Όσοι επισκέπτονται την Κέρκυρα γνωρίζουν ότι ένα μεγάλο μέρος της μοναδικού της χαρακτήρα οφείλεται στη διαδοχική κατάκτησή της από διάφορους λαούς, με πρώτους τους Ενετούς των οποίων η κυριαρχία στο νησί διήρκησε τέσσερις αιώνες.
Ύστερα η Κέρκυρα πέρασε σε γαλλική κατοχή για σχεδόν 15 χρόνια, ακολουθούμενη από τη Βρετανική στρατιωτική διοίκηση που κράτησε 50 χρόνια, μέχρι την ένωση της νήσου με το νέο Ελληνικό κράτος.
Η βρετανική παρουσία είχε μεγάλο αντίκτυπο τόσο στην κερκυραϊκή κουλτούρα όσο και στην καθημερινή ζωή των κατοίκων, καθώς η Κέρκυρα βρισκόταν στο επίκεντρο του βρετανικού ενδιαφέροντος για τα Ιόνια νησιά. Οι Βρετανοί άφησαν τη σφραγίδα τους στο οδικό δίκτυο, στο σχεδιασμό του συστήματος ύδρευσης, στη γεωργία και την εκπαίδευση. Στον τομέα της αρχιτεκτονικής, νεόκτιστα, μεγάλης κλίμακας κτήρια προσέδωσαν νέο ύφος στην παλιά πόλη της Κέρκυρας, συνδυάζοντας το βρετανικό γεωργιανό με τον ελληνικό νεοκλασικό ρυθμό. Πώς όμως σχετίζεται ένα βρετανικό μνημειώδες ανάκτορο με την ασιατική τέχνη και τι σημαίνει αυτό για την Κέρκυρα της σημερινής εποχής;
Η ιστορία του εξαίσιου ανακτόρου των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου ξεκινά στις αρχές του 19ου αιώνα με τον Thomas Maitland, πρώτο Βρετανό Λόρδο Ύπατο Αρμοστή στην Κέρκυρα, που αποφάσισε ότι το κτήριο εντός του Παλαιού Φρουρίου όπου διέμενε, δεν ήταν αρκετά μεγάλο και εντυπωσιακό, οπότε αιτήθηκε την ανέγερση μιας νέας κατοικίας στο βόρειο άκρο της πλατείας της Σπιανάδας. Η ίδρυση του Τάγματος των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου στη Βρετανία και η μεταφορά της έδρας του στην Κέρκυρα, προσέφερε και την επίσημη δικαιολογία για την ανέγερση ενός παλατιού που θα εξυπηρετούσε και ως έδρα του Τάγματος. Ο θεμέλιος λίθος ετέθη ανήμερα των εορτασμών του Αγίου Γεωργίου το 1819 και η τοποθεσία που είχε επιλεγεί από τον Maitland, τόσο κοντά στο Ενετικό κάστρο και στη θάλασσα, επέτεινε το μεγαλείο του εγχειρήματος.
Ο George Whitmore, υπεύθυνος για τα σχέδια του ανακτόρου, ήταν Βρετανός, μέλος των Βασιλικών Μηχανικών, που έκανε τη θητεία του στην Κέρκυρα ως υπολοχαγός του Maitland. Το γεγονός ότι είχε επίσης υπηρετήσει στη Μάλτα, πιθανόν να τον επηρέασε στην επιλογή του Μαλτέζικου ασβεστόλιθου για την κατασκευή του παλατιού, αλλά και στην απόφασή του να φέρει Μαλτέζους εργάτες για να συμμετάσχουν στο έργο. Ως το 1824 το επιβλητικό κτήριο είχε ολοκληρωθεί. Το στυλ Regency – η τελευταία φάση του Γεωργιανού ρυθμού στην αρχιτεκτονική – ενσωματώνει με απόλυτη κομψότητα μια μακρά σειρά Δωρικών κιόνων, που σχηματίζουν τη μπροστινή κιονοστοιχία, με δύο συμμετρικές, αψιδωτές πύλες που φέρουν τα ονόματα των δύο αγίων. Μπορείτε ακόμη να θαυμάσετε μια σειρά γλυπτών αναπαραστάσεων των Iονίων νήσων που κοσμούν την πρόσοψη.
Η μεγαλειώδης αίσθηση συνεχίζεται καθώς προχωράτε στο εσωτερικό του διώροφου ανακτόρου και υπογραμμίζεται ιδιαίτερα από τη χρήση μαρμάρου και μπρούντζου. Η κεντρική αίθουσα περιβάλλεται από διπλή σειρά κιόνων Ιονικού ρυθμού και είναι διακοσμημένη με σκηνές από την Οδύσσεια. Στο ισόγειο σήμερα στεγάζονται οι περιοδικές εκθέσεις. Εάν κατά την επίσκεψή σας τύχει να εκτίθενται κειμήλια από την ιστορία του Τάγματος των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου, θα έχετε την ευκαιρία να παρατηρήσετε και να θαυμάσετε αυθεντικά ενδύματα όπως ένα μεταξωτό μανδύα και μια ασημένια καρφίτσα του Ανώτατου Ιερέα του Τάγματος, εμβλήματα, μετάλλια και πίνακες, μαζί με λεπτομερείς πληροφορίες γύρω από την ιστορία και τη σημαντικότητα του Τάγματος.
Ωστόσο, το πιο σημαντικό αξιοθέατο στο ισόγειο είναι η Αίθουσα συνεδριάσεων της Ιονίου Γερουσίας, καθώς το ανάκτορο στέγαζε επίσης την έδρα της Γερουσίας. Αποτελούμενη από έξι μέλη, η Ιόνιος Γερουσία όριζε τη διακυβέρνηση του ενωμένου κράτους των Ιονίων νήσων και μαζί με την Ιόνιο Βουλή αποτελούσαν το σύμβολο της ανεξαρτησίας των νησιών του Ιονίου. Οι πρόεδροί της και πολλοί γερουσιαστές είχαν μάλιστα τιμηθεί με τον τίτλο του ιππότη του Τάγματος των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου. Κέντρο της αυθεντικής επίπλωσης που παραμένει στο χώρο, αποτελεί η εξαθέσια ροτόντα στο κέντρο του δωματίου και τα πορτρέτα των επιφανών μελών της Γερουσίας που κοσμούν τους τοίχους.
Αφήνοντας το ισόγειο, μια μνημειώδης σκάλα σας οδηγεί στον πρώτο όροφο, όπου το στυλ της διακόσμησης αλλάζει υιοθετώντας κολώνες Κορινθιακού ρυθμού. Βρίσκεστε στο πιο εντυπωσιακό τμήμα του ανακτόρου, εκεί όπου κάποτε οι τρεις επίσημες αίθουσες έσφυζαν από ζωή.
Κι ενώ η μία είναι πιο εντυπωσιακή από την άλλη, η κεντρική Αίθουσα χορού είναι ένας κομψός χώρος με απαλά γαλάζια χρώματα, διακοσμημένος με καθρέφτες κι εσοχές με αγάλματα, ενώ ο εντυπωσιακός θόλος της οροφής που μοιάζει με αυτόν του Ρωμαϊκού Πανθέου επιτρέπει στο λαμπερό κερκυραϊκό ήλιο να διαχέεται μέσα από το μοναδικό, στρογγυλό παράθυρο στο κέντρο του. Η αίθουσα χορού οδηγεί εκατέρωθεν στα δύο άλλα επίσημα δωμάτια, την Επίσημη τραπεζαρία και την Αίθουσα του θρόνου.
Στην Επίσημη Τραπεζαρία τις εντυπώσεις κλέβει η ζωγραφιστή οροφή, ενώ ο πιο θεαματικός χώρος είναι σίγουρα η Αίθουσα του Θρόνου με τους πληθωρικούς, κρυστάλλινους πολυέλαιους, τις βαθυκόκκινες ταπετσαρίες, τις βαριές κουρτίνες, τα πλούσια χαλιά και φυσικά το θρόνο πάνω σε ξύλινο βάθρο. Αξίζει να αναφερθεί ότι όλα τα έπιπλα σχεδιάστηκαν από τον αρχιτέκτονα του κτηρίου, George Whitmore, ενώ ο σπουδαίος Κερκυραίος γλύπτης Παύλος Προσαλέντης συνεργάστηκε στενά με τον Whitmore και είναι υπεύθυνος για ολόκληρο τον ανάγλυφο διάκοσμο του παλατιού.
Δυστυχώς για τον Maitland, αλλά προς όφελος του λαού της Κέρκυρας που δυσανασχετούσε με την απολυταρχική, δεσποτική και υποτιμητική του συμπεριφορά, δεν έμεινε ποτέ στο παλάτι καθώς τον διαδέχθηκε ο Frederick Adam, ο νέος Βρετανός Λόρδος Ύπατος Αρμοστής των Iονίων νήσων. Εκείνος επέδειξε μεγάλη αγάπη κι ενδιαφέρον για το νησί, ανέθεσε την κατασκευή δημοσίων κτηρίων, βελτίωσε το σύστημα ύδρευσης και παντρεύτηκε μάλιστα την Κερκυραία Νίνα Παλατιανού. Το έργο του εκτιμήθηκε πολύ από τους κατοίκους του νησιού και το άγαλμά του – φιλοτεχνημένο κι αυτό από τον Παύλο Προσαλέντη – είναι αυτό που σήμερα κοσμεί τον κήπο μπροστά στο ανάκτορο.
Το παλάτι διατήρησε το ρόλο του ως βασιλική κατοικία και μετά την ένωση των νησιών του Ιονίου με το Ελληνικό κράτος το 1864. Οι σοβαρές ζημιές που υπέστη στο Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο και ιδιαίτερα κατά τη χρήση του ως προσωρινό καταφύγιο προσφύγων μετά τον εμφύλιο, αποκαταστάθηκαν το 1954, κυρίως χάρη στο καταπίστευμα που οργάνωσε ο τότε Βρετανός πρέσβης στην Ελλάδα, Sir Charles Peake. Οι τρεις επίσημες αίθουσες ανέκτησαν την παλιά τους αίγλη και το παλάτι χρησιμοποιήθηκε από τον Κωνσταντίνο, τελευταίο βασιλιά της Ελλάδας, για επίσημες περιστάσεις κατά το διάστημα που διέμενε προσωρινά στο κοντινό Mon Repos, τη βίλα που είχε χτίσει αρχικά ο Frederick Adam.
Σήμερα τα ανάκτορα στεγάζουν μια εξωτική συλλογή από 11.000 αντικείμενα τέχνης από την Άπω Ανατολή, γεγονός το οποίο απαντά και το προγενέστερο ερώτημα του πώς ένα Βρετανικό μνημειώδες ανάκτορο σχετίζεται με την Ασιατική τέχνη. Το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης είναι μοναδικό στην Ελλάδα και καλύπτει σχεδόν όλες τις όψεις της ανατολικής κουλτούρας, περιλαμβάνοντας έργα τέχνης χαρακτηριστικά του κινεζικού, ιαπωνικού, ταϊλανδέζικου, κορεάτικου, πακιστανικού και ινδικού πολιτισμού. Κι επιπλέον, μία από τις πτέρυγες του ανακτόρου φιλοξενεί τη Δημοτική Πινακοθήκη της Κέρκυρας, που περιλαμβάνει μια πολύ αξιόλογη συλλογή πινάκων Κερκυραίων ζωγράφων.
Αυτό το γεμάτο χάρη και ταυτόχρονα γαλήνιο σκηνικό συμπληρώνεται από τους όμορφους κήπους που κάποτε ανήκαν στο ανάκτορο, αλλά τώρα αποτελούν το δημόσιο πάρκο που ονομάζεται ο Κήπος του Λαού.
Γεμάτος λουλούδια, εξωτικά δέντρα, αγάλματα και γλυπτά σύγχρονης τέχνης, είναι ένα από τα πιο ειδυλλιακά και γραφικά κομμάτια της παλιάς πόλης της Κέρκυρας, με υπέροχη θέα προς το παλιό Ενετικό φρούριο και το νησάκι Βίδο. Κι αν ο καιρός το επιτρέπει και θελήσετε να βουτήξετε στα διάφανα νερά του Ιονίου που απλώνονται μπροστά σας, δεν έχετε παρά ακολουθήσετε το κατηφορικό δρομάκι που οδηγεί στη μικρή παραλία Φαληράκι που προτιμούν και οι ντόπιοι για μια γρήγορη, αναζωογονητική βουτιά δίπλα στο κέντρο της πόλης.
Διαβάστε ακόμα:
Μέσα στον λαβύρινθο του Καμπιέλο, το πιο ρομαντικό κομμάτι της Κέρκυρας
6 λιλιπούτεια, ξεχωριστά καφέ στην παλιά πόλη της Κέρκυρας
Μια Σαπωνοποιία στην Κέρκυρα διατηρεί ολοζώντανη μια λαμπρή παράδοση με αρχαίες ρίζες
