Η πλατεία Βικτωρίας σίγουρα είναι μια ιδιαίτερη περιοχή της Αθήνας που έχει ακολουθήσει τις αλλαγές της πόλης προς το καλό αλλά και προς το κακό.

14

Πριν από δεκαετίες, ήταν μία από τις ακριβές και κατά κάποιον τρόπο περιζήτητες συνοικίες της Αθήνας. Ο σταθμός του ΗΣΑΠ, ο οποίος είναι από τους παλαιότερους (από το 1948) και σίγουρα ο ομορφότερος της πόλης έχει περάσει και καλύτερες μέρες. Όσοι περνούν από την πλατεία ίσως δεν προσέχουν όσο θα έπρεπε το γλυπτό που δεσπόζει εκεί. «Ο Θησέας σώζει την Ιπποδάμεια» είναι το όνομά του και βρίσκεται εκεί από τη δεκαετία του 1930, αποτελώντας ένα από τα σημαντικότερα γλυπτά της πόλης. Προφανώς η περιοχή δεν περιλαμβάνεται στις συνηθισμένες διαδρομές που θα προτείνει ένας ξενόγλωσσος οδηγός στον επισκέπτη της πόλης. Όμως -παρά τις δυσκολίες που προκάλεσε η πανδημία- η γειτονιά φαίνεται να βρίσκει ξανά σιγά σιγά τον δρόμο της.

Η πλατεία και η Documenta 14

Το 2017, η Αθήνα φιλοξένησε την διεθνή έκθεση σύγχρονης τέχνης Documenta 14. H εικόνα της πλατείας ως άτυπο hotspot με δεκάδες σκηνές το 2015 -κάνοντας τον γύρο του κόσμου- ήταν ακόμα πρόσφατη. Ο Αμερικανός καλλιτέχνης και καθηγητής στο University of Houston Rick Lowe και η καλλιτέχνις και καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Μαρία Παπαδημητρίου έστρεψαν το βλέμμα τους στην περιοχή και θέλησαν να αναδείξουν τον πολυπολιτισμικό χαρακτήρα της. Έτσι, δημιουργήθηκε το Victoria Square Project, ένα «κοινωνικό γλυπτό».

Σε συνεργασία με επιχειρήσεις της περιοχής, καλλιτέχνες, ιδρύματα και απλούς κατοίκους έγινε μία προσπάθεια για την αναβάθμιση της περιοχής. «Αρχικά ήταν να κρατήσει μόνο έναν χρόνο. Όμως, λόγω της ανταπόκρισης της γειτονιάς πλέον συνεχίζεται για 5η χρονιά», λέει η κα Ιωάννα Ντάλη, Υπεύθυνη Επικοινωνίας και Ανάπτυξης του Victoria Square Project. Σήμερα λειτουργεί ως καλλιτεχνικός χώρος σύγχρονης τέχνης, καλλιτεχνικής έμπνευσης και ενδυνάμωσης των κατοίκων της γειτονιάς. 

«Ποιος είναι ο σύγχρονος Αθηναίος»;

Αυτό είναι το ερώτημα που θέτει το «Victoria Square Project» με ένα τριετές πρόγραμμα.

«Στόχος μας είναι να αναδείξουμε τα στοιχεία που συγκροτούν την πολιτιστική ταυτότητα της πόλης σήμερα», σημειώνει η κα Ντάλη. «Με βάση την πολυπολιτισμική γειτονιά της Βικτώριας θέτουμε διάφορα ερωτήματα. Και τα απαντάμε με συλλογικές δράσεις, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Όλα ξεκίνησαν από το «Καθιστικό». Ήταν η βασική ιδέα των δύο καλλιτεχνών και βασίστηκε στην ιεροτελεστία του καφέ. Όχι ως ρόφημα αλλά ως το συνοδευτικό των προσωπικών στιγμών», συμπληρώνει. «Το καθιστικό βρίσκεται στο ισόγειο του κτιρίου του Victoria Square Project, στην οδό Ελπίδας. Έχει μεγάλα, ανοιχτά παράθυρα για να ενισχύει την αίσθηση της οικειότητας. Στον χώρο μπορεί να έρθει οποιοσδήποτε, να πιει έναν καφέ και να συζητήσει με άλλους για το πώς θα γίνει η γειτονιά και η πόλη καλύτερη».

Το Λύκειο «Θεόδωρος Αγγελόπουλος»

Ένα από τα «καμάρια» της περιοχής είναι το 2ο Λύκειο Αθηνών, που έχει την ονομασία «Θεόδωρος Αγγελόπουλος», καθώς ο μεγάλος Έλληνας σκηνοθέτης υπήρξε απόφοιτός του. Το σχολείο στεγάζεται στο κτήριο όπου πριν υπήρχε η κατάληψη της Villa Amalias.

Το προφίλ των μαθητών και των μαθητριών του είναι ανάλογο με το γενικότερο δημογραφικό προφίλ της περιοχής. Kατάγονται από διάφορες χώρες του κόσμου και βλέπουν το μέλλον τους στην Αθήνα.

«Το Victoria Square Project έχει δημιουργήσει σταθερές σχέσεις με τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς του σχολείου» λέει η κα. Ντάλη. Βοηθήσαμε στη δημιουργία της μαθητικής εφημερίδας αλλά και στην τοιχογραφία που κοσμεί τους τοίχους του σχολείου. Άλλωστε το σχολείο, μαζί με το Καθιστικό και το γλυπτό στο κέντρο της πλατείας είναι τα βασικά σημεία που η ομάδα του Victoria Square Project περιλαμβάνει στις περιηγήσεις που διοργανώνει για επισκέπτες στην πρωτεύουσα.

Φτιάξτε τη δική σας πλατεία

Γενικότερα οι δράσεις του Victoria Square Project έχουν σαν κύριο στόχο τις νεότερες γενιές. Αυτές που θα αποτελέσουν τους μελλοντικούς «σύγχρονους Αθηναίους». Στην πλατεία Αγίου Γεωργίου, την πλατεία Πρωτομαγιάς και τη Φωκίωνος Νέγρη θα λειτουργήσουν έξι εργαστήρια, δύο σε κάθε πλατεία με σκοπό να εξοικειωθούν τα παιδιά με τον δημόσιο χώρο και πιο συγκεκριμένα με την έννοια της πλατείας και τις ιστορίες της.

«Με αυτο τον τρόπο τα παιδιά μαθαίνουν την ιστορία της πόλης αλλά και τον κοινωνικό χαρακτήρα της περιοχής», σημειώνει η κα Ντάλη. «Το συγκεκριμένο εργαστήριο δεν είναι μόνο θεωρητικό. Τα παιδιά αποτύπωσαν σε μακέτα το πώς πιστεύουν ότι πρέπει να είναι μία πλατεία. Θα διαμορφώσουν έτσι την άποψή τους για τον ιδανικό δημόσιο χώρο, τόσο πολεοδομικά, όσο και από άποψη αρμονικής συνύπαρξης».

Φυσικά δεν είναι όλα ακόμα ιδανικά στην Πλατεία Βικτωρίας. Η προκατάληψη για την περιοχή από μεγάλο μέρος των κατοίκων του λεκανοπεδίου παραμένει. «Εγώ εργάζομαι εδώ, συνεργάζομαι και κάνω παρέα με ανθρώπους που ζουν εδώ. Έχουμε την αίσθηση ότι βρισκόμαστε σε μία ασφαλή περιοχή, και σε κάθε περίπτωση όχι λιγότερο ασφαλή από άλλες περιοχές της Αθήνας», αναφέρει στο Travel.gr η κα Ντάλη.

Το βέβαιο είναι ότι -αν η πανδημία και οι συνέπειες της το επιτρέψουν- οι άνθρωποι στην Πλατεία Βικτωρίας έχουν λόγο να είναι αισιόδοξοι. Η Αθήνα, σιγά σιγά γίνεται προορισμός για επισκέπτες από το εξωτερικό και τους χειμερινούς μήνες. Οι ιστορικές γειτονιές της, όπως η Πλατεία Βικτωρίας, αναμένεται να είναι από τους κερδισμένους.

Επισκεφθείτε: victoriasquareproject.gr