Βρισκόμαστε μερικές ημέρες πριν από το Πάσχα και κάνουμε ένα σύντομο ταξίδι σε πέντε προορισμούς, για να δούμε τα δικά τους έθιμα. Είναι αυτό που κάθε γωνιά της Ελλάδας έχει και ένα ξεχωριστό δικό της έθιμο που είναι συνήθως άρρηκτα συνδεμένο με την ιστορία του κάθε τόπου, με τους ίδιους τους ανθρώπους του.
Το βαγί και ο μοναδικός Επιτάφιος της Ζακύνθου
Ένα νησί που ζει για τα καλά το Πάσχα με ιδιαίτερα παραδοσιακά έθιμα τα οποία ακολουθούνται πιστά από τους κατοίκους. Βρισκόμαστε στη Ζάκυνθο και το πρωί του Σαββάτου του Λαζάρου, θα κρεμαστεί το «βαγί» στα καμπαναριά, ενώ την ίδια στιγμή, οι «νότσολοι», οι νεοκόροι των ναών, θα το μοιράζουν στα σπίτια για να μπει στο εικόνισμα. Αναφερόμενοι στο βαγί, εννοούμε τους πλεγμένους σταυρούς με κιτρινωπά φύλλα από τους φοίνικες. Την Μ. Παρασκευή, θα γίνει η λιτανεία του Εσταυρωμένου, ενώ η περιφορά του Επιταφίου, σε αντίθεση με άλλα μέρη που γίνεται το βράδυ της ίδιας ημέρας, εδώ πραγματοποιείται τα ξημερώματα του Μ. Σαββάτου και αυτό μόνο στη μητρόπολη του νησιού, τον Άγιο Νικόλαο των Ξένων. Ακολουθεί η Γκλόρια, η πρώτη Ανάσταση, ενώ παράλληλα στην πλατεία του Αγίου Μάρκου, πραγματοποιείται το «κομμάτι», όπου σπάνε τις πήλινες κανάτες, τις «βίκες».
Ο Εσπερινός της Αγάπης, γίνεται το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα, στο Ναό του Αγίου Λαζάρου της πόλεως και παράλληλα γίνεται λιτάνευση Την Παρακσυεή μετά το Πάσχα, γιορτάει η Μπόχαλη, και συνηθίζεται, εάν οι καταστάσεις το επιτρέπουν να γίνεται παραδοσιακό πανηγύρι.
Η απαλλαγή της Κέρκυρας από την πανώλη
Πίσω στο 1630 μας πάει η λιτανεία του σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνα, η οποία πραγματοποιείται την Κυριακή των Βαΐων, και έρχεται να μας θυμίσει την απαλλαγή του νησιού την πανώλη, που το 1629 οδήγησε στο θάνατο σε πολλούς Κερκυραίους. Το Μ. Σάββατο το πρωί γίνεται ο «τεχνητός σεισμός» ο οποίος αποτελεί την αναπαράσταση του σεισμού που περιγράφεται στο Ευαγγέλιο ως άγγελμα της Αναστάσεως. Ο Επιτάφιος του Αγίου Σπυρίδωνα θα γίνει και αυτός το πρωί του Μ. Σαββάτου, μαζί με την περιφορά της εικόνας του Αγίου, καθώς το 1574, οι Βενετσιάνοι απαγόρευσαν στους ορθοδόξους την περιφορά το βράδυ της Μ. Παρασκευής.
Η περιφορά αυτή συνοδεύεται από πένθιμα εμβατήρια των φιλαρμονικών του νησιού, όπως ο “Αμλετ”, το πένθιμο εμβατήριο του Ιταλού συνθέτη Faccio, που από παράδοση παίζεται από την Παλαιά φιλαρμονική, το “Calde Lacrime” (καυτά δάκρυα) του άλλου Ιταλού συνθέτη Michelli από την φιλαρμονική Μάντζαρος και τέλος από την Φιλαρμονική Καποδίστριας το πένθιμο εμβατήριο από την Ηρωική του Μπετόβεν. Ακολουθεί το γνωστό έθιμο με τα κανάτια, ενώ νωρίς το πρωί, την Κυριακή του Πάσχα, θα γίνει η περιφορά της εικόνας της Ανάστασης φιλαρμονικές, σχολεία, προσκόπους και χορωδίες.
Για την προστασία των καλλιεργειών στην Καλή Βρύση Δράμας
Παμπάλαιο έθιμο που σχετίζεται με την επίκληση για την προστασία της φύσης και παράλληλα για την αποτροπή άσχημων καιρικών φαινομένων που θα καταστρέψουν τις καλλιέργειες της περιοχής. Το έθιμο αυτό πραγματοποιείται την πρώτη Πέμπτη μετά το Πάσχα, όπου μετά το τέλος της Λειτουργίας στον Προφήτη Ηλία, ξεκινά η περιφορά των εικόνων. Η διαδικασία αυτή συνήθως παίρνει 5 ώρες όπου με πεζοπορία οι συμμετέχοντες θα επισκεφτούν τα ξωκλήσια της περιοχής. Κάποιες φορές υπάρχουν κάποιοι που ακολουθούν με τα άλογα. Ακολουθεί γλέντι και έρχονται οργανοπαίχτες από την Ηράκλεια, παίζοντας ζουρνάδες και νταούλια.
Η «Ανδρομάνα» στη Δεσκάτη Γρεβενών
Το έθιμο αυτό, η Ανδρομάνα, αποτελεί τον αποχαιρετισμό στο Πάσχα, όπου οι κάτοικοι της Δεσκάτης Γρεβενών, ανήμερα της Ζωοδόχου Πηγής, την πρώτη Παρασκευή μετά τη Μεγάλη Εβδομάδα, τραγουδούν όλοι μαζί στην πλατεία, ιδιαίτερα παραδοσιακά τραγούδια και χορεύουν. Το έθιμο αυτό, έχει τις ρίζες του, στην εποχή της Τουρκοκρατίας, όπου μέσα από τα τραγούδια με τους αλληγορικούς στίχους περνούσαν τα μηνύματα της λευτεριάς και της επανάστασης, ακόμη και παρουσία των Τούρκων. Μετά από διάφορους χορούς, όπως τον «τρανό χορό» και ακολουθεί εκείνος της «Ανδρομάνας» όπου χορεύουν άντρες και σταδιακά δημιουργούνται τρία επίπεδα, σχηματίζοντας μία ανθρώπινη πυραμίδα. Σύμφωνα με τον παράδοση, η «Ανδρομάνα», συμβολίζει την Παναγία, και την ανδρεία της, ενώ σε μία άλλη εκδοχή, συμβολίζει την Άνοιξη κατά την οποία παρατηρείται η αναγέννηση της φύσης.
Οι λαζαρίνες, και ο τσιντσιρός στην Αιανή Κοζάνης
Το Σαββατο του Λαζάρου, πραγματοποιείται στην Αιανή της Κοζάνης, ένα έθιμο που είναι αφιερωμένο στις Λαζαρίνες. Κατά το πρώτο στάδιο αυτού του εθίμου τα ανύπαντρα κορίτσια αφού χωριστούν σε παρέες, τις λεγόμενες μπλίκιες, φορούν τη φορεσιά της λαζαρίνας, και περνάνε από τα σπίτια του οικισμού και χορεύουν τραγουδώντας τα Λαζαριάτικα.
Οι στίχοι μάλιστα προσαρμόζονται ανάλογα και με το σπίτι στο οποίο βρίσκονται. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας, πραγματοποιείται ο τρανός χορός ο «Τσιντσιρός» από τις Λαζαρίνες όλων των ηλικιών στην κεντρική πλατεία, και ακολουθεί γλέντι. Κατά το παρελθόν στις εκδηλώσεις αυτές δεν βρίσκονταν άντρες, ωστόσο πλέον αυτό έχει ατονήσει.
Διαβάστε ακόμα:
Το Πάσχα στην Κέρκυρα και 3 ακόμα λόγοι για να ερωτευτείς το όμορφο νησί του Ιονίου
Πάσχα στη Μονεμβασιά: 5 εμπειρίες που πρέπει να ζήσετε στο «Γιβραλτάρ της Ανατολής»