Fontana di Trevi: Τα μυστικά του διασημότερου συντριβανιού στον κόσμο

Από πού προέρχεται το όνομά της

Την αποκαλούμε όλοι απλά Fontana –την ιταλική λέξη για το σιντριβάνι – λες κι η Ρώμη δεν είναι γεμάτη εντυπωσιακές κρήνες που στολίζουν πλατείες και μνημεία, αναγνωρίζοντας εμμέσως ότι αυτή είναι η εντυπωσιακότερη όλων. Το πλήρες όνομά της προέρχεται από το γεγονός ότι στην ομώνυμη πλατεία Piazza di Trevi, καταλήγουν τρείς δρόμοι, «tre vie» στα ιταλικά, εξ’ ου και η ονομασία Κρήνη των Τριών Δρόμων. Σήμερα, οι άκρως τουριστικοί αυτοί δρόμοι σφύζουν από κίνηση όλες τις ώρες της ημέρας ως αργά το βράδυ και είναι γεμάτοι αδιάφορα δυστυχώς – πλην ελαχίστων εξαιρέσεων – μαγαζιά με όλων των ειδών τα σουβενίρ, πλανόδιους πωλητές και εστιατόρια που προσπαθούν υπερβολικά να φανούν παραδοσιακά. Πιο αυθεντικό χρώμα έχει η μικρή αγορά τροφίμων που στήνεται κάθε πρωί στη κοντινή Via del Lavatore, ενώ αξίζει μία επίσκεψη και στην μπαρόκ εκκλησία Santi Vicenzo e Anastasio που βρίσκεται ακριβώς απέναντι.

Οι μορφές που απεικονίζονται και οι συμβολισμοί τους

Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι η κεντρική μορφή της γλυπτικής σύνθεσης, είναι ο θεός Ποσειδώνας. Ωστόσο στην πραγματικότητα απεικονίζεται ο Τιτάνας Ωκεανός, γιός του Ουρανού και τη Γης σύμφωνα με τη μυθολογία, που στέκει πάνω σ΄ένα τεράστιο όστρακο. Εκατέρωθεν της επιβλητικής μορφής του και ανάμεσα στις πανύψηλες κολώνες κορινθιακού ρυθμού, οι γυναικείες φιγούρες συμβολίζουν την Αφθονία αριστερά και την Υγεία δεξιά. Ωστόσο, οι πιο εντυπωσιακές και γεμάτες κίνηση μορφές είναι οι δύο Τρίτωνες που ξεπροβάλλουν ανάμεσα στα βράχια. Ο ένας προσπαθεί να δαμάσει ένα άγριο άλογο, ενώ ο δεύτερος κρατά ένα ήρεμο, φτερωτό άλογο, φυσώντας μέσα από ένα κοχύλι. Πρόκειται για έναν υπέροχο συμβολισμό των δύο όψεων της θάλασσας, πότε κυματώδης και αγριεμένη κι άλλοτε γαλήνια και ήρεμη. Στο πάνω μέρος της σύνθεσης, συμμετρικά τοποθετημένα πάνω από τα αντίστοιχα κιονόκρανα, μικρότερα αγάλματα διαφορετικών καλλιτεχνών, συμβολίζουν την ευεργετική δύναμη του νερού στις τέσσερις εποχές. Σαν επιστέγασμα όλων, η παπική τιάρα του Κλήμη ΙΒ΄ που ανέθεσε την κατασκευή του μνημειώδους έργου, βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο της κρήνης.

Η πηγή που τροφοδοτεί τη Fontana di Trevi

Παρατηρώντας κάποιος ακόμη προσεκτικότερα τις παραστάσεις που απεικονίζονται στην κρήνη, θα διακρίνει μια σκηνή δεξιά στο υπερώο, όπου μια κοπέλα δείχνει μια πηγή. Πρόκειται για το μύθο της νεαρής παρθένας που υπέδειξε την πηγή που τροφοδοτεί τη Fontana, στους διψασμένους στρατιώτες του αυτοκράτορα Αυγούστου. Αυτός είχε κατασκευάσει το 19 π.Χ. το υπόγειο υδραγωγείο Aqua Virgo (Νερό της Παρθένου), που τροφοδοτούσε με νερό την περιοχή του Campo Marzio. Μία ακόμη ανάγλυφη σκηνή στο πάνω μέρος της κρήνης απεικονίζει τον αρχιτέκτονα Μάρκο Αγρίππα να εγκρίνει τα σχέδια για την κατασκευή του υδραγωγείου, το οποίο παρότι καταστράφηκε από τους Γότθους τον 6ο αιώνα, συνέχισε ως τον Μεσαίωνα να παρέχει υδροδότηση στην κεντρική Ρώμη. Η Fontana di Trevi ανήκει στις «mostre d’ aqua», τις μεγάλες κρήνες που το νερό τους έχει τόση πίεση ώστε να τροφοδοτεί και άλλα σημεία της πόλης.

Το κτίριο που περνά απαρατήρητο και το μουσείο

Είναι πραγματικά εντυπωσιακό το ότι η μνημειώδης σύνθεση με τις γεμάτες κίνηση μυθικές φιγούρες, τα άλογα και τους καταρράκτες που καταλήγουν στην ήρεμη λίμνη της κρήνης, είναι ουσιαστικά προσαρτημένη στο Palazzo Poli του 17ου αιώνα. Για να χτιστεί η Fontana χρειάστηκε να κατεδαφιστεί το κεντρικό τμήμα του παλατιού και κατόπιν, ο Ναπολιτάνος αρχιτέκτονας Luigi Vanvitelli να διαμορφώσει εκ νέου την πρόσοψή του. Το κτίριο παραμένει σε χρήση και σ΄αυτό στεγάζεται σήμερα το Εθνικό Ινστιτούτο Γραφιστικής – Istituto Nazionale per la Grafica και το σχετικό μουσείο με μια ενδιαφέρουσα συλλογή χαλκογραφιών του 16ου αιώνα.

Ο αρχιτέκτονας και ο κουτσομπόλης γείτονας

Χρειάστηκαν 30 χρόνια από το 1732 που εγκρίθηκε το μπαρόκ σχέδιο του Ρωμαίου αρχιτέκτονα Nicola Salvi, ο οποίος δεν πρόλαβε να δει ολοκληρωμένο το λαμπερό και φιλόδοξο έργο του, μέχρις ότου αυτό ολοκληρωθεί το 1762 από τον φίλο του, γλύπτη Pietro Bracci, του οποίου έργο είναι η γιγάντια μορφή του Ωκεανού και των Τριτώνων που τον πλαισιώνουν. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι ο Salvi δεν ήταν ο αρχικός νικητής του διαγωνισμού για το έργο, καθώς είχε χάσει από τον Alessandro Galilei. Οι Ρωμαίοι κάτοικοι όμως δυσανασχέτησαν με το γεγονός ότι θα αναλάμβανε το έργο ένας Φλωρεντινός αρχιτέκτονας κι έτσι τελικά επικράτησε το σχέδιο του Salvi. Το δομικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε ήταν το ίδιο με αυτό από το οποίο χτίστηκε το Κολοσσαίο, δηλαδή τραβερτίνης από το Τίβολι, εξορυγμένος από τα λατομεία στους πρόποδες των Απεννίνων Όρεων. Σ΄αυτό το πέτρωμα οφείλεται το γλυκό μελί χρώμα που αποκτά το σιντριβάνι καθώς πέφτει το φως της μέρας. Όσο για το μάλλον παράξενο γλυπτό που μοιάζει με στρογγυλό αμφορέα και βρίσκεται στο δεξί μέρος της σύνθεσης, ονομάζεται «Asso di Coppe – Άσος Κούπα» και σύμφωνα με έναν αστικό μύθο τοποθετήθηκε εκεί από τον ίδιο το Nicola Salvi προκειμένου να κρύψει τη θέα των έργων από έναν κουτσομπόλη κουρέα της παρακείμενης Via della Stamperia, που διαρκώς επέκρινε το σχέδιο και τον ίδιο τον αρχιτέκτονα.

Το κέρμα που θα εξασφαλίσει την επιστροφή σας στη Ρώμη

Το αρχικό έθιμο πρόσταζε να πιει κάποιος νερό από τη Fontana di Trevi για να εξασφαλίσει την επιστροφή του στην Αιώνια Πόλη, αντικαταστάθηκε ωστόσο από αυτό του πετάγματος ενός νομίσματος στην κρήνη και μάλιστα με την πλάτη γυρισμένη σ΄αυτή. Χωρίς να είναι σαφές πότε ξεκίνησε η συγκεκριμένη παράδοση, αποδεικνύεται ιδιαίτερα κερδοφόρα, αφού δεν νοείται επίσκεψη στη Fontana χωρίς την ανάλογη, σχεδόν τελετουργική κίνηση. Υπολογίζεται ότι η αξία των κερμάτων φτάνει καθημερινά τα 3.000€, τα οποία συλλέγονται αυθημερόν και κατατίθενται υπέρ της Καθολικής φιλανθρωπικής οργάνωσης Caritas.

Το πρόγραμμα ανακαίνισης

Μετά τον βαρύ χειμώνα του 2012, μέρη του πλαισίου της σύνθεσης παρουσίασαν σαθρότητα και ορισμένα μάλιστα αποκολλήθηκαν. Η ανάγκη για έργα αποκατάστασης του μνημείου κατέστη άμεση κι έτσι δυο χρόνια αργότερα, τον Ιούνιο του 2014 η Fontana όχι μόνο έκλεισε, αλλά καλύφθηκε ολόκληρη για τη διεξαγωγή των εργασιών ανακαίνισης. Το κοστοβόρο έργο των 2,2 εκ.€ ανέλαβε να χρηματοδοτήσει ο ιταλικός οίκος μόδας Fendi που εδρεύει στη Ρώμη, με μια μικρή λιμνούλα να προστίθεται μπροστά από τις σκαλωσιές για να μη διακοπεί η παράδοση του πετάγματος νομισμάτων. Ύστερα από 17 μήνες, η Fontana αποκαλύφθηκε στο αρχικό της μεγαλείο και οι αδερφές Fendi γιόρτασαν τα 90 χρόνια του οίκου τους τον Ιούνιο του 2016, με μια μεγαλοπρεπή επίδειξη μόδας με σκηνικό τη μαγευτική Fontana κάτω από τον βραδινό, Ρωμαϊκό ουρανό. Τα μοντέλα δεν περπάτησαν απλά μπροστά στο σιντριβάνι, αλλά κυριολεκτικά πάνω στο νερό, σε μια ειδικά διαμορφωμένη πασαρέλα από πλέξιγκλας.

Gelato και pizza στη Fontana

Προσπεράστε τα αδιάφορα φαγάδικα της περιοχής και τις gelaterie με τα μέτριας γεύσης παγωτά και αναζητήστε δύο διευθύνσεις εγγυημένης ποιότητας. Σχεδόν πάνω στην πλατεία Piazza di Trevi, o Antico Forno εδώ και αρκετές δεκαετίες κάνει πράξη το σύνθημά του «Δεν διαθέτουμε γρήγορο φαγητό τύπου fast food, αλλά ποιοτικό φαγητό όσο πιο γρήγορα μπορούμε». Κάτι ανάμεσα σε φούρνο και ντελικατέσεν, αποτελεί εξαιρετική επιλογή για να προμηθευτείτε γευστικά σουβενίρ, αλλά κυρίως για ένα πεντανόστιμο σνακ στο χέρι: εδώ θα σας ετοιμάσουν υπέροχα σάντουιτς με ιταλικά αλλαντικά και τυριά που κόβονται μπροστά σας ή με απολαυστική χοιρινή porchetta, ενώ θα βρείτε επίσης φρεσκοψημένη πίτσα με το κομμάτι αλλά και παραδοσιακά μπισκότα, σε τιμές διαχρονικά λογικές παρά τη δημοφιλία της περιοχής.

Όσο για ένα κορυφαίας ποιότητας, γνήσιο gelato artigianale, λίγα μέτρα από το σιντριβάνι θα βρείτε μία από τις καλύτερες τζελατέριες της Ρώμης, την Il Gelato di San Crispino. Μην αναζητήσετε χρωματιστά κρεμώδη βουνά παγωτού στολισμένα με φρούτα και γαρνιτούρες, εδώ το παγωτό κλείνεται σε μεταλλικά δοχεία που παραμένουν σφραγισμένα για να μην αλλοιώνεται η γεύση και η υφή από τον αέρα. Δοκιμάστε την κλασσική τους γεύση Τζίντζερ–Κανέλα, το Μέλι, το πολύ ιταλικό Zabaione ή τη Σοκολάτα Valhrona και συνδυάστε με ένα εποχικό σορμπέ όπως το υπέροχο Βερίκοκο, το Ροδάκινο ή το Δαμάσκηνο. Κι αν η μικροσκοπική τζελατέρια σας φαίνεται από κάπου γνωστή, είναι επειδή την έχετε πιθανόν δει στην ταινία «Eat Pray Love», με τη Τζούλια Ρόμπερτς να απολαμβάνει το παγωτό της στους δρόμους της Ρώμης.

Δωμάτιο με θέα

Τι πιο ρομαντικό από ένα δωμάτιο με θέα στη μαγευτικότερη κρήνη της Ιταλίας ή τι πιο βολικό από διαμονή σχεδόν στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της Ρώμης. Υπάρχουν μερικά εξαιρετικά καταλύματα γύρω από το διάσημο σιντριβάνι, με αρκετά δωμάτια να το αγναντεύουν από τα παράθυρα ή τα μικρά μπαλκονάκια τους. Ακριβώς απέναντι από τη Fontana, το Hotel Fontana είναι μια αξιόπιστη επιλογή 3 αστέρων, ενώ το λίγο πιο ακριβό Relais Fontana di Trevi βρίσκεται ελάχιστα βήματα πιο πέρα. Εξαιρετικά διαμερίσματα αποτελούν τα La Finestra su Fontana di Trevi και Trevi Ab Aeterno, με πλαϊνή θέα στην κρήνη και τον παφλασμό του νερού να σας κοιμίζει τα βράδια. Φροντίστε μόνο για έγκαιρη κράτηση γιατί είναι πραγματικά περιζήτητα.

Η Fontana πρωταγωνίστρια σε ταινίες

Είναι δύσκολο για έναν σκηνοθέτη που γυρίζει ταινία στη Ρώμη, να αντισταθεί στη γοητεία της θεαματικής Fontana di Trevi. Στη ρομαντική κομεντί του 1953 «Διακοπές στη Ρώμη», η πριγκίπισσα που υποδύεται η Audrey Hepburn ανακαλύπτει τις μικρές χαρές της ζωής, αγοράζει παπούτσια και κόβει τα μαλλιά της στους δρόμους γύρω από το σιντριβάνι, ενώ ένα χρόνο μετά, το «Πιστεύουμε στον έρωτα» μας έμαθε πώς να ρίχνουμε τα νομίσματα με την πλάτη γυρισμένη στη Fontana, καθώς ο Frank Sinatra τραγουδούσε «Three coins in the fountain», όπως ήταν ο πρωτότυπος τίτλος της ταινίας.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Federico Fellini (@federico_fellini)

Έπρεπε όμως να έρθουν στις κινηματογραφικές αίθουσες τα ασπρόμαυρα πλάνα του Fellini το 1960 και η θρυλική σκηνή της ταινίας «La Dolce Vita», όπου ο Marcello Mastroianni και μαζί του όλοι μας, παρακολουθεί μαγεμένος την εκρηκτική Anita Ekberg να βουτά ξημερώματα στα νερά της Fontana di Trevi, για να καθιερωθεί το ούτως ή άλλως εκθαμβωτικό σιντριβάνι ως το πιο λαμπερό κι ονειρεμένο σκηνικό της Ρώμης.

Διαβάστε ακόμα:

Ρώμη: Τα αγαπημένα πιάτα ζυμαρικών των ντόπιων και πού θα τα δοκιμάσετε

Περιπλάνηση γύρω από την κομψή Piazza Farnese, μια από τις πιο ατμοσφαιρικές περιοχές της Ρώμης

«Στη Ρώμη με αγάπη»: 5 ταινίες που εξυμνούν την ομορφιά της Αιώνιας Πόλης και οι μυστικές διευθύνσεις τους