Υπάρχει μία περιοχή στην Ευρώπη με απόκρημνα βουνά, με παραδόσεις εκατοντάδων ετών, με μεσαιωνικούς πύργους, με ανθρώπους ιδιαιτέρως περήφανους για τον τόπο τους και την οικογενειακή κληρονομία τους, με έθιμα όπως η βεντέτα, με παραδόσεις και τελετές με παγανιστικές απαρχές και ιστορία πολλών αιώνων, με την παραδοσιακή αντρική ενδυμασία να προβλέπει μαχαίρι στη μέση και με εξαιρετική τοπική κουζίνα.

46

Δεν μιλάμε για την Μάνη ούτε για τα Σφακιά της Κρήτης. Το Σβανέτι είναι μια ιστορική περιοχή στη βορειοδυτική Γεωργία, στις κεντρικές πλαγιές της οροσειράς του Καυκάσου. Είναι η πιο ορεινή κατοικημένη περιοχή του Καυκάσου. Και είναι μία άγνωστη γωνιά της Ευρώπης που αξίζει να επισκεφθείτε.

Ιστορικά ως Σβανέτι (το οποίο διαιρείται σε Άνω και Κάτω) θεωρείται μια ορεινή έκταση 5.776 τετραγωνικών χιλιομέτρων με μόλις 23.000 κατοίκους, οι οποίοι κατοικούν σε μια σειρά από μεσαιωνικά χωριουδάκια. Η περιοχή είναι περίφημη για την ξεχωριστή ορεσίβια κουλτούρα της τα μυστηριώδη λαϊκά έθιμα και την ιδιαίτερη γλώσσα των Σβάνι, η οποία είναι διαφορετική από την γεωργιανή και διατηρεί πολλά αρχαϊκά στοιχεία. Όμως, τίποτα δεν είναι περισσότερο αντιπροσωπευτικό για το Σβανέτι από τα εκατοντάδες koshkebi, δηλαδή τους μεσαιωνικούς πύργους που θυμίζουν αυτούς της Μάνης.

Ο παράδεισος του (τολμηρού) πεζοπόρου

Χάρη στο «τραχύ» της τοπίο και την μεγάλη απομόνωσή της (είπαμε, η «Μάνη του Καυκάσου») ένα ταξίδι στο Σβανέτι είναι σίγουρα ένα όνειρο ζωής για όποιον έχει χόμπι την πεζοπορία και ψάχνει μεγάλες συγκινήσεις. Υπάρχει ένα εκτεταμένο δίκτυο μονοπατιών που διασχίζει παμπάλαια χωριά όπου θα δει κανείς εντυπωσιακές (αλλά μισοκατεστραμμένες) εκκλησίες και ανθισμένα λιβάδια (το καλοκαίρι) όπως και πανέμορφα φαράγγια.

Η πιο δημοφιλής διαδρομή ορεινής πεζοπορίας διαρκεί 3 έως 5 μέρες και ξεκινάει από την Μέστια. Μια γραφική κωμόπολη περίπου 2.000 κατοίκων με εντυπωσιακούς πύργους η οποία είναι και το τουριστικό κέντρο της περιοχής. Η διαδρομή περνάει από αρκετά χωριά, κάτι που επιτρέπει στον επισκέπτη να διανυκτερεύσει μαζί με τους ντόπιους σε δωμάτια προς ενοικίαση. Εκεί θα βρει ζεστό φαγητό και δυνατό αλκοόλ και θα μπορέσει να δει την τοπική κουλτούρα από κοντά.

Ανάμεσα σε αυτά τα χωριά είναι το Αντίσι. Ένα καταφύγιο πλούσιο σε ιστορικά αξιοθέατα όπως ο Ναός του Αγίου Γεωργίου που χρονολογείται από τον 12ο αιώνα. Η τοπική θρησκευτική πρακτική προβλέπει ακόμα και σήμερα θυσίες αρνιών, αλλά και προσφορά σπιτικών αλκοολούχων ποτών ως τάματα προς τον Άγιο. Στο τέλος της πεζοπορικής διαδρομής βρίσκεται το Ουσγκούλι, ένα σύμπλεγμα τεσσάρων χωριών. Πρόκειται για έναν από τους ορεινότερους οικισμούς της Ευρώπης, σε υψόμετρο 2.100 μέτρων και ένας τόπος που θα νομίζετε πως ξαφνικά τηλεμεταφερθήκατε εκατοντάδες χρόνια πίσω. Το Oυσγκούλι άλλωστε έχει ανακηρυχθεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO.

Πράγματι, εδώ η ζωή δεν έχει αλλάξει και πάρα πολύ σε σχέση με τον 12ο αιώνα, όταν χτίστηκαν τα χωριά. Ακόμα και σήμερα μπορεί κανείς να δει νέους να διαγωνίζονται σε ιπποδρομίες πάνω σε ξεσέλωτα άλογα. Εδώ υπάρχει και ένας χριστιανικός ναός του 10ου αιώνα ο οποίος είναι αφιερωμένος στη Λαμάρια. Έτσι ονομάζεται από τους Σβάνι η Παναγία αλλά και μία θεότητα της προχριστιανικής γεωργιανής μυθολογίας, η θεά της γονιμότητας. Άλλο ένα παράδειγμα, όπως και οι θυσίες ζώων, του θρησκευτικού δυϊσμού της περιοχής και του πόσο έντονο είναι ακόμα και σήμερα το παγανιστικό στοιχείο.

Φυσικά, υπάρχουν και μικρότερες πεζοπορικές διαδρομές μίας ημέρας για τους λιγότερο τολμηρούς. Με αφετηρία τη Μέστια ή το γειτονικό Μαζέρι μπορείτε να επισκεφτείτε εντυπωσιακά μέρη όπως τις λίμνες Κορούλντι ή να διασχίσετε το πανέμορφο πέρασμα Γκούλι.

Ένας πολιτισμός που δημιουργήθηκε από την απομόνωση

Αποκλεισμένοι και απομονωμένοι για αιώνες στα βουνά, οι Σβάνι απέφυγαν τους κατακτητές και τους πολέμους που γνώρισε η πεδινή Γεωργία. Kαι είναι αυτή η απομόνωση που έφτιαξε μία τοπική κουλτούρα και μία γλώσσα που χαρακτηρίζουν την περιοχή όσο και το ιδιαίτερο τοπίο της. Η τοπική διάλεκτος είναι μια άγραφη γλώσσα, συγγενής της γεωργιανής. Ο μόνος λόγος που επιβίωσε είναι η προφορική παράδοση, άλλη μία απόδειξη της ανθεκτικότητας των Σβάνι. Και ενώ ακόμα η γλώσσα ως μέσο επικοινωνίας κινδυνεύει να εξαφανιστεί, είναι η μουσική που την βοηθά να επιβιώσει και θα επιβιώσει ακόμα και αν εξαφανιστεί ως γλώσσα ομιλίας. Στα χωριά των Σβάνι μπορεί να δει κανείς άνδρες να συγκεντρώνονται μαζί φορώντας παραδοσιακά παλτά και έχοντας περασμένα στη μέση τους μαχαίρια να τραγουδούν στην ντόπια γλώσσα ψαλμούς ή τραγούδια με θέμα λαϊκούς θρύλους.

Άλλωστε στο Σβανέτι γίνονται θρησκευτικές τελετές και γιορτές που δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στη Γεωργία. και τον υπόλοιπο Καύκασο. Αυτό έχει να κάνει και με τα πολλά θρησκευτικά κειμήλια και τις εικόνες μεγάλης αξίας που υπάρχουν στους ναούς και τα μουσεία της περιοχής. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας, το Σβανέτι υπήρξε κατά κάποιον τρόπο το θησαυροφυλάκιο της Γεωργίας. Εξαιτίας της δυσπρόσιτης θέσης του σε καιρούς πολέμου πολλοί έφερναν εδώ τα κειμήλια τους θησαυρούς ή τις πολύτιμες θρησκευτικές εικόνες, για να τα κρύψουν.

Oι εκατοντάδες μεσαιωνικοι πύργοι, οι koshkebi, μερικοί από τους οποίους έχουν ηλικία άνω των 1000 ετών, κάνουν το Σβανέτι να μοιάζει πιο πολύ με ένα έπος του Τόλκιν παρά με μία περιοχή της σύγχρονης Ευρώπης. Άλλωστε, ήταν τέτοια η γεωγραφία της περιοχής που δεν θα μπορούσε να προστατευτεί με μία τυπική οχύρωση. Τις μέρες της ακμής τους λειτουργούσαν ως πύργοι παρατήρησης και προειδοποίησης για επερχόμενες εισβολές και ως σπίτια-γειτονιές για διευρυμένες οικογένειες. Oι εισβολείς μπορεί να έρχονταν από μακριά ή να ήταν μία αντίπαλη οικογένεια από γειτονικό χωριό. Στο μικροσκοπικό χωριό Chazhashi υπάρχουν σήμερα πάνω από 200 τέτοιοι πύργοι ενώ στη Μέστια ένας από αυτούς έχει μετατραπεί σε μουσείο με θέμα τη ζωή της οικογένειας Margiani. Η σημαντική οικογένεια της περιοχής κάποτε είχε στην κατοχή τις 8 τέτοιους πύργους.

Οι τοπικές σπεσιαλιτέ

Κατά πολλούς η ραχοκοκαλιά της κουλτούρας των Σβάνι είναι το φαγητό. Μπορεί κανείς να δει ακόμα και σήμερα γυναίκες να φτιάχνουν με τον παραδοσιακό τρόπο, δουλεύοντας στις μυλόπετρες, το λεγόμενο «αλάτι των Σβάνι». Πρόκειται για ένα μείγμα μπαχαρικών από αλάτι, κόλιανδρο, άγριο κύμινο, τριμμένη κόκκινη πιπεριά, μπλε μοσχοσίταρο, πέταλα καλέντουλας, άνιθο και σκόρδο. Ενώ η δημιουργία του προέκυψε από την ανάγκη να μεγαλώσουν τα αποθέματα αλατιού και μπαχαρικών δια της πρόσμειξης, γρήγορα έγινε μία από τις σταθερές της τοπικής και γεωργιανής γαστρονομίας. Χρησιμοποιείται ως καρύκευμα στα περισσότερα πιάτα της τοπικής κουζίνας. Οι σκληροί χειμώνες σήμαιναν πως θα έπρεπε να υπάρχει ένας τρόπος αποθήκευσης και συντήρησης για το κρέας, τις πατάτες τα σιτηρά.

Οι τοπικές σπεσιαλιτέ περιλαμβάνουν το tashmijabi, ένα πιάτο φτιαγμένο από ζεστές πατάτες ανακατεμένες μέσα σε αλμυρό τυρί ώσπου να γίνουν ένας κολλώδης πουρές.

Ένα ακόμα πιο δημοφιλές πιάτο είναι το kubdari, μαλακό ψωμί σε στρογγυλό σχήμα γεμιστό με μοσχάρι, κρεμμύδια γιαχνί και μπαχαρικά. Yπάρχουν και επιλογές, για όσους δεν θέλουν να φάνε κρέας, όπως το chvishtari, τραγανό ψωμί από καλαμπόκι γεμιστό με τυρί. Περίφημο είναι και το μέλι της περιοχής.

Πώς να πάτε

Μπορείτε να βρεθείτε στη Μέστια από την πρωτεύουσα της Γεωργία, Τιφλίδα με τρένο ή με Marshrutka (τα minibus που λειτουργούν ως ταξί πολλών πελατών στη Ρωσία και τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες). Διαβάστε περισσότερα εδώ

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(58283)
      ["id"]=>
      int(58283)
      ["title"]=>
      string(16) "σωανετι-5"
      ["filename"]=>
      string(20) "σωανετι-5.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(1059501)
      ["url"]=>
      string(69) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/12/σωανετι-5.jpg"
      ["link"]=>
      string(99) "https://www.travel.gr/experiences/travel/i-mani-toy-kaykasoy-taxidi-sto-svane/attachment/soaneti-5/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(1) "2"
      ["description"]=>
      string(20) "Photo: Shutterstocck"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(9) "soaneti-5"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(57940)
      ["date"]=>
      string(19) "2021-12-23 15:07:47"
      ["modified"]=>
      string(19) "2021-12-23 15:08:22"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1773)
      ["height"]=>
      int(2364)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(77) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/12/σωανετι-5-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(77) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/12/σωανετι-5-225x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(225)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(78) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/12/σωανετι-5-768x1024.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1024)
        ["large"]=>
        string(78) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/12/σωανετι-5-768x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(768)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(79) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/12/σωανετι-5-1152x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1152)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(79) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2021/12/σωανετι-5-1536x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Photo: Shutterstocck
Δεν είναι σπάνιο να δεις κανείς ημιελεύθερα άλογα / Photo: Shutterstock

Πότε να πάτε

H καλύτερη εποχή για να επισκεφθείτε το Σβανέτι για πεζοπορία, ορεινή ποδηλασία, rafting και άλλου τέτοιου είδους δραστηριότητες είναι το καλοκαίρι ή στις αρχές του φθινοπώρου. Πλέον, όμως, υπάρχει και χιονοδρομικός τουρισμός στην περιοχή.

Πού να μείνετε

Οι περισσότερες τουριστικές υποδομές στην περιοχή, ξενοδοχεία, ξενώνες, ή δωμάτια σε σπίτια προς υπενοικίαση βρίσκονται στη Μέστια.

Επισκεφθείτε: caucasus-trekking.com/regions/svaneti