Φωλιασμένος ανάμεσα στις κορυφές Παλαιόκαστρο, Λεκογιάννη και Ψηλό Κοτρόνι, σε υψόμετρο 940 μ. μόλις σε 4 χλμ. από το Καρπενήσι, ο μικρός οικισμός διατηρεί αναλλοίωτη, τη λιτή αύρα της ατίθασης ευρυτανικής γης.
Με τα πρώτα βήματα που θα κάνετε στη μεγάλη πλακόστρωτη πλατεία με τον τεράστιο πλάτανο και την εκκλησία του Αγίου Αθανασίου που χτίστηκε το 1865 μια αίσθηση αυθεντικότητας και δυνατής ενέργειας θα σας κατακλύσει. Κατηφορίζοντας από την πλατεία προς τον κάτω μαχαλά του χωριού θα δείτε ένα ρέμα του οποίου τα νερά κυλούν για να καταλήξουν στον Καρπενησιώτη ποταμό.
Τα σπίτια, έτσι όπως τα κατασκεύασε ο λαϊκός αρχιτέκτονας χρησιμοποιώντας γενναιόδωρα την πέτρα και το ξύλο που υπάρχουν σε αφθονία στην περιοχή, φαίνονται σαν να ξεφυτρώνουν απευθείας από την ευρυτανική γη με φόντο τις δασωμένες πλαγιές των άγριων βουνών. Στην κορυφή πάνω από το χωριό, στο λόφο Παλαιόκαστρο, βρίσκονται ερείπια παλαιοχριστιανικού κάστρου. Την ιστορία του, κανείς δεν την ξέρει.
Το Μουσείο της Εθνικής Αντίστασης που στεγάζεται στο μεγάλο παλιό σχολείο κυριαρχεί στο έμπα του χωριού και τα παλιά αρχοντικά υψώνονται χτισμένα αμφιθεατρικά σαν σκηνικά θεάτρου με φόντο τις δασωμένες βουνοκορφές.
Το σχολείο χτίστηκε το 1938 και έμελλε να φιλοξενήσει τις εργασίες του Εθνικού Συμβουλίου στις 14-27 Μαΐου 1944. Το Εθνικό Συμβούλιο προέκυψε από τις μυστικές εκλογές στις οποίες υπολογίζεται πως πήραν μέρος περισσότεροι από 1.000.000 άνθρωποι σε συνθήκες Κατοχής. Οι εκλογές οργανώθηκαν από την ΠΕΕΑ (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης που είχε ιδρυθεί δύο μήνες πριν, στις 10 Μαρτίου του 1944, στη Βίνιανη της Ευρυτανίας, με πρωτοβουλία του ΕΑΜ.
Στις Κορυσχάδες είχε το στρατηγείο του ο ΕΛΑΣ
Το Μουσείο φιλοξενεί συλλογή του συγκλονιστικού φωτογραφικού αρχείου (αντίγραφο) του εμβληματικού φωτογράφου της Αντίστασης Σπύρου Μελετζή -αυτήν τη στιγμή βρίσκεται στην Αθήνα. Οι εσωτερικοί του τοίχοι κοσμούνται από τις εκπληκτικές τοιχογραφίες του Βάλια (Βαλεντίνου) Σαμαρτζίδη, του ζωγράφου της Αντίστασης, που παρουσιάζουν τους αγωνιστές του 1821 και τους αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης. Μια επίσκεψη εδώ είναι εμπειρία ζωής.
Μόλις 20 -30 άνθρωποι μένουν σήμερα στις Κορυσχάδες, όμως τα παλιά αρχοντικά, ανακατασκευασμένα πλήρως, λειτουργούν ως ξενώνες προσφέροντας όλες τις ανέσεις. Εδώ ωστόσο, δεν θα δείτε απλώς σπιτάκια, αλλά υπέροχα διώροφα αρχοντικά, με εντυπωσιακά σαχνισιά (προεξοχές στηριγμένες σε ξύλινα δοκάρια οι οποίες βρίσκονται πέρα από τα όρια της τοιχοποιίας του ισογείου) που θυμίζουν την αρχιτεκτονική της Ηπείρου. Γιατί αυτό; Πίσω από τα σαχνισιά και τη μεγαλοπρέπεια, βρίσκεται η σκληρή ιστορία της μετανάστευσης από τα άγονα εδάφη της Ευρυτανίας στην Κωνσταντινούπολη για μια καλύτερη ζωή τον 19ο και τις αρχές του 20ου αιώνα.
Mε τα χρήματα της ξενιτιάς
Οι Κορυσχάδες είναι ένα τυπικό ευρυτανικό «πολιτοχώρι». Είναι δηλαδή ένα χωριό που πολλά σπίτια του κατασκευάστηκαν με χρήματα που έστελναν οι ντόπιοι που μετανάστευσαν για μια καλύτερη ζωή στην Κωνσταντινούπολη. Παρόμοια χωριά είναι το Παλαιό Μικρό Χωριό, ο Μαραθιάς, το Κρίκελλο, η Παλιά Βίνιανη.
Οι ξενιτεμένοι, ήθελαν το καλύτερο για το καινούριο σπίτι, για το σπίτι της αδελφής που θα έδιναν για προίκα. Ανέθεσαν λοιπόν το χτίσιμο των σπιτιών στους φημισμένους Ηπειρώτες μαστόρους, Πυρσογιαννίτες και Τζουμερκιώτες, με αποτέλεσμα τα κτίσματα να μοιάζουν πολύ με τα σπίτια της Ηπείρου, συν τις αρχιτεκτονικές επιρροές από την Πόλη.
Το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο τους είναι οι κεντρικοί εξώστες και τα σαχνισιά τους. Στο εσωτερικό, τα καταπληκτικά ξυλόγλυπτα ταβάνια, έρχονταν ολόκληρα και έτοιμα από την Κωνσταντινούπολη, όπως και κάποια κομμάτια από το μπαλκόνια. Υπήρχε αυλή, στον πάνω όροφο βρίσκονταν οι κρεβατοκάμαρες και κάτω τα ζώα. Στο πίσω μέρος ήταν το «μαντζάρο», δηλαδή η κουζίνα.
Ποια καλή τύχη όμως διέσωσε όλον αυτόν τον αρχιτεκτονικό θησαυρό και τον παρέδωσε ακέραιο στο σήμερα;
Την ιστορία ξετυλίγει ο πολιτικός μηχανικός Κωνσταντίνος Λάππας Κορυσχαδιώτης πάππο προς πάππο, ο οποίος υπήρξε λειτουργικό κομμάτι της.
«Στα μέσα της δεκαετίας του ‘70, το 1974-75, ο ΕΟΤ με πρόεδρο τον Τζανή Τζανετάκη, επέλεξε ανάμεσα από τους οικισμούς της χώρας να αξιοποιήσει 12 παραδοσιακά χωριά ώστε οι παλιές κατοικίες να ανακαινιστούν και να μετατραπούν σε μικρούς παραδοσιακούς ξενώνες για τουριστική χρήση.
Τα χωριά ήταν η Μακρυνίτσα, η Πορταριά, το Πάπιγκο, η Βάθια, τα Μεστά, η Αρεόπολη, οι Κορυσχάδες, η Οία, τα Αμπελάκια, κλπ. Η όλη ιδέα ήταν του σπουδαίου αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη.
Tελικά, ο ΕΟΤ κατόρθωσε να διαχειριστεί τα ανακατασκευασμένα αρχοντικά-ξενώνες μόνο για 2-3 χρόνια, με αποτέλεσμα το όλο εγχείρημα να εγκαταλειφθεί και τα σπίτια να περάσουν στους αρχικούς ιδιοκτήτες».
Το σπίτι του προπάππου
Ένα από τα σπίτια που αναπαλαίωσε ο ΕΟΤ ήταν το σπίτι του Πανόπουλου, του προπάππου του κ. Λάππα και έτσι αποφάσισε να συνεχίσει την προσπάθεια που είχε ξεκινήσει ο ΕΟΤ, δηλαδή να το αξιοποιήσει ως ξενώνα.
Νέος τότε, το 1993, ήταν μόλις 25 χρονών, ξεκίνησε να νοικιάζει και να αγοράζει και κάποια άλλα παραδοσιακά αρχοντικά με ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά στοιχεία στις Κορυσχάδες, από τα οποία ορισμένα είχαν ήδη ανακαινισθεί από τον ΕΟΤ.
Τα ανακατασκεύασε διατηρώντας όλα τα δομικά εξωτερικά στοιχεία ενώ παράλληλα οι εσωτερικοί χώροι διαρρυθμίστηκαν έτσι ώστε να εξυπηρετούν λειτουργικά τις ανάγκες των σύγχρονων επισκεπτών, και τα μετέτρεψε σε ξενώνες.
Ανακαίνισε επίσης το παλιό κοινοτικό γραφείο και τα παλιό πανδοχείο του χωριού που ήταν σε επαφή μεταξύ τους ώστε να δημιουργηθούν στο συγκρότημα, οι απαραίτητοι κοινόχρηστοι χώροι καθώς και χώρος πρωινού και εστιατόριο.
Την ίδια περίοδο συνέβαλε στην προσπάθεια της κοινότητας Κορυσχάδων να ανακατασκευάσει με τα πενιχρά της μέσα το ιστορικό σχολείο Κορυσχάδων εγχείρημα που στέφθηκε με επιτυχία καθώς σήμερα το σχολείο μετατράπηκε σε Μουσείο Εθνικής Αντίστασης.
Γιατί το έκανε όλο αυτό;
«Το έκανα γιατί μου άρεσε. Μου άρεσε η ιδέα να κρατηθούν κάποια όμορφα χωριά του τόπου μας και πίστευα ότι η αντίληψη του τουρισμού που δεν επιβαρύνει υπέρογκα τους οικισμούς είναι η βέλτιστη λύση τόσο για την ανάπτυξη των οικισμών όσο και για την προστασία του φυσικού και του δομημένου περιβάλλοντος. Επίσης, πίστευα ότι το εγχείρημα θα πετύχει οικονομικά. Ήμουν νέος, ήθελα να πετύχω».
Στις Κορυσχάδες έχει ανακατασκευάσει και έχει μετατρέψει σε παραδοσιακούς ξενώνες επτά παραδοσιακά κτίρια από τα οποία τα τρία συνεχίζουν να λειτουργούν ως παραδοσιακά καταλύματα ενώ οι ιδιοκτήτες των υπολοίπων τεσσάρων τα χρησιμοποιούν ως εξοχικές κατοικίες. Οι ξενώνες που λειτουργούν σήμερα είναι το “Αρχοντικό”, το “Κάστρο” και η “Ανατολή”.
«Μου αρέσει ο τρόπος ζωής, η ανθρώπινη καθημερινότητα, έτσι όπως διαμορφώνεται από τη λαϊκή αρχιτεκτονική» λέει. «Όλα τα σπίτια έβλεπαν νοτιοανατολικά, με συνέπεια να έχουν φυσικό δροσισμό και φυσική θέρμανση. Το χειμώνα ο ήλιος πλημμύριζε το σπίτι και το ζέσταινε, το καλοκαίρι το σπίτι έμενε πολλές ώρες στη σκιά. Η λαϊκή αρχιτεκτονική βρίσκεται σε αρμονία με τη φύση και την αλλαγή των εποχών».
Στην πλατεία, υπάρχει καφέ και εστιατόριο, όπου μπορείτε να καθίσετε, να πιείτε να φάτε κάτι, να αναπαυθείτε και να χαλαρώσετε, ατενίζοντας τη θέα των ψηλών βουνών, κάτω από τα πλατάνια.
Που να μείνετε
Παραδοσιακός Οικισμός Κορυσχάδων
Τρία ανακαινισμένα παραδοσιακά αρχοντικά του ιστορικού χωριού, έχουν μετατραπεί σε σύγχρονους ξενώνες (Ανατολή, Αρχοντικό και Κάστρο) με όλες τις ανέσεις στο εσωτερικό. korys.gr, 2237025102
Εποχές Luxury Suites
Τέσσερα παραδοσιακά πετρόκτιστα κτίρια στην κορυφή του χωριού, με ωραία επίπλωση και πολυτελή διακόσμηση. epoches-karpenisi.com/el/, 22370/23675
Κυκλάμινο
Πετρόκτιστο ξενοδοχείο στην είσοδο του χωριού που αποτελείται από τέσσερα κτίρια. korys.gr, 2237025102
