Ταξιδεύοντας κανείς στη Βέροια δεν μπορεί να παραμείνει ασυγκίνητος από τη βαθιά θρησκευτική κατάνυξη που περικλύει την πόλη. Οι αναρίθμητες της εκκλησίες της δικαιωματικά της χαρίζουν τον χαρακτηρισμός ως «Μικρή Ιερουσαλήμ» δημιουργώντας τις ιδανικές συνθήκες για θρησκευτικό, πέραν όλων των άλλων, τουρισμό.

13


Στη Βέροια θα συναντήσει κανείς ένα σπάνιο μείγμα πολιτισμών και θρησκειών απόρροια της ιστορικής της διαδρομής 2.500 ετών. Εκεί συναντάται μία από τις ιστορικότερες εβραϊκές κοινότητες στο επίκεντρο της οποίας βρίσκεται η Συναγωγή της Μπαρμπούτας. Η εβραϊκή παρουσία στη μακεδονική πόλη ήταν έντονη μέχρι και το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και τις θηριωδίες των ναζί που ακολούθησαν.

Πρόκειται «για την πιο παλιά εβραϊκή συναγωγή και συνοικία στη βόρεια Ελλάδα και στα Βαλκάνια, που επιβίωσε από τους Γερμανούς» όπως επισημάνθηκε από την κ. Εύη Μέσκα, υπεύθυνη της Συναγωγής. Δικαίωμα εισόδου στη Συναγωγή είχαν μόνο οι άνδρες οι οποίοι φορούσαν «Εβραϊκό Κιπά», το οποίο είναι ένα σκουφάκι χωρίς γείσο ενώ οι γυναίκες είχαν τη δυνατότητα να εισέρχονται στη Συναγωγή μόνο εξωτερικά από τον γυναικωνίτη. Χτίστηκε το 1850 και σήμερα προσελκύει το ενδιαφέρον των Εβραίων από κάθε γωνιά του πλανήτη οι οποίοι επιθυμούν την περιπλάνησή τους στη γενέθλια γη τους.

Στα μάτια των ανθρώπων που την επισκέπτονται ανοίγει ένας ολόκληρος κόσμος, μίας άλλης εποχής. Δίπλα στα ορμητικά νερά του Τριπόταμου ξεχωρίζουν τα τριώροφα σπίτια της εβραϊκής κοινότητας, τα οποία είχαν αγοραστεί από Έλληνες, φίλους των Εβραίων. Τα καλντερίμια με τα επιβλητικά σπίτια όμως μαρτυρούν μια τρομακτική ιστορία.

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(130711)
      ["id"]=>
      int(130711)
      ["title"]=>
      string(26) "BEROIA EVRAIKH SYNAGWGH 03"
      ["filename"]=>
      string(30) "BEROIA-EVRAIKH-SYNAGWGH-03.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(211150)
      ["url"]=>
      string(79) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/BEROIA-EVRAIKH-SYNAGWGH-03.jpg"
      ["link"]=>
      string(116) "https://www.travel.gr/experiences/travel/mparmpoyta-enas-faros-istorikis-mnim/attachment/beroia-evraikh-synagwgh-03/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(1) "8"
      ["description"]=>
      string(46) "Photo: Αλέξανδρος Αβραμίδης"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(26) "beroia-evraikh-synagwgh-03"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(130582)
      ["date"]=>
      string(19) "2022-10-03 13:53:24"
      ["modified"]=>
      string(19) "2022-10-03 13:53:50"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1799)
      ["height"]=>
      int(1200)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(87) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/BEROIA-EVRAIKH-SYNAGWGH-03-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(87) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/BEROIA-EVRAIKH-SYNAGWGH-03-300x200.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(300)
        ["medium-height"]=>
        int(200)
        ["medium_large"]=>
        string(87) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/BEROIA-EVRAIKH-SYNAGWGH-03-768x512.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(512)
        ["large"]=>
        string(88) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/BEROIA-EVRAIKH-SYNAGWGH-03-1024x683.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(1024)
        ["large-height"]=>
        int(683)
        ["1536x1536"]=>
        string(89) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/BEROIA-EVRAIKH-SYNAGWGH-03-1536x1025.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1536)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1025)
        ["2048x2048"]=>
        string(79) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/10/BEROIA-EVRAIKH-SYNAGWGH-03.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1799)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(1200)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "bottom"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Photo: Αλέξανδρος Αβραμίδης
Photo: Αλέξανδρος Αβραμίδης

Η ιστορική σημασία της εβραϊκής Συναγωγής, εδράζεται και στο γεγονός ότι δεν καταστράφηκε από τους Γερμανούς, παρά το γεγονός ότι είχε καταληφθεί από τους ίδιους και είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια 700 ανθρώπων μεταξύ των οποίων και 150 παιδιών. Από τις θηριωδίες των Ναζί, ο μοναδικός που επέζησε από τους Εβραίους της Βέροιας ήταν ο Δαυίδ Κοέν, ο οποίος επέστρεψε από το Άουσβιτς και έμεινε στην πόλη μέχρι το τέλος της ζωής του. Σήμερα ο γιος του Ντανιέλ Κοέν αποτελεί τον μόνο Εβραίο που διαμένει στη Βέροια.


«Σήμερα, η συναγωγή λειτουργεί αποκλειστικά ως αξιοθέατο για τους επισκέπτες καθώς βασική προϋπόθεση για την επαναλειτουργία της είναι η ύπαρξη τουλάχιστον δέκα ατόμων εβραϊκής καταγωγής», όπως τονίστηκε από την κ. Μέσκα. Η επίσκεψή μας συνέπεσε χρονικά με έναν σημαντικό εορτασμό για την κοινότητα των Εβραίων, την Πρωτοχρονιά. Σε τέτοιου είδους περιστάσεις η συναγωγή είναι ανοιχτή τις πρωινές ώρες για το κοινό ενώ υπό φυσιολογικές συνθήκες για να την επισκεφθεί κάποιος θα πρέπει να κλείσει εκ των προτέρων συνάντηση.

Στο εσωτερικό της συναγωγής άξιο προσοχής αποτελούν οι επιγραφές οι οποίες είναι γραμμένες στην αραβική γλώσσα, επίσημη γλώσσα των Εβραίων. Στα θρανία και στα βιβλία το ρολόι δείχνει…1850 καθώς παραμένουν αναλλοίωτα μέσα στο χρόνο και κοσμούν τη συναγωγή.


Η Συναγωγή χτίστηκε κατά τα ρωμαϊκά χρόνια και είναι επίσης ιδιαιτέρως σημαντική για τους χριστιανούς καθώς σε αυτή την περιοχή μίλησε ο απόστολος Παύλος. Πολλοί χριστιανοί λόγω της αγάπης τους για τον απόστολο Παύλο όταν επισκέπτονται το βήμα του στη Βέροια, έρχονται με τη συνοδεία Πάστορα στη συναγωγή προκειμένου να τους διαβάσει το απόσπασμα της Καινής Διαθήκης στο οποίο γίνεται αναφορά στην περιοχή της Βέροιας και στην εβραϊκή συναγωγή αλλά και να τελέσουν μια προσευχή ή και να τραγουδήσουν ένα εβραϊκό τραγούδι-ύμνο για τα παιδιά που έχασαν τη ζωή τους.

Κατά την επίσκεψή σας το βλέμμα σας αναμφίβολα θα μαγνητίσουν τα μικρά boutique hotels που έχουν αναπτυχθεί μέσα στα αρχοντικά της εβραϊκής συνοικίας και προκαλούν δέος καθώς το συγκεκριμένο μέρος ξεχειλίζει ιστορικότητα και επιβλητικότητα λόγω της κατανυκτικής ατμόσφαιρας που «αναβλύζει» από το χώρο. Η Βέροια μπορεί να έχασε ένα κομμάτι της ιστορίας της, ωστόσο η εβραϊκή κοινότητα και η Συναγωγή της παραμένουν εκεί «άγρυπνοι φρουροί», «φάροι» υπενθύμισης των οδυνηρών συνεπειών του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και διατήρησης της ιστορικής μνήμης.

Διαβάστε ακόμα:

Βέροια: Ένας φθινοπωρινός προορισμός με κατανυκτική ατμόσφαιρα

Νάουσα: Βιώνοντας την «ιεροτελεστία» του τρύγου στους πρόποδες του Βερμίου

Έδεσσα: Φθινοπωρινό ταξίδι στην «υδάτινη» πόλη της Βόρειας Ελλάδας