Ορυχεία, εναέριος σιδηρόδρομος, βαγονέτα, μπίγες και ένα από το ομορφότερα λιμανάκια των Κυκλάδων. Ένα υπαίθριο μουσείο βιομηχανικής ιστορίας στη βορειοανατολική Νάξο.

10

Η σμύριδα αποτελεί ένα μεγάλο κεφάλαιο στην ιστορία του νησιού, με τα μεταλλεία να είναι σήμερα κηρυγμένα διατηρητέα μνημεία από το Υπουργείο Πολιτισμού ως δείγματα της νεότερης βιομηχανικής ιστορίας της Ελλάδας. Η σμύριδα, ιδανική πρώτη ύλη για την παραγωγή σμυριδόχαρτων και άλλων λειαντικών μέσων, εξορυσσόταν αποκλειστικά στη Νάξο και εξαγόταν σε όλο τον κόσμο. Η ποιότητα της ναξιώτικης σμύριδας θεωρείται κορυφαία σε όλον τον πλανήτη και αποτελούσε ένα από τα τρία προϊόντα που καθόριζαν για δεκαετίες το ΑΕΠ της χώρας, μετά την σταφίδα και τον καπνό. Για την μεταφορά της από τα ορυχεία, δημιουργήθηκε το 1925 ο πρώτος εναέριος σιδηρόδρομος στα Βαλκάνια, ώστε το πέτρωμα να καταλήγει με βαγονέτα στο λιμανάκι της Μουτσούνας και από εκεί να φορτώνεται σε καράβια.

Τα κοιτάσματα

Κοντά στην Απείρανθο, στον ορεινό πανέμορφο οικισμό του νησιού, αλλά και στην Κόρωνο, συναντώνται τα κοιτάσματα ενός μετάλλου που ήταν γνωστό από την αρχαιότητα. Μία περιήγηση σήμερα στην περιοχή θα σας φέρει κοντά σε αυτό το κομμάτι της ιστορίας.

Ο εναέριος με τους 72 πυλώνες

Σήμερα κάνοντας τη διαδρομή Απείρανθος-Μουτσούνα, ο επισκέπτης βλέπει τμήματα του εναέριου με βαγονέτα να αιωρούνται στις πλαγιές. Το δίκτυο αυτό κατασκευάστηκε την περίοδο 1926-1929 και αποτελείται από 72 πυλώνες βαγονέτα, εγκαταστάσεις φόρτωσης, μηχανοστάσια, αποθήκες υλικού, εγκαταστάσεις φόρτωσης κ.α. Ο εναέριος αυτός λειτούργησε ως το 1978 και είναι από τους ελάχιστους που σώζονται στην Ελλάδα.

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(221095)
      ["id"]=>
      int(221095)
      ["title"]=>
      string(8) "DSC00991"
      ["filename"]=>
      string(19) "DSC00991-scaled.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(348055)
      ["url"]=>
      string(68) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/04/DSC00991-scaled.jpg"
      ["link"]=>
      string(93) "https://www.travel.gr/experiences/to-ypaithrio-moyseio-smyridas-sti-naxo/attachment/dsc00991/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(1) "9"
      ["description"]=>
      string(102) "Στη Μουτσούνα το ηλιοβασίλεμα/Photo: Δημήτρης Σταθόπουλος"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(8) "dsc00991"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(221090)
      ["date"]=>
      string(19) "2023-04-27 11:52:33"
      ["modified"]=>
      string(19) "2023-04-27 12:12:15"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1443)
      ["height"]=>
      int(2560)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(69) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/04/DSC00991-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(69) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/04/DSC00991-169x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(169)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(70) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/04/DSC00991-768x1363.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1363)
        ["large"]=>
        string(70) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/04/DSC00991-577x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(577)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(70) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/04/DSC00991-866x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(866)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(71) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/04/DSC00991-1154x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1154)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Στη Μουτσούνα το ηλιοβασίλεμα/Photo: Δημήτρης Σταθόπουλος
Photo: Δημήτρης Σταθόπουλος

Οι μπίγες στη Μουτσούνα

Στη Μουτσούνα, διατηρούνται ακόμη οι σιδηροδρομικές γραμμές όπου κυλούσαν τα βαγονέτα, οι μπίγες, γερανοί που φόρτωναν το πέτρωμα στις βάρκες, το κτήριο της διοίκησης και το ζυγιστήριο του πετρώματος.

Το ναξιώτικο μάρμαρο και η σμύριδα

Η σμύριδα είναι σημαντική και για ακόμη έναν λόγο. Το ναξιώτικο μάρμαρο λόγω της δομής του δεν δουλεύεται με καλέμι, γιατί εύκολα μπορεί να σπάσει ή να ραγίσει. Γι’ αυτό, οι αρχαίοι Κυκλαδίτες λείαιναν το μάρμαρο με κομμάτια σμύριδας. Με αυτόν τον τρόπο, σε αυτόν τον άχρονο τόπο, δημιουργήθηκαν τα κυκλαδίτικα ειδώλια, τα πιο μοντέρνα αρχαία έργα τέχνης που δημιούργησε ο άνθρωπος.

Διαβάστε ακόμα:

Νάξος: Οι καλύτερες διευθύνσεις για να δοκιμάσετε τα τοπικά πιάτα της

Οι κορυφαίες ταβέρνες για κρεατοφαγία στη Νάξο και τα πανέμορφα χωριά στα οποία βρίσκονται

Καλόξυλος Νάξου: Ένας παραδοσιακός οικισμός που έγινε θέμα στο National Geographic