H διάσημη στριφτή σκοπελίτικη χορτόπιτα, τα δαμάσκηνα, γλυκά και ξινά, και η πεντανόστιμη αίγα της Σκοπέλου, είναι κάποια από τα χαρακτηριστικά στοιχεία της παραδοσιακής κουζίνας του νησιού.
Ποτέ δεν βασίστηκε η παραδοσιακή κουζίνα της Σκοπέλου στην αλιεία αν και το νησί διέθετε σοβαρό εμπορικό στόλο μέχρι και τον 19ο αιώνα. Οι βορειοανατολικοί άνεμοι ίσως και ο φόβος της πειρατείας, έστρεψαν τους κατοίκους στην καλλιέργεια της γης.
Σε αντίθεση με τα ψάρια που έμπαιναν στο τραπέζι κυρίως των λίγων επαγγελματικών ψαράδων τα θαλασσινά που δεν χρειάζονταν ακριβά σύνεργα για να αλιευτούν, όπως τα χταπόδια, οι αχινοί, τα όστρακα, ακόμα και οι καραβίδες, οι γαρίδες και ο αστακός (φαγητό των φτωχών παλιά) έχουν σημαντική παρουσία στην παραδοσιακή κουζίνα. Από τα πολλά λαχανικά που καλλιεργούνταν, δεν καλλιεργήθηκαν ποτέ το σπανάκι, τα μπρόκολα, τα πράσα και ο πατάτες (που κάποιες φορές τις έφερναν μαζί με μήλα από το Ζαγόρι), κρίνοντας και από τις παλιές παραδοσιακές συνταγές -βεβαίως σήμερα υπάρχουν τα πάντα.
Η χοιροτροφία και η ορνιθοτροφία ήταν και εξακολουθούν να είναι οικιακού επιπέδου και έλειπαν τα βοοειδή. Αυτό που άκμαζε και ακμάζει είναι η αιγοτροφία με ορισμένα από τα ερίφια να ανήκουν στην καθαρόαιμη φυλή «γίδα Σκοπέλου» (με περιορισμένο προς το παρόν αριθμό ζώων) ενώ λίγα είναι και τα πρόβατα. Η τυροκομία ασκείται και αυτή και σε οικιακή επίπεδο παράγοντας ένα λευκό τυρί σαν φέτα, μυζήθρα, γιαούρτι (λίγο) και βούτυρο.
Τα διάσημα σκοπελίτικα δαμάσκηνα δημιουργήθηκαν από το μπόλιασμα της ξινής κορομηλιάς Αγίου Όρους που ευδοκιμούσε στο νησί (γίνονται προσπάθειες ώστε να χαρακτηριστούν ως ΠΟΠ προϊόν). Οι δαμασκηνιές προσαρμόστηκαν πολύ καλά στη Σκόπελο και έδωσαν πολλές ποικιλίες. Τα κόκκινα ξινά δαμάσκηνα χρησιμοποιούνταν να αρτύζουν το φαγητό και μάλιστα συμμετείχαν και συμμετέχουν σε συνταγές με ντομάτα, όπως το κατσικάκι κοκκινιστό και οι φακές, δίνοντας μια πολύ λεπτή όξινη γεύση. Τα γλυκά μαύρα δαμάσκηνα συμμετέχουν σε πολλές συνταγές για γλυκά αλλά και σε αλμυρές συνταγές ενώ με το το ξανθό δαμάσκηνο, φτιάχνεται ένα θαυμάσιο γλυκό του κουταλιού. Σήμερα, υπάρχει πιστοποιημένο βιολογικό αγρόκτημα που παράγει μαύρα γλυκά αλλά και ξινά δαμάσκηνα.
Εκτός από τα δαμάσκηνα καλλιεργήθηκαν συστηματικά και καλλιεργούνται ακόμα σε ένα βαθμό, αχλαδιές σε πολλές ποικιλίες και αμυγδαλιές καθώς και πολλά άλλα οπωροφόρα δέντρα, όπως φαίνεται και από τα παραδοσιακά γλυκά του κουταλιού, τις μαρμελάδες και τα λικέρ με βάση τα φρούτα.
Οι ελιές ανήκουν στην πολύμορφη ποικιλία των αδροκάρπων (Βολιώτικη, Άμφισσας, Αγρινίου) και παράγουν εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο. Οι ελιές παρασκευάζονται με διάφορους τρόπους όπως ξιδάτες, «πατητές» (μαύρες ελιές ξεπικρισμένες με αλάτι χοντρό, αρτυμένες με αλάτι και συντηρημένες σε ελαιόλαδο), πράσινες ελιές ατσάκιστες, τσακιστές και χαρακτές.
Χαρακτηριστικά εδέσματα της παραδοσιακής κουζίνας είναι η διάσημη στριφτή τυρόπιτα Σκοπέλου -αν και γίνεται μεγάλη κουβέντα σχετικά με την προέλευσή της αφού οι Σκιαθίτες λένε πως είναι δικό τους έδεσμα και το ίδιο λένε και οι Αλοννησιώτες-, οι κεφτέδες με σάλτσα και δαμάσκηνα, το κατσικάκι με άγρια χόρτα αυγολέμονο, το κατσικάκι με χυλοπίτες, η γίδα με αγκινάρες, η γίδα με δαμάσκηνα και κυδώνια, ο γαύρος στο τηγάνι κοκκινιστός, ο αστακός γιουβέτσι, οι πεταλίδες πιλάφι, ο παστός μπακαλιάρος με δαμάσκηνα και πατάτες, τα καβούρια με μανέστρα. Ακόμη, φτιάχνουν γούνες (λιόκαφτα ψάρια), χταπόδια με διάφορους τρόπους (και ξεραμένα στον ήλιο) καθώς και γαληποκεφτέδες (ανεμώνες της θάλασσας τηγανητές).
Τα τσιτσίραβλα (τρυφερές κορφές αγριοφιστικιάς) και οι φτέρες τουρσί (όπως φτιάχνονται και στη Μαγνησία) αλλά και τα κρίταμα τουρσί είναι συνηθισμένος μεζές για το τσίπουρο. Όσον αφορά τα γλυκά, το πιο ξακουστό και σπάνιο γλυκό είναι το «αβγάτο», ένα καταπληκτικό γλυκό του κουταλιού που φτιάχνεται από ξανθό δαμάσκηνο. Άλλα ωραία γλυκά είναι τα «χαμαλιά», άψητα αμυγδαλωτά σε ακανόνιστο σχήμα που προσφέρονται σε γιορτές, γάμους και βαφτίσεις, οι «ροζέδες», άψητα γλυκάκια σε σχήμα σφαιρικό από καρύδια ή αμύγδαλα και ζάχαρη και πολλά γλυκά του κουταλιού, μαρμελάδες και λικέρ με βάση τα φρούτα.
Οινική Ταυτότητα
Η Σκόπελος ήταν διάσημη για τα κρασιά της. Όμως γύρω στο 1940 η φυλλοξήρα κατέστρεψε τους αμπελώνες που για πολλά χρόνια έμειναν ακαλλιέργητοι. Μάλιστα, η ερυθρή ποικιλία Βραδυανό που κάποτε ήταν σχεδόν μονοκαλλιέργεια σε όλες της Σποράδες και κυρίως στη Σκόπελο, δεν εκπροσωπείται ούτε από ένα κλήμα. παρουσιάζεται σήμερα ούτε Σήμερα η αμπελοκαλλιέργεια επανέρχεται και ο ξακουστός Πεπαρήθιος μαύρος οίνος από την τοπική ποικιλία μαύρων σταφυλιών ξεκίνησε να παράγεται και πάλι (Πεπάρηθος είναι το αρχαίο όνομα της Σκοπέλου) χωρίς όμως να υπάρχει ακόμα πιστοποιημένο οινοποιείο. Στο νησί παράγεται και λευκός οίνος από τις ποικιλίες Σαββατιανό, Ροδίτης και Ασύρτικο. Σε ερασιτεχνικό επίπεδο παράγεται και το σκοπελίτικο τσίπουρο που διατίθεται σχεδόν σε όλες ταβέρνες όπως διατίθεται σε αρκετές ταβέρνες και το τοπικό κόκκινο κρασί.
Εστιατόρια
Αγνάντι
Παραδοσιακό εστιατόριο από το 1953 σε υπερυψωμένη βεράντα με απέραντη θαλασσινή θέα. Μεσογειακές και ελληνικές γεύσεις με τοπικά προϊόντα και λαχανικά από τον κήπο τους. Θα δοκιμάσετε κριθαρότο θαλασσινών, μυλοκόπι και τόνο Αλοννήσου τηγανιά. .
Διεύθυνση: Σκόπελος, Γλώσσα, Γεύσεων 3, Τηλ: 2424 033606, facebook.com
Κοράλι
Ψαροταβέρνα σε γραφικό λιμανάκι με τραπεζάκια πάνω στα βότσαλα. Ανάμεσε σε άλλα προσφέρει αστακομακαρονάδα και μεγάλο φρέσκο ψάρι. Επίσης, αχινοσαλάτα και μύδια σαγανάκι συν σπιτικό γλυκό για το τέλος.
Διεύθυνση: Σκόπελος, παραλία Αγνώντας, Τηλ: 2424 022407, www.facebook.com
Μιχάλης
Η καλύτερη στάση για να δοκιμάσετε την περίφημη σκοπελίτικη τυρόπιτα. Το φύλλο ανοίγει στο χέρι και γεμίζεται μπροστά σας με πολύ καλής ποιότητας φέτα. Θα βρείτε και τυρόπιτα με ντομάτα και πιπεριά και πολύ νόστιμη μπουγάτσα με κρέμα, άχνη και κανέλα.
Διεύθυνση: Σκόπελος, Χώρα, Τηλ: 2424023591, facebook.com
Παύλος
Παραδοσιακό μεζεδοπωλείο -ψαροταβέρνα στο γραφικό λιμανάκι δίπλα στη θάλασσα. Θα βρείτε φρέσκα οστρακοειδή, γούνα, σαρδέλα παντρεμένη, καλαμάρι, χταπόδι ψητό και μακαρονάδες θαλασσινών.
Διεύθυνση: Σκόπελος, Αγνώντας, Τηλ: 2424 022409, www.facebook.com
Διαβάστε ακόμα: