με τα πόδια, θα περάσεις από τον ασφυχτικά φυλασσόμενο χρυσοποίκιλτο Trump Tower, θα επισκεφθείς το Tiffanny’s, όπου σερβίρουν πρωινό κάνοντας το όνειρο του Tρούμαν Κάποτε πραγματικότητα με το εκπληκτικό εστιατόριο στον πάνω όροφο, θα δεις το νέο κτήριο της Louis Vouitton με τις υπερμεγέθεις βαλίτσες. Λεφτά να έχεις για ξόδεμα αφού στο Bergdorf Goodman -εννοείται και αυτό στην 5η Λεωφόρο- θα βρεις ό,τι επιθυμεί η ψυχή σου ενώ αξίζει ένα high tea, στο ξενοδοχείο Plaza -θα το θυμάσαι μια ζωή. Απέναντι ακριβώς ξεκινάνε οι άμαξες, που προτιμούσε η Κάρι από το Sex and the City, μπροστά ακριβώς από το Central Park, το οποίο πρέπει γυρίσεις ΟΛΟ φθάνοντας μέχρι την έξοδο στο βορειανατολικό κομμάτι, όπου βρίσκεται το μουσείο ΜΕΤ και το Γκουγκενχάιμ με τον χαρακτηριστικό περίτεχνο θόλο. Όσες φορές και να το επισκεφθείς δεν είναι ποτέ αρκετές.
Στη μέση περίπου της 5ης Λεωφόρου, στον αριθμό 476 ξεχωρίζει η ιστορική Βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης, ένα από τα πιο εμβληματικά κτήρια της πόλης, που αξίζει να την επισκεφθείς, να ζητήσεις να δεις την αίθουσα με τα σπάνια βιβλία ή/και τις περιοδικές εκθέσεις και ίσως πετύχεις κάποια από τις εξαίσιες διαλέξεις (όπου έχουν παρευρεθεί από Νομπελίστες όπως η ποιήτρια Λουίζ Γκλικ μέχρι τον μποξέρ Μάικ Τάισον!). Η βιβλιοθήκη περιβάλλεται από διάσημα πολυκαταστήματα όπως το Macy’s, μικρές πλατειούλες και μεγαλύτερες όπως η Washington Square-μια από τις πιο ωραίες της πόλης. Αξίζει να πας απόγευμα και μετά να κατηφορίσεις προς τις κάτω περιοχές του Μανχάταν για να δεις τον ήλιο να βυθίζεται πίσω από τους ουρανοξύστες με τα υψηλά κτήρια να δίνουν τη θέση τους στα χαμηλότερα σπιτάκια -μια άλλη πόλη αρχίζει τότε να αποκαλύπτεται με μικρά στενάκια και μαγαζιά, δρόμους που μοιάζουν να ξεπηδούν σαν πολύχρωμα κομμάτια ενός διαφορετικού παζλ.
Τα λεγόμενα institutions
Ένας από τους πιο γνωστούς δρόμους στην πιο γραφική εκδοχή του νότιου Μανχάταν είναι η λατρεμένη Bleecker όπου φωτογραφιζόταν ο Μπομπ Ντίλαν στο εξώφυλλο του άλμπουμ του «The Freewheelin» γεμάτη με όμορφα καφέ, μικρά concept stores, εναλλακτικά βιβλιοπωλεία: εδώ θα βρεις το John’s, το μέρος που δεσπόζει στην περιοχή από το 1957 με τις θεϊκές πίτσες (ναι, έχει πίτσα καλαμάρι!) και τους θρυλικούς τζαζίστες να αυτοσχεδιάζουν στα επικά βράδια της. Είναι «institution» όπως λένε οι Νεοϋρκέζοι για τα παλιά στέκια που συνιστούν την ταυτότητα της πόλης όπως και το εμβληματικό Village Vanguard, εκεί όπου έκανε τις ηχογραφήσεις του ο Κολτρέιν με τη γυναίκα του, Alice, στο πιάνο. Ένα από αυτά είναι, επίσης, το Katz’s Deli, στο 205 στα ανατολικά της Houston Street με τα τρομερά οργασμικά σάντουιτς (ναι, εδώ γυρίστηκε η αντίστοιχη σκηνή από το «Όταν ο Χάρι Γνώρισε τη Σάλι!»).
Αλλά Νέα Υόρκη δεν είναι μόνο φαγητό και καφέ -προσωπικά, προτιμώ americano στο χέρι από την roastery αλυσίδα Coffee Project -αλλά και βιβλιοπωλεία: το Strand με την κόκκινη σημαία να ανεμίζει από μακριά είναι πραγματικό τοπόσημο για όλη την περιοχή γύρω από τη Union Square. Tο υπόγειο του έχει τη μυρωδιά του χαρτιού από τα παλιά βιβλία, ενώ, αξίζει μια επίσκεψη στις σπάνιες εκδόσεις των πάνω ορόφων, όπου μπορεί να πετύχεις καμία βιβλιοπαρουσίαση από διάσημους συγγραφείς. Δεν έχει από άποψη WiFi, οι υπάλληλοι είναι πραγματικοί βιβλιοφάγοι και τα μαγνητάκια που πουλάει στο ισόγειο συνήθως καταφέρονται κατά του Τραμπ.
Μιλώντας για παλιά στέκια, στα πέριξ της Broadway, όπου πλέον βρίσκεις φτηνά μαγαζιά όπως τα TK Maxx μαζί με οίκους μόδας, επιβάλλεται ένα πέρασμα από τον θρυλικό μπιστρό Balthazar, στο 80 της Spring Street, όπου έχουν γυριστεί σκηνές με τους διανοούμενους να συζητάνε πάνω από λαχταριστά πιάτα με θαλασσινά στις ταινίες του Γούντι Άλεν. Γενικότερα, το Lower Manhattan έχει τα πιο εμβληματικά μέρη που θα δεις κρυμμένα σε μικρά στενάκια που τέμνουν τις μεγάλες λεωφόρους με τα παλιά κτήρια τα οποία ντύνουν τεράστιες αφίσες (πραγματικά κόντεψε να μου πέσει ο καφές όταν πρόσφατα είδα το υπερμεγέθες σλιπάκι του πρωταγωνιστή από το Bear). Για φθηνά ρούχα σημείωσε οπωσδήποτε το Century21 με διάσημες μάρκες, ακριβώς απέναντι από την πλατεία με το Εθνικό Μουσείο και Μνημείο, το σημείο δηλαδή όπου έπεσαν οι Δίδυμοι Πύργοι την 11η Σεπτεμβρίου του 2001. Νιώθεις ακόμα όταν φυσάει ο αέρας να σου μιλάνε οι άνθρωποι που έφυγαν και των οποίων το όνομά είναι σκαλισμένο στο μαύρο μέταλλο του μνημείου. Υποβλητικό.
Ένα από τα καλύτερα μπαρ της πόλης, στη θέση ενός ιστορικού speakeasy, το Attaboy βρίσκεται και αυτό στην νότια περιοχή του Μανχάταν, στην 134 Eldridge ενώ δίπλα ακριβώς βρίσκεται ένα από τα πιο ωραία wine bars της πόλης, το Good Guys. Δεν νοείται, επίσης, επίσκεψη στο «Μεγάλο Μήλο» χωρίς ένα πέρασμα από το White Horse Tavern, που ήταν το εμβληματικό στέκι του Ντίλαν Τόμας και όλων των λογοτεχνών. Μπορεί το Meatpacking District να είναι πια γεμάτο από ακριβά μαγαζιά -πάνε οι εποχές που θεωρούσαν τρελό τον Μαρκ Τζέικομπς που άνοιξε μαγαζί ανάμεσα στα σφαγεία -αλλά αξίζει μια επίσκεψη στο Whitney Museum of Modern Art και ένα πέρασμα από το πάρκο που ίπταται-το High Lane.
Στο Lower Manhattan είναι κρυμμένο και το περίφημο Momofuku, που έκανε γνωστά τα ράμεν και τα bao buns, προτού τα μάθουν όλοι και αξίζει την αναμονή για μια θέση στην ξύλινη μπάρα με την ανοιχτή κουζίνα. Προσωπικά, το στέκι όπου επιστρέφω πάντα κάθε φορά που βρίσκομαι στην πόλη είναι το Raoul’s στο 180 της Prince Street, το γαστρομπιστρό που λάτρευε ο Ντε Νίρο αποθεώνοντας το signature dish του μαγαζιού που είναι το steak au poivre-και είναι το καλύτερο που έχω φάει στη ζωή μου. Συγκινούμαι κάθε φορά που βλέπω στους τοίχους φωτογραφίες του Κρίστοφερ Χίτσενς, που σύχναζε εκεί. Αλλά επειδή Νέα Υόρκη, δεν είναι μόνο τα γεμάτα από αναμνήσεις στέκια αλλά και οι διαδρομές στo Soho, τη Little Italy, τα Jackson Heights, οι ατελείωτες βόλτες ανάμεσα στους καπνούς που βγάζει το μετρό, τα θέατρα και το skyline, αξίζει να περάσεις και απέναντι στο ανεπτυγμένο πλέον Μπρούκλιν, που είναι πια το μέρος των τεχνών ή το Bronx, το μέρος που έφτιαξε τη χιπ χοπ.
Χάρλεμ
Ωστόσο, η πιο αξέχαστη εμπειρία που έχω από τη Νέα Υόρκη είναι οι πρωινές λειτουργίες στις εκκλησίες του Χάρλεμ: τα γκόσπελ, η μυσταγωγία, οι αγκαλιές μετά με τους εκκλησιαζόμενους, τα κλάματα συγκίνησης, οι τόσο θεραπευτικοί λόγοι του πάστορα. Δεν είναι να απορείς που για τους απελπισμένους, για χρόνια, κατοίκους της περιοχής η εκκλησία ήταν το πιο ανυψωτικό μέρος, το καταφύγιο που τους έδινε ελπίδα. Σήμερα, οι εκκλησίες είναι πιο οργανωμένες και δέχονται επισκέπτες, εφόσον σέβονται τους κανόνες τους. Αξίζει μετά την εκκλησία μια βόλτα στον κεντρικό δρόμο, την 125th Street με το ανακαινισμένο πλέον θέατρο Apollo, τα μαγαζιά με τις χοντρές αλυσίδες, από όπου ψωνίζουν οι ράπερς, αλλά και τα καφέ πέτρινα σπίτια του 19ου αιώνα.
Οι Αφροαμερικανίδες προσέχουν πολύ τα μαλλιά τους, οπότε μην απορήσεις με το πλήθος των κομμωτηρίων που μένουν ανοιχτά ακόμα και τις βραδινές ώρες. Εννοείται ότι οι δρόμοι εδώ έχουν σωστά ονόματα όπως Malcolm X. Σε αυτό τον δρόμο και συγκεκριμένα στον αριθμό 328 δεσπόζει το Sylvia’s, όπου επιβάλλεται ένα πέρασμα, αμέσως μετά το εκκλησίασμα για το παραδοσιακό lunch: εκτός από το live με υπέροχους τζαζίστες μπορείς να απολαύσεις παραδοσιακά εδέσματα όπως ribs -σαν αυτά που έτρωγε ο Σπέισι στο House of Cards -τηγανητό κοτόπουλο με πουρέ και μαυρομάτικα φασόλια με παστράμι.
Στους τοίχους δεσπόζουν φωτογραφίες από όλες τις σημαντικές στιγμές της ιδιοκτήτριας αλλά και γυναίκες με ιστορία όπως η Μπίλι Χόλιντει, με την κατεστραμμένη ζωή και τις καμέλιες και η επαναστάτρια Νίνα Σιμόν.
Βράδυ στο Χάρλεμ, όμως, ίσον Κόκκινος Πετεινός, δηλαδή Red Rooster, το στέκι με τα εκλεκτά πιάτα, τα εξαιρετικά κοκτέιλ και τη ζωντανή μουσική. Κοντά στο Sylvia’s, στο 310 της λεωφόρου Lenox. Δεν γίνεται να μην πας.
Δεν χρειάζεται νομίζω να αναφερθούν όλα τα υπόλοιπα εμβληματικά μέρη, όπως το Grand Central, που γράφουν όλοι οι οδηγοί, οι βόλτες με το καραβάκι στο άγαλμα της Ελευθερίας, τα υπόλοιπα γνωστά αξιοθέατα.
Αυτό που μετράει στη Νέα Υόρκη δεν είναι, όμως, τι θα δεις αλλά τι θα νιώσεις, σε αυτή την αστείρευτη ενέργεια που έχει το κέντρο της, το Μανχάταν, όπου χτυπάει η καρδιά του κόσμου και που ποτέ δεν σταματάει να δείχνει τι πονάνε, τι νιώθουν και τι θέλουν οι άνθρωποι. Προσωπικά δεν βρίσκω μεγαλύτερη ηρεμία από την αίθουσα του Τζάκσον Πόλοκ, στο μουσείο MoMa, να κάθομαι για ώρες μπροστά από αυτόν τον τεράστιο πίνακα που ζωγράφισε ο πιο γνωστός εκπρόσωπος του αμερικανικού εξπρεσιονισμού μετά τον Ρόθκο. Την τελευταία φορά που το επισκέφθηκα, πριν από δυο βδομάδες, βρήκα ένα ηλικιωμένο ζευγάρι κρατημένο σφιχτά από το χέρι να κάνουν ακριβώς το ίδιο. Πώς το έλεγε ο Φρανκ Σινάτρα; Αν δεν μπορείς να το κάνεις εδώ, δεν μπορείς πουθενά. Και αυτή είναι η ακριβής αλήθεια για την πιο ωραία πόλη του πλανήτη.
Διαβάστε ακόμα:
5+1 ταινίες που υμνούν το φθινόπωρο στη Νέα Υόρκη
Ταξίδι στη Νέα Υόρκη: Κορυφαίες εμπειρίες σε μία από τις ωραιότερες μητροπόλεις του κόσμου
Νέα Υόρκη: 8 εντυπωσιακά ξενοδοχεία στη μητρόπολη που δεν κοιμάται ποτέ
