Στον Μεσότοπο Λέσβου, ένα παραδοσιακό χωριό στο βορειοδυτικό τμήμα του νησιού, αναβιώνει κάθε χρόνο την αποκριά ένα από τα πλέον «θορυβώδη» έθιμα σε ολόκληρη την Ελλάδα. Μικροί και μεγάλοι ζώνονται με δεκάδες κουδούνια και παίρνουν τους δρόμους προκειμένου να ξορκίζουν τα κακά πνεύματα, καλώντας τη γη να «ξυπνήσει» και να καρποφορήσει.

23

Το χωριό είναι χτισμένο αμφιθεατρικά (υψόμετρο 194 μ) στην πλαγιά ενός ηφαιστιογενούς λόφου, με μοναδική θέα προς το Αιγαίο Πέλαγος. Η περιοχή, λόγω των αντιθέσεων του φυσικού περιβάλλοντος, αποκαλείται και «Άγρια Δύση».

Οι κάτοικοι του χωριού της Λέσβου που δεν ξεπερνούν τους 600, είναι περήφανοι τόσο για την παραδοσιακή αρχιτεκτονική -στενά πλακόστρωτα σοκάκια, σπίτια με κεραμοσκεπές και ψηλές πέτρινες πεζούλες- όσο και για τις παραδόσεις που κρατούν αναλλοίωτες στο χρόνο, όπως το έθιμο των «κ’δουνάκ’» («κουδουνάτοι»), με καταβολές στην αρχαιότητα και στη λατρεία του θεού Διονύσου.

Κάθε χρόνο Κυριακή της Αποκριάς, στα στενά σοκάκια του Μεσοτόπου ξεχύνονται οι «κουδουνάτοι», χτυπώντας ρυθμικά τα κουδούνια τους και προκαλώντας απίστευτο σαματά σε όλο το χωριό. Πρόκειται κυρίως για ντόπιους αγρότες και κτηνοτρόφους που αρχικά συγκεντρώνουν δεκάδες κουδούνια -κάποια ξεπερνούν τα 20 κιλά βάρος το ένα- από τα αιγοπρόβατα της περιοχής και στη συνέχεια τα κρεμούν επάνω τους, αφού προηγουμένως μουντζουρώσουν τα πρόσωπά τους ώστε να μη διακρίνονται τα χαρακτηριστικά τους.

Το ντύσιμο και το βάψιμο του προσώπου, αποτελεί μια ολόκληρη ιεροτελεστία, στην οποία συμμετέχουν μικροί και μεγάλοι.

Καταβολές στον Διόνυσο

Οι αρμαθιές των κουδουνιών δένονται μεταξύ τους με τα λουριά στο στήθος, στη μέση, στα χέρια, στους γοφούς. Κάθε «κουδουνάτος» προσπαθεί να ζωστεί με όσα περισσότερα κουδούνια μπορεί, προκειμένου να κάνει και περισσότερο θόρυβο ξεσηκώνοντας τους πάντες στο πέρασμά του.

Φορώντας μαντήλια, χαϊμαλιά και χάντρες στο λαιμό, καθώς και πλουμιστές πολύχρωμες φτερωτές νεροκολοκύθες στα κεφάλια, οι «κουδουνάτοι» ξεχύνονται στα στενά σοκάκια του χωριού χτυπώντας δυνατά τα κουδούνια τους, ώστε να τους ακούσει η γη και να «ξυπνήσει», ενώ με τις «κουτσκούδες» (φαλλόμορφα ξύλα) που κρατούν στα χέρια, χτυπούν δυνατά το έδαφος για να καρπίσει.

Λένε πως οι «κ’δουνάκ’» συμβολίζουν τις ψυχές των πεθαμένων που έχουν το χάρισμα να γονιμοποιούν τη γη και πως η αποτρόπαια εμφάνιση τους μαζί με τον τρομακτικό θόρυβο των κουδουνιών εξαγνίζουν και διώχνουν τις κακές δυνάμεις. Πρόκειται για ένα παγανιστικό έθιμο με ρίζε στη διονυσιακή λατρεία της αρχαιότητας.

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(72618)
      ["id"]=>
      int(72618)
      ["title"]=>
      string(23) "Κουδουνάτοι3"
      ["filename"]=>
      string(34) "Κουδουνάτοι3-scaled.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(890855)
      ["url"]=>
      string(83) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/Κουδουνάτοι3-scaled.jpg"
      ["link"]=>
      string(101) "https://www.travel.gr/experiences/travel/oi-koydoynatoi-tis-lesvoy-to-parado/attachment/koydoynatoi3/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "11"
      ["description"]=>
      string(35) "Photo : www.kontosdigitalstudio.com"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(12) "koydoynatoi3"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(72555)
      ["date"]=>
      string(19) "2022-02-16 12:50:15"
      ["modified"]=>
      string(19) "2022-02-16 13:07:44"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1707)
      ["height"]=>
      int(2560)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(84) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/Κουδουνάτοι3-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(84) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/Κουδουνάτοι3-200x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(200)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(85) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/Κουδουνάτοι3-768x1152.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1152)
        ["large"]=>
        string(85) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/Κουδουνάτοι3-683x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(683)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(86) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/Κουδουνάτοι3-1024x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(86) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/Κουδουνάτοι3-1365x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1365)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(false)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
«Κουδουνάτος»/Photo : www.kontosdigitalstudio.com

Μπροστάρης των «κ’δουνάκ’» είναι ο αρχηγός που αποκαλείται «μπροστνέλα και φοράει άσπρη σώβρακοφανέλα για να ξεχωρίζει σαν τη μύγα μέσα στο γάλα. Δεν έχει πάνω του πολλά κουδούνια, παρά μόνο ένα πολύ μεγάλο που δεν περνάει απαρατήρητο.

Οι «κουδουνάτοι» προκαλούν στο πέρασμά τους σαματά, χτυπώντας δυνατά τα κουδούνια, φωνάζοντας και τραγουδώντας, ενώ χορεύουν τον «αράπικο» έναν αποκριάτικο χορό με ερωτικά υπονοούμενα που συνοδεύεται από «σκέρτσα και καμώματα» παραπέμποντας στην οργιαστική ατμόσφαιρα των Διονυσίων. Όσον αφορά τον ήχο των εκατοντάδων κουδουνιών, όσοι τον έχουν ακούσει, μιλούν για έναν εκκωφαντικό και συγκλονιστικό ντελίριο.

Οι «κουδουνάτοι» αποτελούν μέρος του Μεσοτοπίτικου Καρναβαλιού που διοργανώνεται κάθε χρόνο, (με εξαίρεση τα δύο τελευταία λόγω της πανδημίας, από τον δραστήριο Πολιτιστικό Σύλλογο). Τις εκδηλώσεις, συνοδεύουν άφθονο ούζο που παράγεται στον Μεσότοπο καθώς και τοπικά εδέσματα -ξεχωρίζει η παραδοσιακή κολοκυθόπιτα- από τα χέρια των γυναικών του χωριού.

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(72633)
      ["id"]=>
      int(72633)
      ["title"]=>
      string(23) "Κουδουνάτοι7"
      ["filename"]=>
      string(34) "Κουδουνάτοι7-scaled.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(625713)
      ["url"]=>
      string(83) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/Κουδουνάτοι7-scaled.jpg"
      ["link"]=>
      string(101) "https://www.travel.gr/experiences/travel/oi-koydoynatoi-tis-lesvoy-to-parado/attachment/koydoynatoi7/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "11"
      ["description"]=>
      string(73) "Αρχηγός «μπροστνέλα/Photo : www.kontosdigitalstudio.com"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(12) "koydoynatoi7"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(72555)
      ["date"]=>
      string(19) "2022-02-16 12:53:27"
      ["modified"]=>
      string(19) "2022-02-16 13:11:11"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1707)
      ["height"]=>
      int(2560)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(84) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/Κουδουνάτοι7-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(84) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/Κουδουνάτοι7-200x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(200)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(85) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/Κουδουνάτοι7-768x1152.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1152)
        ["large"]=>
        string(85) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/Κουδουνάτοι7-683x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(683)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(86) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/Κουδουνάτοι7-1024x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(86) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/Κουδουνάτοι7-1365x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1365)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Αρχηγός «μπροστνέλα/Photo : www.kontosdigitalstudio.com
Photo : www.kontosdigitalstudio.com

Ούτε φέτος λόγω της πανδημίας θα πραγματοποιηθεί το Μεσοτοπίτικο Καρναβάλι. Ωστόσο ομάδες «κουδουνάτων» θα περιφέρονται στο χωριό την Κυριακή της Αποκρίας, τηρώντας και τιμώντας το πατροπαράδοτο έθιμο.

Βίντεο από την τελευταία, προ πανδημία, αναβίωσης του εθίμου (Video : www.kontosdigitalstudio.com)

Χωριό στολίδι

Ο Μεσότοπος είναι ένα από τα ομορφότερα χωριά της δυτικής Λέσβου, με έντονο παραδοσιακό χρώμα. Οι ντόπιοι μάστορες είναι γνωστοί για το χτίσιμο της πέτρας, ενώ μεγάλο μέρος του πληθυσμού ασχολείται κυρίως με την γεωργία, την κτηνοτροφία και την αλιεία

Πραγματικά στολίδια του χωριού αποτελούν το Δημοτικό Σχολείο, κτίστηκε το 1931 σε νεοκλασικό ρυθμό, καθώς και οι εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου (1859) και των Εισοδίων της Θεοτόκου με τα εντυπωσιακά καμπαναριά. Στο Λαογραφικό Μουσείο, εκτίθενται αντικείμενα του ντόπιου πολιτισμού και παράδοσης από τα τέλη του 19ου και έπειτα. Εργαλεία, οικιακά σκεύη, έπιπλα, εργόχειρα κ.α. που μεταφέρουν τον επισκέπτη πίσω στο χρόνο.

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(72653)
      ["id"]=>
      int(72653)
      ["title"]=>
      string(19) "koudounati-lesvos-2"
      ["filename"]=>
      string(23) "koudounati-lesvos-2.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(846781)
      ["url"]=>
      string(72) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/koudounati-lesvos-2.jpg"
      ["link"]=>
      string(108) "https://www.travel.gr/experiences/travel/oi-koydoynatoi-tis-lesvoy-to-parado/attachment/koudounati-lesvos-2/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "11"
      ["description"]=>
      string(62) "Σπίτια του Μεσότοπου/Photo: Shutterstock.com"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(19) "koudounati-lesvos-2"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(72555)
      ["date"]=>
      string(19) "2022-02-16 13:16:00"
      ["modified"]=>
      string(19) "2022-02-16 13:19:46"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1672)
      ["height"]=>
      int(2508)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(80) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/koudounati-lesvos-2-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(80) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/koudounati-lesvos-2-200x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(200)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(81) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/koudounati-lesvos-2-768x1152.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1152)
        ["large"]=>
        string(81) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/koudounati-lesvos-2-683x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(683)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(82) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/koudounati-lesvos-2-1024x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(82) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2022/02/koudounati-lesvos-2-1365x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1365)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Σπίτια του Μεσότοπου/Photo: Shutterstock.com
Το καμπαναριό της Παναγίας/Photo: Shutterstock.com

Επίνειο του Μεσοτόπου είναι το Ταβάρι, που βρίσκεται 3 χιλιόμετρα νοτιότερα και είναι μία από τις τρεις δημοφιλείς παραλίες της περιοχής, μαζί τον Ποδαρά ανατολικά και Χρούσο δυτικά. Στο χωριό λειτουργεί και ο Γυναικείος Αγροτοτουριστικός Συνεταιρισμός Γυναικών, που παράγει τοπικά προϊόντα.

Στην Λέσβο και στη Μυτιλήνη θα φτάσετε είτε αεροπορικώς είτε ακτοπλοϊκώς. Το νησί συνδέεται εκτός από το λιμάνι του Πειραιά και με τη Θεσσαλονίκη, τη Λήμνο, τη Χίο, την Καβάλα και την Αλεξανδρούπολη. Για τον Μεσότοπο υπάρχουν δρομολόγια του τοπικού ΚΤΕΛ από Μυτιλήνη. Στην κοντινή Ερεσό (18 χλμ) υπάρχουν ξενοδοχεία που καλύπτουν κάθε απαίτηση, ενώ στο χωριό θα βρείτε ταβέρνες με τοπικά πιάτα και εδέσματα.

Ο Μεσότοπος στον χάρτη

Πληροφορίες :

Λέσβος: Ένας γαστρονομικός παράδεισος με τιρκουάζ νερά και αμμουδερές παραλίες

Τα καλύτερα ουζερί της Λέσβου -Ψαράκια και οστρακοειδή που μυρίζουν θάλασσα

Το πιάτο που αγάπησε μια βραβευμένη συγγραφέας στη Λέσβο, δεν είναι αυτό που φαντάζεστε