Πρόκειται για τον ορισμό της ευρωπαϊκής συναρπαστικής μητρόπολης που δεν παύει ποτέ να εκπλήσσει. Ένα αμάλγαμα παράδοσης και νεωτερικότητας, κλασικού και εκκεντρικού, ένας προορισμός γεμάτος αναπάντεχες και πρωτότυπες εμπειρίες που χαίρεσαι να ανακαλύπτεις και να αφήνεσαι σε αυτές. Ο λόγος για το Λονδίνο, που αυτή τη φορά μας καλεί να γνωρίσουμε τις εκκλησίες του, όχι μόνο ως αρχιτεκτονικού ή ιστορικού ενδιαφέροντος αξιοθέατα, ούτε για τις συναυλίες, τα κονσέρτα και τα δρώμενα που συχνά φιλοξενούν, αλλά για τα καφέ με την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα που λειτουργούν στις κρύπτες τους.
Ανοιχτά από νωρίς το πρωί ως το μεσημέρι, είναι τα μέρη που αγαπούν οι ντόπιοι για πρωινό σε ήσυχους τόνους, οι εργαζόμενοι των γύρω περιοχών για φρεσκομαγειρεμένο, οικονομικό μεσημεριανό και οι φοιτητές για μελέτη κι εργασία στο γαλήνιο περιβάλλον τους. Ακολουθήστε το παράδειγμά τους, απολαύστε καφέ ή τσάι με φρέσκα γλυκά κι ελαφριά γεύματα στους πρωτότυπους, γεμάτους ιστορία χώρους τους και ζήστε μια αυθεντική εμπειρία που λίγοι τουρίστες γνωρίζουν.
Host Café -St Mary Adelmary
Το λεγόμενο «Square Mile»-«Τετραγωνικό Μίλι» στα ελληνικά-, η «πόλη μέσα στην πόλη», η καρδιά του επιχειρηματικού Λονδίνου, ή πολύ απλά το City, είναι η περιοχή που ο σπουδαίος αρχιτέκτονας Sir Christopher Wren ξεδίπλωσε όλο το ταλέντο του, χαρίζοντας σε μια πόλη που αναπτύσσονταν με αλματώδεις ρυθμούς 51 εκκλησίες που άλλαξαν την όψη της.
Δυστυχώς πλέον σώζονται μόνο 22, που σφηνωμένες ανάμεσα στους υπερμοντέρνους γυάλινους γίγαντες του City, δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν όσον αφορά τις εντυπώσεις που αφήνουν. Το δικό τους παράστημα μετριέται σε αιώνες ιστορίας, που αψήφησαν τις βόμβες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τα μεγαλεπήβολα σχέδια ανοικοδόμησης.
Τέτοια είναι και η περίπτωση της St Mary Adelmary που στέκει στο κέντρο του City εδώ κι 900 χρόνια. Το μεσαιωνικό της σχέδιο ανασκευάστηκε τον 16ο αιώνα, ο ναός όμως υπέστη σοβαρές ζημιές στη μεγάλη πυρκαγιά του 1666 που κατέστρεψε τα 4/5 του City, οπότε και σχεδιάστηκε εκ νέου από τον Wren. Χρηματοδοτήθηκε δε από κληροδότημα 5.000£ ενός Λονδρέζου, του οποίου η χήρα έθεσε σαν όρο να αναβιώσει το αρχικό σχέδιο της εκκλησίας, κι έτσι ο πανύψηλος γοτθικός της πύργος ξεχωρίζει σήμερα πάνω στην πολυσύχναστη Queen Victoria St. Πέρα όμως από την ιστορική της σπουδαιότητα και το κομψό νεογοτθικό της σχέδιο, είναι η έκπληξη που κρύβει το εσωτερικό της που κλέβει την παράσταση.
Ελάτε μια καθημερινή πρωί και θα δείτε με έκπληξη την παλαιότερη αφιερωμένη στην Παναγία εκκλησία του City γεμάτη όχι με πιστούς, αλλά με θαμώνες που συζητούν ζωηρά με ένα καφέ στο χέρι. Ακριβώς δίπλα, στον πρόναο με το μωσαϊκό από τερακότα και τα χωρίσματα από ξύλο οξιάς, η μικρή καντίνα του Host Café εφοδιάζει εδώ και 11 χρόνια με καφέ, τσάι και λίγα αλλά φρέσκα γλυκά, τα κοινόχρηστα τραπέζια που καταλαμβάνουν το χώρο.
Η ατμόσφαιρα είναι ολοζώντανη και κάτω από τις λεπτεπίλεπτες γοτθικές στήλες και αψίδες που στηρίζουν τη ριποειδή οροφή με τα λεπτοδουλεμένα γυψανάγλυφα, το πλήθος εναλλάσσεται διαρκώς. Θα δείτε φοιτητές να κάθονται αναπαυτικά στον καναπέ ή στα μικρά τραπέζια δουλεύοντας στο laptop τους, αλλά και παρέες εργαζομένων που ξεχωρίζουν με τα κοστούμια τους και βρίσκουν ευκαιρία για ένα γρήγορο διάλειμμα εκτός γραφείου. Οι χαμηλές τιμές και το χαλαρό, ανεπιτήδευτο περιβάλλον είναι σίγουρα δέλεαρ, αυτό που κάνει όμως το Host Café μοναδικό είναι η δυνατότητα να καθίσεις στα στασίδια με τον καφέ σου, ένα concept που πραγματικά θολώνει με τον πιο ευπρόσδεκτο τρόπο τα όρια μεταξύ κοσμικού και θείου.
Διεύθυνση: Bow Lane, EC4M 9BW
Café Below -St Mary Le Bow
Μόλις λίγα μέτρα από τoν παραπάνω, ένας ακόμη αφιερωμένος στην Παναγία ναός, αποτελεί ένα από τα λαμπρότερα οικοδομήματα του Wren και ένα από τα πιο αγαπημένα και καλά φυλαγμένα μυστικά των υπαλλήλων του City. Ο υπέροχος πύργος-κωδωνοστάσιο που εναλλάσσει ευθείες με καμπύλες γραμμές και κυβιστικά με κυλινδρικά σχέδια, είναι ο τρίτος ψηλότερος μεταξύ των εκκλησιών του σπουδαίου αρχιτέκτονα και ολόκληρη η εκκλησία η δεύτερη ακριβότερη μετά τον καθεδρικό του Αγίου Παύλου. Οι ρίζες της μας πηγαίνουν πίσω στο 1080, όταν την ανέγερσή της διέταξε ο Γουλιέλμος ο Κατακτητής, ενώ σταθμός στη μακραίωνη ιστορία της υπήρξε η μεγάλη πυρκαγιά του 1666, που έδωσε όμως τη δυνατότητα στον Wren να χαρίσει στο Λονδίνο μία από τις εντυπωσιακότερες εκκλησίες του. Και παρότι πλήγηκε σοβαρά κατά το Blitz και έμεινε μόνο ο σκελετός σαν έρημο κουφάρι, το καμπαναριό διασώθηκε άθικτο, μόνο οι καμπάνες κατέρρευσαν πιάνοντας φωτιά. Οι οποίες έχουν το δικό τους μερίδιο στη φήμη του ναού, αφού θεωρείται πως όποιος γεννηθεί υπό τους ήχους τους, είναι αληθινός Cockney, ένας βέρος Λονδρέζος.
Το τμήμα της St Mary Le Bow όπου καλύτερα διατηρούνται στοιχεία από όλες τις περιόδους της ιστορίας της είναι αναμφίβολα η κρύπτη, που έχει μετατραπεί στο ποιοτικό καφέ-εστιατόριο Café Below. Μια αυθεντική, σχεδόν μυστική μεσαιωνική σκάλα θα σας φέρει στο υπόγειο που έπαιζε το ρόλο κοιμητηρίου μέχρι τον Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μετά τον οποίο και κατά τις εργασίες αναστήλωσης οι τάφοι μετακινήθηκαν. Στους δύο θολωτούς χώρους της οι παμπάλαιες κολώνες έρχονται σε έντονη αντίθεση με το ασπρισμένο θολωτό ταβάνι και οι μωβ τοίχοι της μιας πλευράς με τη γκρίζα πέτρα της άλλης. Οι γωνιές κρύβουν κυριολεκτικά μικρά τραπεζάκια για δύο άτομα, ενώ τα μεγάλα τραπέζια γεμίζουν για γεύμα από τις 12 το μεσημέρι.
Πρόκειται εξάλλου για πολύ δημοφιλές στέκι για φαγητό και επαγγελματικά ραντεβού και το αποτελεσματικό σέρβις μαζί με την προσεγμένη κουζίνα στέκονται στο ύψος κάθε περίστασης. Το μενού αλλάζει κάθε εβδομάδα, βασίζεται σε εποχικά υλικά και απαρτίζεται από λίγα, σπιτικά και καλοφτιαγμένα πιάτα. Ακόμη και το ψωμί ζυμώνεται στην κουζίνα του Café Below, η ποικιλία σε pancakes και ομελέτες δίνει πολλές επιλογές για νόστιμο και χορταστικό πρωινό και οι βελούδινες σούπες αποτελούν ιδανικό, ελαφρύ comfort food τα βροχερά λονδρέζικα μεσημέρια.
Διεύθυνση: Cheapside, EC2V 6AU
The Wren Coffee -St Nicholas Cole Abbey
Παρότι βρίσκεται σε έναν από τους κεντρικότερους δρόμους του City, ελάχιστοι γνωρίζουν το ναό St Nicholas Cole με το όνομά του. Για τους περισσότερους είναι μια ακόμη εκκλησία ανάμεσα σε γραφεία εταιριών, που περνά απαρατήρητη στη σκιά του πολύ κοντινού St Paul’s Cathedral. Κι όμως, εκτός από το δικό του αρχιτεκτονικό ύφος και τις μεσαιωνικές του καταβολές, ο ναός κρύβει κι ένα φωτεινό καφέ, ή πιο σωστά λειτουργεί τις καθημερινές ως καφέ από τις 7 το πρωί ως τις 16:30.
Το σχεδόν απογυμνωμένο εσωτερικό δεν θυμίζει σε τίποτα την αρχική εκκλησία του 12ου αιώνα που -αφιερωμένη καθώς ήταν στον Άγιο Νικόλαο- είχε στενές σχέσεις με τους ψαράδες και τους ιχθυοπώλες της πολύ κοντινής ψαραγοράς, εξάλλου κατά το 16ο αιώνα αρκετοί από αυτούς ενταφιάζονταν στη συγκεκριμένη εκκλησία. Ούτε αυτή όμως ξέφυγε από τις φλόγες της καταστροφικής πυρκαγιάς του 1666 και ήταν πάλι ο Christopher Wren που ανέλαβε να αναστήσει το οικοδόμημα, υπήρξε μάλιστα η πρώτη από τις 51 εκκλησίες που κάηκαν, η οποία ξαναχτίστηκε. Ο προσφιλής στο Wren μπαρόκ ρυθμός που επιλέγει συμπληρώθηκε από έναν ψηλό πύργο-κωδωνοστάσιο, που εξακολουθεί να ξεπροβάλει στον ορίζοντα του City, φέροντας στην κορυφή του έναν ανεμοδείκτη σε σχήμα τρικάταρτου ιστιοφόρου.
Οι βομβαρδισμοί του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου άφησαν πίσω τους ένα κουφάρι και ο τετράγωνος χώρος του ναού σήμερα παραμένει λιτός αλλά ζεστός χάρη στην επένδυση από ξύλο, το άπλετο φως που μπαίνει από τα μοντέρνα βιτρό των παραθύρων και τη χαλαρή ατμόσφαιρα του καφέ The Wren Coffee, που τιμά με το όνομά του το σπουδαίο αρχιτέκτονα. Οι όλων των ηλικιών θαμώνες έρχονται για να δουλέψουν με ησυχία κάτω από το μεγάλο βασιλικό θυρεό, να ξεφυλλίσουν κάποιο από τα διαθέσιμα βιβλία ή απλά να απολαύσουν τις εκλεκτές ποικιλίες καφέ της Caravan Coffee από baristas που εκπαιδεύονται στα καφεκοπτεία της εταιρίας. Εκτός από τον καφέ, συσκευασίες του οποίου μπορείτε και να αγοράσετε, σερβίρεται αρωματικό ινδικό τσάι και ολόφρεσκα κρουασάν, κέικ ή μπισκότα για ένα χορταστικό διάλειμμα. Οι λιγοστές αλλά νόστιμες επιλογές του μεσημεριανού μενού -σάντουιτς, wraps, bagels και σαλάτες- κάνουν το χώρο να γεμίζει από καλοντυμένους υπαλλήλους των γύρω γραφείων, που συνδυάζουν χαλαρά meetings με ελαφρύ γεύμα.
Διεύθυνση: 114 Queen Victoria Street, EC4V 4BJ
Crypt Cafe -St Paul’s Cathedral
Ισάξιος σε φήμη με το Big Ben, σύμβολο της βρετανικής σθεναρότητας απέναντι στη φασιστική επέλαση του Χίτλερ -ο Churchill είχε πει «πρέπει πάση θυσία να σωθεί ο Άγιος Παύλος-, μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες της Ευρώπης και αναμφίβολα το πιο μεγαλειώδες δημιούργημα του Wren, ο Καθεδρικός του Λονδίνου δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Η επίσκεψη στο κορυφαίο αυτό αξιοθέατο αποδεικνύεται συναρπαστική όχι μόνο λόγω του πλούτου των μνημείων και της αξιοθαύμαστης αρχιτεκτονικής, αλλά και για την εκπληκτική θέα τόσο στο εσωτερικό του ναού όσο και του City, των γύρω ουρανοξυστών και του Τάμεση, που σας περιμένει ανεβαίνοντας στη βάση και στις διαδοχικές σπείρες του τεράστιου θόλου.
Όταν σας κουράσει η περιήγηση στον τεράστιο ναό και η ανάβαση στον τρούλο, κατεβείτε στην κρύπτη, τη μεγαλύτερη της Ευρώπης που αποτελεί συνάμα τόπο ταφής εθνικών ηρώων, σπουδαίων επιστημών και ποιητών. Τα θολωτά ταβάνια και ένα πλήθος μνημείων και ανάγλυφων αποτελούν το ημιφωτισμένο σκηνικό όπου θα κάνετε διάλειμμα για ένα ρόφημα και γλυκό στα απλά τραπέζια του Crypt Café. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα καρότσι-καντίνα με χαρμάνια καφέ της Coffee Bike, ζεστή σοκολάτα, τσάι και πολύ γευστικά special ροφήματα όπως mint-choc latte, caramel-choc latte και black forest – cherry latte. Θα συνοδεύσετε με ένα αφράτο κομμάτι παραδοσιακών κέικ, όπως με λεμόνι-παπαρουνόσπορο ή το Victoria sponge, και θα έχετε ζήσει στο έπακρο την εμπειρία ενός αληθινού λονδρέζικου ορόσημου.
Διεύθυνση: St. Paul’s Churchyard, EC4M 8AD
Café in the Crypt -St Martin in the Fields
Στον αντίποδα του λιτού περιβάλλοντος του Crypt Café, μια άλλη κρύπτη που έχει εξολοκλήρου μετατραπεί σε εστιατόριο-καφέ, μας φέρνει στην καρδιά του Λονδίνου, εκεί που το Westminster συναντάται με το West End. Απέναντι από τη γεμάτη κίνηση Trafalgar Square και τις σημαντικές εθνικές πινακοθήκες, η ιστορική εκκλησία St Martin in the Fileds αποτελεί ένα αληθινό πολυχώρο πολιτισμού, με μια πλήρη ατζέντα εκδηλώσεων για όλο το χρόνο: κονσέρτα κλασσικής μουσικής υπό το φως των κεριών, μπάντες jazz μουσικής, κάλαντα και δημιουργικά εργαστήρια όπως αυτό του London Brass Rubbing Centre, ένα όμορφο κατάστημα δώρων και η προσεγμένη κουζίνα του πολυσύχναστου Café in the Crypt που στεγάζεται στον θολωτό υπόγειο χώρο με τις αψίδες από γυμνά τούβλα και τις ιστορικές ταφόπλακες στο δάπεδο, εδώ και 30 χρόνια.
Το σημείο είναι ό,τι πιο ιδανικό για μια στάση ανάπαυλας από τα άφθονα γύρω αξιοθέατα και για τους ντόπιους ένα στέκι τόσο αγαπητό, που οι ζεστοί και ατμοσφαιρικοί χώροι του δεν αδειάζουν ποτέ. Τα τελευταία χρόνια το μενού που αλλάζει καθημερινά έχει αναβαθμιστεί κι αν αναζητάτε ένα μέρος για να δοκιμάσετε κλασσικά βρετανικά πιάτα, χορταστικές πίτες και νόστιμες κις λωρέν, να ζεσταθείτε με μια αχνιστή σούπα, ή να πάρετε το απογευματινό σας τσάι με παραδοσιακά scones και ολόφρεσκα γλυκά σε value for money κόστος, δεν έχετε παρά να πάρετε το κυλινδρικό ασανσέρ ή τη σπειροειδή σκάλα δίπλα στην εκκλησία και να κατεβείτε στο πιο καλά φυλαγμένο μυστικό του κεντρικού Λονδίνου. Για μια αυθεντική εμπειρία ελάτε την Κυριακή, δοκιμάστε το χαρακτηριστικό πιάτο Sunday roast, ενδώστε σε μια πλούσια πουτίγκα apple crumble pudding με μαμαδίστικη custard cream και κλείστε εισιτήριο για μια από τις βραδιές «Crypt Lates», όταν ο χώρος μεταμορφώνεται σε μουσική σκηνή με πλήρως εξοπλισμένο μπαρ, χωρίς να λείπουν φυσικά οι επιλογές νόστιμων πιάτων.
Και βέβαια μην παραλείψετε να αφιερώσετε λίγο χρόνο σε αυτή την ενοριακή εκκλησία των ανακτόρων του Buckingham που αποτέλεσε πρότυπο για τους ναούς των βρετανικών αποικιών. Το εντυπωσιακό σχέδιο του James Gibbs συνδυάζει τον παλλαδιανό με το νεοκλασικό ρυθμό, ενώ στο ανακαινισμένο από το 2008 εσωτερικό, το βλέμμα κεντρίζει το στιλιζαρισμένο, μοντέρνο βιτρό στο ιερό, που παρουσιάζει ένα κυματιστό σταυρό.
Διεύθυνση: Trafalgar Sq. WC2N 4JH
Διαβάστε ακόμα:
3 μοναδικά βιβλιοπωλεία σε έναν από τους πιο συναρπαστικούς δρόμους του κεντρικού Λονδίνου
5 διευθύνσεις για να δοκιμάσετε την πιο απολαυστική ζεστή σοκολάτα στο Λονδίνο
