Μπορεί να μην είναι παραθαλάσσιο και να μη διαθέτει φημισμένες παραλίες, ωστόσο ο Βώλακας είναι ένα από τα πιο ονομαστά χωριά της Τήνου: τόσο για τη γραφική του ορεινή ομορφιά, όσο και για τους απόκοσμους βράχους που τον περιτριγυρίζουν, δημιουργώντας ένα μοναδικό τοπίο –αισθάνεσαι λες και βρίσκεσαι στο Φεγγάρι.
Ο Βώλακας (αλλιώς και Βωλάξ, γένους θηλυκού) βρίσκεται στη μέση της Τήνου, χτισμένος σε υψόμετρο 284 μέτρων σε ένα μικρό οροπέδιο εκεί, απέχοντας 17 χιλιόμετρα από τη Χώρα. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει μόλις 53 μόνιμους κατοίκους, ενώ στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του είναι και το ότι συγκαταλέγεται στα αμιγώς Καθολικά χωριά του νησιού, ως προς τον θρησκευτικό προσανατολισμό του πληθυσμού.
Ο οικισμός έχει μακραίωνη παρουσία και είναι αδύνατον να προσδιοριστεί πότε ακριβώς ιδρύθηκε: με δεδομένο ότι οι κάτοικοί του ακολουθούν τον Καθολικισμό, δεν αποκλείεται να χτίστηκε και κατά τα μεσαιωνικά χρόνια, όταν η Τήνος περιήλθε στην οικογένεια Γκίζι της Βενετίας, η οποία σχετιζόταν με τον περίφημο δόγη Ενρίκο Ντάντολο.
Η πρώτη επίσημη καταγραφή του Βώλακα έχει εντοπιστεί στο 1618, σε έγγραφα που σήμερα βρίσκονται στην Ιταλία. Το όνομά του δείχνει να οφείλεται στους παράξενους βράχους (βολάκους) που τον περιβάλλουν και μέσα στα χρόνια γνώρισε κάμποσες παραλλαγές. Ακόμα και στα μέσα της δεκαετίας του 1990, μάλιστα, υπήρξε φιλολογική διαμάχη για το αν έπρεπε να γράφεται με «ο» ή με «ω».
Το παράδοξο των ογκόλιθων που περιβάλλουν τον οικισμό παρατηρήθηκε ήδη από το 1700, τραβώντας το ενδιαφέρον κάποιων Ευρωπαίων επιστημόνων, που περιηγήθηκαν στο νησί. Μετά την ίδρυση ελληνικού κράτους (1830) οργανώθηκε και επίσημη αποστολή εκ μέρους της Γαλλίας, ενώ ο βασιλιάς Όθωνας έστειλε εκεί τον διακεκριμένο Γερμανό γεωλόγο Karl Gustav Fiedler.
Στα τέλη της δεκαετίας του 1990 το Πανεπιστήμιο Αθηνών υπέβαλε υπόμνημα προς τη Διεθνή Ένωση Γεωλογικών Επιστημών για τη διατήρηση αυτής της ξεχωριστής γεωμορφολογικής κληρονομιάς.
Πού να μείνετε
Αν και είναι μικρό χωριό, στο οποίο οι περισσότεροι επισκέπτες φτάνουν απλά για ημερήσια εκδρομή προκειμένου να δουν τους περίφημους ογκόλιθους, ο Βώλακας προσφέρει και ευκαιρίες διαμονής σε όσους θα επιθυμούσαν να μείνουν λίγες μέρες εκεί. Εντούτοις δεν υπάρχουν οργανωμένα ξενοδοχεία, παρά μόνο δωμάτια προς ενοικίαση.
Πού θα κάτσετε για καφέ και για ποτό
Το «Καφέ-Ναι» είναι ιδανικό για να κάτσετε είτε για καφέ, είτε για ούζο, ρακί ή κρασί, το οποίο θα συνοδεύσετε με εκλεκτά μεζεδάκια. Σερβίρονται ωστόσο και άλλου τύπου ποτά, καθώς και σπιτικά λικέρ, ακόμα και κάποια κοκτέιλ.
Πρόκειται για ένα παραδοσιακό καφενείο φτιαγμένο στο παλιό (ανακαινισμένο και αναδιαμορφωμένο) σπίτι της γιαγιάς των ιδιοκτητών, οι οποίοι κράτησαν τους πέτρινους τοίχους και τα παλιά έπιπλα, επανδρώνοντάς το με ξύλινες καρέκλες και μαρμάρινα τραπεζάκια. Τα δύο τραπεζάκια στο πάνω μπαλκόνι, μάλιστα, είναι ένα πολύ ξεχωριστό σημείο για όσους θα ήθελαν λίγη παραπάνω ηρεμία.
Στο «Καφέ-Ναι» θα βρείτε και χειροποίητα γλυκά του κουταλιού, βανίλια-υποβρύχιο, εκμέκ και τσιζκέικ. Από τα μεζεδάκια για το ούζο και το ρακί, ξεχωρίζουν οι κολοκυθοκεφτέδες και η πλούσια τηνιακή ποικιλία, στην οποία αξιοποιούνται βέβαια διάφορα τοπικά προϊόντα του νησιού.
Πού θα φάτε
Στο χωριό υπάρχουν μόνο δύο ταβέρνες, αλλά είναι αμφότερες καλές και θα καλύψουν απόλυτα κάθε σας ανάγκη, αφού στο μενού τους θα βρείτε ακόμα και επιλογές για χορτοφάγους.
Η ταβέρνα «Βωλάξ» βρίσκεται στην είσοδο του χωριού και φημίζεται για το σιγοψημένο της αρνί, τον μουσακά της, αλλά και για το χειροποίητο γαλακτομπούρεκο που θα σας σερβίρει ως επιδόρπιο.
Η ταβέρνα «Ο Ρόκος» έχει τυπική ελληνική κουζίνα και μαγειρεύει ωραιότατους γίγαντες, αλλά και κουνέλι (όταν είναι διαθέσιμο). Στα συν και το μπαλκόνι της, από το οποίο το καλοκαίρι μπορείτε να θαυμάσετε το ηλιοβασίλεμα.
4 πράγματα που αξίζει να κάνετε, αν βρεθείτε στον Βώλακα
Ασφαλώς, είναι δεδομένο ότι θα έρθετε στον Βώλακα για να δείτε κι εσείς τους παράξενους ογκόλιθους που τον έχουν κάνει διάσημο, προξενώντας διεθνές ενδιαφέρον. Ερχόμενοι, ωστόσο, θα βρείτε ένα ειδυλλιακό ορεινό χωριό του Αιγαίου, το οποίο έχει και μερικά ακόμα αξιοθέατα.
Δείτε τους «σεληνιακούς» ογκόλιθους
Οι ογκόλιθοι που βρίσκονται διάσπαρτοι στο οροπέδιο του χωριού μπορεί να θυμίζουν την επιφάνεια του Φεγγαριού, ωστόσο είναι σχηματισμένοι από γρανίτη ηφαιστειογενούς προέλευσης, λαξευμένοι από τη φύση σε σχήματα που σε μερικούς μοιάζουν με πουλιά ή ζώα.
Οι παλιότεροι άνθρωποι πίστευαν ότι επρόκειτο για ένα από τα τελευταία απομεινάρια της μυθικής Γιγαντομαχίας. Σήμερα οι εξηγήσεις είναι βέβαια πιο επιστημονικής φύσης: μερικοί θεωρούν ότι στην περιοχή προσέκρουσε κάποτε τμήμα κάποιου μετεωρίτη, αλλά οι περισσότεροι πιστεύουν ότι οι βράχοι προήλθαν από έκρηξη ηφαιστείου, 20 εκατομμύρια χρόνια πριν.
Αυτό που θα σας κάνει ιδιαίτερη εντύπωση είναι ότι ορισμένα σπίτια του Βώλακα είναι χτισμένα πάνω σε αυτούς τους παράδοξους βράχους, ενσωματώνοντάς τους στην αρχιτεκτονική τους. Οι δε κάτοικοι είναι τόσο εξοικειωμένοι μαζί τους ώστε θα σας υποδείξουν και τα καλύτερα σημεία για να τους θαυμάσετε και να τους αποτυπώσετε φωτογραφικά –π.χ. το άνοιγμα «του Βουράκη», μόλις 3 λεπτά πίσω από την εκκλησία του οικισμού.
Οι ογκόλιθοι προσελκύουν κάμποσο διεθνή τουρισμό, ειδικά τα καλοκαίρια, όταν φτάνουν εδώ διάφοροι Ευρωπαίοι ειδικοί στην αναρρίχηση τύπου bouldering (σε βράχους χαμηλού ύψους, δίχως σκοινί).
Περάστε από το λαογραφικό μουσείο
Στους αρκετούς αιώνες της ύπαρξής του, το χωριό βασιζόταν στην κτηνοτροφία, αλλά και στη μεγάλη φήμη που απόκτησε βαθμιαία ως κέντρο καλαθοπλεκτικής –τα οποία ήταν περιζήτητα σε όλη την Τήνο, ειδικά σε χρόνια που δεν υπήρχαν σακούλες.
Η τέχνη επιβιώνει ακόμα και σήμερα, αλλά μια ματιά σε αυτό το σπουδαίο παρελθόν θα έχετε την ευκαιρία να ρίξετε αν επισκεφθείτε τον Βώλακα από το Πάσχα μέχρι τα τέλη Οκτώβρη: είναι η περίοδος κατά την οποία λειτουργεί το Λαογραφικό Μουσείο Βωλάξ, που δημιουργήθηκε το 1992 από τον σύλλογο του χωριού. Βρίσκεται δίπλα στην εκκλησία του οικισμού και περιλαμβάνει γύρω στα 250 αντικείμενα (εργαλεία, σκεύη, έπιπλα, βιβλία κ.ά.) από την καθημερινότητα των κατοίκων κατά τον 19ο αιώνα και τις αρχές του 20ού.
Δείτε το υπαίθριο θεατράκι του χωριού
Το καλαίσθητο υπαίθριο θέατρο είναι δημιούργημα των νεότερων χρόνων (δεν πρέπει να συγχέεται με το υπαίθριο θέατρο στον Κούμαρο), αλλά κάθε καλοκαίρι φέρνει ιδιαίτερη ζωντάνια στη ζωή του χωριού, καθώς γίνεται τόπος φιλοξενίας πολιτιστικών εκδηλώσεων. Διαθέτει 300 θέσεις.
Περάστε από την Παναγία Καλαμάν
Γραφικό ξωκλήσι προς τιμήν της Παναγίας, το οποίο βρίσκεται σε μια όμορφη τοποθεσία 11 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του χωριού. Είναι επίσης η παλιότερη εκκλησία του, καθώς μετράει κάμποσους αιώνες παρουσίας. Ο τοπικός θρύλος λέει ότι πριν 2-3 αιώνες οι Βωλακίτες βρίσκονταν εκεί για λειτουργία, όταν ξάφνου διέκριναν Αλγερινούς πειρατές να έρχονται από το βουνό. Ξεκίνησαν τότε τις προσευχές στην Παναγία και, ως εκ θαύματος, υψώθηκαν τριγύρω καλαμιές, κρύβοντας εντελώς το εκκλησάκι. Οι πειρατές, θεωρώντας ότι εκεί δεν υπήρχε παρά ένα πλέγμα από φυσικά αγκάθια, έφυγαν άπραγοι. Σήμερα το περιστατικό γιορτάζεται κάθε χρόνο, την πρώτη Πέμπτη μετά το Πάσχα, με διοργάνωση πανηγυριού.
Από ιστορικής άποψης, φαίνεται ότι πράγματι υπήρχε εκεί ένα εκκλησάκι της Παναγίας φτιαγμένο ήδη από το 1650, το οποίο χρειάστηκε να ανοικοδομηθεί το 1756 –υπάρχει συγκεκριμένη γραπτή μαρτυρία από τα βενετικά κατάστιχα της εποχής, που αναφέρεται στη «La chiesa di Calaman» (Παναγία των Καλαμιών, δηλαδή). Από τότε έγιναν κι άλλες ανασκευές, μικρότερες ή πιο εκτεταμένες. Η σημερινή εξωτερική όψη, πάντως, έχει μείνει αναλλοίωτη από το 1792 μέχρι σήμερα, με μόνη εξαίρεση το κωδωνοστάσιο (προσθήκη του 2008).
Διαβάστε ακόμα:
