Χτισμένη στα 400 μέτρα υψόμετρο, στους βόρειους πρόποδες του Παρνασσού, η Αμφίκλεια είναι μια κωμόπολη 3.012 κατοίκων (σύμφωνα με την απογραφή του 2011), η οποία ζούσε για καιρό ως μια ήσυχη, αγροτική περιοχή.

15

Όμως η ίδρυση του Χιονοδρομικού Κέντρου Παρνασσού στα 17 χιλιόμετρα από τα όριά της (26 λεπτά οδικώς, από τη θέση «Φτερόλακκα») και η ανάδειξή του στο δημοφιλέστερο του είδους για τη χώρα μας, άλλαξε τις τύχες της. Δίνοντας ώθηση σε μια τουριστική ανάπτυξη που όλο και μεγαλώνει, ιδιαίτερα κατά τα τελευταία χρόνια.

Κάπως έτσι, η κωμόπολη της Φθιώτιδας προβάλλει όλο και πιο έντονα ως εναλλακτικός προορισμός στον αντίποδα της πολυσύχναστης και πολυπαινεμένης Αράχωβας, η οποία βρίσκεται γύρω στα 50 χιλιόμετρα μακριά της, στην άλλη πλευρά του Παρνασσού (περίπου 50 λεπτά με το αυτοκίνητο). Προσφέρει άλλωστε και κάποια δικά της αξιοθέατα, πέρα από υποδομές για διαμονή και εστίαση –οι οποίες θα διαπιστώσετε ότι είναι άφθονες και ποικίλες, αν θελήσετε να περάσετε λίγες ημέρες εδώ. Μάλιστα, δέχονται επισκέπτες σε όλη τη διάρκεια του έτους, αφού το τοπίο παραμένει όμορφο και όταν λιώσουν τα χιόνια.

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(188389)
      ["id"]=>
      int(188389)
      ["title"]=>
      string(13) "Amfikleia_01a"
      ["filename"]=>
      string(17) "Amfikleia_01a.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(998800)
      ["url"]=>
      string(66) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_01a.jpg"
      ["link"]=>
      string(104) "https://www.travel.gr/experiences/travel/triimero-katharas-deyteras-stin-amfik/attachment/amfikleia_01a/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "10"
      ["description"]=>
      string(105) "Παραδοσιακά καλντερίμια Αμφίκλειας/Photo: Νικόλας Μάστορας"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(13) "amfikleia_01a"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(188032)
      ["date"]=>
      string(19) "2023-02-23 09:08:39"
      ["modified"]=>
      string(19) "2023-09-27 10:06:10"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1668)
      ["height"]=>
      int(2500)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(74) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_01a-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(74) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_01a-200x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(200)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(75) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_01a-768x1151.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1151)
        ["large"]=>
        string(75) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_01a-683x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(683)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(76) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_01a-1025x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1025)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(76) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_01a-1366x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1366)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Παραδοσιακά καλντερίμια Αμφίκλειας/Photo: Νικόλας Μάστορας
Στα περίχωρα της Αμφίκλειας/Photo: Νικόλας Μάστορας

Kοντοσούβλι-γίγας και ρουμελιώτικη Καθαρά Δευτέρα

Ανάμεσα στα ξεχωριστά αξιοθέατα της Αμφίκλειας διακρίνεται βέβαια το Μουσείο Άρτου –που σχετίζεται με τη Γιορτή του Ψωμιού, η οποία διοργανώνεται στην περιοχή και είναι μοναδική στο είδος της πανελλαδικά– καθώς και ο παραδοσιακός χαρακτήρας της αρχιτεκτονικής των νεοκλασικών αρχοντικών και των πλακόστρωτων καλντεριμιών ή η θέα προς την κοιλάδα του ποταμού Κηφισού (του βοιωτικού), που απλώνεται μπροστά από την κωμόπολη. Σε κοντινή απόσταση έξω από τα όριά της, επίσης, μέσα σε σπήλαιο στην είσοδο της χαράδρας Βαρσάμω, σε υψόμετρο 850 μέτρων, θα δείτε τη λεγόμενη «Γερσαλή»: την εκκλησία της Αγίας Ιερουσαλήμ, η οποία λέγεται πως χτίστηκε τον Μεσαίωνα από ιππότες του Τάγματος των Ναϊτών.

Τελικά, πάντως, τίποτα δεν παραβγαίνει σε φήμη τις Απόκριες στην Αμφίκλεια, που γιορτάζονται σύμφωνα με παλιά, ρουμελιώτικα έθιμα. Τα τελευταία προστάζουν λοιπόν τα λεγόμενα «χέι» (άναμμα φωτιών, μερικές φορές θα τα δείτε γραμμένα και ως «χέη»), την παρέλαση μασκαράδων, αλλά και κοντοσούβλι για την εορταστική κορύφωση, την Κυριακή της Αποκριάς –ως ιδανικό κλείσιμο κύκλου πριν την πατροπαράδοτη νηστεία της Καθαράς Δευτέρας. Εδώ και χρόνια, μάλιστα, το τοπικό κοντοσούβλι σπάει το ένα ρεκόρ πίσω από το άλλο ως προς το μήκος του, με αποτέλεσμα να γίνει πανελληνίως διάσημο, φιγουράροντας συχνά ακόμα και σε δελτία ειδήσεων.

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(188395)
      ["id"]=>
      int(188395)
      ["title"]=>
      string(13) "Amfikleia_03a"
      ["filename"]=>
      string(17) "Amfikleia_03a.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(252385)
      ["url"]=>
      string(66) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_03a.jpg"
      ["link"]=>
      string(104) "https://www.travel.gr/experiences/travel/triimero-katharas-deyteras-stin-amfik/attachment/amfikleia_03a/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "10"
      ["description"]=>
      string(108) "Αποκριάτικο χέι σε γειτονιά. Photo: Δήμος Αμφίκλειας-Ελάτειας"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(13) "amfikleia_03a"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(188032)
      ["date"]=>
      string(19) "2023-02-23 09:08:57"
      ["modified"]=>
      string(19) "2023-02-23 09:10:44"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(910)
      ["height"]=>
      int(1153)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(74) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_03a-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(74) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_03a-237x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(237)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(74) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_03a-768x973.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(973)
        ["large"]=>
        string(75) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_03a-808x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(808)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(66) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_03a.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(910)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1153)
        ["2048x2048"]=>
        string(66) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_03a.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(910)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(1153)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Αποκριάτικο χέι σε γειτονιά. Photo: Δήμος Αμφίκλειας-Ελάτειας
Χορός μασκαρεμένων γύρω από χέι. Photo: Δήμος Αμφίκλειας-Ελάτειας

Αλλά οι αποκριάτικοι εορτασμοί ξεκινούν με τα προαναφερόμενα χέγια (πληθυντικός του χέι), το προτελευταίο Σαββατοκύριακο της σχετικής περιόδου. Το έθιμο θέλει κάθε γειτονιά να ανάβει το δικό της χέι, υπάρχει όμως και η μεγαλύτερη φωτιά από όλες, η οποία ανάβει στην πάνω πλατεία της Αμφίκλειας. Θυμίζοντας, έμμεσα, ότι η κοινότητα έφερε το όνομα Δαδί από τη Φραγκοκρατία μέχρι το 1915 –γι’ αυτό και θα ακούσετε κάποιους από τους κατοίκους να εξακολουθούν να αυτοαποκαλούνται «Δαδιώτες».

Η όλη διαδικασία περιλαμβάνει και την παρέλαση των μασκαρεμένων, οι οποίοι καταλήγουν εκεί και στήνουν χορό, συνοδεία τούμπανου και καραμούζας. Ταυτόχρονα εμφανίζονται και κουδουνοφόροι, που αναλαμβάνουν με τον ήχο των οργάνων τους να ξορκίσουν κάθε τι κακό, ώστε να καταφτάσει η Άνοιξη δίχως εμπόδια. Παράλληλα, βέβαια, ρέει και το κρασί, ενώ σερβίρονται και διάφοροι νόστιμοι μεζέδες. Οι ρίζες των εθίμων αυτών πάνε πολύ πίσω στον χρόνο, ίσως και στην αρχαιότητα, αφού δεν αποκλείεται να ήταν εκδηλώσεις των μαντείων, οι οποίες εντάχθηκαν κατόπιν στις χριστιανικές παραδόσεις.

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(188399)
      ["id"]=>
      int(188399)
      ["title"]=>
      string(13) "Amfikleia_04a"
      ["filename"]=>
      string(17) "Amfikleia_04a.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(124158)
      ["url"]=>
      string(66) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_04a.jpg"
      ["link"]=>
      string(104) "https://www.travel.gr/experiences/travel/triimero-katharas-deyteras-stin-amfik/attachment/amfikleia_04a/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "10"
      ["description"]=>
      string(125) "Το μακρύτερο κοντοσούβλι στην Ελλάδα. Photo: Δήμος Αμφίκλειας-Ελάτειας"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(13) "amfikleia_04a"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(188032)
      ["date"]=>
      string(19) "2023-02-23 09:09:04"
      ["modified"]=>
      string(19) "2023-02-23 09:16:16"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(640)
      ["height"]=>
      int(470)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(74) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_04a-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(74) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_04a-300x220.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(300)
        ["medium-height"]=>
        int(220)
        ["medium_large"]=>
        string(66) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_04a.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(640)
        ["medium_large-height"]=>
        int(470)
        ["large"]=>
        string(66) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_04a.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(640)
        ["large-height"]=>
        int(470)
        ["1536x1536"]=>
        string(66) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_04a.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(640)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(470)
        ["2048x2048"]=>
        string(66) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2023/02/Amfikleia_04a.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(640)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(470)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Το μακρύτερο κοντοσούβλι στην Ελλάδα. Photo: Δήμος Αμφίκλειας-Ελάτειας
Το κοντοσούβλι ψήνεται την Κυριακή της Τυρινής. Photo: Δήμος Αμφίκλειας-Ελάτειας

Το περίφημο κοντοσούβλι, από την άλλη, παρασκευάζεται νωρίς το πρωί της Κυριακής της Τυρινής (δηλαδή της τελευταίας Κυριακής των Αποκριών), κατά μήκος του κεντρικού δρόμου. Την ευθύνη έχει ο Δήμος Αμφίκλειας-Ελάτειας, με τους κατοίκους να συμμετέχουν ενεργά. Πρώτα μαζεύονται τα απαραίτητα ξύλα και κάρβουνα κι έπειτα στρώνεται η ψησταριά και τοποθετούνται σε αυτήν τα περίπου 800 κιλά κρέατος που χρειάζονται. Μόλις ετοιμαστούν όλα, λοιπόν, αρχινά το γύρισμα της σούβλας. Ήδη από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 2000 το τοπικό κοντοσούβλι σπάει το ένα ρεκόρ πίσω από το άλλο, ως το μακρύτερο σε όλη την Ελλάδα. Οι Αμφικλειώτες, μάλιστα, έχουν αποφασίσει κάθε χρόνο να αυξάνουν το μήκος κατά 5 μέτρα, ώστε να διατηρούν το ρεκόρ αυτό. Οπότε, για το 2023, μετράμε 130 μέτρα.

Αλλά οι εορτασμοί δεν τελειώνουν εκεί. Την Καθαρά Δευτέρα, μόλις ολοκληρωθεί το πέταγμα των χαρταετών, ξεκινά γλέντι στην κάτω πλατεία της κωμόπολης, με όλα τα απαραίτητα: λαγάνα, παραδοσιακή ρουμελιώτικη φασολάδα και λογιών-λογιών Σαρακοστιανοί μεζέδες, όλα συνοδεία δημοτικών χορών, με τούμπανα, πίπιζες, νταούλια και καραμούζες να αντηχούν παντού.

Πώς θα έρθετε στην Αμφίκλεια

Είναι εύκολο να φτάσετε οδικώς στην Αμφίκλεια, η οποία απέχει 170 χιλιόμετρα από την Αθήνα και 50 από τη Λαμία. Θα πάρετε την Εθνική Οδό Αθηνών-Λαμίας και μόλις περάσετε τη λίμνη Υλίκη, στο 110ό χιλιόμετρο, θα δείτε έξοδο στα δεξιά. Από εκεί θα ακολουθήσετε τον περιφερειακό του Ορχομενού και στη διασταύρωση για Λιβαδειά και Λαμία θα στρίψετε δεξιά (προς Λαμία). Στην επόμενη διασταύρωση θα κάνετε αριστερά προς Παρνασσό κι έπειτα θα δείτε συγκεκριμένες ταμπέλες, που θα σας οδηγήσουν στην Αμφίκλεια. Υπολογίστε ότι θα φτάσετε σε λιγότερο από 2 ώρες.

Αν ξεκινήσετε από τη Θεσσαλονίκη, θα χρειαστείτε περίπου 4 ώρες. Ακολουθώντας την Εθνική Οδό Αθηνών-Λαμίας θα κινηθείτε μέσω του χωριού Μπράλλος, θα στρίψετε προς Άμφισσα και θα βγείτε στη διασταύρωση του περιφερειακού του Παλαιοχωρίου, όπου θα κάνετε αριστερά προς Αμφίκλεια. Ακόμα όμως κι αν δεν έχετε δικό σας όχημα, υπάρχει η δυνατότητα να φτάσετε στην Αμφίκλεια και μέσω τρένου, καθώς αποτελεί σιδηροδρομικό σταθμό για τις αμαξοστοιχίες που εκτελούν δρομολόγια από την Αθήνα προς τη Θεσσαλονίκη (ή τη Λάρισα) και αντιστρόφως.

Διαβάστε ακόμα:

Μπουρανί: Το διονυσιακό καρναβάλι του Τυρνάβου

Απόκριες και Καθαρά Δευτέρα στη Νάξο -Τα παραδοσιακά πιάτα και τα έθιμα

Ο Γέρος, η Κορέλα, ο Φράγκος: Oι Απόκριες στην Σκύρο είναι μια ιδιαίτερη εμπειρία