Ταξιδέψαμε στο ακριτικό Σουφλί, και συνάμα «παγκόσμιο» μετά και την πρόσφατη διάκρισή του ως «Best Tourism Village» από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού, για να γνωρίσουμε καλύτερα την πόλη του μεταξιού και τα όμορφα μυστικά της.
Παρατηρήσαμε τα σπάνια αρπακτικά πουλιά, στο προστατευόμενο Εθνικό Πάρκο Δαδιάς-Λευκίμμης-Σουφλίου, περπατήσαμε στο απολιθωμένο δάσος με τα εντυπωσιακά ευρήματα, «ταξιδέψαμε» πίσω στο χρόνο, στο μοναδικό «Μουσείο Άρτου και Σίτου» της περιοχής, και απολαύσαμε την ηρεμία και τον ήχο των πουλιών στην τεχνητή λίμνη του Τυχερού.
Το ταξίδι μας δίπλα ακριβώς στο σύνορο, άξιζε πραγματικά τα 856 χλμ. (8 ω 52 λεπτ. από Αθήνα) έως εκεί, ολοκληρώθηκε στα ορεινά της περιοχής και στα άγνωστα -στους περισσότερους- Πομακοχώρια του Έβρου, με τους φιλόξενους μουσουλμάνους-Αλεβίτες, την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, και το μυστηριακό κλίμα από τους μεγαλιθικούς τάφους ντολμέν και τις προϊστορικές βραχογραφίες, έως τον μοναδικό μπεκτασίδικο τεκέ του Κιζίλ Ντελή, κορυφαίο προσκύνημα των απανταχού Αλεβιτών.
Ενημερωτικά οι Αλεβίτες αποτελούν θρησκευτική μουσουλμανική μειονότητα και έχουν στοιχεία που τους διαφοροποιούν σημαντικά από τους σουνίτες και τους . Οι Αλεβίτες έχουν κάποια στοιχεία που τους διαφοροποιούν σημαντικά από τους σουνίτες και τους σιίτες. Η γυναίκα είναι ισότιμη με τον άνδρα, η μονογαμία είναι θεσμοθετημένη, το αλκοόλ καταναλώνεται ελεύθερα, ενώ στη λατρεία τους παίζει σημαντικό ρόλο η μουσική, όπως οι ψαλμωδίες για τους χριστιανούς.
Ξεκινώντας από το Σουφλί, κινηθήκαμε Β.Δ., προς τα Πομακοχώρια της ανατολικής Ροδόπης, τα πιο γνωστά είναι το Μεγάλο Δέρειο, Γέρικο, Γονικό, Πετρόλοφος, Ρούσσα, Σιδηροχώρι, τα οποία κατοικούνται από τους λεγόμενους Κιζιλμπάσηδες, μια αλεβίτικη αίρεση Μπεκτασήδων, με βασική ασχολία τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Εξαιτίας του ορεινού χαρακτήρα της περιοχής, τα περισσότερα χωριά είναι απομονωμένα κάτι που του επέτρεψε να διατηρήσουν σε μεγάλο βαθμό την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και τον ιδιαίτερο πολιτισμικό τους χαρακτήρα. Τα χωριά πλέον είναι πιο εύκολα προσβάσιμα, μετά την ανακατασκευή του οδικού δικτύου, που παλαιότερα θύμιζε -όπως μας είπαν οι ντόπιοι- βομβαρδισμένο τοπίο.
Στην άγνωστη Ελλάδα
Το άγριο τοπίο και η ομορφιά της φύσης εντυπωσιάζει, καθώς περνάμε τον Ερυθροπόταμο, από την παλιά στρατιωτική γέφυρα τύπου Μπέιλι, που μας οδηγεί στο Μικρό Δέρειο (32 χλμ Β.Δ του Σουφλίου). Το χωριό, που κατοικείται από χριστιανούς και μουσουλμάνους, αποτελεί κύριο σημείο πρόσβασης στα Πομακοχώρια της ανατολικής Ροδόπης και παλαιότερα ήταν έδρα του «καποδιστριακού» δήμου Ορφέα. Στην πλατεία μια πινακίδα που αναγράφει «Καλώς ήρθατε στον τόπο που γεννήθηκε και μεγάλωσε ο Ορφέας» μας ενημερώνει για τον τόπο καταγωγής του μυθικού λυράρη.
Συνεχίζουμε την πορεία μας ανηφορίζοντας δυτικά, με προορισμό την Ρούσα. Το χωριό έχει 500 κατοίκους και είναι το πλέον φημισμένο της περιοχής εξαιτίας του αλεβίτικου τεκέ που λειτουργεί εκεί, αλλά και των μεγαλιθικών τάφων-ντολμέν και των προϊστορικών βραχογραφιών που υπάρχουν διάσπαρτα τριγύρω του.
Ο τεκές του Κιζίλ Ντελή, κατά κόσμον Σεγίτ Αλή Σουλτάν, είναι ο μοναδικός του είδους που λειτουργεί στην Ελλάδα. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα μοναστήρι των Μπεκτασήδων δερβίσηδων, που ιδρύθηκε στις αρχές του 15ου αιώνα. Σε μικρό κτίσμα στο εσωτερικό του συγκροτήματος, που θυμίζει χριστιανικό μοναστήρι, στεγάζεται ο τάφος του ιδρυτή του τεκέ Κιζίλ Ντελή, που αποτελεί κορυφαίο τόπο προσκυνήματος των πιστών αλεβιτών από την χώρα μας και το εξωτερικό.
Σύμφωνα με την παράδοση ο Σεγίτ Αλή Σουλτάν, ιδρυτής του τεκέ, ήταν σβέλτος και ευκίνητος πολεμιστής και η ονομασία «Κιζίλντελη» οφείλεται στην τουρκική ονομασία του Ερυθροπόταμου, που ρέει παρακάτω.
Περνώντας την ξύλινη πύλη αισθανόμαστε δέος και απορία μιας και όσα γνωρίζουμε για τους Αλεβίτες μουσουλμάνους τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις τους είναι ελάχιστα. Με τη βοήθεια του προέδρου της Επιτροπής Αλεβιτών Μουσουλμάνων Τεκέ Ρούσας Αχμέτ Καραχουσείν, μάθαμε περισσότερα για τον ιερό χώρο και τον ιδρυτή του τεκέ.
Στο κέντρο της αυλής, υπάρχει μια μουριά 600 ετών, του οποίου τα μούρα σύμφωνα με την θρησκευτική παράδοση των Αλεβιτών, είναι θαυματουργά. Το ίδιο δένδρο υπάρχει και στον κεντρικό χώρο συνάθροισης του μπεκτασικού τάγματος, που βρίσκεται στην Μικρά Ασία και στο χωριό Χατζί Μπεκτάς.
Η ομορφιά του τοπίου συμπληρώνεται από τα ιδιόμορφα πετρόκτιστα κτίρια του τεκέ, που καθένα έχει τη δική του αποστολή στη μυστηριακή τελετουργία των Αλεβιτών.
Ο Τουρμπές: ταφικό μνημείο-μαυσωλείο του Σεγίτ Αλή Σουλτάν, ο χώρος προσευχής (Μeydan Evi), το «κονάκι» (ξενώνας) που σήμερα διαμένουν ο τουρμπεντάρης (επιστάτης) Ζεκί Τσολάκ με την οικογένειά του, το μαγειρείο και η τραπεζαρία για τις γιορτές. Στο νεκροταφείο, είναι θαμμένοι Σεΐχηδες (πνευματικοί – σοφοί ενός τεκέ) και δερβίσηδες.
Να θυμάστε πως σεβόμαστε απόλυτα την ιερότητα του χώρου, βγάζουμε τα παπούτσια μας όταν εισερχόμαστε στον Τουρμπέ και στον χώρο προσευχής, και βέβαια τις θρησκευτικές πεποιθήσεις των φιλόξενων ντόπιων.
Έξω από την Ρούσα, σε ένα χαμηλό λόφο με βελανιδιές, οι πινακίδες της αρχαιολογικής υπηρεσίας μας οδηγούν σε δύο μοναδικούς -στον ελληνικό χώρο- μεγαλιθικούς τάφους-ντολμέν, που χρονολογούνται από την πρώιμη εποχή του σιδήρου (9ος- 8ος αιώνα π.Χ.).
Οι τάφοι είναι κατασκευασμένοι από πέντε πλάκες και το χαρακτηριστικό για τα ντολμέν άνοιγμα στη μια στενή πλευρά του. Στο εσωτερικό τους τοποθετούσαν μεγάλα αγγεία που περιείχαν την τέφρα του νεκρού ή απευθείας τα υπολείμματα της καύσης μαζί με τα κτερίσματα. Δυστυχώς αν και τα μνημεία είναι μοναδικά στο είδος τους, η εγκατάλειψη είναι εμφανής.
Συνεχίζοντας τον δρόμο από την Ρούσα προς το ύψωμα Χίλια, ιερός τόπος για τους Πομάκους που συγκεντρώνονται εκεί για να γιορτάσουν το Γιαγλά-Μπαϊράμι, μία ακόμη πινακίδα μας πληροφορεί για την ύπαρξη προϊστορικών βραχογραφιών.
Ανηφορίζουμε το μονοπάτι δεξιά της πινακίδας (50 μ.) και φτάνουμε σε έναν μεγάλο βράχο με σκαλισμένα στην επιφάνειά του σχέδια που ανάγονται ανάμεσα στο 1100 και το 900 π.Χ. Στα σχέδια βλέπουμε ανθρώπινες μορφές, πτηνά ερπετά, πουλιά και άλλα σύμβολα που εκτιμάται πως αποτελούν μέρος προϊστορικών δοξασιών και μυστηρίων.
Κατά την επιστροφή μας στην Ρούσα, και πριν πάρουμε το δρόμο της επιστροφής, στάση στο κέντρο του χωριού και στο «υπερ-μάρκετ» του νεαρού Κουρούμ Κεχαγιά Χουσεϊν, ένα μαγαζί καφενείο, ταβερνα, παντοπωλείο, ταχυδρομείο, που μας φίλεψε θρακιώτικους μεζέδες με καβουρμά, λάχανο, τουρσί ντομάτα, ελιές κ.α.
Όσο για το ντόπιο τσίπουρο «βάλσαμο», με τις χαμηλές θερμοκρασίες της εποχής. Οι Αλεβίτες, σε σχέση με τους άλλους μουσουλμάνους, καταναλώνουν αλκοόλ, έτσι «τσουγγρίσαμε» τα ποτήρια μας με τους ευγενικούς και φιλόξενους θαμώνες, με την υπόσχεση πως θα επιστρέψουμε σύντομα στην όμορφη και μυστηριακή περιοχή που κρύβει πολλά ακόμη «μυστικά» για τον ξένο επισκέπτη.
Αφήσαμε πίσω μας τα Πομακοχώρια του Έβρου και το Σουφλί, παίρνοντας και πάλι τον μακρύ δρόμο της επιστροφής για το «Κλεινόν Άστυ». Τα συναισθήματα ανάμικτα για όσα είδαμε, μάθαμε και γευτήκαμε. Το κυριότερο ζεστούς και φιλόξενους ανθρώπους, ίσως ο βασικός λόγος που θα πρέπει να οργανώσετε το επόμενο ταξίδι σας εκεί. Σε έναν τόπο δίπλα ακριβώς στο σύνορο, απόλυτα αυθεντικό.
Διαμονή και φαγητό
Μείναμε στο Σουφλί και στο «Κουκούλι». Ενα γραφικό μπιζεκλίκι του 19ου αιώνα, μέσα στα οποία γινόταν όλη η διαδικασία της σηροτροφίας, που μετατράπηκε σε ένα όμορφο και ζεστό ξενοδοχείο. (Τηλ.: 2554022400/ www.koukoulihotel.gr). Γευτήκαμε την τοπικούς μεζέδες και σουφλιώτικα πιάτα στο μεζεδοπωλείο «Το Όνειρο» (Τηλ.: 6978532050) και την ταβέρνα «Μπερεκέτ» (Τηλ.: 2554023233).
Το Σουφλί στον χάρτη
Το Σουφλί απέχει 856 χλμ. (8 ω 52 λεπτ.) από την Αθήνα και (856 χλμ.) 359 χλμ. (3 ω 42 λεπτ.) από την Θεσσαονίκη. Πλησιέστερο αεροδρόμιο είναι το «Δημόκριτος» της Αλεξανδρούπολης (58,8 χλμ. / 44 λεπτ.)
Πληροφορίες :
Διαβάστε ακόμα:
Στο «παγκόσμιο» Σουφλί του μεταξιού και των γεύσεων – Μια μοναδική ταξιδιωτική εμπειρία
Τα καλύτερα ξενοδοχεία στα Ζαγοροχώρια
Αρναία: Ένας από τους πιο όμορφους οικισμούς της ορεινής Χαλκιδικής
