Στα Πόζαρ της Έδεσσας δεν απολαμβάνουν το μπάνιο τους μόνο οι δεκάδες επισκέπτες των φημισμένων λουτρών της περιοχής, αλλά και τα πράσα. Μπορεί να αποτελεί το τελικό στάδιο πριν φθάσει στον καταναλωτή, ωστόσο τείνει να εξελιχθεί σε τουριστική ατραξιόν, μιας και δεν αποτελεί συνηθισμένη εικόνα να μένουν δεκάδες δεμάτια πράσου μέσα στα γάργαρα νερά ενός ποταμού.
Το χωριό Δωροθέα βόρεια της Έδεσσας (29 χιλιόμετρα), μέσω Αριδαίας, θεωρείται «βασίλειο» του πράσου και όχι άδικα, αφού αποτελεί την κύρια καλλιέργεια έχοντας αποκτήσει ξεχωριστή φήμη. Σε αυτό δεν έχει συμβάλει μονάχα ο σπόρος, που πρώτοι έφεραν στην περιοχή πρόσφυγες από την Μικρά Ασία πριν από 100 χρόνια, και το γόνιμο έδαφος αλλά και το ξέπλυμα του φυτού μέσα σε κοντινό ποτάμι, που το καθαρίζει από τα χώματα και το αναζωογονεί πριν αυτό να καταλήξει στην Κεντρική Λαχαναγορά Θεσσαλονίκης και σε κοντινές λαϊκές αγορές.
Κληρονομική «πατέντα»
Πρόκειται για μία «πατέντα» που κληρονόμησαν από τους παππούδες και τους πατεράδες τους, οι πρασοκαλλιεργητές της Δωροθέας, και συνεχίζουν με ευλάβεια έως σήμερα. Να «μπανιαρίζουν» ουσιαστικά την παραγωγή τους στον ποταμό «Κρύο Νερό», που σχηματίζεται από τα νερά των πολλών πηγών που αναβλύζουν από την γύρω περιοχή, με σταθερή θερμοκρασία 14 βαθμούς κελσίου χειμώνα – καλοκαίρι όπως λένε.
Με το πρώτο φως της ημέρας, οι παραγωγοί -ο ένας μετά τον άλλον- καταφθάνουν με τα φορτηγάκια τους στο σημείο, ξεφορτώνοντας και στοιβάζοντας στη συνέχεια μέσα στο νερό τα δεμάτια με τα πράσα. Καθένα από αυτά έχει βάρος που αγγίζει τα 6-8 κιλά και ύψος έως 70 εκατοστά. Έτσι, γρήγορα το ποτάμι γεμίζει με πράσινα δεμάτια, συνθέτοντας ένα μοναδικό σκηνικό με έντονα χρώματα και όχι συνηθισμένο για τους περισσότερους.
Ουσιαστικά, τα γάργαρα νερά του ποταμού βοηθούν στο να ξεπλυθεί γρηγορότερα και καλύτερα η ρίζα του πράσου, το λεγόμενο «μουστάκι», πριν αυτό καταλήξει στον καταναλωτή, καθώς αν ο καθαρισμός γινόταν χειρονακτικά, θα απαιτούνταν χέρια, πολλές ώρες και κοπιαστική εργασία. Επίσης, λόγω του νερού που θα «πιεί» το πράσο όσες ώρες μείνει μέσα στο ποτάμι, τόσο περισσότερο φρέσκο θα μείνει πριν αυτό καταναλωθεί.
«Τα πράσα παραμένουν μέσα στο νερό για 4-8 ώρες. Το νερό αναζωογονεί τα πράσα, που διατηρούνται φρέσκα για περισσότερο χρόνο» μας λέει ο παραγωγός Γιώργος Σενιτζόγλου, που ασχολείται με την καλλιέργεια πράσου για περισσότερα από 40 χρόνια και τα πουλάει ο ίδιος στη συνέχεια σε τοπικές λαϊκές αγορές.
Η ιδιαίτερη αυτή συνήθεια, που δεν συναντάται σε άλλη περιοχή της Ελλάδας, έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον εγχώριων και ξένων δικτύων, που αφιέρωσαν χρόνο και ρεπορτάζ προβάλλοντας την. Πολλοί μάλιστα ξένοι επισκέπτες στην περιοχή, ζητούν πληροφορίες για το πως θα φθάσουν στην Δωροθέα, για να δουν από κοντά το θέαμα, με τους παραγωγούς να «μπανιαρίζουν» τα πράσα τους μέσα στο νερό. «Μετά τη δημοσιότητα έρχεται κόσμος και ρωτάει να δει που είναι τα πράσα που κάνουν μπάνιο στο νερό. Τους φαίνεται περίεργο, αλλά όμορφο σαν εικόνα» λέει ο πρόεδρος της Κοινότητας Δωροθέας κ. Κώστας Ηλιάδης -παραγωγός και ο ίδιος.
Πριν από αυτό βέβαια, ακολουθείται μια -όχι και εύκολη- διαδικασία, στην οποία συμμετέχει όλη η οικογένεια κάθε παραγωγού. Αρχικά, τα φυτά βγαίνουν ένα ένα από το χωράφι και μεταφέρονται σε αποθήκες στο χωριό, όπου καθαρίζονται από τα πρώτα φύλλα και δένονται σε δεμάτια 15-20 φυτών -είτε με το χέρι είτε με τη μηχανή- για να καταλήξουν στο «Κρύο Νερό» για το ξέπλυμά τους.
Σήμερα περισσότερες από 40 οικογένειες -σχεδόν το μισό χωριό- ασχολούνται με την πρασοκαλλιέργεια στην Δωροθέα, καλύπτοντας μια συνολική έκταση 400 στρεμμάτων από τα 700 σε όλη την Αλμωπία, με τη μέση ετήσια παραγωγή να αγγίζει τους 1.600 τόνους. Ανάμεσά τους και πολλοί νέοι που συνεχίζουν την οικογενειακή παράδοση, όπως ο Πέτρος Βέσκος που μας επισημαίνει πως η συγκεκριμένη καλλιέργεια ενισχύει σημαντικά το οικογενειακό εισόδημα ειδικά κατά τους χειμερινούς μήνες. «Το πράσο αποτελεί κομμάτι της ζωής μας στο χωριό. Το αγαπάμε και μας αγαπάει. Το βρήκαμε από τους πατεράδες και τους παππούδες μας και συνεχίζουμε την καλλιέργειά του με την ίδια αγάπη» λέει ο νεαρός παραγωγός.
Τα πράσα της Δωροθέας θεωρούνται από τα πλέον γευστικά στην Ελλάδα και για αυτό επιλέγονται όλο και περισσότερο από τους καταναλωτές. Το έδαφος, τα πολλά νερά και βέβαια το κλίμα –«δώρα θεού» όπως τα αποκαλούν οι ντόπιοι- βοήθησαν ώστε ο σπόρος που έφεραν μαζί τους ως «κόρη οφθαλμού» οι παππούδες τους – πρόσφυγες από την Μικρά Ασία- να ριζώσει και να μεγαλουργήσει, συμβάλλοντας σημαντικά στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας.
«Η καλλιέργεια γίνεται με παραδοσιακό τρόπο. Ο σπόρος μαζεύεται και αποξηραίνεται έως ότου φυτευτεί. Πρόκειται για ντόπια ποικιλία, που συναντάται μόνο στο χωριό μας» λέει ο πρόεδρος της Κοινότητας κ. Κώστας Ηλιάδης, ενημερώνοντας μας πως από το 2006 λειτουργεί Ομάδα Παραγωγών πράσου που εφαρμόζει ολοκληρωμένη διαχείριση στην καλλιέργεια.
Το πράσο θεωρείται το λαχανικό του χειμώνα και συνοδεύει πολλές συνταγές της ελληνικής κουζίνας με τη νοστιμιά του. Ανήκει στην ίδια οικογένεια με το κρεμμύδι και το σκόρδο και συνήθως φυτεύεται φθινόπωρο για να δώσει την παραγωγή του μέσα στο χειμώνα. Ξεχωρίζει από τα στενόμακρα πράσινα φύλλα που ξεκινούν από ένα λευκό βολβό, που σχηματίζεται μέσα στο έδαφος. Αποτελεί πηγή διαλυτών φυτικών ινών, πολύ σημαντικές για την καλή υγεία του εντέρου, ενώ συντελεί στη μείωση της χοληστερίνης.
Η Δωροθέα είναι κτισμένη σε υψόμετρο 170 μέτρα και απέχει λιγότερο από 2 χιλιόμετρα από την Αριδαία, έδρα του Δήμου Αλμωπίας. Ο πληθυσμός του χωριού αγγίζει τους 500 κατοίκους, από τους οποίους οι περισσότεροι είναι παραγωγοί, που εκτός από πράσα καλλιεργούν ροδάκινα, σπαράγγια, καλαμπόκια και τριφύλλια. Στο χωριό λειτουργεί η μοναδική εκκλησία στην Ελλάδα που είναι αφιερωμένη στον Άγιο Δωρόθεο (255 – 362 μ.Χ. ), επίσκοπο της Τύρου και μάρτυρα της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ενώ πολύ κοντά έχουν έρθει στο φως λείψανα οικιστικών εγκαταστάσεων των νεολιθικών χρόνων και της Εποχής του Χαλκού.
Πληροφορίες
Στο «Κρύο Νερό» θα φτάσετε ακολουθώντας τον πρώτο δρόμο δεξιά, μπαίνοντας στην Δωροθέα από την Αριδαία. Μετά τα τελευταία σπίτια απλώνονται τα χωράφια με τα πράσα και ο δρόμος καταλήγει σε μια περιοχή με έντονη βλάστηση και το ποτάμι που στοιβάζονται τα δεμάτια με τα πράσα. Σίγουρα θα δείτε παραγωγούς να «μπανιαρίζουν» τα πράσα τους, Σάββατο, Τρίτη και Τετάρτη. Ο πρόεδρος της Κοινότητας κ. Κώστας Ηλιάδης είναι διαθέσιμος να σας δώσει κάθε πληροφορία (Τηλ. 6997368210).
Διαβάστε ακόμα:
Έδεσσα: Φθινοπωρινό ταξίδι στην «υδάτινη» πόλη της Βόρειας Ελλάδας
Βαρόσι: O παραδοσιακός οικισμός της Έδεσσας με αίσθηση μιας άλλης εποχής
Τα spa της ελληνικής φύσης – Αποστολή στα Λουτρά Σερρών, Πόζαρ, Σμοκόβου
