To Γκντανσκ στις ακτές της Βαλτικής Θάλασσας και τις εκβολές του ποταμού Motlawa είναι μια πανέμορφη πόλη και διάσημος τουριστικός προορισμός της Πολωνίας. Ως μέλος της Χανσεατικής Ένωσης, μιας εμπορικής και αμυντικής συνομοσπονδίας των εμπορικών συντεχνιών και των εμπορικών κέντρων της βορειοδυτικής και κεντρικής Ευρώπης που αναπτύχθηκε μεταξύ του 12ου και 19ου αιώνα, υπήρξε ένα εμπορικό σταυροδρόμι και σημείο συνάντησης πολλών πολιτισμών, εθνικοτήτων και δογμάτων. Τα παραπάνω αλλά και το γεγονός ότι η πόλη υπήρξε άλλοτε υπό την γερμανική και άλλοτε υπό την πολωνική κυριαρχία τής έχουν προσδώσει μια ιδιαίτερη κουλτούρα.
Αποτελεί το κύριο λιμάνι της Πολωνίας και ένα από τα μεγαλύτερα της Βαλτικής και διαθέτει μια ιστορία 1.000 χρόνων με εμπορικές επιτυχίες, μάχες και πολέμους. Το πιο χαρακτηριστικό τμήμα της ιστορίας του Γκντανσκ, όμως, είναι σχετικά πρόσφατο, καθώς εδώ έγινε η πρώτη επίθεση της Γερμανίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η σύγχρονη πόλη διαμορφώθηκε μετά το 1945, καθώς μεγάλο μέρος της είχε καταστραφεί από τους βομβαρδισμούς.
Οι πολίτες χτίζοντας εκ νέου την πόλη στο τέλος του πολέμου θέλοντας να αποστασιοποιηθούν από το γερμανικό στοιχείο, που υπήρχε έντονο προπολεμικά, δανείστηκαν την αρχιτεκτονική άλλων χωρών και πλέον η πόλη είναι ένα άκρως ενδιαφέρον μείγμα γερμανικής, ολλανδικής και γαλλικής αισθητικής. Άλλο ένα σημαντικό γεγονός στην ιστορία της είναι το κίνημα της Αλληλεγγύης στη δεκαετία του 1980, οργάνωση που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην κατάρρευση του Ανατολικού Μπλοκ, της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου και της διάλυσης του Συμφώνου της Βαρσοβίας.
Μια βόλτα στην παλιά πόλη του Γκντανσκ αρκεί για να δείτε την ιστορία να ξεδιπλώνεται μπροστά σας. Τα περισσότερα αξιοθέατα θα τα βρείτε κατά μήκος αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Ulica Długa ή αλλιώς Μακράς Οδού και της Długi Targ ή Μακράς Αγοράς, που ουσιαστικά η μια είναι συνέχεια της άλλης και βρίσκονται μεταξύ της Χρυσής και Πράσινης Πύλης. Η διαδρομή αυτή ονομαζόταν επίσης και «Βασιλική» καθώς αποτελούσε τον παλιό δρόμο όπου παρήλαυναν οι βασιλείς της Πολωνίας κατά τις επισκέψεις του στην πόλη. Εδώ, θα δείτε μερικά από τα πιο όμορφα παλιά κτίρια του Γκντανσκ, αρκετά εκ των οποίων είναι του 17ου αιώνα, είναι ίσως το πιο πολύχρωμο και ζωντανό κομμάτι της πόλης.
Ξεχωρίζει το Χρυσό Σπίτι του 1618, με τις περίτεχνα σκαλιστές ζωοφόρους, τις προτομές διάσημων ιστορικών προσωπικοτήτων, συμπεριλαμβανομένων δύο Πολωνών βασιλιάδων και τα αγάλματα της Κλεοπάτρας, του Οιδίποδα, του Αχιλλέα και της Αντιγόνης. Εδώ βρίσκεται και το Κεντρικό Δημαρχείο, το οποίο πλέον είναι μουσείο, το εντυπωσιακό συντριβάνι του Ποσειδώνα αλλά και η Οικία Uphagen, η οποία είναι μια ανακατασκευασμένη εμπορική κατοικία του 18ου αιώνα στην οποία μπορείτε να πάρετε μια πολύ καλή εικόνα για το πώς ήταν ένα τυπικό σπίτι της μεσαίας τάξης στο Γκντανσκ την εποχή αυτή.
Στο δυτικό άκρο της Βασιλικής Οδού βρίσκεται και η Πύλη Upland, από όπου εισέρχονταν παραδοσιακά οι βασιλιάδες. Χτίστηκε το 1574 ως μέρος των νέων οχυρώσεων, ωστόσο το αρχικό αποτέλεσμα δεν ήταν ικανοποιητικό, γι’ αυτό οι αρχές ανέθεσαν το 1586 στον Φλαμανδό καλλιτέχνη Willem van den Block να αλλάξει την όψη του. Ο Block τα κατάφερε καλύπτοντας την πρόσοψη με ψαμμίτη και προσθέτοντας τρία οικόσημα, τους Μονόκερους, τους Αγγέλους και τα Λιοντάρια που αντιπροσωπεύουν την Πρωσία, την Πολωνία και το Γκντανσκ αντίστοιχα.
Βγείτε από την Πράσινη Πύλη και περπατήστε στην Dlugie Pobrzeze πλάι στο ποτάμι, εδώ που από τη μια μεριά τα παλιά τούβλινα σπίτια αντιπαραβάλλονται με τα σύγχρονα στην απέναντι όχθη και με μια μόνο ματιά βλέπετε το παρελθόν και το μέλλον της πόλης. Στα αριστερά σας βγαίνοντας από την Πύλη βρίσκεται και ο διάσημος μεσαιωνικός γερανός, για την ακρίβεια ο μεγαλύτερος γερανός λιμανιού σε ολόκληρη την Ευρώπη κατά τον Μεσαίωνα. Δυο τετράγωνα κάτω από τη Βασιλική Διαδρομή βρίσκεται η υπέροχα ατμοσφαιρική οδός Mariacka, με τα σπίτια με τις βεράντες και τα μικρά μαγαζάκια που πουλάνε κεχριμπαρένια κοσμήματα και αντικείμενα. Διατηρεί σε μεγάλο βαθμό την παλιά αρχιτεκτονική με μικρές σύγχρονες πινελιές. Τα κεφάλια γαργκόιλ στις άκρες των υδροροών είναι εξαιρετικά εντυπωσιακά.
Μην Χάσετε:
Τη Χρυσή Πύλη
Χτισμένη το 1612, σχεδιάστηκε από τον Abraham van den Block και είναι η πιο όμορφη από τις πύλες του Γκντανσκ. Είναι ένα είδος θριαμβικής αψίδας διακοσμημένης με διώροφη κιονοστοιχία που στην κορυφή της είναι τοποθετημένα οκτώ αγάλματα τα οποία αντιπροσωπεύουν την Ειρήνη, την Ελευθερία, τον Πλούτο, τη Φήμη, τη Σοφία, την Ευσέβεια, τη Δικαιοσύνη και τη Συμφωνία. Τα σημερινά στοιχεία είναι μεταπολεμικά αντίγραφα των πρωτοτύπων του 1648.
Το Οχυρό Νο 1
Εδώ μην περιμένετε να δείτε κάτι χαλαρό και εντυπωσιακό. Η περιοχή Westerplatte είναι το σημείο όπου στις 4.45 π.μ. της 1ης Σεπτεμβρίου 1939, ακούστηκαν οι πρώτοι πυροβολισμοί του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου κατά τη διάρκεια της γερμανικής εισβολής στην Πολωνία. Το γερμανικό θωρηκτό Schleswig-Holstein άρχισε να βομβαρδίζει την πολωνική φρουρά των μόλις 182 ανδρών, η οποία άντεξε επτά ημέρες πριν παραδοθεί. Η περιοχή τώρα αποτελεί μνημείο με κάποια από τα ερείπια να έχουν παραμείνει ως είχαν μετά τον βομβαρδισμό ως «εκθέματα» πολέμου. Έχει επίσης στηθεί ένα μνημείο για τους στρατιώτες που έχασαν τη ζωή τους.
Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Αλληλεγγύης
Άνοιξε το 2014 και περιγράφει μέσα σε εφτά αίθουσες την προσπάθεια της Πολωνίας μετά τον πόλεμο για ελευθερία, τις απεργίες των εργατών στα ναυπηγεία του Γκντανσκ τη δεκαετία του 1970, τις διαπραγματεύσεις μεταξύ των λιμενεργατών και του κομμουνιστικού καθεστώτος και την υπογραφή των συμφωνιών του 1980, τα γεγονότα που οδήγησαν στο κίνημα Αλληλεγγύης και πώς αυτή η ειρηνική διαδικασία βοήθησε να μετατραπεί η Πολωνία από ένα κομμουνιστικό κράτος σε ένα δημοκρατικό. Το κίνημα βοήθησε στην πτώση του κομμουνισμού, όχι μόνο στην Πολωνία, αλλά και σε άλλες χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης.
Το Μουσείο Β’ Παγκοσμίου Πολέμου
Σε αυτό το εντυπωσιακό μοντέρνο κτίριο στην προκυμαία του Γκντανσκ στεγάζεται το Μουσείο Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που άνοιξε το 2016. Περιγράφει την μοίρα της Πολωνίας κατά τη διάρκεια του πολέμου και τον πόνο που προκάλεσε. Εκτείνεται σε 5.000 τ.μ. και θα χρειαστείτε περίπου 3 ώρες για να το καλύψετε ολόκληρο. Χωρίζεται σε 18 χρονολογικές ενότητες οι οποίες καλύπτουν συγκεκριμένες πτυχές του πολέμου. Η περιήγησή σας ξεκινά με τα αίτια, με αφίσες προπαγάνδας των Ναζί και τελειώνει με τις αφίσες της κομμουνιστικής προπαγάνδας του Ψυχρού Πολέμου. Ανάμεσα στα εκθέματα θα δείτε μια τεράστια μακέτα μιας οδού της Βαρσοβίας του Μεσοπολέμου, το τμήμα του Ολοκαυτώματος με τα εκατοντάδες εβραϊκά πρόσωπα που υψώνονται 7 μέτρα μέχρι το ταβάνι, μια τεράστια βομβαρδισμένη αυλή της Βαρσοβίας, στολές, όπλα, χάρτες, έγγραφα αλλά και τα ραδιόφωνα που πωλήθηκαν στην Τσεχοσλοβακία με αυτοκόλλητα που υπόσχονταν τη θανατική ποινή για άκουσμα του BBC.
Την εκκλησία St Mary
Θεωρείται η μεγαλύτερη εκκλησία χτισμένη με τούβλα στον κόσμο. Ξεκίνησε να χτίζεται το 1343 αλλά έφτασε στη σημερινή της μορφή το 1502. Εντυπωσιάζει ο γοτθικός βωμός στο εσωτερικό της του 1510 αλλά και το αστρονομικό ρολόι του 15ου αιώνα στο βόρειο τμήμα. Διαθέτει έναν πύργο ύψους 78 μέτρων, ο οποίος χαρίζει εξαιρετική θέα στην πόλη σε όποιον καταφέρει να ανέβει τα 405 σκαλοπάτια του. Παλαιότερα, το εσωτερικό ήταν διακοσμημένο με τοιχογραφίες, ασβεστώθηκε όμως κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και λίγες μόνο έχουν διασωθεί. Πολύ κοντά βρίσκεται και το Βασιλικό Παρεκκλήσι, η μόνη μπαρόκ εκκλησία στην παλιά πόλη. Χτίστηκε μεταξύ 1678 και 1681 από τον διάσημο βασιλικό αρχιτέκτονα Tylman van Gameren για τον Πολωνό Βασιλιά, John III Sobiesk.
Το Ναυτικό Μουσείο
Ως ένα από τα πιο σημαντικά λιμάνια της Βαλτικής ανά τους αιώνες η πόλη δεν θα μπορούσε να μην έχει το δικό της Ναυτικό Μουσείο. Διαθέτει μια μόνιμη διαδραστική έκθεση «Άνθρωποι-Πλοία-Λιμάνια» η οποία πλαισιώνεται από άλλα εκθέματα, με δικό τους εισιτήριο όπως το SS Sołdek, το πρώτο σκάφος που κατασκευάστηκε στο ναυπηγείο του Γκντανσκ τα μεταπολεμικά χρόνια και τον Żuraw τον μεσαιωνικό γερανό του 15ου αιώνα που χρησίμευε για τη φόρτωση και εκφόρτωση βαρέων φορτίων από πλοία που ελλιμενίζονταν στην αποβάθρα. Μπορούσε να ανυψώσει φορτία έως και 2000 κιλών, καθιστώντας τον τον μεγαλύτερο γερανό στη μεσαιωνική Ευρώπη. Παράρτημα του μουσείου είναι επίσης και οι σιταποθήκες στο νησί Otowianka που απεικονίζουν την ιστορία της πολωνικής ναυτιλίας από τα πρώτα χρόνια μέχρι σήμερα. Περιλαμβάνει μοντέλα παλαιών ιστιοφόρων πολεμικών πλοίων, μια πιρόγα του 9ου αι., όργανα πλοήγησης κ.ά.
Το Artus Court Museum
Θα το βρείτε πίσω από το Σιντριβάνι του Ποσειδώνα στην Μακρά Αγορά και είναι ίσως το πιο γνωστό σπίτι στην πόλη, το οποίο κάποτε ήταν τόπος συνάντησης εμπόρων και αξιωματούχων. Στον πόλεμο καταστράφηκε εντελώς, ωστόσο το αποκατέστησαν βασισμένοι σε παλιές φωτογραφίες και ιστορικά αρχεία. Χτίστηκε αρχικά τον 14ο αιώνα και οφείλει την εντυπωσιακή του πρόσοψη στον αρχιτέκτονα Abraham van den Block. Στο εσωτερικό του φιλοξενούνται εντυπωσιακοί πίνακες με σκαλιστές κορνίζες, ρολόγια, αγάλματα, πανοπλίες, αντικείμενα καθημερινής χρήσης κ.ά. Από τα πιο χαρακτηριστικά εκθέματα είναι η τεράστια αναγεννησιακή σόμπα με πλακάκια, λέγεται ότι είναι η υψηλότερη σόμπα του είδους της στην Ευρώπη και περιέχει 520 πλακάκια, 437 από τα οποία είναι αυθεντικά.
Το Ιστορικό Μουσείο
Στεγάζεται στο επιβλητικό τούβλινο κτίριο του Κεντρικού Δημαρχείου ακριβώς δίπλα στο Artus Court και περιλαμβάνει εκθέσεις που αφηγούνται την ιστορία της πόλης. Η Κόκκινη Αίθουσα είναι το πιο ιδιαίτερο τμήμα του μουσείου, απηχώντας τον ολλανδικό Μανιερισμό του 16ου αιώνα. Εντυπωσιάζει η διακοσμημένη οροφή με 25 πίνακες στους οποίους κυριαρχεί ένα οβάλ κεντρικό κομμάτι με τίτλο «Η δοξασμένη στιγμή της ένωσης του Γκντανσκ με την Πολωνία». Το 1942, ολόκληρο το δωμάτιο ξηλώθηκε και φυλάχτηκε έξω από την πόλη μέχρι το τέλος των βομβαρδισμών. Άλλα εντυπωσιακά εκθέματα είναι αυτά που περιλαμβάνουν τη Χειμερινή Αίθουσα με τα πορτρέτα των δημάρχων του Γκντανσκ μέχρι τον 17ο αιώνα και την Αίθουσα του Μεγάλου Συμβουλίου με τις τεράστιες ελαιογραφίες των Πολωνών βασιλιάδων. Διαθέτει επίσης και έναν πύργο 82 μέτρων όπου εάν ανεβείτε θα έχετε την καλύτερη θέα στην πόλη.
Το Τείχος του Βερολίνου
Κοντά στα κεντρικά γραφεία του κινήματος της Αλληλεγγύης το Wały Piastowskie βρίσκεται ένα μικρό κομμάτι του Τείχους του Βερολίνου ενώ ακριβώς δίπλα βρίσκεται τμήμα του τείχους που σκαρφάλωσε ο Lech Wałȩsa το 1980 όταν μια ακόμα άνοδος των τιμών των τροφίμων οδήγησε σε απεργία στο ναυπηγείο Λένιν στο Γκντανσκ. Ο Wałęsa ήταν ένας από τους υποκινητές, ο οποίος σκαρφάλωσε πάνω από το τείχος του ναυπηγείου και γρήγορα έγινε ένας από τους ηγέτες της απεργίας και στη συνέχεια ο ηγέτης του κινήματος Αλληλεγγύης και ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος Πρόεδρος της Πολωνίας. Αν και τα δυο κομμάτια είναι μικρά, αξίζουν μια επίσκεψη μόνο και μόνο για την ιστορία που κουβαλάνε.
Εκκλησία St Bridget’s
Ιδρύθηκε πριν από περίπου 700 χρόνια, ωστόσο σε μεγάλο βαθμό έχει ανακαινιστεί πάνω στα πρωτότυπα σχέδια που χρονολογούνται από το 1394-1420, καθώς μέχρι το 1970 μόνο οι εξωτερικοί τοίχοι είχαν μείνει. Αξίζει να πάτε για δείτε το εσωτερικό του ναού που είναι διακοσμημένο με ένα μεταλλικό έργο τέχνης που απεικονίζει την ιστορία του αγώνα του πολωνικού λαού για ελευθερία αλλά και τον εκπληκτικό κεχριμπαρένιο βωμό που έχει ύψος 11 μέτρα και πλάτος 6 μέτρα στο κεντρικό του τμήμα του οποίου δεσπόζει η εικόνα της Θεοτόκου ντυμένη με κεχριμπάρι.
Καθεδρικός ναός Oliwa
Βρίσκεται εκτός του κέντρου της πόλης και έχει μια εντυπωσιακή πρόσοψη η οποία αποτελείται από δυο στενόμακρους πανύψηλους οκταγωνικούς γοτθικούς τούβλινους πύργους στο ενδιάμεσο των οποίων δεσπόζει ένα μπαρόκ τμήμα. Αυτό που κάνει το ναό διάσημο είναι το συγκλονιστικό μουσικό όργανο πάνω από την κύρια είσοδο. Κατασκευάστηκε μεταξύ 1755 και 1780 και εκείνη την εποχή ήταν το μεγαλύτερο όργανο του είδους του στην Ευρώπη. Διαθέτει κινούμενα χερουβείμ και αγγέλους καθώς και 7.896 αυλούς που του επιτρέπουν ένα απίστευτο εύρος μουσικών τόνων.
Μουσείο Κεχριμπαριού
Το Γκντανσκ θεωρείται η παγκόσμια πρωτεύουσα του κεχριμπαριού και ως τέτοια έχει το δικό της μουσείο αφιερωμένο στο κεχριμπάρι. Ανάμεσα στα εκθέματα θα δείτε από σβώλους ρητίνης μέχρι κοσμήματα, μαχαιροπίρουνα και σεντούκια. Θα μάθετε πώς σχηματίζεται το κεχριμπάρι, πώς εξορύσσεται, ποιες είναι οι ιδιότητές του και πώς έχει δουλευτεί στο πέρασμα των αιώνων. Ενδιαφέρον επίσης έχει και το κτίριο στο οποίο στεγάζεται, το ιστορικό συγκρότημα Fore Gate στην οδό Dluga που αποτελείται από τον Θάλαμο Βασανιστηρίων και τον Πύργο της Φυλακής.
Διαβάστε ακόμα:
H μεσαιωνική γοητεία του Κάρλοβι Βάρι
Αμβούργο: Mεσαιωνικά κτίρια και βαρκάδες στη «Βενετία του βορρά»
Άμστερνταμ: Η πιο κουλ και «ελεύθερη» πρωτεύουσα της Ευρώπης
