Πριν από αρκετά χρόνια και χωρίς να έχω μέχρι τότε βρεθεί ποτέ μου στην Καστοριά. συμμετείχα σε μία συζήτηση που αφορούσε στην ποιότητα των οσπρίων, στις ποικιλίες, στα κύρια γευστικά τους χαρακτηριστικά.

12

Κατάγομαι από αγροτική οικογένεια της Πελοποννήσου και δίνω πάντα έμφαση στις καλλιέργειες μίας περιοχής, στα συγκριτικά πλεονεκτήματα, στις ποικιλίες. Σε εκείνη τη συζήτηση άκουσα για πρώτη φορά για τα όσπρια της Καστοριάς και ιδιαίτερα για τα φασόλια.

Μέχρι τότε γνώριζα τα όσπρια του Φενεού, που τα είχα και πιο κοντινά, αλλά και τις φακές της Εγκλουβής Λευκάδος. Στα χρόνια που μεσολάβησαν, έγινα πιστός λάτρεις των οσπρίων Καστοριάς και ιδιαίτερα για τα μεγάλα φασόλια, τους γίγαντες. Είναι το μικροκλίμα, το υπέδαφος αλλά και η ποικιλία που συντείνουν ώστε το παραγόμενο προϊόν να ξεχωρίζει για τη γεύση του αλλά και τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά.

Στους φασολοπαραγωγούς στα Λακκώματα Καστοριάς

Στο τελευταίο μας δημοσιογραφικό ταξίδι στην περιοχή της Καστοριάς είχαμε να καλύψουμε διάφορα θέματα. Ωστόσο, κάθε φορά που φεύγαμε από την πόλη παρατηρώντας τις καλλιέργειες, βλέπαμε τα φασόλια τα οποία έχοντας πλέον ωριμάσει, είτε περιμέναν τη συλλογή, είτε τα είχαν ήδη συλλέξει και τα καθάριζαν στις αποθήκες. 

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(317484)
      ["id"]=>
      int(317484)
      ["title"]=>
      string(11) "EC3_4615n_1"
      ["filename"]=>
      string(22) "EC3_4615n_1-scaled.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(874648)
      ["url"]=>
      string(71) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4615n_1-scaled.jpg"
      ["link"]=>
      string(112) "https://www.travel.gr/food_and_drink/food-culture/apostoli-ston-topo-opoy-fytronoyn-ta-d/attachment/ec3_4615n_1/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "17"
      ["description"]=>
      string(34) "Photo: Ηλίας Κοσίντας"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(11) "ec3_4615n_1"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(317473)
      ["date"]=>
      string(19) "2024-01-03 08:44:39"
      ["modified"]=>
      string(19) "2024-01-03 08:45:00"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1709)
      ["height"]=>
      int(2560)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(72) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4615n_1-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(72) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4615n_1-200x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(200)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(73) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4615n_1-768x1151.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1151)
        ["large"]=>
        string(73) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4615n_1-683x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(683)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(74) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4615n_1-1025x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1025)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(74) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4615n_1-1367x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1367)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Photo: Ηλίας Κοσίντας
Ο Πασχάλης Μπάντζιος/Photo: Ηλίας Κοσίντας

Τα Λακκώματα είναι ένα χωριό, μετά το Άργος Ορεστικό, και σχεδόν 20 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Καστοριάς. Σε αυτό το μέρος, σχεδόν όλες οι οικογένειες, ασχολούνται με την παραγωγή φασολιών. Μπορεί να είναι η τρίτη ή ακόμη και η τέταρτη γενιά που ασχολείται με την παραγωγή και μπορεί πολλά πράγματα που αφορούν στον τρόπο της καλλιέργειας να έχουν εξελιχθεί και εκσυγχρονιστεί, ωστόσο συνεχίζουν να καλλιεργούν την ελληνική ποικιλία η οποία δίνει φασόλια γίγαντες και πλακέ.

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(317493)
      ["id"]=>
      int(317493)
      ["title"]=>
      string(11) "EC3_4534n_1"
      ["filename"]=>
      string(22) "EC3_4534n_1-scaled.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(748532)
      ["url"]=>
      string(71) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4534n_1-scaled.jpg"
      ["link"]=>
      string(112) "https://www.travel.gr/food_and_drink/food-culture/apostoli-ston-topo-opoy-fytronoyn-ta-d/attachment/ec3_4534n_1/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "17"
      ["description"]=>
      string(34) "Photo: Ηλίας Κοσίντας"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(11) "ec3_4534n_1"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(317473)
      ["date"]=>
      string(19) "2024-01-03 08:49:30"
      ["modified"]=>
      string(19) "2024-01-03 08:49:45"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1706)
      ["height"]=>
      int(2560)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(72) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4534n_1-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(72) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4534n_1-200x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(200)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(73) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4534n_1-768x1152.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1152)
        ["large"]=>
        string(73) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4534n_1-683x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(683)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(74) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4534n_1-1024x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(74) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4534n_1-1365x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1365)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Photo: Ηλίας Κοσίντας
Photo: Ηλίας Κοσίντας

Οι εποχές του χρόνου και η φάση των φασολιών

Όπως αναφέραμε και παραπάνω, εμείς βρεθήκαμε στην περιοχή κάπου το Νοέμβριο, όταν πλέον τα φυτά των φασολιών είχαν ξεραθεί και τα φασόλια είχαν ωριμάσει και ήταν έτοιμα για τη συλλογή. Τι όμως έχει προηγηθεί, ώστε τα φασόλια αυτά να φτάσουν ως εδώ, και στη συνέχεια να διατεθούν προς πώληση; Συναντήσαμε έναν καλλιεργητή, τον Πασχάλη Μπάντζιο, στο χώρο της διαλογής. Ο Πασχάλης, κατάγεται και ζει στα Λακκώματα, και η βασική του ενασχόληση είναι η παραγωγή φασολιών. «Μέσα στο χειμώνα, και αφού τα κτήματα καθαριστούν από την προηγούμενη παραγωγή, ακολουθεί το χειμερινό όργωμα. Το χωράφι μένει να ξεκουραστεί και περίπου τον Απρίλιο γίνεται ένα ακόμη όργωμα, ακολουθεί ένα πέρασμα με τη φρέζα και είναι πλέον είναι όλα έτοιμα για τη σπορά. Απλώνονται λάστιχα για το πότισμα, γίνεται η φύτευση, εκεί στα τέλη Απριλίου και στη συνέχεια, τοποθετούνται τα καλάμια, πάνω στα οποία θα αναρριχηθεί ώστε να αποδώσει καρπούς». Αυτή είναι κατά ένα γενικότερο πλαίσιο η διαδικασία η οποία θα δώσει έτοιμα τα φασόλια περίπου στα τέλη του Σεπτεμβρίου. Στη συνέχεια, θα γίνει η συλλογή τους με μηχανική μέθοδο και χειρωνακτικά γίνεται η διαλογή.

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(317498)
      ["id"]=>
      int(317498)
      ["title"]=>
      string(11) "DSC00759n_1"
      ["filename"]=>
      string(22) "DSC00759n_1-scaled.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(641463)
      ["url"]=>
      string(71) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/DSC00759n_1-scaled.jpg"
      ["link"]=>
      string(112) "https://www.travel.gr/food_and_drink/food-culture/apostoli-ston-topo-opoy-fytronoyn-ta-d/attachment/dsc00759n_1/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "17"
      ["description"]=>
      string(73) "Ο Πασχάλης Μπάντζιος/Photo: Ηλίας Κοσίντας"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(11) "dsc00759n_1"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(317473)
      ["date"]=>
      string(19) "2024-01-03 08:50:39"
      ["modified"]=>
      string(19) "2024-01-03 08:50:57"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1706)
      ["height"]=>
      int(2560)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(72) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/DSC00759n_1-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(72) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/DSC00759n_1-200x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(200)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(73) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/DSC00759n_1-768x1152.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1152)
        ["large"]=>
        string(73) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/DSC00759n_1-683x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(683)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(74) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/DSC00759n_1-1024x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(74) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/DSC00759n_1-1365x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1365)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Ο Πασχάλης Μπάντζιος/Photo: Ηλίας Κοσίντας
Photo: Ηλίας Κοσίντας

Στη διαδικασία του καθαρισμού και της διαλογής

Σε αυτή τη διαδικασία ήμασταν και εμείς παρόντες όπου γύρω από ένα τραπέζι γινόταν ο καθαρισμός από ξένα σώματα αλλά και η διαλογή. Είχαμε κάνει τη συζήτηση εκτός του χώρου. Περάσαμε από το χωράφι, μιλήσαμε για την παλιά θεριζοαλωνιστική μηχανή, η οποία έχει υποστεί μία μετατροπή και είναι λειτουργική ώστε να αξιοποιείται στα φασόλια. Στη συνέχεια, ο Πασχάλης μας οδήγησε στο χώρο που οι συνεργάτες του, μαζεμένοι γύρω από ένα τραπέζι, ακολουθούσαν αυτή τη διαδικασία. Είναι ευδιάθετοι, έχουν όρεξη για αστεία και δεν χάνουν την ευκαιρία να χαμογελάσουν στο φακό του Ηλία Κοσίντα.

		array(1) {
  [0]=>
  array(5) {
    ["file"]=>
    array(24) {
      ["ID"]=>
      int(317506)
      ["id"]=>
      int(317506)
      ["title"]=>
      string(11) "EC3_4553n_1"
      ["filename"]=>
      string(22) "EC3_4553n_1-scaled.jpg"
      ["filesize"]=>
      int(545454)
      ["url"]=>
      string(71) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4553n_1-scaled.jpg"
      ["link"]=>
      string(112) "https://www.travel.gr/food_and_drink/food-culture/apostoli-ston-topo-opoy-fytronoyn-ta-d/attachment/ec3_4553n_1/"
      ["alt"]=>
      string(0) ""
      ["author"]=>
      string(2) "17"
      ["description"]=>
      string(34) "Photo: Ηλίας Κοσίντας"
      ["caption"]=>
      string(0) ""
      ["name"]=>
      string(11) "ec3_4553n_1"
      ["status"]=>
      string(7) "inherit"
      ["uploaded_to"]=>
      int(317473)
      ["date"]=>
      string(19) "2024-01-03 08:58:49"
      ["modified"]=>
      string(19) "2024-01-03 08:59:01"
      ["menu_order"]=>
      int(0)
      ["mime_type"]=>
      string(10) "image/jpeg"
      ["type"]=>
      string(5) "image"
      ["subtype"]=>
      string(4) "jpeg"
      ["icon"]=>
      string(58) "https://www.travel.gr/wp-includes/images/media/default.png"
      ["width"]=>
      int(1706)
      ["height"]=>
      int(2560)
      ["sizes"]=>
      array(18) {
        ["thumbnail"]=>
        string(72) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4553n_1-150x150.jpg"
        ["thumbnail-width"]=>
        int(150)
        ["thumbnail-height"]=>
        int(150)
        ["medium"]=>
        string(72) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4553n_1-200x300.jpg"
        ["medium-width"]=>
        int(200)
        ["medium-height"]=>
        int(300)
        ["medium_large"]=>
        string(73) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4553n_1-768x1152.jpg"
        ["medium_large-width"]=>
        int(768)
        ["medium_large-height"]=>
        int(1152)
        ["large"]=>
        string(73) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4553n_1-683x1024.jpg"
        ["large-width"]=>
        int(683)
        ["large-height"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536"]=>
        string(74) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4553n_1-1024x1536.jpg"
        ["1536x1536-width"]=>
        int(1024)
        ["1536x1536-height"]=>
        int(1536)
        ["2048x2048"]=>
        string(74) "https://www.travel.gr/wp-content/uploads/2024/01/EC3_4553n_1-1365x2048.jpg"
        ["2048x2048-width"]=>
        int(1365)
        ["2048x2048-height"]=>
        int(2048)
      }
    }
    ["desc"]=>
    bool(true)
    ["image_position"]=>
    string(6) "center"
    ["image_link_to"]=>
    string(0) ""
    ["open_link_in_new_tab"]=>
    bool(false)
  }
}
Photo: Ηλίας Κοσίντας
Photo: Ηλίας Κοσίντας

Η αξία της εργασίας στο χωράφι

Μείναμε αρκετή ώρα. Φεύγοντας έχεις την αίσθηση ότι η παραγωγή είναι αναντικατάστατη. Παίρνεις μία σακούλα σπόρους και μετά από μερικούς μήνες σημαντικής δουλειάς και επιμονής, γεμίζεις σακιά με φασόλια που θα ταξιδέψουν και θα φτάσουν στο πιάτο του καταναλωτή. Η επαφή με τη γη, η δουλειά στο χωράφι, οι άνθρωποι που θα επηρεαστούν από τα στοιχεία της φύσης, η επίτευξη της ισορροπίας, ανάμεσα στα ζιζάνια και τους ευεργετικούς για το φυτό μικροοργανισμούς είναι ανεπανάληπτα. Το καταλαβαίνει ο καθένας που θα βρεθεί μέσα σε ένα χωράφι, που θα δει τα φυτά να μεγαλώνουν και να δίνουν καρπούς. Μερικές ημέρες αργότερα, δοκίμαζα τα φασόλια, που καθαρίσαμε, σε σούπα και κάποιες ημέρες πιο μετά γίγαντες στο φούρνο. Είναι τα πιο νόστιμα φασόλια που έχω δοκιμάσει.

Διαβάστε ακόμα:

Αποστολή στην Καστοριά: Μέσα στο Σπήλαιο του Δράκου με τις 7 λίμνες και τις 10 αίθουσες

Οι καλύτερες επιλογές διαμονής στην Καστοριά

Η γαστρονομία της Καστοριάς: Τα τοπικά πιάτα και οι καλύτερες διευθύνσεις να τα δοκιμάσετε