Βρίσκεται μόλις 145 χλμ από το κέντρο της Αθήνας, που πρακτικά σημαίνει πως χρειάζεστε περίπου δυο ώρες για να το προσεγγίσετε και να βρεθείτε μπροστά σε καταπληκτικές θάλασσες χωρίς στρίμωγμα στα πλοία και πολύωρες αναμονές. Το Τολό, είναι εκπληκτικός καλοκαιρινός προορισμός αλλά και ιδανικός προορισμός για μίνι αποδράσεις μέχρι να αρχίσουν τα πρωτοβρόχια.
Οι κάτοικοι του Τολού έχουν στην πλειοψηφία τους κρητική καταγωγή. Η γη του παραχωρήθηκε σε Κρήτες πρόσφυγες που εγκατέλειψαν το νησί στην προσπάθειά τους να γλυτώσουν από τη μανία των Τούρκων κατακτητών. Για αρκετές δεκαετίες το χωριό ήταν ένα φτωχό ψαροχώρι, τα παιδιά πήγαιναν περπατώντας ξυπόλητα στο σχολείο από το Τολό στο Ναύπλιο, τα σπίτια όπως και ο κλήρος ήταν μικρά. Όλα αυτά όμως αλλάζουν σταδιακά από το 1960 όταν οι παραστάσεις στην Επίδαυρο άρχισαν να γίνονται το meeting point επωνύμων και πλουσίων, είναι η εποχή της Κάλας και του Ωνάση, η φήμη των οποίων φέρνει στην Ελλάδα κότερα Αμερικανών, Γάλλων και Ιταλών που αναζητούν κάπου να δέσουν τα σκάφη τους μακριά από μάτια των πολλών και έτσι ανακαλύπτουν το γραφικό Τολό με τα απίστευτα νερά, το φρέσκο ψάρι και την απλότητα των χωριανών.
Σιγά σιγά, το Τολό αποκτά φήμη, η εξωτερική τουαλέτα μετατρέπεται σε ενοικιαζόμενο δωμάτιο, οι Τολιότες νοικιάζουν το μισό τους σπίτι στους τουρίστες και οι οικογένειες ζουν σε ένα και μόνο δωμάτιο, ενώ σιγά σιγά τα πρώτα τουριστικά καταλύματα κάνουν την εμφάνισή τους. Τις επόμενες δεκαετίες, με απόγειο αυτή του 1980, το Τολό από «φτωχός συγγενής» της περιοχής μετατρέπεται σε top τουριστικό προορισμό με ψαροταβέρνες πάνω στη θάλασσα και θρυλικές ντίσκο που έκλειναν (πέντε στον αριθμό) με το φως του ήλιου. Μπορεί να έκανε μια μικρή κάμψη από τα μέσα του 1990 και μετά έχει όμως εδώ και καιρό επανέλθει δυναμικά απαντώντας στις ανάγκες των ταξιδιωτών για “slow travel”, ήρεμες διακοπές, χωρίς ταλαιπωρία μετακίνησης, καλό φαγητό και καθαρές θάλασσες. Greek art καταστήματα, ψαγμένες μπουτίκ και εστιατόρια με γαστρονομικές ανησυχίες κάνουν το χωριό να ξεφεύγει από τους γειτονικούς οικισμούς. Να σημειώσουμε πως εδώ έχει τα σκάφη της και η Ομάδα Canoeing της Δανίας η οποία επισκέπτεται το Τολό δυο φορές το χρόνο για προπονήσεις -κάτι ξέρει.
Η Λίνα Παπαδάκη, δημοσιογράφος και σύμβουλος του προέδρου της ΕΡΤ και γέννημα θρέμμα του Τολού, με βομβαρδίζει από την άνοιξη για το χωριό και η περιέργειά μου φουντώνει. Μιλάει με πάθος και αγάπη για την ιστορία του, για την θερμή φιλοξενία των ντόπιων που έλκεται από την κρητική καταγωγή τους, για το «πιο νόστιμο και φρέσκο ψάρι και εάν είσαι τυχερή καμιά κολοχτύπα που δεν θα βρεις πουθενά αλλού», για τα υπέροχα νερά και την παραλία του χωριού, για τις μονοήμερες εκδρομές στα τρία καταπληκτικά νησάκια που βρίσκονται στον μικρό του κόλπο και για το ότι «εδώ θα ζήσεις τις πιο ξεκούραστες διακοπές σου και τα πιο χαλαρά σαββατοκύριακα».
Φανατική οπαδός και local η Λίνα ποστάρει συνεχώς φωτογραφίες από τέλεια νερά και συνεχίζει τον προσηλυτισμό μου «η ωραιότερη ώρα του Τολού είναι το πρωί, να κατέβεις στη θάλασσα ξημερώματα, όταν το χωριό κοιμάται, ο ήχος της θάλασσας και τα χρώματα της ανατολής είναι μοναδικά, η αύρα είναι απίστευτη» και «να ξέρεις το Τολό είναι μαγευτικό όλο το χρόνο, ακόμα και το χειμώνα, αν πας όμως Ιούνιο ή Σεπτέμβριο τότε θα το χαρείς καλύτερα, η Ψιλή άμμος είναι σαν μια τεράστια γαλάζια λίμνη» ή «ξεκίνα από το μώλο και φτάσε με τα πόδια στην Αρχαία Ασίνη, στην άμμο όμως περπάτα ξυπόλητη να νιώσεις την ενέργεια της γης, κάνε μια βουτιά στο Καστράκι πρώτα και μετά επέστρεψε» και «να πάρεις το καραβάκι που κάνει τη διαδρομή Σπέτσες, Ύδρα, Μονεμβασιά και Ναύπλιο. Στο κομμάτι Τολό-Σπέτσες αν είσαι τυχερή θα δεις κοπάδια δελφινιών να κάνουν απίθανο σόου δίπλα στο καραβάκι» μη μπορώντας πια να αντισταθώ πήρα δυο ρούχα, δυο μαγιό, σαγιονάρες και πετσέτα και κατέβηκα Τολό.
Η μέρα μου στο Τολό ξεκίνησε νωχελικά, εδώ δεν χρειάζονται βιασύνες και προγραμματισμός τα πάντα βρίσκονται κοντά, καφετέριες, παραλία, ταβερνάκια, μπαρ είναι όλα δέκα λεπτά απόσταση. Πρωινό θα βρείτε σε πολλά καφέ σε όλο το χωριό όπως το Esperando πάνω στην οδό Σέκερη με γλυκιές και αλμυρές κρέπες, βάφλες, καλό cappuccino και ατελείωτη περατζάδα. Το βράδυ θα ξαναπάτε για τα cocktail και την τίμια πίτσα του. Αν θέλετε καφέ και θέα θάλασσα τότε κατηφορίστε στο Ippocampus στην παραλία που βλέπει όλο τον κόλπο του Τολού με το λιλιπούτειο Κορωνήσι.
Το επόμενο ραντεβού το δίνω με την παραλία, την Ψιλή Άμμο που απλώνεται μπροστά από τον οικισμό, σημειώστε πως πολλά από τα καταλύματα βρίσκονται ακριβώς πάνω στην παραλία, βάζετε μαγιό, παίρνετε πετσέτα, κατεβαίνετε τα σκαλάκια και….βουτάτε κατευθείαν. Ομπρέλες, ξαπλώστρες, beach bar, η Ψιλή Άμμος είναι φουλ οργανωμένη, αφήνει όμως και χώρο για όλους εσάς που επιθυμείτε απλά να απλώσετε την πετσέτα σας και να απολαύσετε τον ήλιο. Αν θέλετε περισσότερη ηρεμία τότε προτιμήστε την παραλία Καστράκι, λίγο πριν τον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Ασίνης, ένα μικρό όμορφο κολπάκι με διάφανα νερά και βοτσαλάκι. Αν έχετε όρεξη να πάτε ακόμα πιο μακριά και να ανακαλύψετε και άλλες παραλίες η περιοχή έχει πολλές. Ακριβώς μετά το ακρωτήρι της Αρχαίας Ασίνης, ξεδιπλώνεται η μεγάλη παραλία που φτάνει μέχρι το Δρέπανο, διαλέγετε σημείο, με ομπρέλες ή χωρίς και απολαμβάνετε βουτιές. Η παραλία της Πλάκας, στην ίδια περιοχή, εκεί που βρίσκεται το ιστορικό πια κάμπινγκ Τρίτον, το σκηνικό του θρυλικού σίριαλ της ΕΡΤ «Το Κάμπινγκ» έχει αναβαθμιστεί πολύ τα τελευταία χρόνια με ωραία beach bars και cafe. Εξαιρετική και η παραλία Κονδύλι, μετά το Βιβάρι, περίπου 20 λεπτά από το Τολό, μεγάλη και βοτσαλωτή έχει απίστευτα νερά και είναι οργανωμένη ενώ σε άλλα δέκα λεπτά το πολύ βρίσκεστε στην παραλία της Κάντιας και ξαπλώνετε μπροστά από «Το Μπαράκι» με τις φοβερές μαργαρίτες του, ιδανικό μέρος και για ξενύχτι πλάι στο κύμα. Η παραλία στα Ίρια λίγο μετά την Κάντια έχει επίσης φανταστικά νερά. Όλος ο δρόμος από το Τολό μέχρι τα Ίρια είναι υπέροχος και γειτονεύει σε μεγάλο μέρος του με εξαιρετικές παραλίες.
Και όταν πια έχετε χορτάσει ήλιο και βουτιές και η μυρωδιά από το τηγανιτό ψαράκι και το χταποδάκι στα κάρβουνα σας κάνουν να λυγίζετε τότε ο δρόμος σας δείχνει τη Ρόμβη, ψαροταβέρνα με φρέσκο ψάρι και θαλασσινά που βγάζει τραπεζάκια πάνω στην άμμο. Το Στέκι επίσης με τραπεζάκια πάνω στην θάλασσα και θέα στο Κορωνήσι φημίζεται για τη φρέσκια πρώτη ύλη του ενώ ο ανοιχτός τηγανιτός γαύρος είναι τραγανός σαν τσιπς! Για μεσογειακή κουζίνα το Maria’s Restaurant στην οδό Μπουμπουλίνας, συναγωνίζεται άνετα τα Αθηναϊκά εστιατόρια ενώ η κάβα του είναι εξαιρετική. Ο εξωτερικός χώρος του ατμοσφαιρικός και στιλάτος περιτριγυρίζεται από πανέμορφες βουκαμβίλιες ενώ εξίσου περιποιημένη είναι και η βεράντα πάνω στη θάλασσα. Για καλά μαγειρευτά και ψιλό τηγανιτό ψαράκι καλή επιλογή είναι η ταβέρνα που οι ντόπιοι αποκαλούν Τσατσαράκιας, από τις πιο παλιές στο Τολό. Το new entry Carnayio στη Σέκερη, το επιλέγουν και πολλοί Ναυπλιώτες, όμορφο πέτρινο κτίριο που σερβίρει σε μια άνετη ξύλινη βεράντα με καλαμωτή. Το μενού είναι ελληνικό σε μια πιο μοντέρνα εκδοχή. Τα Λειμώνια σερβίρουν σε έναν υπέροχο δροσερό κήπο με γκαζόν, μουριές και φοίνικες. Εδώ θα βρείτε θαλασσινά αλλά και επιλογές σε κρέας ενώ όσοι θέλουν κάτι πιο απλό μπορούν να παραγγείλουν πίτσα ή απλά να απολαύσουν το ποτό τους. Για παϊδάκια στη σχάρα και φρεσκοτηγανισμένες πατατούλες φημίζεται ο Αρκούδας στην Ασίνη ενώ στην πλατεία του Δρεπάνου ο Νάκος έχει πολύ περιποιημένα μαγειρευτά αλλά και καλά κρέατα.
Το βράδυ με βρίσκει να σεργιανάω τα δρομάκια και την παραλία του Τολού για να ανακαλύψω την βραδινή πλευρά του. Το Τολό μέχρι τη δεκαετία του ‘90 είχε πέντε disco και μάζευε πλήθος νεολαίας που ξενυχτούσαν μέχρι το πρωί, πλέον η νυχτερινή ζωή έχει μεταφερθεί εκτός του χωριού στον παραλιακό δρόμο Νέας Κίου – Ναυπλίου, ωστόσο τα μπαράκια για χαλαρό ποτό δεν λείπουν. Ο Κόκκινος Βράχος είναι εμβληματικό μπαρ του χωριού με ροκ μουσικές και συγκλονιστική θέα σε όλο τον κόλπο. Το Remember και ο Γορίλας έχουν όμορφο καλοκαιρινό σκηνικό, δυνατά κοκτέιλ και βγάζουν τραπεζάκια εκεί που σκάει το κύμα ενώ το εστιατόριο Μπαρμπαρέσσα διοργανώνει συχνά ελληνικές μουσικές βραδιές που τιμούν Άγγλοι και Έλληνες τουρίστες.
Μπορεί το Τολό να προσφέρεται για ξεκούραστες διακοπές δεν σημαίνει όμως ότι δεν έχει επιλογές για όσους αγαπούν τις αθλητικές δραστηριότητες και την επαφή με τη φύση. Ο κόλπος του Τολού είναι ιδανικός για windsurf, kitesurf και canoeing και θα βρείτε και τα ανάλογα water centers, επίσης υπάρχουν σχολές κατάδυσης για αρχάριους και μη με τη βοήθεια των οποίων μπορείτε να ανακαλύψετε τον υπέροχο βυθό του Κορωνησίου, της Ρόμβης και του Δασκαλειού, των τριών μικρών νησιών που αγκαλιάζει ο κόλπος του Τολού.
Ο Bik John και ο Τέλης μπορούν να σας νοικιάσουν βαρκάκι και να κάνετε τουρ στα μικρά νησάκια του κόλπου, για απίθανες βουτιές στην κρυφή παραλία της Ρόμβης, στο πίσω μέρος της αλλά και στο μικροσκοπικό νησάκι Δασκαλειό με τα συγκλονιστικά νερά -το κομμάτι μεταξύ Ρόμβης και Δασκαλειού είναι ιδανικό για τους σκαφάτους και τους ιστιοπλόους που θέλουν ιδιωτικότητα- αλλά και στο διάσημο Κορωνήσι με τη βραχώδη ακτογραμμή και τα κρυστάλλινα νερά του.
Αργά το απόγευμα ή νωρίς το πρωί, επισκεφθείτε την Αρχαία Ασίνη, είναι περίπου 2 χλμ απόσταση και ωραία περιπατητική διαδρομή, μπορείτε όμως να πάτε και οδικώς. Στο χώρο σώζονται ευρήματα από τη μεσοελλαδική, μυκηναϊκή, ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο. Έχουν βρεθεί οικίες, ένα ρωμαϊκό λουτρό, πιεστήριο καρπών κ.α., που μαρτυρούν την αίγλη της περιοχής, στο χώρο επίσης έχει δημιουργηθεί και πολιτιστικό κέντρο όπου πραγματοποιούνται διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις. Η θέα από το σημείο είναι μοναδική. Άλλη μια εξαιρετική διαδρομή, αρκετά μεγαλύτερη, που περνά ανάμεσα στους διάσημους πορτοκαλεώνες της Αργολίδας είναι από το Τολό προς το Ναύπλιο, περίπου 8 χλμ. Μοναδικής ομορφιάς όμως είναι και η διαδρομή από το Τολό προς το Βιβάρι και τον υγροβιότοπο της λιμνοθάλασσας της περιοχής όπου βρίσκουν καταφύγιο ερωδιοί, κορμοράνοι, αλκυόνες, πάπιες και κύκνοι, περίπου 6,5 χλμ.
Extras
Για καθημερινά ψώνια το ιστορικό πια σούπερ μάρκετ του Λουλουδάκη που έχει αναλάβει η 3η γενιά της οικογένειας έχει τα πάντα.
Για αφράτα ψωμάκια, καλά γλυκά και εξαιρετικές τούρτες θα πάτε στο φούρνο της Κλεοπάτρας.
Για σωστή τυρόπιτα και παξιμάδια ο φούρνος του Παναγιώτη στο διπλανό χωριό της Ασίνης είναι ο πιο γνωστός.
Διαμονή
King Minos Hotel: χτισμένο σε ύψωμα που του δίνει υπέροχη θέα σε όλο τον κόλπο διαθέτει δωμάτια άνετα που τα χαρακτηρίζει η διακριτική πολυτέλεια. Θα βρείτε επίσης πισίνα και γυμναστήριο (Μιαούλη 6, Τολό, 2752059902).
Viaros Hotel Apartments: μοντέρνο ύφος στα δωμάτια, άνετοι χώροι περίπου 100 μ. από την παραλία (Μίνωος 31, Τολό, 2752059511).
Onira Boutique hotel: όμορφα δωμάτια με cosy διακόσμηση και περιποιημένοι εξωτερικοί χώροι, μόλις 30 μ. από την παραλία (Μπουμπουλίνας 6, Τολό, 2752059658).
Dolfin Hotel: μπροστά ακριβώς στην παραλία, έχει άνετα και πολύ περιποιημένα δωμάτια (Ακτής 50, 2752059868).
Gregory Apartments: κλασική ξενοδοχειακή επίπλωση και καθαροί χώροι με τα δωμάτια να βλέπουν όλο το Τολό, όμορφος και ο χώρος της πισίνας (2752059320).
