Από τη δεκαετία του 1980 και μετά, το νοτιοανατολικό άκρο της Κύπρου κυριαρχείται από την Αγία Νάπα. Η οποία μπορεί έως τότε να ήταν ένα απόμακρο, άγνωστο χωριό γεωργών και κτηνοτρόφων, μα πλέον έχει αναδειχθεί στο πιο διάσημο τουριστικό θέρετρο του νησιού, προσελκύοντας εντυπωσιακά πλήθη επισκεπτών (κυρίως νεαρών από τη βόρεια Ευρώπη), σε ετήσια βάση.
Με τη διάσημη νυχτερινή της διασκέδαση να μονοπωλεί συνήθως το τουριστικό ενδιαφέρον –μαζί, φυσικά, με τις φημισμένες παραλίες Νησί Μπέι, Λιμανάκι και Λάντα, οι οποίες γεμίζουν κόσμο κάθε καλοκαίρι– τα φώτα της δημοσιότητας έπεσαν εν καιρώ και στο Κάβο Γκρέκο. Το όνομα αυτό αφορά τόσο το νοτιοανατολικότερο ακρωτήρι στον κόλπο της Αμμόχωστου (που επισήμως μπορεί να το βρείτε και ως «Πηδάλιον» και είναι το νοτιοανατολικότερο της Ευρώπης), όσο και τη χερσόνησο στην οποία ανήκει γεωγραφικά.
Πρόκειται για μια έκταση 3,85 τ.χλμ. που από το 1993 αποτελεί επισήμως προστατευμένο δασικό πάρκο, έχοντας ενταχθεί και στο διεθνές δίκτυο Natura 2000. Η επίσκεψή σας εδώ θέλει προετοιμασία και θα πρέπει να υπολογίσετε ότι θα αφιερώσετε αρκετές ώρες παραμονής. Θα βρείτε όμως ότι αξίζει τον κόπο, ειδικά αν είστε φυσιολάτρες, αν αγαπάτε την πεζοπορία ή θέλετε, απλά, μια ανάπαυλα από την κοσμοσυρροή και τη φασαρία στην Αγία Νάπα: το τοπίο μοιάζει σχεδόν παρθένο, γεμάτο με άγρια βράχια που ορθώνονται πλάι σε κρυστάλλινα νερά, ενώ περιλαμβάνει κι έναν παλιό φάρο, όπως και μια διάσημη φυσική γέφυρα.
Μια περιοχή Natura 2000
Η ευρύτερη περιοχή στην οποία εντάσσεται το Κάβο Γκρέκο είναι γνωστή με την ονομασία Κοκκινοχωριά, λόγω του εύφορου κοκκινοχώματος του εδάφους, που οι ντόπιοι το χρησιμοποιούν για καλλιέργειες, παράγοντας πατάτες, φράουλες, καρπούζια και κολοκάσια. Οι ανασκαφές απέδειξαν ότι ήταν κατοικημένη ήδη από τα προϊστορικά χρόνια. Οικισμοί ιδρύθηκαν έπειτα και κατά τα αρχαία και μεσαιωνικά χρόνια, ενώ κατά καιρούς λειτούργησαν και λατομεία. Επιβιώνουν επίσης και ορισμένοι ανεμόμυλοι, χαρακτηριστικοί μιας προγενέστερης εποχής.
Πριν την ανεξαρτησία της Κύπρου (1960) στο ακρωτήρι υπήρχαν στρατιωτικές εγκαταστάσεις των Βρετανών, τις οποίες εγκατέλειψαν οριστικά το 1994, με την Κυπριακή Δημοκρατία να παίρνει τη σκυτάλη, εγκαθιστώντας στρατόπεδο καταδρομέων. Το 1973 στήθηκε και μια ισχυρή ραδιοφωνική αντέννα, που εξυπηρετούσε το γαλλικό Radio Monte Carlo για το πρόγραμμα που εξέπεμπε στη Μέση Ανατολή και στη βόρεια Αφρική. Εν καιρώ, μάλιστα, προστέθηκαν κι άλλες αντέννες, π.χ. αμερικανικών συμφερόντων –για το αραβόφωνο πρόγραμμα του Radio Sawa ή για τις εκπομπές του Trans World Radio. Ωστόσο, η ένταξη του Κάβο Γκρέκο στο δίκτυο Natura 2000 ήρθε σε σύγκρουση με την παρουσία αυτών των κεραιών, οι οποίες κατεδαφίστηκαν τελικά τον Νοέμβριο του 2021.
Το τοπίο, όπως είπαμε, είναι άγριο, με αρκετές βραχώδεις θέσεις και ασβεστολιθικά πετρώματα. Την ίδια στιγμή, όμως, παραμένει και ήπιο, αφού οι λόφοι είναι χαμηλοί και εύκολα προσβάσιμοι ή/και προσπελάσιμοι. Με την εξαίρεση κάποιων σημείων, όλη σχεδόν η ακτογραμμή είναι κι αυτή βραχώδης και απόκρημνη, με αρκετές θαλάσσιες σπηλιές. Κυρίαρχη βλάστηση εδώ είναι οι φοινικικοί αόρατοι –ένα μικρό, αρωματικό δέντρο (φτάνει μέχρι 10 μέτρα ύψος)– όπως βέβαια και ακακίες, φρύγανα, αλλά και ενδημικά φυτά σαν τη ζουλατζιά ή ακόμα και σπάνια είδη: εδώ, για παράδειγμα, είναι το μοναδικό μέρος σε όλη την Κύπρο όπου φύεται ο αθάνατος Limonium aucheri, ενώ στην ακτή θα δείτε και πικραλίδες της Πάφου. Σημαντικά, ωστόσο, κρίνονται και τα λιβάδια με ποσειδωνίες στις ρηχές υποθαλάσσιες ζώνες: ένα φανερόγαμο που συμβάλλει πολύ στον φυσικό καθαρισμό των ακτών.
Από την άποψη της πανίδας, τώρα, το Κάβο Γκρέκο έχει ιδιαίτερη σημασία για τα πουλιά, αφού αποτελεί σημαντικό σταθμό για τις εαρινές και φθινοπωρινές μεταναστεύσεις. Ταυτόχρονα, ωστόσο, εδώ ζουν και αναπαράγονται και ενδημικά είδη με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για όσους αγαπούν την πτηνοπαρατήρηση (birdwatching), π.χ. ο τρυπομάζης και η σκαλιφούρτα. Πέραν αυτών, ασφαλώς, συναντά κανείς και θηλαστικά, αμφίβια, ερπετά ή προστατευόμενα είδη σαν τη φρουτονυχτερίδα και τα ρινοδελφίνια.
Διατρέχοντας το Κάβο Γκρέκο
Το εθνικό δασικό πάρκο είναι κατάλληλο για πολλές φυσιολατρικές δραστηριότητες, για τις οποίες θα ενημερωθείτε πλήρως στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης και Εκπαίδευσης, το οποίο λειτουργεί εντός του Κάβο Γκρέκο από το 2017 (357 23 814 412). Κύρια θέση ανάμεσά τους έχουν βέβαια οι πεζοπορίες, για τη διευκόλυνση των οποίων υπάρχουν πέντε χαραγμένα και σηματοδοτημένα μονοπάτια, τα οποία χρησιμοποιούν και πολλοί ξένοι επισκέπτες.
Πιο δημοφιλές ανάμεσά τους, λόγω της ευκολίας του, είναι η «Αφροδίτη», που εκτείνεται σε μήκος 2 χιλιομέτρων, όπως κι εκείνο που οδηγεί σε ένα σπήλαιο, στο οποίο λέγεται πως κατοικούσε Κύκλωπας κατά τους μυθικούς χρόνους. Αν έχετε σοβαρή εμπειρία, επίσης, αξίζει να αναζητήσετε το απόκρηµνο µονοπάτι 10 µέτρων που οδηγεί στην κεντρική κοιλότητα της όλης περιοχής. Ωστόσο το Κάβο Γκρέκο προσφέρεται και για ποδηλασία, για ιππασία, για αναρριχήσεις και για πτηνοπαρατήρηση (όπως ήδη είπαμε).
Μπορείτε επίσης να κολυμπήσετε στα πεντακάθαρα νερά, εάν προσεγγίσετε τις βραχώδεις ακτές με σκάφος (ειδικά στην τοποθεσία που είναι γνωστή με τη διεθνή ονομασία Blue Lagoon), να εξερευνήσετε τις ευκαιρίες που δίνονται για κωπηλασία και ψάρεμα, αλλά και να καταδυθείτε στις υποθαλάσσιες χαράδρες και στα θαλάσσια σπήλαια, ειδικά στα λεγόμενα «Παλάτια». Ακόμα και τον χειμώνα, άλλωστε, το νερό διατηρεί μια μέση θερμοκρασία 16 βαθμών Κελσίου.
Το 2007 εντοπίστηκε και αρχαίο ναυάγιο στα ανοιχτά, το οποίο έχει ανασκαφεί μερικώς –προσδιορίστηκε ότι ήταν του 2ου αιώνα μ.Χ. Επιπλέον, ψαράδικοι θρύλοι θέλουν τα νερά να κατοικούνται από ένα φιλικό, άγνωστο ερπετόμορφο ον, που έχει γίνει γνωστό ως «τέρας της Αγίας Νάπας». Οι διηγήσεις αυτές προκαλούν τουριστικό ενδιαφέρον, ωστόσο δεν υπάρχει κανένα αποδεικτικό στοιχείο για να τις στηρίξει, με αποτέλεσμα να θεωρούνται ντόπιο φολκλόρ.
Όσοι αρκεστείτε στη στεριά, τώρα, θα βρείτε εδώ κι εκεί ειδικά διαμορφωμένα παγκάκια, ώστε να ξαποστάσετε ατενίζοντας το μπλε της Μεσογείου. Από τα αξιοθέατα που θα πρέπει να αναζητήσετε, κυρίαρχη θέση έχει η λεγόμενη «Καμάρα του Κόρακα»: μια πέτρινη γέφυρα που θεωρείται αρχιτεκτονικό θαύμα της φύσης, προσελκύοντας εκατοντάδες επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Σύμφωνα με τις τοπικές παραδόσεις, το ιδιαίτερο όνομα οφείλεται στις πολλές φωλιές κορακιών που υπήρχαν τριγύρω κατά τα παλαιότερα χρόνια. Η παρουσία της οφείλεται αποκλειστικά στη θάλασσα και στη διάβρωση που έχει επιφέρει στη βραχώδη ακτή. Η δράση της βέβαια συνεχίζεται, αποτελώντας απειλή για την ύπαρξη της γέφυρας, όμως οι αρμόδιες αρχές πήραν πρόσφατα κάποια μέτρα προστασίας της.
Από εκεί και πέρα, συστήνεται να ανεβείτε ως το ύψωμα Κάβος, καθώς παρέχει την καλύτερη πανοραμική θέα σε όλο το δασικό πάρκο, αλλά να φτάσετε και στον μυχό του ακρωτηρίου, ώστε να θαυμάσετε τον Φάρο του Κάβο Γκρέκο. Τον έχτισαν οι Βρετανοί το 1892 και για δεκαετίες, πέρα από τη διευθέτηση της ναυσιπλοΐας, λειτουργούσε άτυπα και ως παρατηρητήριο για τις δράσεις των λαθρεμπόρων.
Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου οι Ναζί δωροδόκησαν τον Τούρκο φαροφύλακα, ο οποίος τους παρείχε πληροφορίες ζωτικές για το υποβρύχιο που είχαν στείλει μυστικά στον κόλπο του Κόννου. Ως το 1982 ο φάρος λειτουργούσε με υγραέριο και απαιτούσε παρουσία φαροφύλακα, αλλά από τότε και μετά αυτοματοποιήθηκε, περνώντας στην ηλιακή ενέργεια. Πλέον γίνονται σκέψεις για την τουριστική του αξιοποίηση, όπως και των γειτονικών κτιρίων, στα οποία έδρευαν οι γαλλικές ραδιοφωνικές υπηρεσίες.
Φυσικά, δεν πρέπει να φύγετε από το Κάβο Γκρέκο δίχως μια επίσκεψη στο ιδιαίτερα γραφικό παρεκκλήσι των Αγίων Αναργύρων, το οποίο διαθέτει σκαλοπάτια προς τη θάλασσα και είναι προσβάσιμο τόσο από τη στεριά, όσο και με σκάφος: το βάθος εκτείνεται γύρω στα 9 μέτρα, στο σημείο εκείνο, που είναι δημοφιλές και για καταδύσεις. Το εκκλησάκι είναι χτισμένο πάνω σε έναν παράκτιο, κατακόρυφο βράχο, σε χρώματα μπλε και άσπρο, έχοντας γίνει δημοφιλής προορισμός για γάμους και βαφτίσεις. Κάτω ακριβώς από τον χώρο του υπάρχει σπηλιά.
Πώς θα έρθετε εδώ
Η χερσόνησος του Κάβο Γκρέκο βρίσκεται μεταξύ της Αγίας Νάπας και του Πρωταρά –ένα ακόμα τουριστικό θέρετρο της Κύπρου– και είναι πολύ εύκολα προσβάσιμη και από τις δύο αυτές διάσημες τοποθεσίες. Οι περισσότεροι, πάντως, έρχονται από την Αγία Νάπα, από την οποία η απόσταση με το αυτοκίνητο ανέρχεται σε μόλις 10 λεπτά: θα ακολουθήσετε τον δρόμο κατά μήκος της ακτής ως το τέλος της Λεωφόρου Κρύου Νερού, περνώντας από εκεί στη δασική περιοχή.
Όπως είπαμε και πιο πριν, για να χαρείτε τις ομορφιές της τοποθεσίας θα πρέπει να αφιερώσετε κάποιες ώρες, ίσως και μια ολόκληρη μέρα της παραμονής σας στην Αγία Νάπα ή στον Πρωταρά. Γι’ αυτό και θα πρέπει να έχετε προετοιμαστεί καλά, φορώντας άνετα ρούχα και αθλητικά παπούτσια. Πάρτε και καπέλο για τον ήλιο, αλλά και νερό και κάτι για να κολατσίσετε. Χρήσιμο είναι, τέλος, μιας και μιλάμε για τη θερινή περίοδο, να ξεκινήσετε νωρίς το πρωί, ώστε να μην πέσετε πάνω στη ζέστη του μεσημεριού.
Διαβάστε ακόμα:
Κύπρος: Ένας προορισμός που εξελίσσεται σε παράδεισο για τους δύτες
Τρόοδος Κύπρου: Οργανωμένα μονοπάτια μέσα σε δάση με πεύκα, γάργαρα νερά και καταρράκτες
Brandy Sour: Το «εθνικό» κοκτέιλ της Κύπρου και η ιδιαίτερη ιστορία που το ενέπνευσε
