Θέση: στις πλαγιές του Μαινάλου. Κλίμα: ιδιαίτερα υγιεινό. Τουριστική υποδομή: εξαιρετική. Η Βυτίνα, όπως και τα λιγότερο τουριστικά χωριά της ορεινής Αρκαδίας που βρίσκονται κοντά της γοητεύουν και προσελκύουν επισκέπτες όλον τον χρόνο, γιατί κάθε εποχή τα χαρίσματά τους είναι διαφορετικά.
Παρκάρετε, βγαίνετε από το αυτοκίνητο, αναπνέετε. Βρίσκεστε, όπως είπαμε, στις πλαγιές του Μαινάλου, σε «υπερθαλάσσιο ύψος 1033,67», όπως υπενθυμίζει η επιγραφή στο πλάι της εκκλησίας του Αγίου Τρύφωνα, στην κεντρική πλατεία Παπαρρηγόπουλου. Χτισμένος το 1846, είναι ένας ναός αφιερωμένος στον άγιο που θεωρούν ότι βοήθησε το χωριό να γλιτώσει από την πανώλη. Κατασκευάστηκε δε με το περίφημο μαύρο βυτινιώτικο μάρμαρο, αγαπημένο των ντόπιων λιθοξόων και γλυπτών, καθώς στιλβώνεται εύκολα και αποκτάει διαφάνεια από την αντανάκλαση του φωτός.
Οι επισκέπτες και οι ντόπιοι πίνουν καφέ στην πλατεία, ενώ τα παιδιά παίζουν γύρω από το χρυσό άγαλμα του νεαρού αγωνιστή Μαθιού Πόταγα, τον οποίον εκτέλεσαν οι Ναζί. Μια δρασκελιά να κάνετε και όλα θα τα δείτε: το Λαογραφικό Μουσείο, το Δημαρχείο, τον δρόμο με τα μαγαζιά που πουλάνε τοπικά προϊόντα και σουβενίρ, τους ξενώνες, τις ταβέρνες, τα καφέ. Αλλά και τον φούρνο του Λιαρόπουλου, ο οποίος κάνει τον τόπο γύρω του να μοσχομυρίζει φρέσκο, ζυμωτό ψωμί, βγαλμένο από τον παραδοσιακό ξυλόφουρνο που καίει εκεί από τις αρχές του 20ού αιώνα.
Το «Κάτω Χωριό», η παλιά «Σχολή» και το Δασάκι της Βυτίνας
Στη συνέχεια, όταν θα αρχίσετε τις βόλτες, θα ανακαλύψετε και πολλές γωνιές όπου η τουριστική Βυτίνα διατηρεί ακόμη την παραδοσιακή της όψη. Το λεγόμενο «Κάτω Χωριό» με τα παλιά, πετρόχτιστα σπίτια, ας πούμε –όπου βρίσκεται και η εκκλησία των Αγίων Αποστόλων, η παλαιότερη του οικισμού– την πάνω γειτονιά με την απίθανη θέα ή την περιοχή Ντρούλα πάνω από την πλατεία.
Ένα μονοπάτι, επίσης, θα σας φέρει και στην Κάτω Βυτίνα: το παλιό κομμάτι του χωριού, όπου άλλοτε ζούσαν 400 οικογένειες. Σήμερα σώζονται κάποια ερείπια σπιτιών, η εκκλησία της Παναγίας που χτίστηκε το 1897 και η ακόμα παλαιότερη των Αγίων Αποστόλων, χρονολογούμενη στο 1831.
Ανατολικά της Πλατείας Οικονομίδη θα σταθείτε για να θαυμάσετε την παλιά Δασοκομική Σχολή, χτισμένη μεταξύ 1890-1895 σε ένα αγρόκτημα 150 στρεμμάτων. Ήταν δωρεά του ευεργέτη της Βυτίνας, Παναγιώτη Τριανταφυλλίδη.
Η επόμενη βόλτα είναι στο περίφημο Δασάκι, έναν χώρο αναψυχής που αγαπούν ιδιαίτερα τα παιδιά και βρίσκεται στα ανατολικά του Τριανταφυλλίδειου αγροκτήματος. Δημιουργήθηκε ως «πειραματικό αλσύλλιο» από τους Γερμανούς, με την καθοδήγηση ενός Ιταλού δασολόγου. Ο περίπατός σας θα ολοκληρωθεί έπειτα στον «Δρόμο της Αγάπης», το αλλοτινό νυφοπάζαρο της Βυτίνας, που σκιάζεται από ψηλά δέντρα.
Τα σανατόρια μέσα στο δάσος με τα έλατα
Στα παλιά χρόνια, τότε που ο κόσμος υπέφερε από τη φυματίωση, τα έλατα και ο καθαρός αέρας του Μαινάλου θεωρούνταν πως έσωζαν ζωές. Έτσι στην περιοχή οικοδομήθηκαν διάφορα πέτρινα σανατόρια. Αν και σήμερα τα περισσότερα στέκουν πια ερειπωμένα, έχουν ενδιαφέρον λόγω της ιδιάζουσας νοσοκομειακής αρχιτεκτονικής του Μεσοπολέμου που τα χαρακτηρίζει. Το σανατόριο της Βυτίνας λεγόταν «Άγιος Τρύφων» και χτίστηκε από τον πνευμονολόγο Μπόμπολα κατά το 1927-28. Θα το βρείτε αν διασχίσετε τον κεντρικό δρόμο απέναντι από το χωριό (έξοδος ευθεία από τον «Δρόμο της Αγάπης»).
Για το σανατόριο «της Μάνας» στην Κορφοξυλιά Μαγουλιάνων, στα 13 χιλιόμετρα από τη Βυτίνα, μπορεί να έχετε ακουστά, καθώς υπήρξε φημισμένο. Το εντυπωσιακό του κτήριο χτίστηκε μέσα στο κατάφυτο τοπίο το 1923 (ή το 1925, σύμφωνα με άλλες πηγές) και θεωρήθηκε πολύ σύγχρονο για την εποχή. Η δημιουργία του οφειλόταν σε πρωτοβουλία και εράνους της αδερφής του Παύλου Μελά, Άννας Παπαδοπούλου. Πήρε το προσωνύμιο «Μάνα» ή «Μάνα του Στρατιώτη» λόγω της φροντίδας και της έγνοιάς της για τους πάσχοντες από φυματίωση.
Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για το έργο της, μπορείτε να αναζητήσετε το ενδιαφέρον βιβλίο «Άννα Μελά Παπαδοπούλου: Εκεί που δεν Πεθαίνουν οι Άνθρωποι», το οποίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μίλητος, περιέχοντας και αποσπάσματα από τα ημερολόγιά της. Όσον αφορά το κτήριο του παλιού σανατορίου, τώρα, αγοράστηκε πριν κάποια χρόνια από ξενοδοχειακή εταιρεία και ανακαινίστηκε, με στόχο να λειτουργήσει μέσα στο 2023 ως πολυτελές κατάλυμα 32 δωματίων με spa.
Το τρίτο πέτρινο σανατόριο δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Όμως παραμένει εντυπωσιακό έτσι όπως υψώνεται σε μια εκπληκτική, ελατόφυτη τοποθεσία, κοντά στο χωριό Αλωνίσταινα. Γύρω υπάρχουν πηγές, ενώ από πάνω του βρίσκεται η λεγόμενη Δίπορτη Σπηλιά. Για να το ανακαλύψετε θα στρίψετε αριστερά στον χωματόδρομο που υπάρχει λίγο μετά την ταμπέλα προς Κοκκινόβρυση, κοντά στην Αλωνίσταινα.
Στα μονοπάτια του Menalon Trail
Κι ας είναι χειμώνας. Αν δεν έχει χιονίσει ή βρέξει αξίζει να περπατήσετε μέσα στον καθαρό αέρα, σε δύο τουλάχιστον τμήματα του περίφημου δικτύου μονοπατιών Μenalon Τrail (menalontrail.eu). Το οποίο δημιουργήθηκε χάρη στις προσπάθειες μιας ομάδας εθελοντών από την ανατολική Γορτυνία, με τη συμμετοχή του Συλλόγου Αρκάδων Ορειβατών Οικολόγων και την υποστήριξη τόσο της Περιφέρειας Πελοποννήσου, όσο και του Δήμου Γορτυνίας. Έτσι, τα παλιά μονοπάτια και καλντερίμια που ένωναν οικισμούς και αξιοθέατα της ορεινής Αρκαδίας χαρτογραφήθηκαν, καταγράφηκαν, μελετήθηκαν και αναβίωσαν. Καθαρίστηκαν, απέκτησαν σήμανση και πλέον συντηρούνται τακτικά από τη «Μαίναλον Κοιν.Σ.Επ.», ώστε να μένουν ανοιχτά.
Το Μαίναλο, άλλωστε, είναι το σπουδαιότερο βουνό της Αρκαδίας: έχοντας ως ψηλότερη κορυφή την Οστρακίνα (στα 1.981 μέτρα), αποτελεί ένα από τα πιο εκτεταμένα ορεινά συγκροτήματα σε όλη την Ελλάδα. Η κεφαλληνιακή ελάτη καταλαμβάνει περίπου το 80% της βουνίσιας του ζώνης. Στην αρχαιότητα, μάλιστα, πίστευαν ότι εδώ κατοικούσε ο Πάνας –ο τραγοπόδαρος θεός των βοσκών και της υπαίθρου.
Το «Μονοπάτι του Μαινάλου» είναι το πρώτο στην Ελλάδα που πιστοποιήθηκε από την ERA (European Ramblers Association), σύμφωνα με τα πρότυπα τα οποία ορίζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τα περιπατητικά δίκτυα, τα οποία πρέπει να συμμορφώνονται με ένα σύστημα 41 κριτηρίων. Το Menalon Trail περιλαμβάνει 8 τμήματα. Εφόσον μένετε στη Βυτίνα, το πιο κοντινό είναι αυτό που οδηγεί στη Νυμφασία, με αφετηρία την Παλιά Βυτίνα (τμήμα 5 του δικτύου). Θα περάσετε από τα λεγόμενα Μαύρα Λιθάρια –όπου υπάρχει κι ένα φαράγγι– και από το γεφύρι της Τζαβάραινας, μέχρι να φτάσετε στο μικρό χωριό της Νυμφασίας. Η απόσταση είναι γύρω στα 5,5 χιλιόμετρα και θα τη διανύσετε σε περίπου 2 ώρες.
Ένα άλλο ειδυλλιακό μονοπάτι είναι αυτό που ενώνει τη Βυτίνα με το ωραίο χωριό της Ελάτης (τμήμα 4 του δικτύου). Μπορείτε να το περπατήσετε με αφετηρία την Ελάτη, όπου θα μεταβείτε με αυτοκίνητο. Θα περάσετε έπειτα από την κοίτη του ποταμού Μυλαίοντα, από τις πηγές Πυργακίου, από πετρόκτιστες βρύσες, από ερείπια νερόμυλων και από γραφικά, ξύλινα γεφυράκια. Έχει παντού σημάνσεις, οι οποίες θα σας καθοδηγήσουν με ασφάλεια. Η απόσταση ανέρχεται στα 8.5 χιλιόμετρα –υπολογίστε ότι θα τη διανύσετε μέσα σε περίπου 2,5 ώρες.
Διαβάστε ακόμα:
Βυτίνα: Οι εμπειρίες που αξίζει να ζήσετε στο πανέμορφο κεφαλοχώρι της ορεινής Αρκαδίας
Περδικονέρι: Το χωριό στο κατάφυτο Μαίναλο με τη θαυμάσια θέα στη λίμνη του Λάδωνα
