Η γαστρονομία της Ηπείρου είναι ένα μείγμα γεύσεων και παραδόσεων που αντικατοπτρίζει την ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής. Ένα αυθεντικό δείγμα ηπειρώτικης κουζίνας μπορείτε να δοκιμάσετε σε έναν από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς της Ελλάδας, για όλες τις εποχές, τα Ζαγοροχώρια. Υπάρχουν υπέροχα μαγαζιά με εξαιρετικούς μάγειρες που θα σας προσφέρουν πεντανόστιμα πιάτα και παραδοσιακές ηπειρώτικες γεύσεις με φρέσκιες πρώτες ύλες.
Η ηπειρώτικη κουζίνα φημίζεται για τις πίτες της, με μπόλικη ή αραιή γέμιση, αλλά πάντα με χειροποίητα φύλλα. Επίσης, στα Ζαγοροχώρια θα απολαύσετε και τα ιδιαίτερα ηπειρώτικα πιάτα που ξεχωρίζουν και σκιαγραφούν την ιδιαίτερη αυτή κουζίνα και παράλληλα, δίνουν έναυσμα για ένα ακόμη ταξίδι στα υπέροχα πέτρινα χωριά του Ζαγορίου.
3 Φημισμένα πιάτα της Ηπείρου
Ρεβύθια με Μελιτζάνες
Αξιοποιώντας τα όσπρια αλλά και τα φρέσκα λαχανικά της περιοχής, ο Τάκης στο Δίλοφο (Δίλοφο 440 07, τηλ. 2653 022600), ετοιμάζει ένα πιάτο που εμπεριέχει τη γεύση και την αξία του τόπου. Τα ρεβίθια σε συνδυασμό με τις μελιτζάνες και τη σάλτσα ντομάτας δημιουργούν ένα πιάτο το οποίο αποτελεί ωδή στην δημιουργικότητα και την εφευρετικότητα της τοπικής κουζίνας.
Γίγαντες με άγρια χόρτα, ένα πιάτο-σύμβολο
Παραμένοντας στα όσπρια, περνάμε στους γίγαντες που παραμένουν ενδεχομένως ένα από τα πιο δημοφιλή και κλασικά πιάτα, συνδυασμένο με άγρια χόρτα. Για να πετύχει το πιάτο αυτό, πρέπει οι γίγαντες να είναι φρέσκοι και να έχουν μουλιάσει καλά τουλάχιστον για 12 ώρες σε νερό. Στη συνέχεια, και αφού βράσουν, θα τους βάλουμε μαζί με τα χόρτα αλλά και τα υπόλοιπα μυρωδικά στο φούρνο. Το πιάτο, αυτό, θα το βρούμε σε πολλά εστιατόρια και ταβέρνες της περιοχής ενώ σε κάποιες περιπτώσεις σερβίρεται και ως μεζές που θα συνοδεύσει το τσίπουρο.
Αγριογούρουνο με πράσο
Πέρα από τα παραδοσιακά κρέατα, όπως είναι το αρνί και το κατσίκι, το αγριογούρουνο, αποτελεί ένα βασικό κρέας το οποίο βρίσκει τη θέση του στην κουζίνα της Ηπείρου σε διάφορες εκδοχές. Ωστόσο, ο συνδυασμός του με το πράσο, έχει ως αποτέλεσμα ένα πιάτο με ιδιαίτερη γεύση, σε ένα γαστρονομικό σύμπαν που ξεχωρίζει. Το δοκιμάζουμε στα Άνω Πεδινά στο εστιατόριο Σωτηρία Τσιγαρά (Άνω Πεδινά 440 07, τηλ: 2653 071209).
5 Εμβληματικές ηπειρώτικες πίτες
Ένα κύριο χαρακτηριστικό της κουζίνας της Ηπείρου είναι οι πολλές και διαφόρων ειδών πίτες. Αλμυρές και γλυκές, με φύλλο, χειροποίητο τις περισσότερες φορές, ή ακόμη και χωρίς φύλλο, οι πίτες αποτέλεσαν ένα βασικό στοιχείο της διατροφής των κτηνοτρόφων, οι οποίοι ζούσαν νομαδικά.
Πλατσίντα
Είναι κοινή παραδοχή ότι οι τυρόπιτες στην Ήπειρο θα γέμιζαν με πολύ μεγάλη ευκολία έναν ολόκληρο τόμο. Δεν έχει σημασία αν τις προτιμάτε με φέτα ή ξυνομυζήθρα, με ή χωρίς αυγά, τραχανό ή σπανάκι, ψημένα ενδιάμεσα φύλλα ή δύο χοντρά φύλλα πάνω κάτω. Όποιον συνδυασμό και να επιλέξετε, οι ηπειρωτικές τυρόπιτες πάντα θα γεμίζουν το τραπέζι σας – μαζί με το στομάχι σας – και θα αποτελούν την λύση έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση που έχετε ξεμείνει από γαστρονομικές προτάσεις για το καθημερινό τραπέζι.
Κοθρόπιτα
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της είναι δύο. Από τη μια, το ρύζι που με κάθε ομολογία σπάνια θα συναντήσετε σε μια πίτα και, από την άλλη, το ιδιαίτερο δίπλωμά της –ολόκληρη τέχνη– που προσδίδει στην πίτα μια καλλιτεχνική έως και αφηρημένη οπτική. Μια πίτα πραγματικό έργο τέχνης. Ουσιαστικά, η πίτα αποτελεί έναν συνδυασμό κρεατόπιτας που συνοδεύεται από ρύζι ψημένο σε ζωμό μέσα στον φούρνο. Τα κομμάτια του κρέατος τοποθετούνται προσεκτικά στην άκρη της πίτας και καλύπτονται από την ζύμη, ενώ το ρύζι τοποθετείται στο κέντρο. Όλα μαζί ψήνονται στον φούρνο και σερβίρονται σε ένα λαχταριστο κομμάτι.
Μπατσαριά
Μία από τις πλέον χαρακτηριστικές πίτες είναι η μπατσαριά, που φτιάχνεται με άγρια χόρτα και καλαμποκίσιο αλεύρι, το οποίο πασπαλίζουν πάνω από τη γέμιση. Η συγκεκριμένη πίτα είναι προτιμότερο να καταναλώνεται ζεστή και συνήθως, σερβίρεται με γιαούρτι. Μία άλλη κατηγορία είναι εκείνες που περιέχουν κρέας, είτε κατσίκι, είτε χοιρινό και σε κάποιες περιπτώσεις, δεν έχουν φύλλο από πάνω.
Αλευρόπιτα
Η αλευρόπιτα του Ζαγορίου είναι μία ξεχωριστή πίτα που παρομοιάζεται και με τυρόψωμο και συνήθως παρασκευαζόταν για να την έχουν μαζί τους οι κτηνοτρόφοι, οι οποίοι μπορεί να έλειπαν για ημέρες, μακριά από το σπίτι τους. Παράλληλα, αξίζει να σημειώσουμε ότι σε κάποια μέρη της Ηπείρου, η πρωτοχρονιάτικη βασιλόπιτα, ακόμη και σήμερα είναι πίτα η οποία φτιάχνεται με κρέας, συνήθως πρόβειο.
Τραχανόπιτα
Εξίσου αγαπητή και δημοφιλής είναι και η ηπειρωτική τραχανόπιτα. Όπως και ο τραχανός (ή τραχανάς, ανάλογα με την περιοχή που βρίσκεστε) δεν έχει μια ιδιαίτερη πατρίδα, έτσι και η τραχανόπιτα φτιάχνεται σε σχεδόν όλες τις περιοχές της Ελλάδας. Όμως, η αλήθεια είναι ότι η τραχανόπιτα έχει την τιμητική της στην Ήπειρο. Αν και ο τραχανός έχει φανατικούς οπαδούς και ορκισμένους εχθρούς, δεν μπορεί κανένας να αρνηθεί ότι η τραχανόπιτα είναι μία από τις καλύτερες και γρηγορότερες εναλλακτικές για κατανάλωση τραχανά. Η παρασκευή της τραχανόπιτας; Σχετικά βατή.
Εστιατόρια με ιδιαίτερα ντόπια πιάτα και φρέσκες πρώτες ύλες
Στον πανέμορφο οικισμό της Βίτσας, κάτω από τον εμβληματικό αιωνόβιο πλάτανο της πλατείας θα δοκιμάσουμε τα νόστιμα μαγειρευτά, τις πίτες, αλλά και τα ολόφρεσκα κρεατικά, στη «Στρούγκα». Ήρθε εδώ από τα Ιωάννινα, και έχει γίνει ήδη σημείο συνάντησης για τους καλοφαγάδες. Παραμένουμε στον οικισμό της Βίτσας, και επισκεπτόμαστε ένα ιστορικό μαγαζί του Ζαγορίου, το «Στα Ριζά». Σερβίρει παραδοσιακή ηπειρώτικη κουζίνα, με μικρές νότες εκσυγχρονισμού, περισσότερο όσο έχει να κάνει με το σερβίρισμα παρά με την μαγειρική προσέγγιση. Στο ίδιο χωριό, θα συναντήσουμε και το εστιατόριο – σταθερή αξία, που ειδικεύεται στα πιάτα με άξονα τα μανιτάρια, το «Κανέλλα και Γαρύφαλλο». Αν δεν σας αρέσουν τα μανιτάρια, και πάλι θα βρείτε νόστιμες επιλογές.
Στους Ασπραγγέλους, θα πάμε στη Βιργινία, η οποία μετέτρεψε το πατρικό της σπίτι σε εστιατόριο και αποτελεί σταθερή αξία, δίνοντας ζωή σε ένα ολόκληρο χωριό. Καθημερινά απλά υλικά, μετατρέπονται σε νόστιμα πιάτα που μοσχοβολούν ηπειρώτικη φύση. Εδώ, παραδίδονται μαθήματα τοπικής κουζίνας και πατριδογνωσίας, έχοντας στην κορυφή όλων τις πίτες, όπως είναι η αφράτη κολοκυθόπιτα και η γευστική μανιταρόπιτα. Φτιάχνονται με σπιτικό φύλλο και τα υλικά που θα αποτελέσουν τη γέμιση είναι πάντα της καλύτερης ποιότητας.
Πέρα από τις πίτες, πεντανόστιμα πιάτα, οι μελιτζάνες φούρνου με κοτόπουλο και γραβιέρα και οι γίγαντες με χόρτα, που φτιάχνονται με οκτώ είδη άγριων χόρτων, δημιουργώντας μία μοναδική γεύση που θα τη θυμάστε για καιρό. Στα ψητά στη σχάρα είναι ο Αλέκος, ο σύζυγος της Βιργινίας, που ξέρει από κρέας και ψήνει νόστιμα ζουμερά παϊδάκια, και αφράτο μπιφτέκι με 100% μοσχαρίσιο κιμά. Λίγα μέτρα πιο κάτω, στην πλατεία του οικισμού, θα συναντήσετε το Μοντάζα, στο οποίο θα βρείτε νόστιμα κρέατα και σαλάτες, και θα μπορέσετε να τα συνοδεύσετε ιδανικά με κρασιά. Δοκιμάστε ένα καλοψημένο rib-eye, ή ακόμη και μια ιδανικά ψημένη και γευστική tomahawk. Ρωτήστε για τα διαθέσιμα κρέατα της ημέρας και βρείτε το χρόνο για ένα ήρεμο και χαλαρό γεύμα.
Στο Δίλοφο, θα δοκιμάσουμε τα νόστιμα πιάτα του Τάκη, στο εστιατόριό του, «Λίθος». Θα ξεκινήσουμε από το ψωμί και θα αφήσουμε τον Τάκη να μας πει τις δικές του γαστρονομικές ιστορίες, τις οποίες καταφέρνει κάθε φορά να τις παρουσιάζει με ένα τρόπο μοναδικό και πέρα από τα αναμενόμενα.
Παράδοση και πειραγμένα πιάτα στήνουν χορό και ξεδιπλώνουν το ταλέντο του. Μπερδεύει τα ρεβίθια με τις μελιτζάνες, φτιάχνοντας μία μοναδική ισορροπημένη γεύση, φτιάχνει κοκκινιστούς κεφτέδες, αφράτους ανάλαφρους μέσα σε μία εξαιρετική σάλτσα ντομάτας. Σερβίρει κατσικάκι στο φούρνο με πατάτες και φυσικά ποικιλία από πίτες με κορυφαία την τυρόπιτα και την παραδοσιακή ηπειρώτικη ζυμαρόπιτα.
Στην Αρίστη, στους χώρους του πολυτελούς ξενοδοχείου Aristi Mountain Resort, λειτουργεί το εστιατόριο Salvia. Πρόκειται για ένα εστιατόριο που σερβίρει ελληνική κουζίνα, με ένα touch ανανέωσης και αναβάθμισης. Κινείται με μαεστρία ανάμεσα στο παραδοσιακό και το μοντέρνο αφήνοντας μία γλυκιά επίγευση αληθινού φαγητού, σαν αυτό που αναπολούμε όλοι μας. Εδώ, θα βρούμε carpaccio μοσχαριού, με τρούφα και φύτρες, λαχανοντολμάδες με χοιρινό κιμά, σουτζουκάκια, αλλά και τραχανά με τρομπέτες, βασιλομανίταρα, και χειμερινή τρούφα. Χυλοπίτες, μανέστρα, ριζότο, αρνί κλέφτικο και πέστροφα, συμπληρώνουν το μενού.
Στο Πάπιγκο, θα πάμε για φαγητό στα «Άστρα», όπου αφού κάνουμε μία βόλτα στον κήπο, θα μυηθούμε στην εποχικότητα των προϊόντων και θα καθίσουμε είτε στην όμορφη και προσεγμένη βεράντα, είτε στη σάλα. Τοπικά υλικά, ένα περιβόλι γεμάτο ζαρζαβατικά, ένα ιχθυοτροφείο πέστροφας και αγάπη για το σπιτικό φαγητό. Το περιβόλι, δίπλα ακριβώς στο εστιατόριο μας θυμίζει τις έννοιες της εποχικότητας και της φρεσκάδας.
Στο Μικρό Πάπιγκο θα πάμε για φαγητό στο εστιατόριο Veranda 1700 Wine Restaurant, που βρίσκεται στο ξενοδοχείο Μικρό Πάπιγκο 1700. Εδώ, θα γευτείτε ό,τι καλύτερο παράγει ο τόπος, αποκλειστικά και μόνο από τους μικρούς παραγωγούς της Ηπείρου. Στόχος είναι να ενισχύει τους παραγωγούς της Ηπείρου, θέτοντας τους επισκέπτες στη θέση του πρεσβευτή της Ηπείρου, της κουζίνας της και των προϊόντων. Ανάμεσα στις επιλογές, βρίσκουμε τη γραβιέρα Πωγωνίου, αλλά και της Παραμυθιάς, φρεσκοτηγανισμένες πατάτες Χρυσοβίτσας Μετσόβου, γαλοτύρι Ζαγορίου αλλά και μία σειρά από ευφάνταστες σαλάτες. Επίσης, ταλιάτα Πωγωνίου, σπαλομπριζόλα, μοσχαρίσια ελευθέρας βοσκής, διάφορα πιάτα ζυμαρικών καθώς και χειροποίητα συμπληρώνουν το μενού του εστιατορίου.
Στα Άνω Πεδινά, στην Κάτω Πλατεία, όπως λέγεται, θα βρείτε το περιποιημένο εστιατόριο «Σωτηρία Τσιγαρά», το οποίο ξεχωρίζει για την όμορφη διακόσμησή του με κλασικά έπιπλα, αλλά και για την αυθεντική ελληνική παραδοσιακή κουζίνα στην καλύτερη εκδοχή της. Νόστιμα μαγειρευτά, λαδερά, όπως φασολάκια, γίγαντες με χόρτα, γεμιστά, μπάμιες, αλλά και καλοψημένο αρνί στο φούρνο, κοκκινιστό μοσχάρι, γίδα βραστή, αγριογούρουνο με πράσο και χειροποίητες πίτες με αέρινα φύλλα συμπληρώνουν το γαστρονομικό σύμπαν της Σωτηρίας.
Διαβάστε ακόμα:
Κήποι: Το Ζαγοροχώρι με τις όμορφες αυλές και το δικό του ποτάμι
Καστάνιανη: Το πέτρινο χωριό της Κόνιτσας στη μέση ενός πανέμορφου δάσους