Το επικό ποιητικό του έργο «Θεία Κωμωδία» συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, κατατάσσοντας τον Δάντη μεταξύ των κορυφαίων ποιητών της Ιταλίας αλλά και ανάμεσα στους πιο επιδραστικούς διανοητές και λογοτέχνες. Απόδειξη η μετάφραση του έργου του σε δεκάδες γλώσσες, η μεταφορά του σε θεατρικές παραστάσεις και κινηματογραφικές ταινίες, αλλά και το γεγονός ότι ο μεγάλος ποιητής Dante Alighieri έχει μείνει πλέον στην ιστορία με το μικρό του όνομα.
Για τον γεννημένο στην πρωτεύουσα της Τοσκάνης επικό ποιητή, που έζησε στη μετάβαση από το μεσαιωνικό 13ο στον 14ο αιώνα, πέρυσι συμπληρώθηκαν 700 χρόνια από το θάνατό του. Στα πλαίσια των εορτασμών της επετείου αυτής, εγκαινιάστηκε από την περιφέρεια της Emilia-Romagna – όπου ο Dante πέρασε τα τελευταία χρόνια του – και την ιστορική σιδηροδρομική εταιρία Ferrovie dello Stato Italiane, μια μοναδική ταξιδιωτική εμπειρία με τρένο που ενώνει τη Φλωρεντία με τη Ραβέννα, τις δύο Ιταλικές πόλεις που σημάδεψαν τη ζωή του μεγάλου ποιητή, διασχίζοντας την καρδιά των Απέννινων Ορέων και ανακαλύπτοντας τους τόπους που επισκέφθηκε και από τους οποίους επηρεάστηκε στο έργο του.
Το συνολικό ταξιδιωτικό project φέρει το όνομα «Το τρένο του Δάντη – il Treno di Dante» και αποτελεί έναν πρωτότυπο, διασκεδαστικό και ουσιαστικό τρόπο για να γνωρίσει κανείς πόλεις με σημαντικό πολιτισμό, γραφικά μεσαιωνικά χωριά, άγνωστες περιοχές της Ιταλίας και βέβαια το σπουδαίο έργο του κορυφαίου ποιητή. Και για να μιλήσουμε με αριθμούς: 136 χιλιόμετρα, 3 ώρες ταξιδιού σε μια σιδηροδρομική γραμμή που εγκαινιάστηκε το 1893 και 6 πόλεις σταθμοί με αναρίθμητα αξιοθέατα προς εξερεύνηση.
Η ιστορική αμαξοστοιχία
Όπως θα άρμοζε σε ένα τέτοιο ταξίδι ιστορικού ενδιαφέροντος, το μέσο το οποίο πραγματοποιεί τη διαδρομή είναι ζωντανό σύμβολο της ιστορίας των ιταλικών μετακινήσεων. Πρόκειται για το τρένο «Centoporte» (το όνομά του σημαίνει «100 πόρτες») με σχεδιασμό εμπνευσμένο από τις άμαξες των αρχών του 20ου αιώνα και κύριο χαρακτηριστικό το εξ΄ολοκλήρου φτιαγμένο από ξύλο εσωτερικό του. Είναι ένα από τα ελάχιστα που έχουν επιβιώσει στην Ιταλία, τα οποία κατά τον Β’ Π.Π. επιστρατεύονταν για τη μεταφορά νοσοκόμων και τραυματιών και που χρησιμοποιούνται πλέον μόνο σε ειδικές περιστάσεις.
Εξίσου ιστορική είναι η σιδηροδρομική γραμμή που από τα τέλη του 19ου αιώνα ενώνει τις περιοχές που επισκέφθηκε ο Δάντης, στο ταξίδι του από τη γενέτειρά του στον τόπο όπου ολοκλήρωσε τη «Θεία Κωμωδία» και παρέμεινε ως το θάνατό του. Πραγματικό κατασκευαστικό θαύμα της εποχής της, η γραμμή εγκαινιάστηκε το 1893, βάζοντας τέλος σε αιώνες απομόνωσης ανάμεσα στο Τυρρηνικό πέλαγος και την Αδριατική θάλασσα και παρότι υπέστη σοβαρές ζημιές κατά τον Β΄Π.Π. η λειτουργία της αποκαταστάθηκε πλήρως, μόλις το 1999.
Οι πόλεις – σταθμοί του ιστορικού ταξιδιού
Και οι 6 περιοχές που επισκέφθηκε ο μεγάλος ποιητής στο ταξίδι που σημάδεψε το έργο του, καλύπτονται από τη διαδρομή του Treno di Dante. Ξεκινώντας από την εκθαμβωτική πρωτεύουσα της Τοσκάνης όπου γεννήθηκε ο Δάντης το 1265, κάνει στάσεις στα Borgo San Lorenzo, Marradi, Brisighella και Faenza, για να καταλήξει στη Ραβέννα, πρώην πρωτεύουσα της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, όπου ενταφιάστηκε μετά τιμών το 1321.
Φλωρεντία
Η κοιτίδα της Αναγέννησης δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις, όλοι αναγνωρίζουν ότι πρόκειται για μια από τις ωραιότερες πόλεις στον κόσμο, που ζει και αναπνέει μέσα στην πλούσια πολιτιστική της κληρονομιά. Οι Μέδικοι φρόντισαν να ντύσουν την πόλη τους με αρχιτεκτονικά μνημεία και καλλιτεχνικούς θησαυρούς που αποτελούν σταθμούς στην ιστορία της τέχνης και προσελκύουν εκατομμύρια επισκέπτες από κάθε γωνιά της γης. Επισκεφθείτε την τρίτη μεγαλύτερη εκκλησία του κόσμου, το θεαματικό Duomo, ή Cattedrale di Santa Maria del Fiore, με την εντυπωσιακή εναλλαγή λευκού, ροζ και πράσινου μαρμάρου, ανεβείτε στον εντυπωσιακό θόλο του ή στο κωδωνοστάσιο για πανοραμική θέα της πόλης, δείτε τους θρησκευτικούς θησαυρούς που κρύβει το Museo del Duomo. Πιείτε τον καφέ σας στην κομψή Piazza della Signoria με θέα στο ορόσημο της πόλης, το Palazzo Vecchio με το μεσαιωνικό του πύργο, κάντε τη βόλτα σας κάτω από τις αψίδες της Loggia della Signoria, περπατήστε ως τον ποταμό Άρνο και διασχίστε την γραφική και πασίγνωστη γέφυρα Ponte Vecchio. Και βέβαια μην παραλείψετε ένα από τα σημαντικότερα μουσεία στον κόσμο, το Ufizzi, που βρίθει από μοναδικής αξίας έργα τέχνης των μεγαλύτερων Ιταλών καλλιτεχνών, την Accademia με τον εντυπωσιακό Δαυίδ του Μιχαήλ Άγγελου και τα εκθαμβωτικά Παρεκκλήσια των Μεδίκων με την απίστευτης χλιδής διακόσμηση και τα ταφικά μνημεία του Μιχαήλ Άγγελου να λάμπουν ανάμεσα σε πληθωρικές τοιχογραφίες.
Borgo San Lorenzo – 30ο χιλιόμετρο της διαδρομής
Βορειοανατολικά της Φλωρεντίας, μέσα στην πανέμορφη φύση της Τοσκάνης, ανάμεσα σε καταπράσινους λόφους, ψηλά κυπαρίσσια και αναγεννησιακές βίλες, στην κοιλάδα Val di Sieve, το Borgo San Lorenzo υπήρξε από τις σημαντικότερες πόλεις, με ενδείξεις κατοίκησης ακόμη και πριν την εποχή των Ετρούσκων. Μέσα από τα τείχη της και τις δύο θεαματικές πύλες Porta Fiorentina και Porta dell’Orologio που χρονολογούνται στα μέσα του 14ου αιώνα, τα παλιά δρομάκια του ιστορικού κέντρου προσφέρονται για χαλαρές βόλτες και χάζι στα γραφικά μαγαζάκια με χειροποίητα είδη κεραμικής, μια παράδοση με μακρά ιστορία στη συγκεκριμένη πόλη. Σημαντικότερο αξιοθέατο ο ναός του San Lorenzo από το 10ο αιώνα, με το χαρακτηριστικό εξάγωνο καμπαναριό του και μια εικόνα της Παναγίας που αποδίδεται στον Giotto. Στο μεσαιωνικό Palazzo del Podestà θα δείτε τα οικόσημα των δύο οικογενειών Φλωρεντίνων ευγενών που διοικούσαν την πόλη, ενώ εντός της υπέροχης βίλλας Pecori Giraldi θα θαυμάσετε τη συλλογή του Μουσείου Chini με εξαιρετικά δείγματα πορσελάνινων και κεραμικών αντικειμένων από τα φημισμένα εργαστήρια της περιοχής.
Marradi – 70ο χιλιόμετρο της διαδρομής
Πλησιάζοντας τα σύνορα με την περιοχή της Emilia-Romagna, στη βάση των Απέννινων και στις όχθες του ποταμού Lamone, το Marradi είναι η επιτομή του απλού και ήρεμου τρόπου ζωής, σε αντίθεση με τα γνωστότερα και πιο τουριστικά χωριά και πόλεις της Τοσκάνης. Εδώ η φύση εντυπωσιάζει στο ίδιο μέτρο με την αρχιτεκτονική: Από τη μια, η γοητευτική παλιά πόλη με τα λιθόστρωτα δρομάκια και ένα μείγμα αρχοντικών κατοικιών που ανήκαν σε οικογένειες ευγενών και παλιών palazzi σαν αυτά που συναντάμε στις μεγάλες Τοσκανέζικες πόλεις κι από την άλλη το εξοχικό τοπίο που μοιάζει να εισβάλει στη μικρή πόλη, με τα πεντακάθαρα νερά του ποταμού και τα μικρά γεφύρια. Μεγάλα δάση από καστανιές συμπληρώνουν το τοπίο, κάνοντας το Maraddi γνωστό όχι μόνο στην Ιταλία, αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο για τα κάστανά του, τα περίφημα «Marrone di Marradi», που θεωρούνται τα ποιοτικότερα παγκοσμίως για τη γλυκιά γεύση τους και το εύκολο ξεφλούδισμα. Αν, μάλιστα, βρεθείτε στην περιοχή τον Οκτώβριο, μη χάσετε με τίποτα το Φεστιβάλ Κάστανου, όπου καλλιτέχνες και μουσικοί δρόμου σας διασκεδάζουν, όσο εσείς δοκιμάζετε σπεσιαλιτέ με κάστανα, όπως γεμιστά ραβιόλια, μαρμελάδες και marrons glacés. Για την περιήγησή σας στην πόλη ξεκινήστε από την Piazza delle Scalelle, που περιβάλλεται από επιβλητικά κτίσματα διαφόρων περιόδων και ρυθμών, όπως το Palazzo Fabroni του 17ου αιώνα ή το νέο-μεσαιωνικό Palazzo di Credito Romagnolo του 19ου αιώνα. Ένα άλλο κτήριο-ορόσημο της πόλης, το Palazzo Torriani, η άλλοτε μεγαλοπρεπής κατοικία της ευγενούς Μιλανέζικης οικογένειας που εξορίστηκε από τους Visconti, λειτουργεί πλέον ως πολυτελές ξενοδοχείο, ωστόσο το εντυπωσιακό εσωτερικό που διατηρείται, είναι επισκέψιμο κατόπιν ραντεβού. Κλείστε την επίσκεψή σας στο γραφικό Marradi με το Αββαείο της Santa Reparata, ένα εκκλησιαστικό σύμπλεγμα του 11ου αιώνα, με πολλές μεταγενέστερες παρεμβάσεις, που του χάρισαν πρόσοψη και κωδωνοστάσιο ρομανικού ρυθμού και πλούσιο μπαρόκ εσωτερικό διάκοσμο.
Brisighella – 100ο χιλιόμετρο της διαδρομής
Βραβευμένη ως ένα από τα ωραιότερα χωριά της Ιταλίας αλλά και από το κίνημα Slow City – πόλεις που υποστηρίζουν τη μη βιομηχανοποιημένη τροφή και προωθούν την υγιεινή, παραδοσιακή και zero waste κουζίνα -, περιτριγυρισμένη από αμπέλια και ελαιώνες, με τους τρεις πύργους της να στέκουν στους αντίστοιχους λόφους που την οριοθετούν και με το συμπαγή, μεσαιωνικό πυρήνα της, η Brisighella όχι απλά προκαλεί το θαυμασμό κάθε επισκέπτη, αλλά τον κάνει να την ερωτευτεί με την πρώτη ματιά. Και μόνο τα πολύχρωμα μεσαιωνικά σπίτια, στολισμένα με λουλούδια και τα στενά σοκάκια που περιβάλλουν την κεντρική πλατεία Piazzetta del Monte, είναι αρκετός λόγος για να επισκεφθεί κανείς την πανέμορφη πόλη, να απολαύσει ένα καφέ μέσα στην αναπάντεχη ησυχία και να φάει υπερβολικά πολύ, εξαιρετικής ποιότητας gelato, πριν καταλήξει σε κάποια osteria για να γευτεί γήινες, τοπικές γεύσεις και το βραβευμένο ελαιόλαδο της περιοχής. Για μαγευτική θέα πάνω από τις κεραμιδένιες στέγες της πόλης ως τις γύρω εύφορες πεδιάδες, ανεβείτε σε ένα ή και όλα τα φρούρια που την οριοθετούν: το καλοδιατηρημένο La Rocca ανάγεται στον 14ο αιώνα και μπορείτε να το επισκεφθείτε είτε μόνοι είτε στα πλαίσια οργανωμένης ξενάγησης, το La Torre του 19ο αιώνα, είναι το πιο πρόσφατο και ξεχωρίζει με τον πύργο του ρολογιού, ενώ το απομακρυσμένο il Monticino αξίζει την ανάβαση για τις περίτεχνες νωπογραφίες της εκκλησίας του, που φιλοτεχνήθηκαν το 1854.
Faenza – 110ο χιλιόμετρο της διαδρομής
Έχετε ποτέ ακούσει τον όρο «φαγιάνς» για τα περίτεχνα ζωγραφισμένα κεραμικά, με την επίστρωση που τους δίνει όψη γυαλιού και τα φανταχτερά χρώματα; Ο όρος «faience» είναι απλά η γαλλική λέξη για την ιταλική πόλη της Faenza, όπου από τον 15ο αιώνα έγινε παγκοσμίως γνωστή για την παραγωγή κεραμικών αντικειμένων, υψηλής ποιότητας και καλλιτεχνικής αξίας, σε τέτοιο βαθμό που το όνομά της ταυτίστηκε και χαρακτηρίζει όλων τα αντίστοιχων τεχνικών και είδους κεραμικά, από αυτά της Αιγύπτου ως τα μπλε αποχρώσεων Ολλανδικά. Δεν προκαλεί έκπληξη ότι εδώ θα βρείτε ένα από τα σημαντικότερα Μουσεία Κεραμικής Τέχνης στον κόσμο, καθώς και 6 πιστοποιημένα εργαστήρια, όπου έμπειροι τεχνίτες δημιουργούν αντίγραφα ιστορικών έργων αλλά και μοντέρνα διακοσμητικά που αξίζει να αποκτήσετε. Μην παραλείψετε να δείτε το τρίκλιτο Duomo του 15ου αιώνα και σε κοντινή απόσταση τη Στοά των Ευγενών και τον περίτεχνο, ψηλόλιγνο Πύργο του ρολογιού. Στην Piazza del Popolo θα κάνετε τη βόλτα σας κάτω από τις κομψές αψίδες των στοών που την περιβάλλουν, ενώ μπορείτε να επισκεφθείτε και το Palazzo del Popolo του 12ουαι. με μια εντυπωσιακή σκάλα να οδηγεί στα διαμερίσματα με την πλούσια διακόσμηση του 18ουαι.
Ravenna
Τρεις φορές πρωτεύουσα – της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, του Βασίλειου των Οστρογότθων και του Βυζαντινού Εξαρχάτου της Ραβέννας, και με το κέντρο της να αποτελεί μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, η Ραβέννα είναι μια πόλη που ξεχωρίζει για την ιστορία και τα εκπληκτικά μνημεία της. Διάσπαρτη με εντυπωσιακές βυζαντινές εκκλησίες και βασιλικές, είναι διεθνώς γνωστή για τα θαυμάσια βυζαντινά ψηφιδωτά που σώζονται σε πολλές από αυτές. Όπως η Basilica San Vitale, ένα αριστούργημα βυζαντινής τέχνης του 6ου αιώνα, ή τα ανυπέρβλητα μωσαϊκά που καλύπτουν εξ΄ολοκλήρου το Μαυσωλείο της Galla Placidia, κόρης του αυτοκράτορα Θεοδοσίου. Με τόσα λαμπρά μνημεία συμπεραίνει κανείς ότι ο τότε άρχοντας της πόλης, Guido da Polenta, δεν θα δυσκολεύτηκε πολύ να πείσει το σπουδαίο ποιητή να επισκεφθεί ξανά τη Ραβέννα το 1318, βρίσκοντας εδώ μια όαση γαλήνης και ηρεμίας μετά τις περιπλανήσεις του μακριά από τη Φλωρεντία. Η πόλη όντως γοήτευσε τον Δάντη, ο οποίος ολοκλήρωσε εκεί τη Θεία Κωμωδία, αλλά και παρέμεινε ως το θάνατό του, τρία χρόνια μετά. Σήμερα η πόλη τιμά τη μνήμη του κορυφαίου ποιητή, που εκτός των άλλων διαμόρφωσε την ιταλική γλώσσα συνθέτοντας τα λατινικά με την καθομιλουμένη, με το μουσείο Museo Dante, που άνοιξε το 1921 στην επέτειο των 600 χρόνων από το θάνατό του, στον πρώτο όροφο ενός πρώην Φραγκισκανικού μοναστηριού, αποτελώντας ένα συγκινητικό ιστορικό ταξίδι στη ζωή και το έργο του. Άλλο ορόσημο της πόλης, το σπίτι όπου έζησε ο Δάντης, η Casa Dante, αποτελεί ένα αρχοντικό του 14ου αιώνα, με εκθέματα που σχετίζονται με τη ζωή του στη Ραβέννα, τη συλλογή της βιβλιοθήκης του αλλά και έργα δανεισμένα από το Uffizi, που έχουν άμεση σύνδεση με την ακτινοβολία και την επιρροή του. Πίσω από το σπίτι, στο τέλος του δρόμου που φέρει το όνομά του, μπορεί κανείς να επισκεφθεί και την τελευταία κατοικία του, ένα σχετικά λιτό, νεοκλασικό μαυσωλείο που στεγάζει τη μαρμάρινη σαρκοφάγο με την ανάγλυφη μορφή του λαμπρού ποιητή.
Σχεδιάζοντας το ταξίδι
Η διαδρομή είναι διαθέσιμη κάθε Σάββατο και Κυριακή μεταξύ 4 Ιουνίου – 10 Ιουλίου και 27 Αυγούστου – 30 Οκτωβρίου, με την τιμή να ξεκινά από τα 38€ ή 56€ ευρώ με επιστροφή και να περιλαμβάνει ειδικές εκπτώσεις για μουσεία, αξιοθέατα και εστιατόρια σε κάθε περιοχή – σταθμό του ταξιδιού.
Όλες οι λεπτομέρειες για τον προγραμματισμό του ταξιδιού και τα δρομολόγια είναι διαθέσιμες στο www.iltrenodidante.it
Διαβάστε ακόμα:
Ravello, το πανέμορφο μεσαιωνικό χωριό της Νότιας Ιταλίας
Βερόνα: Ταξίδι στη σαγηνευτική πόλη που γέννησε τον μεγαλύτερο έρωτα όλων των εποχών
